خانه های قدیمی مشهد | سیری در تاریخ توس

مشهد یک شهر توریستی و مذهبی مهم در ایران به حساب می‌آید و همه ساله میزبان حدود 25میلیون گردشگر از سراسر دنیاست که با خرید بلیط وسایل نقلیه متفاوت مانند بلیط هواپیما مشهد خود را به این شهر می‌رسانند. این شهر علاوه بر جاذبه‌های گردشگری مدرن و امروزی، دارای جاذبه‌های تاریخی متعددی نیز است. بد نیست بدانید که قدمت مشهد به پیش از دوران اسلام می‌رسد؛ اما تاریخ به‌وجود‌آمدن مشهد با این نام، به دوران پس از اسلام باز می‌گردد. امروز قصد داریم تا شما را با یکی از بخش‌های دیگر تفریحی این شهر، یعنی خانه های قدیمی مشهد آشنا کنیم؛ پس با ما همراه باشید.

خانه های قدیمی مشهد

در مشهد خانه‌های قدیمی وجود دارند که قدمت آن‌ها به صدها سال یا حتی بیشتر نیز می‌رسد. خوشبختانه تعداد بسیاری از این خانه های تاریخی هنوز هم سالم باقی مانده‌اند و به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی این شهر تبدیل شده‌اند. در ادامه قصد داریم تا شما را با خانه های قدیمی مشهد آشنا کنیم تا با بازدید از آن‌ها کمی بیشتر تاریخ مشهد را بشناسید.

مشتاق هستید با دیگر جاذبه‌های دیدنی مشهد آشنا شوید؟ مقاله زیر را بخوانید:
جاهای دیدنی مشهد

خانه داروغه مشهد

خانه داروغه مشهد یکی از مهم‌ترین خانه های قدیمی مشهد در خراسان رضوی به شمار می‌آید. قدمت این خانه تاریخی به دوران قاجار باز می‌گردد. با بازسازی‌های هنرمندانه انجام‌شده بر روی این خانه، تصور می‌کنید که هنوز هم در دوران اوج خود قرار دارد. در سینه سنگی هر خانه قدیمی، داستانی زیباست که با روایت آن، لذت بازدید شما چندین برابر می‌شود. همان‌طور که از نام این خانه بر می‌آید، به دستور مستقیم یوسف‌خان هراتی، آخرین داروغه شهر مشهد ساخته شده است. داروغه در گذشته به افرادی گفته می‌شد که بررسی امور شهر را به عهده داشتند. تقریباً می‌توان آن را معادل شهردار امروز دانست. یوسف‌خان هراتی با کمک معماران روسی این خانه را بنا کرد تا بتواند از مهمانان خارجی خود پذیرایی کند.

پس از سقوط سلطنت قاجار، این خانه بلااستفاده باقی ماند. این روند تا حدود سال 1366 ادامه داشت. جالب است بدانید که این خانه از یک نسل به نسل دیگری ارث رسید. نهایتاً در سال 1366 به یکی از هیئت‌های روستای شهدیه میبد فروخته شد. به این ترتیب از سال 1366 تا سال 1390، این خانه محل تجمع هیئت‌های مذهبی بود. نهایتاً در سال 1390، این بنا را شرکت مسکن‌سازان ثامن خریداری و مرمت آن را آغاز کرد. به‌دلیل حضور معماران روس در پروژه ساخت خانه داروغه مشهد، در معماری این خانه می‌توانید شاهد تلفیقی از سبک ایرانی با روسی باشید. ایوان‌های طاق‌دار قوسی شکل و شیشه‌های رنگی این خانه تاریخی نمادی از معماری ایرانی و تندیس‌های گچی برگرفته از سبک معماری روسی هستند.

هزینه بازدید	۳هزار تومان
ساعات بازدید	همه‌روزه از ۸ تا ۱۴ و از ۱۶ تا ۱۹
آدرس	مشهد، خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران، کوچه داروغه

خانه ملک مشهد

خانه ملک مشهد یکی از مهم‌ترین خانه های قدیمی مشهد محسوب می‌شود که به فردی با نام حسین ملک تعلق داشته است. شاید از خودتان بپرسید که مگر حسین ملک چه کسی بوده؟ حاج حسین ملک یکی از برجسته‌ترین افراد نیکوکار در تمام تاریخ به حساب می‌آید. او در طول مدت عمر خود اراضی متعددی مانند کتابخانه ملی، 2 بیمارستان در چناران و تربت‌جام و همچنین باغ وکیل آباد مشهد وقف کرد. علاوه بر این‌ها، حاج حسن ملک حدود 200هکتار زمین خود را به نفع فرهنگیان مشهد وقف کرد. او در سال 1351، پیش از انقلاب به دیار باقی شتافت. پیکر او در حرم امام رضا دفن شده است.

