سنندج دیاری در غرب ایران است که به‌لطف داشتن طبیعتی منحصر‌به‌فرد، فرهنگ و تاریخی غنی و آب‌و‌هوایی مطلوب و خنک، از مقاصد محبوب گردشگران به شمار می‌آید. بسیاری برای تجربه سفری منحصر‌به‌فرد و خاطره‌انگیز در فصل‌های گرم، برای خرید بلیط هواپیما سنندج یا وسایل نقلیه دیگر اقدام می‌کنند یا با ماشین شخصی خود، رهسپار این دیار می‌شوند. پیش از این‌ها در‌خصوص راه‌و‌چاه سفر به سنندج، جاذبه‌های دیدنی، بهترین رستوران‌ها، بهترین هتل های سنندج و… سخن گفته‌ایم؛ این‌بار قصد داریم سوغات سنندج را از خوراکی‌های خوشمزه تا صنایع دستی ارزنده معرفی کنیم. امیدواریم با مطالعه این مطلب، پس از بازگشت از سفر سنندج، با دستانی پر از سوغاتی‌های جذاب، به دیدار عزیزانتان رفته و شادی را به آن‌ها هدیه دهید.
سوغات خوراکی سنندج
در سفر به کردستان، برای تجربه طعم‌های لذیذ، علاوه‌بر رستوران های سنندج، سری به مراکز فروش سوغات خوراکی این شهر نیز بزنید. در ادامه برخی از محبوب‌ترین و بهترین سوغات خوراکی سنندج را معرفی می‌کنیم.
سقز | از منحصر‌به‌فرد‌ترین سوغات خوراکی سنندج
در مناطق کوهستانی کردستان، کهگیلویه و بویراحمد، ایلام و کردستان، درختانی وجود دارند که به آن‌ها درخت «پسته وحشی» می‌گویند. در فصل پاییز، شکافی روی تنه این درختان ایجاد می‌شود و از محل شکاف، صمغی به رنگ سبز خارج می‌شود که بافتی غلیظ و چسبناک دارد. مردم کردستان به شیره خارج‌شده از درخت پسته وحشی، سقز یا در زبان محلی بنه می‌گویند. سقز از منحصر‌به‌فرد‌ترین سوغات سنندج است. کرد‌ها سقز را جمع‌آوری کرده و طی فرایند‌هایی خاص تصفیه می‌کنند تا ترکیبات غیر‌خوراکی و روغنی آن حذف شود.
سقز خواص بسیاری دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به رفع بوی بد دهان، هضم بهتر غذا، درمان زخم معده، تقویت معده، طحال و کبد و افزایش اشتها اشاره کرد. سقز را می‌توان با پیه‌آب مخلوط کرد و روی ناخن‌ها مالید. این کار باعث رفع شکنندگی و تقویت ناخن‌ها می‌شود. از ترکیب سقز و روغن زیتون نیز می‌توان برای کاهش سوزش و خارش بدن و همچنین تسکین درد حاصل از زخمهای پوستی استفاده کرد. با‌توجه‌به خواص بی‌نظیر سقز، توصیه می‌کنیم در سفر به سنندج حتماً مقداری از آن را هم برای خود و هم برای عزیزانتان تهیه کرده تا از خواص عالی آن بهره‌مند شوید.
شیرینی کنجدی گزانگبین | از محبوب‌ترین سوغات سنندج
گزانگبین نوعی شهد است که از نوعی حشره خاص حاصل می‌شود. این حشره فقط در کوهستان‌های کردستان وجود دارد و شهدش را از روی درختی به نام انگبین به دست می‌آورند. مردمان استان کردستان نیز با استفاده از شهد گزانگبین، نوعی شیرینی کنجدی درست می‌کنند که به شیرینی کنجدی گزانگبین معروف است. این شیرینی طعمی بسیار بی‌نظیر و دلنشین دارد و جزو محبوب‌ترین سوغات سنندج به شمار می‌آید. شیرینی کنجدی گزانگبین علاوه بر دارا بودن طعمی عالی، به‌دلیل دارا بودن شهد طبیعی و کنجد، خواص دارویی نیز دارد. از‌این‌رو توصیه می‌کنیم در سفر به غرب ایران، لذت چشیدن طعم این شیرینی خوشمزه و مقوی را از دست ندهید.
