شهر حریره | سفر به شهر ملکه کیش

بیشتر ما ایرانیان کیش را با پاساژهای متنوع و تفریحات آبی کیش می‌شناسیم نه تاریخ آن اما؛ تاریخ آن نیز شنیدنی است. تاکنون نام شهر حریره به گوشتان خورده است؟ در این مطلب قصد داریم شما را با جاذبه های تاریخی کیش از جمله شهر حریره آشنا کنیم. پس تا انتهای نوشته همراهمان باشید.

شهر حریره کجاست؟

حریره در بخش شمالی جزیره کیش در استان هرمزگان واقع شده است. بیشتر کارشناسان معتقدند که شهر تاریخی حریره در جنوب ایران به دوره ایلخانی تعلق دارد. راویان اخبار و ناقلان آثار و طوطیان شکرشکن شیرین گفتار چنین گفته اند که در زمان ویران‌شدن بندر سیراف در اثر زمین‌لرزه ای سهمگین، تاجران به تکاپو افتادند تا شهر تازه ای برای تجارت و سیاحت بنا کنند.

این تاجران خوش ذوق، آینده نگر هم بودند؛ زمانی‌که با سلامت پا به بخش شمالی جزیره کیش گذاشتند، متوجه این قضیه شدند که بهترین جایگزین برای سیراف را یافته‌اند. بنابراین شهری ساختند و آن را حریره نامیدند.

معرفی شهر حریره

حریره در دل غار و کوه های مختلف ساخته شده و تنها چند سال است که به ساکنان اطراف رخ نموده است. سکه های تاریخی، ظروف مسی، سنگ قبر و یک عراده توپ از جمله اشیایی است که در این شهر کشف شده است. باستان‌شناسان معتقدند که آثار بیشتری در این شهر قدیمی وجود دارد؛ به همین دلیل فعالیتشان برای کندوکاو در حریره همچنان ادامه دارد. اگر شما هم علاقه‌مند به دیدار از محوطه‌های تاریخی هستید، می‌توانید این بار که به کیش سفر کردید، به بقایای این شهر قشنگ نیز سری بزنید. حتما کنجکاو شدید بدانید حریره چه در چنته دارد تا به شما عرضه کند، مگرنه؟ پس در ادامه نوشته همراهمان باشید.

تاریخچه حریره

خیالتان راحت؛ بازرگانان قدیم معماران را با چنان بصیرتی به ساخت این شهر واداشتند که بعد از  ۸۰۰ سال هم بدرخشد (با این که رونق قرن چهارم و پنجم هجری را از دست داده است) و گردشگران را شیفته زیبایی خویش کند.

اکنون حتماً به‌دنبال آدرس حریره هستید. بهتر است عجله نکنید؛ به‌هرحال از قدیم هم گفته اند که عجله کار شیطان است. هرآنچه نیاز است که گردشگران درباره این شهر باستانی بدانند را گام‌به‌گام تعریف می کنیم. فقط تا فراموش نکرده ایم، درباره اسم شهر هم بگوییم. حریره نام ملکه این شهر بوده و همان‌طور که می دانید حریر در فارسی به معنای ابریشم و دیبا است.

بیایید عنصر خیال را پرواز دهیم و ملکه حریره را تصور کنیم؛ زنی سبزه رو با چشمانی مشکی و نگاهی نافذ، قدی نه چندان بلند نه چندان کوتاه؛ بی‌گمان آنقدر قدرت و محبوبیت داشته است که شهری را به نامش کردند.

بخش های مختلف شهر حریره

اکنون زمان آن فرا رسیده است که پا به درون محوطه شهر بگذاریم و باهم نگاهی به حریره بیاندازیم. امروزه از این شهر بزرگ ۱۲۰هکتاری، فقط یک مجموعه ساحلی، حمام، مسجد، کارگاه شیشه‌گری، قنات و عمارت اعیانی باقی مانده است که نشان‌دهنده حجمی از معماری شهری آن زمان است. در شهر به ندرت تاق‌ها و پوشش‌ها و سقف‌های سالمی بر جای مانده است؛ به‌جز در پاره‌ای قسمت‌ها که پوشش‌های تاقی‌شکل سنگی از گزند تخریب در امان مانده‌اند.

در سال ۱۳۷۶ شهر حریره کیش به عنوان یک اثر ملی در ایران به ثبت رسید. به همین دلیل اکنون مراقبت بیشتری از این اثر تاریخی زیبا می‌شود. خانه های شهر حریره برخلاف همه خانه‌های قدیمی، نه با گل و خشت، بلکه با آهک و گچ ساخته شده است.