بخشی از زیبایی یک خانه، معماری و ظاهر آن است. بخش دیگر اهمیت خانه‌ها را می‌توان به ساکنان آن دانست. حتی زیباترین خانه‌‌ها زمانی که افرادی بدطینت در آن زندگی کنند، تبدیل به خانه‌ای شوم و غیرخوشایند خواهد شد. این در حالی است که با درک کامل شخصیت والای حاج حسین، ناخودآگاه حس خوشی به این خانه پیدا خواهید کرد. علاوه‌بر این مسائل، باید بدانید که اقامتگاه حاج حسین آقا در زمینی به وسعت 1هزار و 659 متر و زیربنای 600 مترمربع قرار دارد.  قدمت آن نیز به دوران قاجار باز می‌گردد.

وضعیت کنونی خانه حاج حسین

خانه حاج حسین مشهد در سال 1377 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. متأسفانه پیش از آن کمتر کسی به این خانه قدیمی ارزشمند اهمیت می‌داد و به همین خاطر بخش‌های بسیاری از آن آسیب دیده است. در حال حاضر می‌توان گفت که فقط پوسته‌ای زیبا و سالم از این خانه به‌جای مانده و بخش‌های اندرونی آن آسیب بسیاری دیده‌اند.

لازم به ذکر است که مهم‌ترین بخش این خانه دوطبقه، حمام خصوصی آن است. اگر از خانه‌های سنتی و قدیمی دیدن کرده باشید، می‌دانید که خانه‌ها در آن دوران حمام خصوصی نداشتند و همه مردم از حمام‌های عمومی استفاده می‌کردند؛ اما در این خانه یک حمام تاریخی خصوصی دیده می‌شود که بخش‌های مختلفی همانند سرویس بهداشتی، گرمخانه، نمازخانه و همچنین آتشدان دارد.

هزینه بازدید	رایگان
ساعات بازدید	۹ صبح تا ۵ عصر
آدرس	مشهد، ضلع‌ شرقی خیابان امام خمینی، مقابل ساختمان دارایی

خانه امیری مشهد

در محدوده خیابان نواب صفوی مشهد و نزدیکی حرم مطهر، خانه‌ای زیبا با نام خانه تاریخی امیری مشهد به چشم می‌خورد. اگر اهل بازدید از اماکن تاریخی باشید، خواهید دید که از نظر ظاهری این خانه تفاوت بسیاری با خانه های قدیمی مشهد دارد. قدمت خانه تاریخی امیری به دوران قاجار باز می‌گردد. از نظر معماری، این خانه تلفیقی از هنر ایرانی و اروپایی به حساب می‌آید. در دوران قاجار، ایران تحت‌تأثیر شدید کشورهای اروپایی قرار داشت. به همین خاطر در ساخت این ساختمان نیز شاهد برخی المان‌های اروپایی در کنار المان‌های ایرانی همانند کاشی‌کاری‌های فیروزه‌ای و پنجره‌های رنگی خواهید بود.

این خانه به‌دستور مستقیم عباس امیری، یکی از افراد برجسته شهر مشهد در شمال شرق ایران ساخته شد. جالب است بدانید که حتی تا سال 1365 نیز وارثان خانواده امیری در این خانه سکونت داشتند. نهایتاً در سال 1384، این خانه در لیست آثار ملی ایران قرار گرفت و آن را تحت پوشش سازمان میراث فرهنگی قرار دادند.

خانه امیری مشهد یک خانه قدیمی دو سره است؛ یعنی از دو طرف به دو خیابان متفاوت راه دارد. نکته جالب توجه درباره خانه امیری این است که هر طرف از نمای ساختمان، با طرف دیگر آن تفاوت دارد. این مسئله زمانی جالب‌تر می‌شود که در هر سمت از نما ظاهر ساختمان از نظر نما با ظاهر سایر ساختمان‌های همان سمت خیابان یکپارچه است. معماران برای ایجاد چنین نمایی متفاوتی در هر سمت، تلاش بسیاری کردند. این موضوع یک ویژگی منحصر‌به‌فرد و خاص در معماری خانه قدیمی امیری مشهد به حساب می‌آید.