شیرینی کاک مخصوص | لذت چشیدن طعمی دلنشین
کاک از دیگر خوشمزه‌جاتی است که به‌عنوان سوغات سنندج، محبوبیت بسیاری دارد. برای پخت این شیرینی ساده و لذیذ از آرد گندم، پودر قند، تخم‌مرغ، روغن حیوانی یا روغن گیاهی، دارچین و پودر هل استفاده می‌شود. شیرینی کاک از لایه‌های خمیر بسیار نازک تشکیل شده است و بافتی شکننده دارد؛ با‌این‌حال اگر در میان سوغات خوراکی سنندج به‌دنبال سوغاتی خوشمزه هستید که ماندگاری خوبی داشته باشد، پیشنهاد ما به شما شیرینی کاک خواهد بود. در سفر به سنندج این شیرینی خوش‌طعم را تهیه کرده، برای عزیزانتان به سوغات ببرید و کامشان را شیرین و دلشان را شاد کنید.
نان برنجی | از محبوب‌ترین سوغات سنندج میان گردشگران
نان برنجی از محبوب‌ترین سوغات سنندج میان گردشگران است که پخت آن، از حدود ۱۵۰ سال پیش، میان قوم کرد ایران رواج داشته است. برای تهیه این شیرینی خوشمزه از آرد برنج، شکر، تخم‌مرغ، گلاب، زعفران، روغن حیوانی و سیاه‌دانه استفاده می‌شود. علت اصلی عطر و طعم متفاوت و بی‌نظیر آن نیز، وجود «روغن حیوانی» در ترکیبات آن است. شیرینی نان برنجی نیز از آن دست شیرینی‌هایی است که ماندگاری بالایی دارد و همین ویژگی آن باعث شده است تا در میان شیرینی‌های سنتی استان کردستان، بهترین گزینه برای به سوغات‌بردن باشد.
نان کلانه | از خوش‌طعم‌ترین نان‌های محلی سنندج
نان کلانه (به کردی: که‌لانه) نانی نازک و لذیذ است که از خوشمزه‌ترین نان‌های سنتی و سوغات سنندج به شمار می‌آید. در پخت این نان در فصل بهار از پیچک کوهی و در ایام دیگر سال از پیازچه و تره استفاده می‌کنند. نان کلانه را روی ظرفی گرد و چدنی به نام «ساج» می‌پزند و برای پخت آن نیازی به تنور نیست؛ از‌این‌رو زنان کرد از گذشته‌های دور تا به امروز این نان خوشمزه را در منزل طبخ می‌کردند. امروزه مردم کردستان اغلب نان کلانه را در مهمانی‌های فامیلی می‌پزند و آن را با روغن حیوانی یا کره چرب می‌کنند و همراه با دوغ میل می‌کنند.
بادام سوخته | شیرینی ساده، خوشمزه و مقوی
بادام سوخته نیز از دیگر سوغات سنندج است که به‌خاطر طعم بی‌نظیر و همه‌پسندش، بسیار محبوب است. طرز تهیه این شیرینی خوش‌طعم و محبوب بسیار ساده است و برای تهیه آن تنها از شکر، کره و مغز بادام درختی استفاده می‌شود. برای تهیه بادام سوخته، ابتدا شکر و گلاب را روی حرارت قرار می‌دهند تا بافت آن غلیظ و کاراملی شود. سپس بادام را همراه با کره به آن اضافه می‌کنند و پس از کمی هم‌زدن، روی سطحی روغنی قرار می‌دهند تا خشک شود. مردم سنندج این شیرینی ساده، خوشمزه و مقوی را اغلب همراه با چای عصرانه میل می‌کنند.
