داماش | ییلاقی زیبا همراه چلچراغ درخشان

بوی خاک نم‌زده، شبنم‌روی گل‌ها و طبیعت سرسبز رو‌به‌رویتان نشان از گیلان دارد. هر بخش از این استان، دیدنی است. اگر دوست دارید چند ساعتی را در طبیعتی بکر بگذرانید، به داماش سری بزنید. امروز به دیدن طبیعتی بکر و گلی کمیاب می‌رویم.

ییلاق داماش کجاست؟

داماش یکی از روستاهای ایران در استان گیلان است. به طرف رودبار که بروید، در 48کیلومتری جنوب شرقی آن به عمارلو می‌رسید. این روستا را می‌توانید در دهستان جیرنده در نزدیکی عمارلو پیدا کنید. این ییلاق از جاهای دیدنی اطراف تهران است. به همین خاطر گردشگرهای متعددی از تهران به این روستا می‌آیند.

موقعیت جغرافیایی

این روستا در ۴۹ درجه و ۴۸ دقیقه طول شرقی و ۳۶ درجه و ۴۴ دقیقه عرض شمالی است. در همسایگی شمال داماش، روستای «صیقلده خورگام» و در جنوبش روستاهای «گزنه چاک» و «قوشه لانه خورگام» وجود دارد. به طرف شرق روستا که بروید، از جنگل‌های ییلاقی این ناحیه سر در می‌آورید. در غرب آن هم چشم‌اندازی از جنگل‌های «شینه چاک» و «دشت‌های لاباربن» را می‌بینید.

آب‌وهوای منطقه داماش

خودتان بهتر می‌دانید باران موهبت همیشگی شهرهای شمال ایران است. داماش هم از این نعمت بی‌بهره نمانده است. بارندگی‌های همیشگی، طبیعت این روستا را زنده می‌کند. چشمه‌های زلالی از بلندی‌ها به طرف روستا روان است. دمای این منطقه به طور متوسط حدود 10 درجه سانتی‌گراد است و تقریباً 450 میلی‌متر بارندگی سالیانه دارد. اغلب اهالی دهستان جیرنده در ماه‌های گرم سال به اینجا می‌آیند.

معنای داماش

باور‌های مختلفی درباره معنی اسم روستا وجود دارد. عده‌ای می‌گویند سرگذشت اسم این روستا به دوره هخامنشی برمی‌گردد. در آن زمان قبیله‌های اطراف دیلمان، خودمختار بودند و علیه حکومت هخامنشی قیام می‌کردند. به همین خاطر کوروش سرداری به اسم اسپی تاماس را به این منطقه فرستاد تا این قبیله‌ها را سرکوب کند. اسپی تاماس برای سرکوبی آن‌ها تلاش زیادی کرد. دیلمیان هم کوتاه نیامدند و این سردار هخامنشی را کشتند. کوروش بعد از این اتفاق پسر اسپی تاماس را به دیلمان فرستاد تا به‌جای پدرش بجنگد. این منطقه بعد از مدتی حکومت مستقلی پیدا کرد. از آن به بعد، به این ناحیه سرزمین اسپی تاماس لقب دادند. این اسم از اسپی تاماس به تاماس و بعد به داماش تغییر پیدا کرد. در جای دیگری این‌طور خواندیم که این واژه از دو بخش دا و ماش تشکیل می‌شود. این اسم در گویش کرمانجی یعنی «کسی که به کسی ماش داده».

پوشش گیاهی داماش

بارندگی‌ها و آب‌و‌هوای خوب، داماش را به منطقه‌ای سرسبز در دامنه کوه تبدیل کرده است. پوشش گیاهی مختلفی در هر بخش روستا وجود دارد. در دامنه‌ها، بوته‌های کوتاه‌قد و دشت‌های سرسبز به چشم می‌خورد. جنگل‌هایی پوشیده از درختان بلندقامت، مسیر رسیدن به روستا را رؤیایی کرده است. اگر در دامنه کوه چرخی بزنید، گیاهان دارویی هم پیدا می‌شود. گیاهانی مثل گزنه، بنفشه و سرخ ولیک که خاصیت فراوانی دارند. اغلب اهالی روستا هم این گیاهان را خشک می‌کنند و در بازارهای محلی می‌فروشند. هوای نیمه مرطوب و معتدل این روستا، شرایط خوبی هم برای رویش اقطی، گل قاصد و شبدر وحشی فراهم می‌کند.