هزینه بازدید	رایگان
ساعات بازدید	۲۴ ساعته
آدرس	مشهد، خیابان نواب صفوی، نواب صفوی ۹، پلاک ۳۵۱

خانه رجایی مشهد

خانه رجایی مشهد از آن دسته خانه‌هایی است که با دیدن آن روحتان تازه می‌شود. این خانه ظاهری بسیار دل‌باز و باصفا دارد و در یکی از قدیمی‌ترین محله‌های مشهد واقع شده است. قدمت این خانه نیز همانند سایر خانه های قدیمی مشهد که معرفی کردیم، به سلسله قاجار باز می‌گردد. این خانه تا همین چند سال پیش کاربری مسکونی داشته و در آن زندگی می‌کردند؛ اما این روزها با تغییر کاربری به یک مهمان‌سرا، امکان اقامت در آن برای عموم مردم وجود دارد. این خانه قدیمی در محله سرشور مشهد واقع شده است. محله سرشور حالت بازارچه‌ای زیبا دارد. این محله در گذشته جزو محله‌های اعیان‌نشین مشهد به شمار می‌آمده و هنوز هم تردد بسیاری در آن انجام می‌شود.

خانه رجایی مشهد حیاطی بزرگ و دل‌باز دارد که سه باغچه بزرگ در آن به چشم می‌خورد. در مرکز حیاط می‌توانید شاهد حوضی فیروزه‌ای‌رنگ باشید که زیبایی حیاط را دو چندان می‌کند. بخشی از این حیاط دل‌باز و زیبا به سرویس بهداشتی مجموعه اختصاص یافته است. لازم به ذکر است که برای حفظ بافت سنتی این خانه تاریخی اتاق‌ها فاقد سرویس بهداشتی اختصاصی هستند و مسافران باید از سرویس بهداشتی عمومی حیاط استفاده کنند.

هزینه بازدید	رایگان
ساعات بازدید	از ۹ صبح تا ۵ عصر
آدرس	مشهد، خیابان امام رضا، خیابان دانش غربی، سرشور 20

خانه پیشه وران

خانه پیشه وران را به‌جرئت می‌توان یکی دیگر از خانه های قدیمی مشهد دانست که جزء جاهای دیدنی این شهر نیز محسوب می‌شود. از نظر قدمت تاریخی هنوز سندی برای اثبات طول عمر این بنا در دست نیست؛ اما با استناد به ظاهر بنا و استفاده از انواع المان‌های مختلف معماری و حتی متریال به‌کار‌رفته، می‌توان تخمین زد که قدمت خانه پیشه وران مشهد به دوران قاجار باز می‌گردد؛ اما باید تأکید کنیم که هیچ روایت تاریخی معتبری در این زمینه وجود ندارد. حداقل حدود 100سال از عمر این خانه زیبای قدیمی می‌گذرد و ستون‌های این پیرمرد دیگر تاب و توان گذشته را ندارند. به همین خاطر بارها و بارها تیم معماری متخصص، این بنا را بازسازی کرده‌اند تا ظاهر زیبای امروزی را داشته باشد.

در آن دوران خبری از سیستم گرمایشی و سرمایشی مدرن امروزی نبود. از این رو معماران تلاش می‌کردند تا با طراحی خود، سرما و گرما را تا حد امکان به‌حد اعتدال برسانند. خانه پیشه وران نیز دارای بخش تابستانی و زمستانی است. اتاق‌های زمستانی به شکلی طراحی می‌شدند که پنجره‌های آن رو به آفتاب باشد. از این رو آفتاب در طول روز به داخل اتاق تابیده می‌شد و اتاق را گرم نگه می‌داشت. از طرف دیگر در اتاق‌های تابستانی پنجره‌ها را به‌شکلی خاص طراحی می‌کردند که باد از خانه عبور کند و دمای اتاق‌ها را کاهش دهد. هنوز هم زمانی که در تابستان از این خانه تاریخی بازدید می‌کنید، نسیمی خنک را روی صورت خود احساس خواهید کرد. بازدید از این خانه قطعاً می‌تواند خاطره‌ای فراموش‌نشدنی در سفر شما به مشهد باشد.