عسل طبیعی | از ارزشمند‌ترین سوغات خوراکی سنندج
عسل طبیعی کردستان از مرغوب‌ترین و پر‌خواص‌ترین عسل‌های طبیعی ایران است و جزو بهترین سوغات سنندج به شمار می‌آید. استان کردستان در منطقه‌ای کوهستانی قرار دارد و این منطقه در فصل بهار پر از گل‌های وحشی متنوع می‌شود. زنبور‌های عسل نیز با تغذیه از گرد این گل‌های وحشی متنوع، عسلی بسیار خاص و مرغوب تولید می‌کنند که طرف‌داران بسیاری دارد. عسل‌های طبیعی در استان کردستان تنوع بسیاری دارند. از جمله انواع عسل طبیعی در این منطقه می‌توان به عسل کوهستانی شامل عسل گون و آویشن، عسل وحشی تنه درخت یا عسل وحشی روی صخره‌ها و عسل کوزه‌ای اشاره کرد. توصیه می‌کنیم در سفر به مرکز استان کردستان، پس از گشت‌و‌گذار در طبیعت بکر و جاهای دیدنی سنندج، عسل طبیعی این شهر را به‌عنوان یادگاری از طبیعت بی‌مثال این منطقه تهیه کرده و با خود به سوغات ببرید.
صنایع دستی سنندج
بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند در سفر به مناطق مختلف، سوغاتی ماندگار تهیه کنند که متأثر از فرهنگ و تاریخ آن خطه باشد. اگر شما نیز جزو این دسته از افراد هستید، بی‌شک باید در مراکز خرید سنندج که به فروش صنایع دستی این شهر مشغول هستند، به‌دنبال خرید سوغاتی باشید. در ادامه برخی از مهم‌ترین صنایع دستی سوغات سنندج را معرفی می‌کنیم.
صنایع‌دستی حاصل از هنر نازک کاری | از نفیس‌ترین صنایع دستی و سوغات سنندج
هنر نازک کاری از آن دست هنر‌های اصیل استان کردستان است که بیش از ۱۸۰ سال در این منطقه پیشینه دارد. پایه‌گذار این هنر اصیل و ارزشمند در استان کردستان، «استاد نعمت‌الله نعمتیان» بود. در هنر نازک کاری چوب‌ها را به شکلی هنرمندانه و ظریف برش می‌دهند تا با کنار هم قراردادن و چسباندن قطعات کوچک روی قطعه اصلی، طرحی چشم‌نواز حاصل شود. از هنر چشم‌نواز نازک کاری برای ساخت وسایل چوبی تزیینی از جمله قلم‌دان، رحل قرآن، تخته شطرنج، جاسیگاری، تخته نرد، جعبه جواهرات، جعبه آرایش، قاب عکس، قاب عینک و.. استفاده می‌شود. اگر در میان صنایع دستی و سوغات سنندج، به‌دنبال هدیه‌ای نفیس و ارزشمند برای عزیزان خود هستید، وسایل مزین‌شده با هنر نازک کاری از بهترین گزینه‌ها برای شماست.
صنایع دستی حاصل از هنر پارچه بافی | هنری اصیل و قدیمی در سنندج
پارچه بافی هنری اصیل در سنندج است که در این منطقه قدمتی دیرینه دارد. پارچه‌های دست‌بافت منطقه کردستان متنوعند و نوع بافت آن‌ها با‌هم تفاوت دارد. از هنر‌های متداول مردمان کردستان، که در دسته پارچه‌بافی قرار می‌گیرند، می‌توان به جاجیم‌بافی، شال‌بافی، سجاده‌بافی و موج‌بافی اشاره کرد. در ادامه در‌خصوص هر‌یک از این هنر‌های پارچه‌بافی به‌طور مختصر توضیح داده‌ایم:
-
هنر جاجیم بافی | طرح‌هایی که هرگز قدیمی نمی‌شوند
جاجیم را می‌توان به‌عنوان اصلی‌ترین صنایع دستی و سوغات سنندج معرفی کرد. هنر جاجیم‌بافی در خطه کردستان پیشینه‌ای طولانی دارد و تقریباً تمام مردمان روستایی این دیار، دستی در این هنر دارند. لازم به ذکر است که هنر جاجیم‌بافی در بسیاری از مناطق ایران رواج دارد و وجه تمایز آن‌ها در نوع بافت و رنگ‌های به‌کاررفته در جاجیم است. در شهر سنندج دو نوع جاجیم «جاجیم راسته» و «جاجیم شقّه» بافته می‌شود. جاجیم شقه در مقایسه با جاجیم راسته، پر‌نقش‌و‌نگار‌تر و خوش‌رنگ‌و‌لعاب‌تر است.
