راهنمای سفر قزوین | پایتخت خوشنویسی ایران

قزوین یکی از شهرهای قدیمی ایران است که قدمت آن تقریباً به ۷هزار سال قبل از میلاد بازمی‌گردد. این شهر با داشتن طبیعت سرسبز و زیبا، هوای مطبوع و نزدیکی به شهر ‌تهران، در بیشتر ماه‌های سال مملو از گردشگر است. اگر شما نیز از جمله افرادی هستید که قصد سفر به قزوین را دارید، با ما همراه باشید تا با این شهر تاریخی بیشتر آشنا شوید.

قزوین کجاست؟

بسیاری از گردشگرانی که از تهران عازم رشت می‌شوند به‌خوبی می‌دانند که قزوین کجاست. این استان در شمال غرب ایران روی نقشه دیده می‌شود. استان قزوین با استان‌های گیلان، مازندران، همدان، مرکزی، زنجان و البرز همسایه است. گویش مردم قزوین، غالباً فارسی بوده و با لهجه خاص قزوینی سخن می‌گویند. البته علاوه بر فارسی، زبان ترکی، تاتی، مراغی و رمانلویی زبان‌هایی هستند که در این شهر استفاده می‌شوند. اقوام تات زبان، بیش از هر جای ایران در این منطقه سکونت دارند.

بهترین زمان سفر به قزوین | بهار و تابستان

قزوین در منطقه‌ای کوهستانی واقع شده و آب‌وهوای سرد و خنک دارد. وجود رشته کوه البرز در شمال این شهر، قزوین را در بین شهرهای مرتفع ایران قرار داده است. آب‌وهوایی این شهر در تابستان نیز تا حدی خنک است و همین موضوع گردشگران فروانی را به سمت این شهر جذب می‌کند. البته در روزهای سرد سال مانند زمستان نیز دوست‌داران برف و سرما، سفر به این شهر را از دست نمی‌دهند.

طبیعت قزوین | کوهستانی سبز

پوشش‌ گیاهی در قزوین، در 2 نوع جنگلی و مرتعی دیده می‌شود. این منطقه، همواره از نظر رویش گیاهان دارویی متنوع، در مرکز توجه بسیاری از علاقه‌‌مندان قرار گرفته است. از جمله این گونه‌های دارویی می‌توان به پو‌نه کوهی، مرزه‌کوهی، کلاه میر‌حسن، علف‌ چشمه یا ترتیزک، ترشک، کورگل، سیاه تلو، ولیک، زرشک وحشی و تنگرس اشاره کرد.

از سوی دیگر قزوین یکی از مناطق کوهستانی ایران است. همین امر باعث می‌شود گونه‌های جانوری خاصی در این منطقه دیده شوند. گونه‌هایی از جمله زرده پر، آهو، گوسفند وحشی، خرس قهوه‌ایی، بزکوهی یا کل و بز، سیاه گوش و گربه جنگلی و وحشی در این منطقه به چشم می‌خورند. سازمان محیط زیست نیز در‌ صدد محافظت از این گونه‌های کمیاب و در حال انقراض است.

جاهای دیدنی قزوین

• آبشار اوان

آبشار اوان حدود 300 متر ارتفاع دارد و در نهایت به رودخانه‌‌ای در ته دره ختم می‌شود. این آبشار یکی از جاهای دیدنی قزوین به ‌شمار می‌رود که در جنوب غربی دریاچه اوان قرار گرفته ‌است.

• آبشار ایل چوپان

آبشار ایل چوپان در نزدیکی روستای ایل چوپان قرار دارد و یکی از جاذبه‌های طبیعی شهر قزوین است. این آبشار هم به سد دریاچه سفیدرود می‌ریزد. این آبشار در شمال غرب شهر واقع شده ‌است. گردشگران می‌توانند از جاده قزوین رشت به این مکان خوش‌آب‌وهوا سفر کنند.