هزینه بازدید	رایگان
ساعات بازدید	۹ صبح تا ۵ عصر
آدرس	مشهد، خیابان آخوند خراسانی ۵، کوچه سه شهید

خانه کوزه کنانی

خانه کوزه کنانی یک عمارت شاهانه در مشهد است که قدمت آن به دوران قاجار باز می‌گردد. در آن دوران برخی از معمارها تحت‌تأثیر هنرمندان روسی قرار داشتند و به همین خاطر بعضی از ساختمان‌های این برهه تاریخی، وامدار المان‌های روسی هستند. در این میان همانند خانه داروغه مشهد، در طراحی این ساختمان نیز از المان‌های روسی کمک گرفته شده است. ظاهر این ساختمان تفاوت بسیاری با خانه‌هایی دارد که در دوران قاجار طراحی می‌کردند و همین مسئله خانه کوزه کنانی را به یکی از منحصر‌به‌فردترین خانه های قدیمی مشهد تبدیل کرده است. نمای خارجی این خانه به رنگ سفید است و در طراحی آن از درب و پنجره‌های چوبی استفاده کرده‌اند. در نمای این ساختمان از دالبرهای روسی استفاده شده است که ظاهر آن را تلفیقی از معماری ایران و روسیه می‌کند.

نکته‌ای که درباره خانه کوزه کنانی باید اشاره کنیم که باعث شده نام این خانه بر سر زبان‌ها بیفتد، قضیه درگیری وارثان این خانه با شهرداری مشهد است. بد نیست بدانید که این خانه در دست وارثان اصلی قرار دارد. آن‌ها نیز در تلاش هستند تا این خانه را تخریب کرده و به جای آن یک مجتمع مسکونی بنا کنند. خوشبختانه شهرداری مشهد با این کار مخالفت می‌کند. هنوز هم وارثان این خانه قدیمی در تلاش هستند تا آن را به‌صورت کامل تخریب کنند تا ما از دیدن این زیبایی بی‌نصیب بمانیم؛ اما خوشبختانه شهرداری مشهد و سازمان میراث فرهنگی به مردم این اطمینان را داده است که این خانه به‌هیچ‌وجه تخریب نمی‌شود. با این وجود هر روز امکان دارد که این خانه ویران شود و دیگر خبری از آن نباشد؛ پس اگر به تماشای خانه های قدیمی مشهد علاقه‌مند هستید، تا دیر نشده از این خانه نیز دیدن کنید.

هزینه بازدید	رایگان
ساعات بازدید	۲۴ ساعته
آدرس	مشهد، خیابان شیرازی، کوچه چهار باغ، کوچه پنجه

خانه اردکانی مشهد

خانه اردکانی مشهد یا همان خانه دولابیان، یکی از خانه های قدیمی مشهد است که هنوز هم کاربری مسکونی دارد! این مسأله شاید خیلی عجیب باشد؛ اما در کمال تعجب باید بدانید که آخرین وارثان این خانه، هنوز هم در آن سکونت دارند. خانه اردکانی در ابتدا به شخصی با نام اردکانی بزرگ تعلق داشت. به همین خاطر است که آن را با نام خانه تاریخی اردکانی مشهد نیز می‌شناسند. اردکانی بزرگ در 63‌سالگی چشم از جهان فرو بست. پس از آن خانواده دولابیان خانه را خریدند. از آن دوران تا به امروز این خانه در تملک خانواده دولابیان است. همان طور که اشاره کردیم، هنوز هم این خانواده در خانه اردکانی مشهد سکونت دارند.

این خانه از نظر معماری یک شاهکار و اثر هنری به حساب می‌آید. همانند بسیاری از خانه‌های مهندسی‌ساز دوره قاجار، این خانه نیز دارای اتاق‌های مخصوص زمستان و تابستان است. اتاق‌های تابستانی به‌شکلی طراحی می‌شدند تا نسیم خنک در اتاق جریان داشته باشد و در اتاق‌های زمستانی بیشترین بهره از نور آفتاب برده می‌شد. این خانه دارای بخش‌های متعددی همانند آب‌انبار، تنور، حوضخانه و غیره است؛ اما یکی از زیباترین بخش‌های این خانه، بخش شاه‌نشین آن به حساب می‌آید. اتاق شاه‌نشین خانه تاریخی دولابیان ظاهری خاص و متفاوت با سایر خانه‌های سنتی دارد و مات و مبهوت ابهت آن خواهید شد. متأسفانه با توجه به مسکونی‌بودن این ساختمان، امکان بازدید از داخل آن وجود ندارد؛ اما می‌توانید به تماشای زیبایی بیرونی آن بسنده کنید.

