راهنمای کمپ زدن در کویر | از صفر تا صد کویرنوردی 

آیا تا به حال به کویر سفر کرده‌اید؟ قدم زدن بر روی رمل‌های داغ شنی، تماشای طلوع و غروب خورشید، خوابیدن زیر سقف آسمان صاف و پرستاره از لذت‌هایی است که فقط در کویر نصیبتان می‌شود. کمپ زدن در کویر یکی از هیجان‌انگیزترین و جذاب‌ترین تجربه‌های زندگی‌تان خواهد بود. در ایران دست شما برای کویرنوردی باز است و گزینه‌های زیادی پیش رویتان قرار دارد. اغلب کویرهای ایران پتانسیل زیادی برای سفر دارند و با آغوش باز شما را به کسب یک تجربه جدید و ماندگار دعوت می‌کنند. اما سفر به این کویر بکر و دوست‌داشتنی مستلزم داشتن یک‌سری تجهیزات و دانستن نکات اولیه است. برای اینکه با رمزهای سفر به این طبیعت رازآلود آشنا شوید این مقاله را از دست ندهید. 

وسایل ضروری برای سفر به کویر

اگر تصمیم دارید کمپ زدن در کویر را تجربه کنید، قبل از هر چیز باید لیستی از تجهیزات ضروری برای خود فراهم کنید. طبیعت کویر پر از پیچیدگی و رازهای پنهان است. ازاین‌رو اگر درباره شرایط اقلیمی منطقه مدنظر آگاهی نداشته باشید و بی‌گدار به آب بزنید، یک عمر پشیمانی در انتظارتان خواهد بود. در ادامه فهرست کاملی از وسایل و تجهیزات کمپ زدن در کویر را برایتان آماده کرده‌ایم.

• وسایل شخصی

کوله پشتی سبک، چاقوی جیبی، چراغ قوه، مواد گرمازا و آتش‌زا، کیسه زباله، زیرانداز، چادر مسافرتی، طناب، فندک، کیسه خواب، پتو و بالشت از ابتدایی‌ترین تجهیزاتی است که باید در این سفر همراهتان باشد. 

• تجهیز ماشین

اینکه قرار است با چه خودرویی به کویر سفر کنید، مسئله‌ای بسیار مهم و حیاتی است. می‌توان گفت مناسب‌ترین خودرو برای کمپ زدن در کویر، خودروهای شاسی بلند و دو دیفرانسیل با لاستیک‌های پهن هستند. توصیه می‌کنیم قبل از سفر حتماً از سالم‌بودن قطعات خودرو و کارکرد صحیح بخش‌های مختلف آن اطمینان حاصل کنید. به علاوه، ضمن پر کردن باک بنزین ماشین، مقدار کافی بنزین اضافه نیز همراه خود داشته باشید. همراه داشتن یک بیلچه با دسته‌ای حداقل یک متر، آب مقطر اضافی برای باتری ماشین، تسمه پروانه و شلنگ رادیاتور نیز ضروری است. 

• مواد غذایی، تنقلات و میان‌وعده

آب مهم‌ترین مایحتاج شما در کمپ‌های کویری است. قبل از سفر تمامی نیازهای خود به آب را پیش‌بینی کنید و بیشتر از مقدار نیاز آب بردارید. همچنین مقدار زیادی میوه خشک، آجیل و برخی کربوهیدرات‌ها مثل نان بسیار کمک‌کننده خواهد بود و شما را از ضعف بدنی نجات می‌دهد. از طرفی سعی کنید غذاهایی همراه خود ببرید که در عین مقوی بودن، حجم کمی از فضا را اشغال کنند. معمولاً در اینجور سفرها، استفاده از غذاهای کنسروی و آماده، بهترین گزینه است. 

• وسایل لازم برای پخت و پز

 برای پخت و پز در کویر لازم است وسایلی مانند پمپ فیلتر آب، دستگاه تصفیه آب، بطری آب، اجاق گاز، سوخت اضافی برای اجاق، مواد اولیه تهیه غذا، غذاهای کنسروشده و میان وعده‌های آماده را همراه خود داشته باشید. 