• غار قلعه کرد

غار قلعه کرد به‌عنوان غاری منحصربه‌فرد، در روستای قلعه کرد واقع شده و ورودی خاصی، به‌صورت نیم‌دایره دارد. آویزه‌های آهکی بلند که در بعضی از قسمت‌های داخلی غار، از سقف تا کف غار کشیده شده‌ و حوضچه‌های آب کوچکی که در کف غار قرار گرفته‌اند، هر بیننده‌ای را به تحسین وا می‌‌دارد.

• غار عباس آباد قزوین

غار عباس آباد یکی از جاذبه‌هایی است که در دامن طبیعت واقع شده است. آثار به‌دست‌آمده از این غار حاکی از آن است که در گذشته محل زندگی انسان‌ بوده است. انسان‌های گذشته در مواقع خطر به این غار پناه می‌بردند. قدمت این غار که در 55کیلومتری قزوین قرار گرفته است، به ۴۰میلیون سال پیش باز می‌گردد.

• دره نیله رود

دره نیله رود به دلیل وجود فندق‌زار‌ها، مراتع، جنگل‌ها و آب‌وهوای مطبوع خود، یکی از مناطق ییلاقی قزوین محسوب می‌شود. این دره  در گذشته یکی از قدیمی‌ترین راه‌های رفت‌وآمد مردم گیلان و قزوین نیز بوده ‌است.

• آبگرم یله گنبد

آبگرم یله گنبد در روستای یله گنبد قرار دارد و این روستا را از سایر روستاهای شهر قزوین متمایز کرده ‌است. از همین رو، گردشگران فراوانی نیز برای استفاده از آب این چشمه به روستای یله گنبد سفر می‌کنند. آبگرم یله گنبد خواص درمانی نیز دارد.

اگر برای بازدید از این چشمه راهی روستا شدید، همه لوازم ضروری‌تان را با خود ببرید؛ زیرا این منطقه فاقد هرگونه امکانات رفاهی و تفریحی است.

• سایر جاهای دیدنی قزوین

البته جاهای دیدنی و جاذبه های طبیعی و گردشگری قزوین خیلی بیشتر از این‌هاست که در مقاله دیگری به تفصیل به آن‌ها می‌پردازیم. برای مثال می‌توان منطقه شکار ممنوع رودبار الموت، دره گرماگلو، دره اندج رود، کوه شاه البرز، آبشار ‌گرما‌رود، ایوان سنگی نیاق، منطقه ییلاقی پیچ بن و تپه زاغه قزوین را نام برد.

تاریخچه | قزوین در گذر زمان

به گواهی تاریخ، ساخت بنای شهر قزوین به زمان حکومت ساسانیان و دوره سلطنت شاپورشاه ساسانی بازمی‌گردد. البته بر اساس آثار تاریخی به‌دست‌آمده در این منطقه، قدمت آن را می‌توان در حدود ۷هزار سال قبل از میلاد تخمین زد. نام قدیمی این شهر، آرساسیا است. این شهر مدتی در زمان صفویان، پایتخت ایران نیز بوده است. آنچه در رابطه با این شهر، جالب توجه است، رونق و پیشرفت آن در تمامی ادوار تاریخ است. گفته می‌شود که قدیمی‌ترین خیابان ایران نیز با نام سپه، در این شهر قرار گرفته ‌بود که هنوز هم یکی از خیابان‌های قزوین است.

بناهای تاریخی قزوین | یادگار گذشتگان

• عمارت چهل ستون

عمارت چهل ستون قزوین در سال 951 هجری ‌قمری ساخته ‌شده‌ و یکی از بناهای دیدنی قزوین به ‌شمار می‌رود. با مطالعه تاریخ در می‌یابیم که در زمان حکومت شاه‌ طهماسب صفوی، برای حفاظت از حکومت در برابر حمله ترکان عثمانی، پایتخت ایران از تبریز به این شهر منتقل شد. در همان سال‌ها چهل ستون قزوین در منطقه زنگی آباد ساخته ‌شد.