امیدواریم با کاوش های دامنه دار باستان‌شناسی، بیشتر از این شهر و مردمانش بدانیم. فعلاً با هم نگاهی کنیم به سه مجموعه مجزایی که باستان‌شناسان آن‌ها را هویدا کرده‌اند؛ یعنی خانه اعیانی، بخش کارگاهی و مجموعه حمام شهر باستانی حریره؛ در پایان هم به بندر حربره اشاره‌ای می‌کنیم.

• خانه اعیانی حریره | کاشی های ایلخانی

اول سری بزنیم به خانه اعیانی کیش. این خانه اعیانی یادآور خانه‌های چندخانوار قدیمی در داخل فلات ایران و شهرهایی نظیر یزد، اصفهان و کاشان است. خانه اعیانی یکی از نمونه‌های قدیمی مسکن جمعی در حاشیه خلیج فارس است. علاوه بر وسعت خانه و  فضاهای مختلف آن، کاشی‌های ستاره‌ای شکلی که در این خانه یافت شده، شبیه کاشی‌های بناهای مهم ایلخانی ایران همچون تخت سلیمان و سلطانیه است. پیدا شدن این مقدار کاشی نشان می‌دهد که این عمارت به یکی از ثروتمندان کیش تعلق داشته است.

• بخش کارگاهی حریره | صید ماهی یا راه فرار؟

بخش بعدی شهر، مربوط به بخش کارگاهی و صنعتی است. این مجموعه درست کنار دریا ساخته شده و دارای معماری و فضاهای ناشناخته‌ای است. مجموعه کانال‌های افقی، زیرزمینی و چاه‌های متعدد در گوشه و کنار، مجموعه بسیار جالب و نادری را تشکیل می‌دهند. البته هنوز عملکرد آن‌ها به‌طور دقیق مشخص نیست. در این مجموعه اتاق‌هایی با کمی شیب ملایم از شمال به جنوب در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و در داخل هر یک، حوضچه ای کوچک وجود دارد. کارشناسان در رابطه با کارکرد این فضا چند گمان دارند. عده‌ای می‌گویند این حوضچه‌ها برای صید ماهی، مروارید، مرجان و صدف بوده است.

برخی دیگر بر این باورند که این اتاق‌ها و شیارهای مابینشان، محل استخراج شیره خرما بوده است. به گفته آن‌ها، خرماها را در این اتاق‌ها روی هم انبار می کردند. سپس شیره به دست آمده از این شیارها به سمت محل اصلی خمره‌ها جاری می شد. این نظریه دلیل موجه‌تری برای شیب ملایم اتاق‌ها است.

طبق گفته برخی دیگر، شاید این راهروها و کانال‌ها درواقع راه‌های مخفی بوده‌اند که در مواقع هجوم و حمله اهالی شهر می‌توانستند به‌طور اضطراری از آن ها استفاده کنند. هنوزباستان‌شناسان نظر قطعی درباره این بخش نداده اند.

• مجموعه حمام حریره | حمامی باستاتی

اکنون سراغ مجموعه حمام شهر حریره کیش برویم. این مجموعه شامل حمامی است با صحن‌های متعدد و به مساحت تقریبی ۵۰۰ مترمربع. سربینه، گرمخانه و تون حمام در جنوب این بخش قرار دارند و با راهرویی سرپوشیده از آن جدا شده‌اند. دو خزینه کوچک و بزرگ در جنوب گرمخانه آخرین بخش ساختمان را تشکیل داده‌اند.

باستان‌شناسان معتقدند این حمام که در نوع خود جزو قدیمی‌ترین حمام‌های ایرانی است. حمام دو دوره متمایز دارد؛ دوره ایلخانی و تیموری. ظرفیت محدود حمام و امتداد دیوار بیرونی سراسری مجموعه عمارت اعیانی تا جنوب شرقی حمام ، نشان می‌دهد که حمام خصوصی بوده و به صاحب مجموعه اعیانی تعلق داشته است.

• بندر شهر حریره

بندر شهر حریره، یک شهر یک‌پارچه و متمرکز با معماری برون‌گرا بوده و از معماری دفاعی و درون‌گرای دیگر شهرهای تاریخی ایران در آن نشانی نیست. یعنی برخلاف بسیاری از شهرهای تاریخی ایران، دور آن حصاری ساخته نشده و بخش‌های اصلی شهر در مرکز قرار ندارند. انتخاب این بخش از جزیره برای ایجاد شهر حریره طبیعی‌ترین و معقول‌ترین انتخاب بوده است؛ چرا که ساحل صخره‌ای مرتفع آن از سطح دریا تقریبا 10 متر بلندتر است.