هزینه بازدید	رایگان
ساعات بازدید	امکان بازدید از فضای داخلی وجود ندارد. برای بازدید از معماری بیرونی 24 ساعته
آدرس	مشهد، بلوار وحدت، وحدت ۲۱ (خیابان شهید سالاری‌مقدم)، کوچه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ صفار‌‌‌هروی (کوچه ساربان‌ها)، بن‌بست دوم سمت چپ‌، پلاک ۱۲۷

خانه توکلی

خانه توکلی یکی دیگر از خانه های قدیمی مشهد است که در خیابان نواب صفوی مشهد، یکی از قدیمی‌ترین خیابان‌های این شهر قرار دارد. جالب است بدانید که خانه توکلی مشهد را چند وقتی می‌شود که به پایگاه میراث فرهنگی در محدوده حرم مطهر تبدیل کرده‌اند. نام این خانه قدیمی در فهرست آثار ملی نیز به چشم می‌خورد. قدمت ساخت این خانه به دوران قاجار باز می‌گردد. این بنا به فردی با نام کشمشیان تعلق داشته است. کشمشیان تاجری نامی بوده که در این خانه سکونت داشت. پس از مرگ وی، مدتی این خانه خالی از سکنه باقی ماند. نهایتاً حدود اوایل انقلاب این خانه را شخصی با نام توکلی از وراث کشمشیان خرید. از آن پس این خانه را با نام خانه توکلی مشهد شناختند.

از نظر طراحی معماری باید گفت که خانه توکلی به‌هیچ‌وجه تحت‌تأثیر معماری اروپایی نیست. در این خانه می‌توانید شاهد المان‌های اصیل و ایرانی باشید. ستون‌های آجری در نمای ساختمان، کتیبه‌های سنگی و طاق‌های قوسی شکل، همه و همه جزء المان‌های معماری ایران به حساب می‌آیند. همچنین دو کتیبه کاشی‌کاری‌شده در ورودی این خانه تاریخی به چشم می‌خورد که آیه‌های «و ان یکاد…» و «انا فتحنا لک فتحنا مبینا» روی آن‌ها حکاکی شده است.

هزینه بازدید	رایگان
ساعات بازدید	۸ صبح تا ۳ بعدازظهر
آدرس	مشهد، حرم مطهر، خیابان نواب صفوی، کوچه عسگریه

فرهنگسرای بهشت مشهد

فرهنگسرای بهشت مشهد در ساختمانی با حدود 100سال قدمت واقع شده است. این فرهنگسرا در محله سراب مشهد قرار دارد که پس از نوغان، قدیمی‌ترین محله در تمام مشهد به حساب می‌آید. شاید شما نیز درباره کاربری این ساختمان زیبا و تاریخی کنجکاو باشید. در این صورت باید بدانید که اولین کاربری این بنا، یک دبیرستان با نام دبیرستان مستوفی بوده است. این بنا در سال 1383 تغییر کاربری پیدا کرد. نهایتاً در سال 1384، این ساختمان در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در حال حاضر تحت نظر سازمان میراث فرهنگی به حساب می‌آید. بد نیست بدانید که در طول این 100 سال، بارها و بارها این ساختمان را بازسازی کردند تا این ظاهر زیبا را داشته باشد.

هزینه بازدید	رایگان
ساعات بازدید	روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 8 صبح تا ۴ عصر
آدرس	مشهد، خیابان امام خمینی، خیابان جنت

خانه مسکونی بلخاست

خانه مسکونی بلخاست یکی دیگر از خانه های قدیمی مشهد است که متأسفانه مدت‌هاست آن را به دست فراموشی سپرده‌اند. این خانه دارای 370 متر زیربنا است و فقط بخشی از آن را بازسازی کرده‌اند. قدمت این خانه به دوران قاجار باز می‌گردد. بر اساس روایات تاریخی، روزگاری در این خانه قدیمی سروصدای بسیاری وجود داشت. پس از آن به‌تدریج خانه‌های اطراف تخریب و با آپارتمان‌های دل‌گیر جایگزین شدند. حتی جالب است بدانید که برخی افراد چنین روایت می‌کنند که ساخت این خانه در اواخر دوره سلطنت صفوی‌ها انجام شده است.