• تجهیزات پزشکی

اگر در هیچ جای زندگی خود محافظه‌کار نبوده‌اید، این یک بار را به حرف ما گوش کنید و تا جای ممکن جوانب احتیاط را رعایت کنید. طبیعت کویر مخصوصاً برای کسانی که اولین‌بار آن را تجربه می‌کنند، بسیار غیرمنتظره خواهد بود. لذا همراه‌داشتن برخی تجهیزات پزشکی و بهداشتی را فراموش نکنید تا اگر خدایی نکرده گرفتار مشکلی شدید، بتوانید از بروز آسیب‌های جبران‌ناپذیر جلوگیری کنید. مواد و پمادهای دفع حشرات، پماد مخصوص پس از نیش حشرات، مسکن، داروهای شخصی، جعبه کمک‌های اولیه، لوازم مقابله با مارگزیدگی، پماد سوختگی، کرم ضد آفتاب، پماد ضد التهاب و پماد عرق سوختگی از مهم‌ترین گزینه‌هایی است که همراه داشتن آن‌ها خالی از لطف نیست. 

• نقشه به‌روزشده

 همیشه قبل از کمپینگ در کویر نقشه‌ای دقیق و به‌روزشده از مسیر و مقصد سفر خود تهیه کنید. خوب است مسیر دقیق و محل اسکان کمپ خود را روی نقشه مشخص کرده و یک نسخه از آن به همراه شماره دوستانی که همراهتان هستند را به یکی از آشنایان معتمد خود بسپارید. همچنین دوستان و آشنایان خود را از تاریخ بازگشتتان باخبر کنید تا اگر به هر دلیلی نتوانستید به شهر برگردید، آن‌ها با اطلاع‌دادن به مسئولین این حوزه به کمک شما بیایند. 

• جی پی اس یا همراه ماهواره‌ای

اغلب مناطق کویری در فاصله زیادی از شهرها و آبادی‌ها قرار دارند. ازاین‌رو باید خودتان را برای قطعی اینترنت و آنتن‌دهی ضعیف آماده کنید. اینجاست که یک همراه ماهواره‌ای ناجی شما خواهد بود. این نکته را فراموش نکنید که حتی حرفه‌ای‌ترین افراد هم ممکن است در کویر گم شوند. در کویر تا چشم کار می‌کند پر است از تپه‌های شنی که همگی شبیه به هم بوده و شما را گمراه می‌کنند؛ لذا همراه داشتن ردیاب و مسیریاب از اوجب واجبات برای یک سفر کویری است. 

لباس مناسب برای کمپینگ در کویر

برای شب مانی در کویر علی‌الخصوص برای مدت زمان طولانی، نیاز است لباس‌های مختلفی همراه خود داشته باشید؛ زیرا آب و هوای کویر دارای نوسانات بسیار زیادی بوده و گاهی شما را شگفت‌زده می‌کند. ازاین‌رو با به همراه داشتن بارانی و بادگیر، بلوز آستین بلند، شلوار بلند، تیشرت نخی، شلوارک، لباس زیر، دستکش، کلاه و عینک آفتابی جوانب احتیاط را رعایت کنید و از این تجربه به‌یادماندنی لذت ببرید. ترجیحاً برای کویرنوردی از کفش‌های ساق بلند مخصوص پیاده‌روی استفاده کنید؛ زیرا با پوشیدن این کفش‌ها می‌توانید پای خود را از گزند نیش حیواناتی مانند مار و عقرب در امان نگه‌دارید. شاید تصور کنید که لباس‌های آستین کوتاه برای کویر نوردی مناسب‌تر هستند؛ اما این تصور کاملاً اشتباه است. گول ظاهر کویر را نخورید، پوشیدن تیشرت و شلوارک در کویر مخصوصاً حوالی ظهر، کار کاملاً غلطی است و باعث آفتاب‌سوختگی پوست بدنتان می‌شود. استفاده از کلاه‌های آفتاب‌گیر نیز جلوی تابش مستقیم نور خورشید به سر را می‌گیرد. همچنین حتماً یک دستمال بزرگ و عینک همراه خود داشته باشید تا در صورت بروز طوفان‌های شنی بتوانید از بینی، چشم و دهان خود در برابر شن‌های کویری محافظت کنید. 