• سوسن چلچراغ داماش

داماش به سرزمین سوسن‌‌های چلچراغ معروف است. سوسن چلچلراغ، گلی کمیاب از تیره سوسن‌هاست و به آن سوسن تیره هم می‌گویند. این گل از خانواده گل‌های لیلیوم است و خیلی سخت تکثیر می‌شود. با شروع خرداد، هوا کمی شرجی ‌و گرم می‌شود. این هوا، شرایط مناسبی را برای رشد سوسن‌های چلچراغ مهیا می‌کند. اولین‌بار، گیاه‌شناسی آلمانی به اسم «کارل فردریش فون لدبور» این گل زیبا را در ییلاق داماش کشف کرد. جالب است بدانید سوسن چلچراغ فقط در این روستا و شهر لنکران جمهوری آذربایجان رشد می‌کند. اخیراً این گل را در اشکورات گیلان هم دیده‌اند. به همین خاطر این گل را به عنوان یک اثر طبیعی در سازمان محیط زیست ایران به ثبت کرده‌اند.

• خصوصیات گل سوسن چلچراغ

سوسن چلچراغ، گلبرگ‌هایی واژگون دارد و به‌راحتی می‌توانید پرچم‌هایش را ببینید. خال‌های سیاه، روی گلبرگ‌های سفید این گل تضادی تماشایی به وجود می‌آورد. شاید با دیدن این گل‌ها به یاد لاله‌های واژگون کردستان زیبا بیفتید.

داماشی‌ها بر این باورند که سوسن‌های چلچراغ نورانی هستند. این باور از نظر علمی هم درست است. در پرچم‌های این گل ماده فلئورسانس وجود دارد و در شب نور می‌دهد. سوسن‌های سیاه به اندازه 50 تا 150 سانتی‌متر قد می‌کشند؛ اما عمر کمی دارند. دعای زیبای مادربزرگ‌ها را به یاد دارید؟ گل باشید و عمر گل نباشید.

برای دیدن این گل‌ها از خرداد تا اواسط تیر وقت دارید. می‌توانید دشتی از آن‌‌ها را در بخشی از جنگل‌های راش در اطراف داماش ببینید. در عطر خوش این گل‌ها نفسی بگیرید و عکس‌هایی تماشایی ثبت کنید. یادتان باشد این ناحیه 4هکتاری حفاظت می‌شود. چیدن هر شاخه از این گل‌ها جریمه دارد؛ اما اگر جریمه هم نداشت، ما باید در حفظ طبیعت بکر ایرانمان کوشا باشیم و به آن آسیب نزنیم.

پوشش جانوری

شغل اصلی مردم روستا پرورش دام و طیور است؛ پس همیشه گله‌ای از‌ گوسفندها و گاوها در دشت‌ها چرا می‌کنند. در جنگل‌های اطراف گراز، موش خرما، روباه، خرس و گرگ زندگی می‌کنند. مارهای سمی هم از خزندگان این منطقه هستند. بهتر است در جنگل احتیاط کنید. خوب که گوش کنید، صدای پرندگانی مثل شانه‌‌به‌سر، کبک، تیهو، بلدرچین و فاخته هم به گوش می‌رسد.

امکانات گردشگری ییلاق داماش

• غذاخوری‌های محلی

اگر شما هم اهل امتحان‌کردن غذاهای محلی هستید، گیلان خوشمزه‌ترین غذاها را دارد. کافی است یک‌بار غذاهای شمال را امتحان کنید تا عطر و طعمش همیشه در خاطرتان باقی بماند.