-
هنر شال بافی | هنری ظزیف و پرزحمت
هنر شال‌بافی از دیگر هنر‌های زیر‌مجموعه هنر پارچه‌بافی است که پوشاک حاصل از آن جزو جذاب‌ترین سوغات سنندج به شمار می‌آیند. در شال‌بافی اغلب از رنگ‌های خاکستری، مشکی، کرم روشن و تیره و قهوه‌ای استفاده می‌شود. از پارچه‌های حاصل از هنر شال‌بافی در دوخت لباس‌های محلی مردانه (چوخورانِک)، کلاه، پابند، جوراب، دستکش و… استفاده می‌شوند. صنایع دستی این‌چنینی بر‌خاسته از تاریخ و فرهنگ این خطه است و بی‌شک از بهترین و ماندگار‌ترین سوغات کردستان هستند.
-
هنر سجاده بافی | هنری برای عروج
هنرمندان اصیل کردستان از هنر پارچه‌بافی برای بافت سجاده یا جا‌نماز استفاده می‌کردند و بعد‌ها این هنر، به‌صورت مستقل، سجاده بافی نام گرفت. خوب است بدانید که برای بافت سجاده‌های زیبا و ظریف دست‌بافت اغلب از کارگاه‌های موج بافی استفاده می‌شود.
-
موج بافی | طرحی به دست فراموشی
موج نوعی پارچه است که مردم کردستان از آن به‌عنوان رختخواب‌پیچ استفاده می‌کنند. همچنین این نوع پارچه در فصل‌های سرد به‌عنوان پوششی برای کرسی کاربرد داشته است. پارچه‌های رنگارنگ و زیبای موج دست‌بافت هستند و جزو صنایع دستی و سوغات سنندج هستند.
کلاش (گیوه) | از بهترین سوغات سنندج
گیوه‌های سفید‌رنگ و زیبا، از اصلی‌ترین پوشش‌های مردان کرد در مراسمات خاص است. مردم کردستان به گیوه، «کلاش» و به هنر گیوه بافی، «کلاش‌بافی» می‌گویند. اگر بپرسید کلاش یا همان گیوه چیست؟ باید بگوییم که کلاش نوعی پاپوش سنتی و اصیل است. پوشش گیوه از حدود هزار سال پیش رواج داشته و امروزه نیز جزو اصلی‌ترین آیتم‌های لباس محلی کردستانی است. کلاش‌ها علاوه بر داشتن ظاهری خاص و زیبا، بسیار سبک و راحت هستند و دوام خوبی نیز دارند. گیوه امروزه در برخی پوشش‌های مدرن نیز دیده می‌شود؛ از‌این‌رو بی‌شک می‌توان کلاش‌های سفید‌رنگ و زیبا را به‌عنوان یکی از بهترین سوغات سنندج معرفی کرد.
گلیم و قالی | از نفیس‌ترین و ارزنده‌ترین سوغات سنندج
گلیم و قالی از نفیس‌ترین و ارزنده‌ترین صنایع دستی استان کردستان محسوب می‌شوند که در میان گردشگران خارجی، محبوبیت بسیاری دارند. گلیم‌ها و قالی‌های دست‌بافتی که توسط قالی‌بافان هنر‌مند این خطه بافته می‌شوند، مملوء از زیبایی و ظرافت هستند. استفاده از نخ‌های مرغوب با رنگ‌های طبیعی و ثابت در بافت قالی‌ها و گلیم‌های کردستان، باعث شده است تا این دست‌بافته‌های ارزشمند، خواهان بسیاری داشته باشند. مردم این منطقه در بافت گلیم‌ها و قالی‌ها اغلب از نخ‌های پشمی با رنگ‌های قرمز، صورتی، سبز، آبی، سرمه‌ای، عنابی، زرد، قهوه‌ای، زیتونی و سیاه استفاده می‌کنند. این رنگ‌ها به طرح و نقش گلیم‌ها و قالی‌های این منطقه، جلوه‌ای شاد و چشم‌نواز می‌بخشند.
