باغ فتح آباد کرمان | گشت و گذاری به سبک قجری

تا قبل از اینکه درباره باغ فتح آباد کرمان جست‌وجو کنم، تصور می‌کردم استان کرمان و نواحی آن، جای چندانی برای گردشگری و تفریح ندارند. راستش توی همه کتاب‌های درسی و تبلیغات، فقط صحبت از جاذبه‌های گردشگری شمال ایران و شیراز و اصفهان بود؛ اما بعد از اینکه درباره جذاب‌ترین عمارت استان کرمان جست‌وجو کردم، متوجه شدم این استان نقاط گردشگری فراوانی دارد که متأسفانه فراموش شده‌اند. البته در این بین باغ فتح آباد، یکی از آن جاذبه‌هایی است که دارد جایش را بین گردشگران باز می‌کند. اگر شما هم مانند از جاذبه‌های گردشگری شهر کرمان اطلاعی ندارید، با من همراه باشید تا باغ فتح آباد، یعنی زیباترین عمارت استان را به شما معرفی کنم.

باغ فتح آباد کجاست؟

باغ بزرگ فتح آباد، در 25کیلومتری شهر کرمان و در حوالی روستای اختیار آباد قرار دارد. برای رسیدن به این عمارت دو مسیر وجود دارد که یکی از داخل شهر کرمان می‌گذرد و دیگری از جاده کمربندی. گردش در این عمارت شاید حدود یک روز وقت لازم داشته باشد؛ اما شک نکنید که می‌ارزد. این عمارت هم در کنار دیگر جاهای دیدنی کرمان، شگفت‌زده‌تان خواهد کرد. حتی پیشنهاد می‌کنم شبی را در حال‌وهوای قاجاری این عمارت سپری کنید.

تاریخچه باغ فتح آباد

عمارت بیگلربیگی یا همان باغ فتح آباد کرمان، یکی از جاذبه‌های گردشگری کرمان است. ایده ساخت این عمارت را فضل‌علی‌ خان بیگلربیگی داد. او از حاکمان کرمان در دوره قاجار بود. به همین علت هم نام دیگر باغ که بین بومی‌های منطقه رایج است، عمارت بیگلربیگی است. مورخان تخمین می‌زنند که سال 1255 یعنی تقریباً زمان حکومت محمدشاه قاجار، فرزند فضل‌علی خان، ساخت این عمارت را شروع کرده و این کار هم تا 5 سال طول کشیده است. سال‌ها پس از آن، عمارت فتح آباد جزو موقوفات یکی از بازماندگان فضل‌علی‌ خان، یعنی رستم خان امیری شد و از سال 1352 هم جزو موقوفات استان کرمان است. قدمت، زیبایی و شگفتی عمارت فتح آباد باعث شد تا در سال 1381، ثبت ملی شود و در فهرست آثار ملی ایران قرار بگیرد. البته، همان موقع هم به حد کافی شناخته شده نبود تا وقتی که آن را مرمت و بازسازی کردند.

معماری و بخش‌های مختلف باغ فتح آباد

معماری عمارت فتح آباد ترکیبی از معماری ایرانی و اروپایی است. همه چیز از نوع مصالح به‌کارگرفته‌شده تا طراحی گچ‌بری‌ها و ظرافت‌های عمارت، توسط استادکاران ایرانی دوره خودش انتخاب و اجرا شده‌اند. این عمارت به‌حدی چشم‌نواز بوده که بعدها از الگوی ساخت این باغ، برای ساخت باغ شاهزاده کرمان هم استفاده شده است. باغ فتح آباد حدود 13 هکتار وسعت دارد و 1500 متر هم زیربنایش است. بخش‌های مختلف این باغ هم با معماری ویژه، کاربردهای خاصی دارد. از جمله بخش‌های باغ فتح آباد عبارت‌اند از:

عمارت اصلی

ساختمان اصلی باغ یا همان کوشک، در میان باغ قرار دارد و با دو طبقه و اتاق‌های سه‌دری و پنج‌دری، جلوه زیبایی به عمارت بخشیده است. همچنین در ورودی باغ و جلوی این ساختمان هم حوض بزرگی قرار دارد که تصویر ساختمان و بخشی از عمارت در آب آن، در شب‌ها بسیار زیباست. جنس مصالح به‌کارگرفته‌شده در این ساختمان از ملات گل و خشت خام است و رویش هم گچ‌کاری استادانه‌ای انجام شده. همچنین داخل ساختمان و اتاق‌های آن، خصوصاً اتاق شاه‌نشین، گچ‌کاری‌های ویژه و زیبایی دارد که نشان‌دهنده سبک معماری خاص این عمارت است؛ مثلاً در بالای ورودی ساختمان، داخل گچ‌بری‌ها ذره‌بین‌هایی تعبیه شده که با انعکاس نور، اتاق‌ها را روشن می‌کند.