هوای داماش خنک است و در این روستا گوشت‌های تازه و محلی طبخ می‌شود. نان محلی، کباب چنجه و برنج اصل گیلان که باشد، دیگر همه چیز تکمیل است. کباب‌های دیگری مثل برگ، کوبیده و شیشلیک در لیست غذاها هست. دیگر انتخاب با خودتان! داماشی‌ها غذایی به اسم سیاه قاتق دارند که همان خورشت فسنجان است. قیمه‌پلوهای این روستا هم معروف است. در کنار غذا سیر، ترشی، زیتون پرورده و دوغ محلی هم می‌آورند. در گیلان همیشه سفره‌ها پربرکت است. شمال ایران برای شکم‌گردی جان می‌دهد.

• غرفه‌های صنایع دستی

غرفه‌های صنایع‌دستی روستا، تماشایی است. روستایی‌ها گلیم، جوراب‌های دست‌بافت، زنبیل و کلاه‌های حصیری می‌بافند. در کنار صنایع‌دستی، محصولات محلی و ارگانیک هم می‌فروشند. شیر، ماست و کره محلی، گردو و فندق سوغات این منطقه است. در زمان جشنواره سوسن چلچراغ، غرفه‌ها شلوغ‌تر از همیشه می‌شود. مردم روستا هم با موسیقی زنده و محلی از شما میزبانی می‌کنند.

جاذبه‌های گردشگری ییلاق داماش

• طبیعت ییلاق

داماش از ییلاق‌های معروف بخش جیرنده رودبار و در ارتفاع 1800متری دریای خزر است. این روستا جزء بلندترین ییلاق‌های استان گیلان به حساب می‌آید. اگر به این روستا بیایید، آب‌وهوای خشک‌تری را نسبت نواحی پایین‌دست حس می‌کنید. طبیعت اینجا برخلاف خیلی از جاهای دیگر دست‌نخورده است. در این روستا دیگر از دغدغه‌های شهری رها می‌شوید. خبری هم از شلوغی‌های سرسام‌آور نیست. هر طرف که چشم بچرخانیم، طبیعت دل‌انگیز را می‌بینیم. تصویر این روستا وقتی که در دریایی از ابر غرق می‌شود از همیشه دیدنی‌تر است. چشم‌هایتان را ببندید. رطوبت مه را در هوای خنک شمال روی پوست صورتتان حس می‌کنید؟

• کمپ‌کردن در طبیعت

در این طبیعت چادری بر پا کنید و لذت ببرید. خوردن یک چای گرم هم در این هوا می‌چسبد.

• جشنواره سوسن چلچراغ

در اولین روزهای خرداد مردم روستای داماش به استقبال گل‌های سوسن چلچراغ می‌روند. گردشگرهای فراوانی هم به اینجا می‌آیند تا از دشت‌های شگفت‌انگیز سوسن دیدن کنند. روستایی‌ها در این زمان، لباس‌های محلی خود را می‌پوشند. دور هم جشن می‌گیرند و پایکوبی می‌کنند. صدای سازهای محلی در کوچه‌پس‌کوچه‌های این روستا به گوش می‌رسد. در این جشنواره بازی‌های محلی هم به راه است. داماش بازی‌های ملی معروفی هم دارد؛ مثلاً طناب کشی، چوب بازی (رقص چوب)، چرخ و فلک، خرپشتک، کشتی گیله مردی، تیش بازی، هلولک، دور بچرخان و گلفا. جشن‌های محلی همیشه ساده برگذار می‌شوند؛ اما رنگ‌ها و آواز‌ها و شادی‌هایشان خاطراتتان را به‌یادماندنی‌تر می‌کند.

• چشمه آب معدنی داماش

بدون شک اسم آب معدنی داماش به گوشتان خورده است. چشمه این آب‌معدنی در دل بلندی‌های این منطقه می‌جوشد. این چشمه‌آبی زلال و سرشار از کلسیم، سدیم، پتاسیم و منیزیم دارد. شاخه‌ای از این چشمه را به طرف مرکز روستا هدایت کرده‌اند تا محلی‌ها از آن استفاده کنند. کارخانه آب‌معدنی داماش هم بخشی از این آب را بسته‌بندی می‌کند و به استان‌های دیگر می‌فرستد.