ساز تنبور (تمبور) | از قدیمی‌ترین سازهای ایرانی در کردستان
تنبور (تمبور) نوعی ساز زهی زخمهای و جزو قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین سازهای سنتی ایرانی است. این ساز خوش‌آوا به‌طور انحصاری در استان کردستان، به دست هنرمندان کرد ساخته می‌شود. قدمت ساز تنبور در ایران به بیش از ۶هزار سال پیش باز می‌گردد. این ساز دارای ۳ سیم اصلی بوده و طول آن معمولاً ۷۰ تا ۸۰ سانتی‌متر است. ساز تنبور را از چوب درخت توت می‌سازند. اگر در میان صنایع دستی و سوغات سنندج به‌دنبال سازهای منحصر‌به‌فرد و ارزشمند هستید، بی‌شک ساز دست‌ساز تنبور از بهترین گزینه‌های برای شما است.
ساز دف | از سازهای قدیمی و سنتی خطه کردستان
ساز دف از جمله سازهای قدیمی و سنتی خطه کردستان است که آوای شاد آن در بسیاری از مراسم‌های این منطقه به گوش می‌رسد. دف از یک قاب چوبی گرد ساخته می‌شود و آن را با پوست حیوانات پوشش می‌دهند. ساخت این ساز سنتی در نقاط مختلف ایران نیز رواج دارد. تفاوت این ساز در هر یک از مناطق ایران در جزئیاتی همچون وجود زنجیر، زنگوله و حلقه در آن یا نوع پوستی است که برای پوشش آن استفاده می‌شود. دف‌های دست‌ساز خطه کردستان نیز ویژگی‌های خاصی دارند که باعث می‌شوند در مقایسه با سایر دف‌ها، منحصر‌به‌فرد باشند.
در این مطلب از مجله گردشگری ره بال آسمان، با کاوش در فرهنگ، تاریخ و سنت‌های مردم کردستان، سوغات سنندج را یافته و به معرفی آن‌ها پرداختیم. انتخاب شما کدام‌یک از سوغات این خطه است؟ در‌نهایت لازم است بگوییم که اگر خیال خرید بلیط اتوبوس سنندج یا هر وسیله نقلیه دیگری را در سر دارید تا مهمان این شهر شوید، پیش از هرکاری راهنمای سفر سنندج را مطالعه کنید تا چراغ راه شما برای تجربه سفری خاطره‌انگیز و لذت‌بخش باشد.
از مهم‌ترین سوغات خوراکی سنندج می‌توان به سقز، شیرینی کنجدی، شیرینی کاک مخصوص، نان برنجی، نان کلانه، بادام سوخته و عسل اشاره کرد.
در میان سوغات خوراکی سنندج، سقز، شیرینی کاک، بادام سوخته و عسل، ماندگاری خوبی دارند و برای حمل در مسیر‌های طولانی و سوغات‌بردن مناسب‌تر هستند.
از مهم‌ترین هنر‌های اصیل سنندج که صنایع دستی این منطقه حاصل از این هنر‌ها است، می‌توان به نازک کاری، پارچه بافی، جاجیم بافی، شال بافی، گلیم بافی، قالی بافی، سجاده بافی، موج بافی، کلاش بافی، تنبور سازی و دف سازی اشاره کرد.
از محبوب‌ترین سوغات سنندج می‌توان به شیرینی کنجدی گزانگبین، شیرینی کاک مخصوص، نان برنجی، بادام سوخته و گلیم و قالی اشاره کرد.
اگر در میان سوغات سنندج به‌دنبال هدیه‌ای ماندگار هستید، پیشنهاد ما به شما صنایع دستی این خطه از جمله صنایع‌دستی حاصل از هنر نازک کاری، پارچه بافی، کلاش بافی، گلیم و قالی، ساز تنبور و ساز دف است.
سنندج قلب آذربایجان 😍
خواهشا از ما ترک های شهر سینان داش از شهرهای بیجار قروه دیواندره سریش آباد سقز کامیاران هم مطلب بذارین ترک های بیشماری در شهرهای سنندج بیجار قروه دیواندره سریش آباد سقز و کامیاران و روستاهای اطراف استان سنندج زندگی میکنن اگر ماه محرم به شهرهای سنندج بیجار قروه دیواندره سریش آباد سقز و کامیاران تشریف بیارین ترک های اینجا هم مثله شهرهای ترک نشین تبریز ارومیه زنجان و اردبیل مراسم ماه محرم رو با شکوه هر چه بیشتر برگزار میکنن ناگفته نماند استان سنندج رنگین کمان اقوام و ادیان است 😍
یاشاسین آذربایجان 😍
یاشاسین سنندج سینان داش😍