درون این بنا تونل‌هایی زیرزمینی قرار داشتند. در مواقع اضطراری یا در صورت حمله دشمن، برای خروج از شهر از این تونل‌ها استفاده می‌شد. امروزه نیز، زیبایی و ظرافت خاصی که در معماری عمارت چهل ستون دیده می‌شود، آن را به یک بنای باارزش و کم‌نظیر تبدیل کرده‌، تا جایی که در مرکز توجه گردشگران ایرانی و خارجی قرار می‌گیرد.

• آب انبار مسجد جامع

براساس تاریخ ثبت‌شده روی کتیبه سنگی موجود در آب انبار مسجد جامع قزوین، ساخت این آب انبار به سال 1093 هـ.ق و دوران صفویان باز می‌گردد. این آب انبار در خیابان سپه واقع شده ‌است. متأسفانه در هنگام بازسازی، قسمت‌هایی از این بنا آسیب دیده‌ و از بین رفته است.

• پل خشتی لوشان قزوین

تاریخ ساخت این پل به زمان حکومت قاجار و سال 1235 هجری قمری باز می‌گردد. پل خشتی لوشان روی رود‌خانه شاهرود، در شهر لوشان قرار گرفته است. آنچه این پل را از سایر پل‌های خشتی متمایز می‌کند، طراحی منحصربه‌فرد آن است. برخلاف، پل‌های خشتی دیگر که به‌صورت قوسی هستند، این پل به شکل پلکانی ساخته‌ شده است و شیب کمی دارد.

• موزه شهر

یکی از مکان‌هایی که همواره، توجه گردشگران را به خود جلب می‌کند، موزه شهر و آثار به‌نمایش‌گذاشته‌شده در آن است. اکثر اشیای موجود در موزه شهر قزوین را باستان شناسان از دشت قزوین به دست آورده‌اند. موزه شهر در میدان آزادی (سبزه میدان) و در شرق باغ و عمارت چهل‌ستون واقع شده ‌است.

• حمام قجر

حمام قجر در خیابان عبید زاکانی واقع شده و قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین حمام قزوین است. گویا در دوره صفویان، شاه عباس دستور ساخت آن را صادر کرده و بیش از 400 سال قدمت دارد. در این حمام، اقوام، آداب و رسوم و همچنین مشاغل مردم، به شکلی نمادین به نمایش گذاشته شده‌ و جلوه زیبایی به این مکان بخشیده‌اند.

• آرامگاه حمدالله مستوفی

آرامگاه حمدالله مستوفی از دیگر جاذبه‌های تاریخی قزوین به شمار می‌رود و حدود 700 سال قدمت دارد. این آرامگاه، نمای آجری و سر بنای فیروزه‌ایی رنگ و نوک‌تیز دارد که آن را منحصربه‌فرد کرده ‌است.

علاوه بر همه این‌ها، این شهر دارای بناهای فراوانی است که هر کدام از آن‌ها نشانی از تاریخ و فرهنگ این منطقه دارند. از دیگر جاذبه‌های تاریخی قزوین می‌توان به سردر عالی‌قاپور، بازار قزوین، سرای سعدالسلطنه، دروازه تهران و آب ‌انبارهای آن اشاره کرد.

بناهای مذهبی قزوین | جایی برای اهل دین

• کلیسای کانتور

کلیسای کانتور با سبک معماری ویژ‌ه خود در خیابان طالقانی شهر قزوین واقع شده‌ است. بافت این بنا با سایر بناهای این شهر تفاوت روشنی دارد. همین امر نیز آن را به یکی از جاذبه‌های گردشگری و تاریخی مهم قزوین تبدیل کرده است. این بنا در زمان جنگ جهانی دوم هنگام تصرف ایران به دست روس‌ها در منطقه‌ای به نام کانتور ساخته شد. در آن زمان کانتور محل استقرار حکومتی روس‌ها بود.