بایدها و نبایدهای کمپ زدن

در ادامه می‌خواهیم چند نکته مهم و حیاتی برای کمپ‌زدن در کویر را با هم مرور کنیم. رعایت کردن همین نکات ساده می‌تواند تأثیر بسیاری در امنیت و راحتی سفرتان داشته باشد. همه این نکات ایمنی کمک می‌کند که سفر شما به بهترین شکل ممکن پیش برود و خاطره تلخی در ذهنتان نقش نبندد. 

• نوع و جنس چادر مناسب برای کمپ زدن نیز کاملاً به شرایط بستگی دارد. طبیعتاً حمل و نقل چادرهای سبک که وزن کمتری دارند بسیار راحت‌تر خواهد بود. اما اگر با خودروی شخصی خود به کویر می‌روید، دست شما برای انتخاب چادر مسافرتی باز بوده و می‌توانید انواع چادرهایی که امکانات بیشتری دارند را با خود بیاورید. 
• در انتخاب چادر مسافرتی دقت کنید. بدیهی است که چادرهای رنگ روشن، گزینه مناسبی برای کویر نیستند؛ زیرا این چادرهای شدت عبور نور خورشید را زیاد کرده و فضای بسیار گرمی را درون چادر ایجاد می‌کنند. لذا چادرهای مسافرتی با رنگ کمی تیره، چاره این مشکل خواهد بود. 
• باز هم لازم است این نکته را تأکید کنیم که آب در کویر، حکم طلا را دارد. حتماً حتماً ذخیره آب زیادی همراه خود داشته باشید و هرگز آن را برای مصارف بیهوده هدر ندهید. اما همراه داشتن آب زیاد، به این معنا نیست که آب زیادی بنوشید. قطعا در کویرگردی به کرات احساس تشنگی می‌کنید؛ اما حواستان باشد اگر زیاد آب بنوشید، تعریق بدنتان افزایش پیدا می‌کند. در این شرایط املاح بدن شما به طرز چشم‌گیری کم می‌شود و ممکن است دچار ضعف و بی‌هوشی شوید. استفاده از چند قطره آبلیمو در آب یا نوشیدن نوشابه‌های قندی عطشتان را به‌خوبی کم کرده و شما را از خطر گرمازدگی محافظت می‌کند. 
• یادتان نرود که کویر یکی از ارزشمندترین اکوسیستم‌های طبیعی است. باید در برابر این طبیعت احساس مسئولیت کنید و در حفظ و نگهداری آن کوشا باشید. از شما می‌خواهیم قبل از ترک محل کمپینگ، تمامی اثرات انسانی را از بین ببرید تا ردپایی از شما در طبیعت باقی نماند. پس همراه داشتن چند عدد کیسه زباله بزرگ را فراموش نکنید. 

انتخاب محل مناسب برای کمپ زدن در کویر

حواستان باشد که در این سفر ماجراجویی قرار است وارد دل کویر پهناور شویم؛ جایی که تا پیش از این هیچ آشنایی با آن نداریم. در این مکان ناآشنا ممکن است دچار سردرگمی شده و نتوانید تصمیم درست را انتخاب کنید. یادتان نرود یکی از مهم‌ترین نکات برای شب مانی در کویر ، پیدا کردن مکان مناسب برای اسکان است. دانستن نکات زیر تا حد زیادی می‌تواند آگاهی شما در این باره را افزایش دهد.

1. اگر می‌خواهید از گرمازدگی و طوفان شن کویر در امان باشید، بهتر است حتی‌الامکان مناطق بادخیز و گرم را برای کمپینگ در کویر انتخاب نکنید.
2. توجه داشته باشید که منابع آب در مناطق کویری بسیار حائز اهمیت هستند؛ لذا برای کاهش احتمال آلوده کردن ناخواسته منابع آب، سعی کنید هنگام کمپ زدن در کویر حدود 60 متر از منابع آب طبیعی فاصله بگیرید.
3. در سفر به طبیعت چه جنگل باشد چه کویر، حفاظت از محیط زیست حرف اول را می‌زند. در سال‌های اخیر بخش زیادی از کویرهای ایران به دلیل بی‌توجهی گردشگران دچار آسیب شده است. برای محافظت از طبیعت دنج و دست‌نخورده کویر و کاهش آسیب به اکوسیستم منطقه، از مناطقی برای کمپ زدن استفاده کنید که قبلاً هم مکان کمپ دیگران بوده است.
4. بدانید و آگاه باشید که اگر مکان‌های خیلی پرت و دورافتاده را برای شب مانی در کویر انتخاب کنید، خطر را به جان خریده‌اید. توصیه عاقلانه در این شرایط این است که موقعیت کمپ خود را به گونه‌ای انتخاب کنید که در فاصله مناسبی از دیگر کمپ‌های اطراف قرار داشته باشد. این فاصله را طوری تنظیم کنید که در عین حفظ آرامش و حریم شخصی، در صورت بروز حادثه بتوانید از کمپ‌های دیگر درخواست کمک کنید. 