در حقیقت فردی با نام توتونچی زمین این خانه را از متمول، یکی از یهودیان معروف دوره صفویه خریداری کرد و دستور ساخت چنین خانه‌ای را در آن داد. پس از توتونچی معروف، این خانه قدیمی دست‌به‌دست در بین یهودیان چرخید و نهایتاً به فردی مسلمان با نام احمدیان یزدی رسید. احمدیان یزدی یک بازاری بود و در همین محله حجره داشت. وی تاجری سرشناس محسوب می‌شود.

او نیز در نهایت این خانه را در سال 1320، همزمان با دوران جنگ جهانی دوم، به فردی با نام علی‌اکبر بلخاست واگذار کرد. این خانه هنوز هم در تملک وارثان خاندان بلخاست قرار دارد؛ اما این خاندان در حق آن کم‌لطفی کرده‌اند. از این رو در سال‌های اخیر این خانه تاریخی حال‌وروز خوشی ندارد و به بدترین روزهایی که تصور می‌کرد دچار شده است. امیدواریم در آینده نزدیک شهرداری مشهد و سازمان میراث فرهنگی آستین بالا بزند و این ساختمان زیبا را دوباره همانند روز اول بازسازی کنند.

هزینه بازدید	رایگان
ساعات بازدید	۲۴ساعته
آدرس	مشهد، خیابان نواب صفوی ۱۱، کوچه کاظم ذبیح الهی، پلاک ۱۱

خانه وطن چی مشهد

خانه وطن چی مشهد یکی دیگر از خانه های تاریخی مشهد به حساب می‌آید که قدمت آن به سلسله قاجار باز می‌گردد. این خانه در خیابان خسروی، جنب سرای عروس قرار دارد. این بنا در سال 1384 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. معماری این خانه قدیمی از سبک سنتی ایرانی الهام گرفته است و ظاهری بسیار زیبا دارد. متأسفانه به‌دلیل آسیب بسیاری که به بخش داخلی ساختمان وارد شده است، امکان بازدید از داخل آن وجود ندارد و فقط باید به تماشای نمای زیبای بیرونی آن بسنده کنید. لازم به ذکر است که در محدوده خیابان خسروی، می‌توانید شاهد آثار تاریخی متعدد و ساختمان‌های قدیمی بسیاری باشد. برخی از این ساختمان‌ها در دوران صفوی و افشاری ساخته شده‌اند و بسیاری از آن‌ها به دوران قاجار تعلق دارند.

هزینه بازدید	رایگان
ساعات بازدید	۲۴ساعته
آدرس	مشهد، خیابان خسروی، جنب سرای عروس، طبقه دوم

خانه مقبل السلطنه مشهد

در قدیمی‌ترین و تاریخی‌ترین محله مشهد، یعنی محله سراب، خانه‌ای با نام خانه مقبل السلطنه مشهد به چشم می‌خورد. این خانه نیز همانند بسیاری از خانه های قدیمی مشهد، به سلسله قاجار تعلق دارد. این خانه در سال 1382 در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت و در بازارچه سراب مشهد واقع شده است. خانه مقبل السلطنه مشهد توانایی این را دارد که به یکی از مهم‌ترین جاذبه های گردشگری مشهد تبدیل شود؛ اما نشد.

خانه تاریخی مقبل السلطنه مشهد با بی‌توجهی‌های دولت و مسئولان، به یک مخروبه تبدیل شده و رو به نابودی است. با این وجود هنوز هم از گوشه و کنار به گوش می‌رسد که احیای دوباره این خانه در دستور کار شهرداری مشهد قرار گرفته است. امیدوار هستیم که در آینده نزدیک شاهد احیای مجدد و بازسازی خانه مقبل السلطنه مشهد باشیم. اگر مسئولان سریع‌تر دست‌به‌کار نشوند، دیگر خانه مقبل السلطنه وجود نخواهد داشت و نامی از آن نیز باقی نخواهد ماند.