البته در گذشته، نام دیگر این کلیسا، برج ناقوس بود. این بنا را مهندس راه‌ساز روسی ساخت که مقبره‌اش نیز در این محوطه قرار گرفته است.

• مسجد النبی

مسجد النبی در حال حاضر به‌عنوان محلی برای تجمع نمازگزاران در روزهای جمعه استفاده می‌شود. این مسجد در خیابان امام خمینی (ره) قزوین قرار گرفته و سال ساخت آن بر اساس برخی از شواهد، در زمان صفویان گزارش شده ‌است.

متأسفانه، این بنا با پایان حکومت صفویان و به دلیل بی‌توجهی به آن، به‌طور کامل تخریب و در زمان حکومت قاجار به دستور فتحعلی شاه بازسازی شد. براساس کتیبه‌هایی که در این بنا وجود دارند، نام فتحعلی شاه به‌عنوان سازنده مسجد ثبت شده؛ اما در حقیقت بنای اولیه مسجد را استاد شیرازی گذاشته ‌شده‌ است.

• بقعه شاهزاده حسین

بقعه شاهزاده حسین در خیابان جمهوری اسلامی قزوین و در محله خندقبار واقع شده است. ساخت بنای اولیه این بقعه به زمان صفویان باز می‌گردد. گویا پیکر فرزند 2ساله امام رضا، در زمان سفر تاریخی ایشان به خراسان، در این مکان، به خاک سپرده شده ‌است.

• حسینیه امینی‌ها

حسینیه امینی‌ها را یکی از تجار بزرگ، به نام حاج محمدرضا امینی، در سال 1257 هـ.ق و در دوران قاجار ساخت. این بنا، یک خانه بزرگ با معماری اسلامی است که در آن بیشتر مراسم‌های مذهبی، به‌ویژه مراسم سوگواری محرم و صفر برگزار می‌شوند و در خیابان مولوی قزوین قرار دارد.

فرهنگ و هنر | نشانی از رشد و شکوفایی

• مشاهیر قزوین

قزوین در تمام ادوار تاریخ، به عنوان شهری متمدن شناخته شده‌ و یکی از شهرهای مهم ایران، در زمینه رشد علم‌ و پرورش مشاهیر بوده ‌است. خواجه نظام‌الدین عبید زاکانی، شاعر و نویسنده طنزپرداز، در این شهر به دنیا آمده است. سید اشرف‌الدین حسینی معروف به نسیم شمال، شخصیت برجسته دیگری در قزوین است. وی در صدر مشروطه در ایران، هفته‌نامه نسیم شمال را مدیریت می‌کرد. علامه علی اکبر دهخدا، شاعر و نویسنده برجسته در قرن 13 نیز اهل این شهر بوده است. همه ایشان را با طنزهای اجتماعی و سیاسی و البته لغت‌نامه بسیار باارزشش می‌شناسند.

هنر خوشنویسی در قزوین

قزوین را پایتخت خوشنویسی ایران می‌نامند و این لقب بی‌دلیل نیست. بسیاری از بزرگ‌ترین استادان خط و خوشنویسی در این شهر زندگی می‌کرده‌اند. این هنر هنوز هم در بین اهالی شهر محبوبیت خاصی دارد تا جایی که هر ساله جشنواره خوشنویسی در این شهر برگزار می‌شود. همچنین در عمارت چهل ستون این شهر می‌توانید آثار برجسته هنرمندان خوشنویسی را مشاهده کنید.  برگزاری دوسالانه خوشنویسی ایران با حضور استادانی از سراسر جهان، برگزاری جشنواره خوشنویسی آیات قرآنی، جشنواره خوشنویسی غدیر و… تقریباً هر ساله در این شهر به وقوع می‌پیوندد.