موزه حکام

اگر فکر کردید عمارت فتح آباد تنها یک باغ ساده است، سخت در اشتباهید. در این قسمت از عمارت، یک موزه ساخته شده است تا با حاکمان دوره‌های مختلف کرمان و زندگی آن‌ها آشنا شوید. در موزه حکام تصاویر و زندگی‌نوشته‌هایی را مشاهده می‌کنید.

اتاق نقاشی

اتاق نقاشی در عمارت اصلی قرار دارد و یک ویژگی خیلی خاص دارد؛ اینکه در گذشته، محل اقامت حاکم کرمان بود. در این اتاق نقاشی‌های گران‌بهایی وجود دارد که سابقاً با آب طلا طراحی شده‌اند و ارزش مادی و معنوی بسیاری دارند. البته این اتاق هنوز به روی همه باز نشده است و بعضی از نقاشی‌ها نیاز به مرمت دارند.

عمارت چهار فصل

یک ساختمان بزرگ دیگر در کنار ساختمان اصلی، عمارت چهار فصل است. این عمارت گنبدی‌شکل که ایوان‌های ستون‌دار زیبایی دارد، به‌طور ویژه طراحی شده و گچ‌بری‌های خاص آن، جلوه بی‌نظیری به عمارت فتح آباد داده است. امروزه این ساختمان پذیرای مراسم‌ها و جشن‌های مختلف است.

محل کشت گیاهان دارویی

در حال حاضر بزرگ‌ترین مجموعه کشت گیاهان دارویی در کشور، در باغ فتح آباد کرمان قرار دارد. در زمان مرمت این عمارت، بخشی از زمین آن به کشت گیاهان دارویی اختصاص داده شد. این کار باعث شد تا باغ فتح آباد از این طریق هم درآمدزایی خوبی داشته باشد و فقط به گردشگری متکی نباشد.

مرمت باغ فتح آباد

مدتی به عمارت فتح آباد بی‌مهری شد تا اینکه با کمک استاندار کرمان، دوباره نظرها به سمتش برگشت. آن موقع اوضاع باغ خیلی خوب نبود، نیاز به مرمت‌های جدی داشت و همت زیادی هم می‌طلبید. قنات اصلی باغ هم خشکیده بود و باید هرجور شده، آب به باغ بر می‌گشت. برای همین هم از سال 1393 کار مرمت باغ فتح آباد کرمان به دست استادکاران ایرانی شروع شد و یکسال بعد، عمارت جانی تازه گرفته بود. حالا باغ فتح آباد یکی از دیدنی‌ترین مراکز گردشگری کرمان است که هرساله گردشگران بسیاری را به خودش جلب می‌کند.

امکانات عمارت

این عمارت علاوه بر امکانات ابتدایی مانند چایخانه و شربت‌خانه، رستوران و کافه هم دارد. خیالتان راحت، کیفیت غذایش هم به‌خوبی رستوران های کرمان است. انواع و اقسام نوشیدنی‌ها و غذاها هم در فضای باز سرو می‌شود تا بتوانید از فضا هم لذت ببرید. یکی از امکانات جذاب این باغ، داشتن فضایی برای برگزاری جلسات، سمینارها و جشن‌های بزرگ است که در عمارت چهارفصل وجود دارد. همچنین در محوطه عمارت، کپرهایی برای استراحت وجود دارد. کپر در منطقه کرمان به آلاچیق‌های چوبی گفته می‌شود. غرفه‌های صنایع دستی و گیاهان دارویی هم در این باغ پرطرف‌دارند؛ چون مکان مناسبی برای تهیه سوغات کرمان هستند.

گشت‌وگذار در جاهای دیدنی اطراف باغ فتح آباد

اگر راهنمای سفر به کرمان را ندارید، نگران نباشید. ما برایتان مشخص کردیم که در اطراف باغ فتح آباد، جاهای دیدنی دیگری هم هستد که می‌توانید به آن‌ها سر بزنید.