هزینه بازدید	رایگان
ساعات بازدید	۲۴ساعته
آدرس	مشهد، محله قدیمی سراب مشهد، خیابان امام خمینی (ره) ، بازارچه سراب، مسجد مقبل، پلاک ۲۲

برخی از خانه های تاریخی مشهد که تخریب شده‌‌اند

شهرداری مشهد و سازمان میراث فرهنگی هر روز در جدال با افرادی است که خودشان را مالکان قانونی خانه های تاریخی مشهد می‌دانند و سعی در تخریب آن‌ها دارند. اصلاً نمی‌توان آن‌ها را در این باره قضاوت کرد. شاید ما نیز اگر در چنین موقعیتی قرار داشتیم، ثروت بی‌شمار را ترجیح می‌دادیم؛ اما به هر صورت این خانه‌ها یادگار تاریخی یک قوم محسوب می‌شوند. تاریخ یک کشور، یک شهر و حتی یک قوم، اصالت آن‌ها را نشان می‌دهد. بدون تاریخ و پیشینه، اصالتی وجود نخواهد داشت. اگر این رویه ادامه داشته باشد، بسیاری از خانه‌ های تاریخی دیگر مشهد نیز تخریب می‌شوند.

در حال حاضر خانه حناساب مشهد و سرای ترکمن‌ها که دوران آنها به سلسله قاجار می‌رسید، متأسفانه تخریب شدند. هنوز اطلاعاتی در دست نیست که تخریب عمدی بوده یا بر اثر بازسازی‌نشدن مجموعه این سانحه رخ داده است. شاید این وظیفه هر ایرانی باشد که به احیای آثار باستانی کشور و شهر خود کمک کنند و فقط این وظیفه را به دست مسئولان نسپارند. با سهل انگاری ما ممکن است این اتفاق دیر یا زود برای خانه ناظران و خانه های دیگر شبیه به آن نیز رخ دهد. امید به آنکه در آینده نزدیک کمتر شاهد تخریب این آثار تاریخی زیبا در تمامی قسمت‌های ایران باشیم.

چرا بیشتر خانه های قدیمی مشهد به دوران قاجار تنها تعلق دارند؟

اگر تا به اینجای مقاله با ما همراه بودید، یعنی به آثار تاریخی علاقه‌مند هستید. اگر کمی دقیق باشید، این سؤال برای شما به وجود می‌آید که چرا اکثر خانه‌ های قدیمی مشهد به سلسله قاجار تعلق دارند؟ جالب است بدانید که فتحعلی شاه قاجار پس از فتح مشهد دستور داد تا تمام ابنیه مهم و تاریخی که به دوران صفویه و افشاریه تعلق داشت را با خاک یکسان کنند. او سلطنت را از شاهرخ، نوه نابینای نادر گرفت و او را خلع مقام کرد. حتی ارگ حکومتی باشکوه چهارباغ مشهد که یادگاری از عصر تیموریان بود نیز از خشم و کینه این پادشاه قجری در امان نبود و با خاک یکسان شد. به همین خاطر است که نه بر اثر فرسایش زمان، بلکه به خاطر خشم یک پادشاه بی‌کفایت قجری، کمتر شاهد آثار تاریخی متعلق به دوران صفویه و افشاریه در مشهد هستیم که واقعاً جای تأسف دارد.

ما به شما پیشنهاد می‌کنیم تا دیر نشده است، سراغ خرید بلیط قطار مشهد یا بلیط اتوبوس مشهد بروید یا با وسیله نقلیه شخصی خود راهی این شهر شوید و از خانه‌های زیبای موجود دیدن کنید تا بعداً افسوسش را نخورید.

خب دوستان و همراهان عزیز ره بال آسمان، شما به‌صورت کامل با خانه های قدیمی مشهد آشنا شدید. نظر شما درباره توجه ناکافی به این خانه‌های قدیمی چیست؟ به نظر شما وظیفه ما به‌عنوان محافظان این میراث برای نسل بعدی چیست؟ آیا به نظرتان بهتر نیست که سازمان‌ها و تشکل‌های خصوصی و مردمی دست به دست هم دهند و این خانه‌ها را احیا کنند تا اینکه آن را فقط وظیفه مسئولان بدانند؟ به هر حال این خانه‌ها میراث فرهنگی و تاریخی ایران به حساب می‌آیند و باید از آن‌ها حفاظت کرد. در ضمن، شما تاکنون از کدام یک از این خانه‌ها بازدید کرده‌اید؟ تجربیات خود را با ما و سایر همراهان به اشتراک بگذارید. فراموش نکنید که همه ما بی‌صبرانه منتظر دیدن نظرات و تجربیات شما عزیزان همراه هستیم؛ پس ما را بیش از این منتظر نگذارید.