میرزا محمد علی خیارجی قزوینی، اولین خوشنویسی بود که بسم الله را به‌صورت مرغ طغرا ترسیم کرد. علاوه بر ایشان، استادانی مثل میرعماد حسنی، میرزا محمدحسین عماد الکتاب قزوینی، عبدالمجید طالقانی و ملک محمد قزوینی، گوهرشاد حسنی سیفی، میرابراهیم قزوینی، میرمحمد امین حسنی سیفی و یحیی قزوینی در خطاطی و خوشنویسی بنام هستند.

• آداب و رسوم مردم قزوین

در شهر ‌قزوین، در ماه‌های مختلف سال، مراسم‌ها و جشن‌های مختلفی برگزار می‌شود. این مراسم نشان از غنای فرهنگی این منطقه در دوران مختلف تاریخ دارد.

شب چله یا شب یلدا

مردم این شهر نیز همانند همه مردم ایران، در اولین شب زمستان، جشن با شکوهی برگزار کرده و با آماده‌کردن مقدمات دورهمی خانوادگی، شبی به‌یادماندنی برای خود می‌سازند. یکی از باورهای جالب مادربزرگان در گذشته این بوده ‌است که اگر در این شب، ننه سرما گریه کند و یک گردنبند مروارید پاره شود یا پنبه‌های یک لحاف بیرون بریزند، حتماً باران می‌بارد.

جشن انار و جشن فندق

تقریباً در اواخر تابستان و اوایل مهر، در روستاها با نواختن ساز و رقص و پایکوبی، جشنی با نام جشن انار، آغاز می‌شود و مردم با شروع این جشن، به چیدن انار مشغول می‌شوند. جشن فندق هم به همین شکل در اواسط مرداد و در مزارع فندق برگزار می‌شود.

نکته جالب توجه در این مراسم مربوط به دخترانی است که به‌تازگی نامزد کرده‌اند. آن‌ها در این جشن، از فندق، گردنبندی برای همسر خود درست می‌کنند که به آن گلوانه می‌گویند و در فصل زمستان آن را به همسر خود هدیه می‌دهند.

کُشتی پهلو‌به‌پهلو

این کشتی باستانی که تقریباً امروزه به دست فراموشی سپرده ‌شده، در این شهر به‌عنوان یکی از آداب و رسوم سنتی در مراسم عروسی بین 2 نفر انجام می‌شود.

• غذاهای محلی قزوین

قیمه نثار

قیمه نثار یکی از غذاهای سنتی شهر قزوین به شمار می‌رود. این غذای خوش رنگ‌وبو، تشریفاتی است و معمولاً در مهمانی‌های بزرگ و مهم خانوادگی پخته می‌شود. قیمه نثار، با سبزی یا ماست سرو می‌شود و مواد اصلی برای تهیه آن گوشت ‌گوسفندی، خلال ‌پرتقال، پیاز‌داغ، زعفران، زرشک، خلال بادام، خلال پسته و رب گوجه ‌فرنگی است که ظاهری خوش‌رنگ به این غذا می‌دهند.

کوکو شیرین

کوکو شیرین یکی از غذاهای بومی این شهر است که مزه‌ای شیرین دارد و در کنار غذاهای دیگر استفاده می‌شود. برای تهیه این غذا نیز از سیب‌زمینی، زعفران، تخم مرغ، ماست، روغن، پودر هل، آرد، شکر و گلاب استفاده می‌شود.

آش ماش پیازو

از جمله غذاهای پرطرف‌دار میان مردم قزوین، آش ماش پیازو است. نکته جالب درباره این غذا آن است که در تهیه‌اش، اصلاً از سبزی استفاده نمی‌شود.

رستوران های قزوین | جایی برای شکم‌گردی

رستوران‌های متعددی در سطح شهر قزوین، برای ارائه خدمات به مهمانان، با بهترین غذاها دایر شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به رستوران‌های نمونه، رستوران اقبالی، رستوران کرمانی و رستوران مدیترانه اشاره کرد. در رستوران مدیترانه می‌توانید غذاهای لبنانی جذابی را سفارش دهید. پرستل این رستوران، همگی آشپزهای خوب لبنانی هستند.