حداقل تعداد افراد برای کمپینگ در کویر

شاید برایتان عجیب باشد؛ اما تعداد افرادی که برای کمپ زدن به کویر می‌روید هم یکی از فاکتورهای مهم و تعیین‌کننده است. اگر بخواهیم ساده بگوییم همیشه این نکته را به یاد داشته باشید که «کمپ با تعداد کم ممنوع!». باز هم تذکر می‌دهیم که کویر بسیار بی‌رحم و خطرناک است؛ پس هرگز نباید تنهایی به کویر سفر کنید. حتی اگر در این کار حرفه‌ای هستید باز هم نمی‌توانید فقط به تجربه خودتان اکتفا کنید. تنها سفر کردن به کویر کار بسیار پرریسکی بوده و شما را در معرض عواقب جبران‌ناپذیر قرار می‌دهد. برای کمپ زدن در کویر سعی کنید حداقل در گروه‌های 4 تا 5 نفری حضور داشته باشید و با دو وسیله نقلیه سفر کنید. در این صورت اگر یکی از خودروهای دچار مشکل شود، می‌توانید با خودروی دیگر کار خود را راه بیندازید. سفر با یک راهنمای خوب و حرفه‌ای که بتواند چم‌وخم راه را برایتان روشن کند، لذت سفر را برایتان چند برابر می‌کند. اگر با یک تیم مجرب به سفر بروید، نه‌تنها سفری ایمن و بدون دغدغه خواهید داشت بلکه می‌توانید لذت یک دورهمی و گپ و گفت دوستانه را نیز تجربه کنید. 

بهترین فصل و زمان برای سفر به کویر

واضح است که سفر به کویر در تابستان کاملاً غیر منطقی و غیر ممکن است. آب و هوای گرم و خشک کویر به شما این اجازه را نمی‌دهد که بتوانید در نیمه اول سال به آن سفر کنید. از اواسط پاییز تا اردیبهشت ماه که دمای هوای تا حدودی کاهش پیدا می‌کند، بهترین فرصت برای تجربه کویرنوردی است. در این زمان‌ها خبری از گرمای طاقت‌فرسای تابستان نیست و می‌توانید یکی از فراموش‌نشدنی‌ترین خاطرات خود را رقم بزنید. البته هیچکدام از این زمان‌ها ثابت نبوده و ممکن از در مناطق کویری مختلف، متفاوت باشد. نکته دیگر اینکه در روزهای گرم سال، وجود و حضور حشرات و خزندگان بیشتری شما را تهدید می‌کند.

سخن پایانی

این بار در مجله گردشگری ره بال آسمان موضوع جذاب کویرنوردی و کمپینگ در کویر را انتخاب کردیم. کمپ زدن در کویر با وجود تمام سختی‌هایی که دارد، باز هم یکی از جذاب‌ترین انتخاب‌هاست. اگر تمامی نکاتی که گفتیم را به‌خوبی رعایت کنید، می‌توانید طعم خوش کویرنوردی را به با روح و جان خود حس کنید. اینجاست که دیگر تمام سختی‌های سفر هم برایتان شیرین می‌شود. این سفر آنقدر پر از خاطره و تجربه‌های شیرین خواهد بود که ارزش تحمل این سختی‌ها را خواهد داشت. کویرهای یزد و کلوت شهداد جزو تحسین‌برانگیزترین و دیدنی‌ترین کویرهای این مرز و بوم است که می‌توانید برای سفر به آن‌ها برنامه‌ریزی کنید. نظر شما درباره کمپینگ در کویر چیست؟ آیا نکات دیگری هم به ذهنتان می‌رسد که در این مقاله قید نشده باشد؟ تجربیات و خاطرات شما می‌تواند راهنمای خوبی برای کویرنوردان و علاقه‌مندان به طبیعت باشد.