وجود سه خلیج و دماغه که نقش بندرگاه طبیعی را دارند و  همچنین دریای نسبتاً آرام‌تری از دیگر کرانه‌ها، خود عامل شکل‌گیری شهر در ساحل شمالی شده است.

سرانجام غم‌انگیز حریره

روزگاری شهر زیبای حریره با هند و چین مبادله داشت؛ از کجا می‌دانیم؟ سکه‌های هندی و ظروف چینی که در این شهر پیدا شده، دلیلی محکم برای این نظریه است؛ اما امان از دست طبیعت که بر همه چیز چیره می شود. به ناگاه زلزله ای از راه می رسد و از حریره مشتی خاک می‌ماند. زلزله تنها معدود بناهایی که سر از خاک درآورنده‌اند را به حال خود رها کرده باقی تا گذشته این شهر پررونق را نشان دهند.

بعد از زلزله مردم از این شهر مهاجرت کرده اند و ساکن نقاط دیگر شدند. بازی طبیعت را می بینید؟ زلزله روزی بازرگانان را واداشت حریره را بسازند و روزی آن را نابود کرد.

چگونگی بازدید از شهر حریره

ساعت بازدید از این مجموعه از ۱۰ صبح تا ۱۰ شب است و دیدار رایگان. بیرون شهر حریره و در محوطه آن، نیمکت‌هایی برای نشستن قرار داده شده است. همچنین غرفه‌هایی وجود دارد که نیازهای اولیه‌ شما را رفع می‌کند؛ پس نگرانی از این بابت نداشته باشید. اگر در روز به بازدید حریره می‌روید، حتماً کلاه و عینک آفتابی همراه داشته باشید و از کرم ضد آفتاب استفاده کنید. حواس‌تان باشد که ناخواسته به دیوارها و دیگر باقی‌مانده‌های شهر آسیبی وارد نکنید تا نسل‌های آینده هم بتوانند از این عروس زیبای خلیج فارس دیدن کنند. اگر بخواهید کل مجموعه را با دقت نگاه کنید، حدود سه ساعت زمان برای بازدید لازم دارید.

با کمی برنامه‌ریزی می توانید از این مجموعه و دیدنی‌های اطراف آن لذت ببرید و روز خاطره‌انگیزی برای خود و اعضای خانواده رقم بزنید. هرچند ممکن است ترجیح دهید این سفر را با دوستان جوان تر تجربه کنید. در هر صورت مطمئن باشید روزی دل‌انگیز خواهید داشت.

بهترین زمان سفر به شهر حریره

برای بازدید از شهر حریره بهترین فصل پاییز و زمستان است؛ زیرا همان‌طور که پیشتر گفتیم، بنا مسقف نیست. رطوبت هم در کنار گرمای تابستان یا بهار نفس‌تان را به شماره می اندازد و ممکن است دچار گرمازدگی هم بشوید. هرچند که بیشتر ما می‌دانیم بهترین فصل برای سفر به مناطق جنوبی ایران، پاییز و زمستان است.

جاذبه های دیدنی اطراف حریره

حال ممکن‌ است بعد از قدم‌زدن در شهر حریره، هنوز انرژی و حوصله داشته باشید تا سری به دیدنی های اطراف آن نیز بزنید. در ابتدای نوشته بیهوده نگفتیم که هر قسمت از جزیره کیش، ما را شیفته خود می کند. شهر تاریخی حریره در کیش تنها اثر قدیمی و جالب توجه این منطقه نیست. در فاصله‌ای حدود ۳.۵ کیلومتر از آن، یکی دیگر از بناهای تاریخی و منحصربه‌فرد جزیره به نام شهر زیرزمینی کاریز قرار دارد. حیف است که به شهر قدیمی حریره کیش سر بزنید و از دیدن کاریز غافل شوید.

• شهر زیرزمینی کاریز | پیوند تخیل و واقعیت

در حقیقت بازدید از یک شهر زیرزمینی خیلی هیجان‌انگیز به نظر می رسد. در افسانه‌ها همیشه داستان‌هایی درباره شهرهای زیرزمینی وجود داشته است. جزیره بی مانند کیش به ما نشان می‌دهد افسانه‌ها تخیلی و غیر واقعی نیستند، بلکه واقعیت دارند.