سوغات قزوین | یادگاری‌های خوب سفر

شیرینی‌ها و باقلواهای سنتی قزوین می‌توانند سوغات خوبی از این شهر باشند که از جمله معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به نان چرخی، باقلوا، شیرینی اتابکی، شیرینی قرابیه، شیرینی نان گردویی، شیرینی نان بادامی و… اشاره کرد.

همچنین می‌توان بهترین انتخاب‌ها را از میان دستاوردهای هنری و صنایع دستی داشت که گیوه، لباس‌های گلابتون‌دوزی، گلیم و جاجیم از جمله آن‌ها هستند. پارچه و لباس‌های گلابتون‌دوزی که از زمان هخامنشیان، لباس‌ اشرافیان و درباریان بوده‌، نوعی رو دوزی روی پارچه است که در آن، پارچه را به طرح‌های مختلف، با الیاف‌ طلایی و نقره‌ایی تزیین می‌کردند.

مراکز خرید | لذت بازارگردی

بازار صنایع دستی قزوین که برای معرفی قابلیت این شهر در زمینه هنرهای سنتی و دستی با حمایت سازمان میراث فرهنگی دایر شده ‌است، هر پنجشنبه و جمعه، شاهد حضور افرادی است که به این حوزه علاقه نشان می‌دهند. این بازار که بهترین مراکز خرید قزوین به شمار می‌آید، هر هفته در محل آب انبار مسجد جامع قزوین دایر است. بهترین سوغات قزوین را می‌توانید در این بازار بیابید.

 

هتل‌ها و اقامتگاه‌های قزوین | جایی مناسب برای زدودن رنج سفر

قرارگرفتن این شهر باستانی و خوش آب‌وهوا در نزیکی تهران موجب می‌شود که همواره مسافران و گردشگران فراوانی به این شهر سفر کنند. از این رو، هتل‌ها و اقامتگاه‌های متنوعی آماده ارائه خدمات هستند. از جمله این‌ها هتل مرمر، هتل ایرانیان و هتل سنتی خانه بهروزی را می‌توان نام برد.

مسیرهای دسترسی به قزوین

• پرواز قزوین

اگرچه این شهر فرودگاه دارد؛ اما از آن، به‌صورت تفریحی و آموزشی استفاده ‌می‌شود و فقط امکان پرواز برای هواپیماهای کوچک فراهم است. بنابرین امکان سفر هوایی به این شهر در حال حاضر وجود ندارد.

• راه آهن

سفر به قزوین از طریق راه آهن امکان‌‌پذیر است و سال‌هاست که بسیاری از مسافران، با خرید بلیط قطار قزوین راه‌های‌ ریلی را برای رسیدن به این شهر انتخاب می‌کنند.

• سفر زمینی

برای سفر به قزوین می‌توان راه جاده‌ای را انتخاب کرد و با خودروی شخصی یا با خرید بلیط اتوبوس قزوین، از مسیر آزادراه تهران -کرج – قزوین عبور کرد و به این شهر رسید. فاصله تهران تا قزوین 153 کیلومتر است.

 شهر قزوین، یکی از اصیل‌ترین شهرهای ایران است و سابقه درخشانی نیز در طول تاریخ دارد و همواره گردشگران و باستان‌شناسان فراوانی را به سمت خود می‌کشاند. آنچه مسلم است، اهمیت حفاظت از این شهر تاریخی است که هر گوشه و کنار آن بخشی از تاریخ ایران را به یادگار دارد. امید است سازمان میراث فرهنگی بیش از پیش در جهت حفاظت از آن گام برداشته و با افزودن امکانات رفاهی و توریستی، تاریخ کهن و فرهنگ غنی این اقلیم را به جهانیان بشناساند. اگر شما هم به این شهر سفر کردید، از خاطراتتان برای ره بال آسمان بگویید.