نام‌آوران منطقه داماش

این روستا زادگاه علیرضا جهانبخش، بازیکن معروف فوتبال است. این بازیکن یکی از نام‌آوران فوتبال ایران است که در فصل 2017-2018 جایزه اقای گلی لیگ فوتبال هلند را نیز بدست آورده است.

جاهای دیدنی نزدیک به داماش

در سفرتان به داماش به جاهای دیدنی رودبار هم سری بزنید. روستای نوده فاراب یکی از زیباترین جاهای دیدنی اطراف تهران است. در جشن انارچینی آن شرکت کنید. دریاچه «خلشکوه» و «ویستان بره سر» هم دو دریاچه دیدنی در نزدیکی این منطقه هستند.

بهترین زمان بازدید از ییلاق داماش

بهار و تابستان بهترین زمان سفر به داماش است. این روستا در زمان بازگشایی گل‌های سوسن هم حال‌وهوای دیگری دارد. برای دیدن این گل‌ها از اوایل خرداد تا اواسط تیر به داماش بروید. در پاییز و زمستان هوا بسیار سرد می‌شود و مسیر دسترسی به روستا برفی و تا حدی مسدود است.

اقامتگاه در ییلاق داماش

خبر بد این است که در این روستا مسافرخانه‌ یا اقامتگاه بوم‌گردی وجود ندارد. فقط بعضی از خانه‌های محلی یا ویلا‌های شخصی اجاره داده می‌شوند. می‌توانید برای اقامت به رودبار بروید و آنجا ساکن شوید. راه دیگرش هم کمپ‌کردن در طبیعت است. حواستان باشد جای مناسبی را برای برپایی چادر انتخاب کنید.

مسیر دسترسی

برای دیدن این بهشت کوچک داماش باید به شمال ایران سفر کنید. از تهران که حرکت کنید 290 کیلومتر راه در پیش دارید و بعد از 5 ساعت به روستا می‌رسید. از رودبار هم 78 کیلومتر تا داماش فاصله دارد. برای رسیدن به این روستا می‌توانید یکی از این دو مسیر را انتخاب کنید.

مسیر اول: بعد از رسیدن به قزوین به لوشان بروید. از لوشان وارد جاده فرعی جیرنده شوید. یادتان باشد این راه کمی پرپیچ‌وخم است. 42 کیلومتر را که طی کنید، روستاهای سنگرود، کرماک، بیوزرین، معدن زغال‌سنگ و پاکده را می‌بینید. بعد از این روستاها به شهر جیرنده می‌رسید. از اینجا به بعد، مسیر سربالاییست و تا مقصد 40کیلومتری مانده است. از راننده‌های بین راه هم بپرسید، راهنماییتان می‌کنند.

مسیر دوم: بعد از واردشدن به بزرگ‌راه قزوین-رشت، به روستای رستم آباد رفته و خودتان را به خورگام برسانید. جاده خورگام، کوهستانی است. یادتان نرود باک بنزین خودروتان از قبل پر باشد. در این مسیر باید از چند روستا بگذرید. بعد از سنرس، انار کول، چره، دشتویل، دره دشت، حشمت آباد، چلکاسر و چهار محل به بره سر می‌رسید. بعد از بره سر فقط 6 کیلومتر تا مقصد باقی مانده است. فاصله رشت تا داماش از این مسیر 139 کیلومتر است.

هر چه از زیبایی‌های داماش می‌دانستیم برایتان گفتیم. از این تجربه مجازی با ره بال آسمان لذت بردید؟ حساب کنید سفر به این منطقه چقدر کیفورتان می‌کند. اگر در سفرهای قبلی به این روستا سفر کرد‌ه‌اید، از تجربه‌هایتان برایمان بنویسید. حظش را می‌بریم.