تا کاریز با پای پیاده ۳۰ دقیقه راه است. این شهر زیرزمینی ۲۵۰۰ سال قدمت دارد. سقف این شهر با سنگ و فسیل‌هایی با قدمت ۲۷۰ تا ۵۷۰ میلیون سال پیش ساخته شده است. در سقف کاریز صدف و مرجان‌های زیبا و چشمگیری وجود دارد. در کنار دیدار از آنچه نیاکانمان با نبوغ خود در دل زمین ساخته‌اند، می‌توانید عکس‌های رشک‌برانگیز بگیرید. قیمت بازدید از این شهر عجیب فقط ۲۰ هزار تومان است و به‌راستی‌که ارزش دیدن دارد.

• درخت سبز کیش

خسته که نشدید؟ زیرا هنوز گزینه‌هایی روی میز است تا روز قشنگ‌تری در کیش داشته باشید. شاید شهرت درخت سبز معابد به گوش شما رسیده باشد. در مسیر پیاده‌روی از شهر حریره کیش به سمت شهر زیرزمینی، می‌توانید درخت سبز کیش را هم ببینید.

درخت سبز یا همان انجیر معابد کیش عنوان کهنسال‌ترین درخت انجیر را به دوش می‌کشد. شاخه‌های این درخت اول آویزان می‌شوند، بعد در زمین فرو می‌روند و دوباره به تنه درخت تبدیل می‌شوند. برای همین ما شاهد یک تنه درخت با چندین ساقه بهم پیچیده هستیم. گفته ها حاکی از آن است که این درخت را بوداییان به جزیره آورده‌اند. درآیین بودیسم چنین درخت‌هایی مقدس هستند. برخی از مردم محلی نیز این درخت را مقدس می‌دانند و به آن پارچه و نخ گره می‌زنند و این موضوع به‌خصوص برای توریست‌های خارجی دیدنی و جذاب است.

امکانات رفاهی مجموعه درخت سبز

مجموعه درخت سبز کیش با آلاچیق‌های زیبا برای استراحت و بازدید رایگان گردشگران بازسازی شده است. مسیرهای پیاده‌روی با چراغ‌های فانوسی‌شکل در میان فضای همیشه سبز با گل‌های کاغذی رنگارنگ، شما را به سوی جاذبه اصلی این مجموعه می‌برد. در کنار این درخت نیز می توانید عکس‌های زیبایی بگیرید. با به‌کاربردن هشتگ  برای عکس‌ها، این شهر را به باقی ایرانیان و همینطور گردشگران خارجی معرفی کنید. در این مجموعه نمازخانه، رستوران فصلی، بوفه و سرویس بهداشتی نیز قرار دارد.

هیجان را از یاد نبرید

اگر در این بین خسته شدید و خواستید گردش تاریخی را تمام کنید، می توانید به امکانات تفریحی و رفاهی این منطقه مانند بانجی جامپینگ، کلوپ دریایی و کشتی یونانی که تقریباً در فاصله ۲کیلومتری شهر حریره قرار دارند، سری بزنید و حسابی تفریح کنید و لذت ببرید.

اینجا با سایر جاذبه‌های عجیب کیش آشنا می‌شوید: حقایق باورنکردنی کیش

مسیر دسترسی به شهر حریره

برای بازدید از حریره وارد بلوار میرمهنا شوید و بعد از آن با پرس وجو یا به کمک نقشه، به سمت بلوار المپیک کیش بروید. وارد این بلوار که شدید، بعد از گذشتن از مجموعه ورزشی المپیک، کم کم ویرانه‌های شهر را خواهید دید. مسیر رسیدن به محوطۀ شهر حریره آسفالت است. با هر ماشینی می‌توانید به آنجا بروید. اگر با وسیله نقلیه خود سفر کرده‌اید، برای رسیدن به خود شهر باید ماشین‌تان را در جای مناسب پارک کنید و حدود ۵۰ متر را در مسیر همواری که تدارک دیده شده، پیاده بروید.

هزینه بازدید	رایگان
زمان بازدید	24 ساعت
آدرس	کیش، بلوار میرمهنا، بلوار المپیک، میدان حریره، خیابان کرانه

هنگام سفر به جزیره کیش، سعی کنید دیدن شهر حریره را از دست ندهید. سفر خوشی را برای شما در جزیره کیش آرزو می کنیم. مراقب طبیعت زیبای کیش باشید و نظرهای خود را درباره دیدنی های حریره و کیش برای ره بال آسمان بنویسید.