قلعه نفر

در مجاورت باغ فتح آباد و 5کیلومتری شهر کرمان، قلعه تاریخی نفر قرار دارد. گویا در گذشته، بین این قلعه و باغ فتح آباد ارتباط فیزیکی بر قرار بوده است. امروزه قلعه نفر از یادها رفته و رو به ویرانی می‌رود. امید است به این اثر باستانی هم توجه شود.

باغچه بی‌بی

زیارتگاه بی‌بی حکیمه خاتون و مجموعه تفریحی باغچه بی‌بی هم از دیگر مراکز دیدنی اطراف عمارت فتح آباد است. از لحاظ مکان این منطق در پشت باغ فتح آباد قرار دارد و باید کمی در جاده اختیارآباد جلوتر بروید. می‌توانید ابتدا به زیارتگاه بروید و سپس در مجموعه تفریحی گردش کرده یا از رستوران آن استفاده کنید.

بازار گنجعلی خان

این بازار را باید قبل از رفتن به باغ فتح آباد ببینید؛ زیرا بازار گنجعلی خان در شهر کرمان و در میدان گنجعلی خان قرار دارد. سبک معماری این بازار از دوره صفوی گرفته شده و در سمت راست این بازار حمام تاریخی و تعدادی مغازه قرار دارد و در سمت چپ، طاق‌نماهایی وجود دارد که در زیر آن‌ها دست‌فروشان مشغول کارند. در انتهای این بازار هم، بازار زرگری قرار دارد که به قیصریه معروف است. این بازار جزو مراکز خرید کرمان به حساب می‌آید و می‌توانید صنایع دستی این شهر را در آن ببینید.

بازار وکیل

این بازار بخشی از مجموعه بزرگ وکیل است که توسط محمداسماعیل‌خان وکیل‌الملک ساخته شده و شامل کاروان‌سرا، حمام، مسجد و بازار است. این بازار مطابق الگوی بازارهای ایرانی، به‌صورت دراز و طولانی طراحی شده است؛ یعنی هر صنفی در یک ناحیه از آن مشغول کار هستند. بازار وکیل هم در داخل شهر کرمان است و باید قبل از رفتن به باغ فتح آباد به آن سر بزنید.

کی برویم اردو؟

بهترین فصل برای سفر به استان کرمان، فصل بهار است. در این فصل آب و هوا در بهترین حالت قرار دارد و نه گرمای هوا آزاردهنده است و نه خبری از سرمای زمستانی است. اوایل بهار زمان خوبی برای بازدید از باغ فتح‌ آباد کرمان است. با اینکه ساعت بازدید از این باغ از 9 صبح تا ساعت 21 گفته شده؛ اما سعی کنید حوالی غروب تا شب برای دیدن این عمارت بروید. نورپردازی‌های ویژه و جذاب این باغ در شب به آن جلوه بی‌نظیری می‌دهد. نگران محل اسکان هم نباشید؛ می‌توانید در اتاق‌های باغ فتح آباد اقامت کنید. در این باغ سه نوع محل اقامت با عناوین شاه‌نشین، اتاق‌های عمارت چهارفصل و اتاق‌های معمولی وجود دارد.

5 نکته مهم برای بازدید از عمارت فتح آباد

• یادتان باشد که با خوراکی، حیوانات خانگی و وسیله نقلیه نمی‌توانید وارد عمارت فتح آباد شوید.
• هزینه ورودی این باغ تا سال 1400 چیزی حدود 5هزار تومان است. هزینه اقامت یا استفاده از امکانات رستوران و کافه‌های داخل عمارت را باید جداگانه بپردازید.
• این باغ زیر نظر سازمان میراث فرهنگی مرمت شده است و همچنان هم نیاز به مراقبت دارد؛ پس در هنگام بازدید با آن مهربان باشید.
• فراموش نکنید که با وسایل حمل‌و‌نقل عمومی مانند اتوبوس یا تاکسی نمی‌توانید به باغ فتح آباد بروید. اگر وسیله شخصی ندارید، یک تاکسی دربست بگیرید و از مسیر لذت ببرید.
• از پربودن باتری تلفن همراه یا دوربینتان مطمئن باشید؛ فضای باغ جان می‌دهد برای عکاسی!

آدرس	ایران، استان کرمان، کرمان، ۲۵ کیلومتری کرمان، اختیار آباد
ساعات بازدید	همه‌روزه از ساعت 9 صبح تا 9 شب
قیمت بلیط ورودی	برای گردشگران ایرانی 5هزار تومان و برای گردشگران خارجی 20هزار تومان.

مسیر رسیدن به عمارت فتح آباد

برای رسیدن به عمارت فتح آباد، دو راه دارید. اگر در شهر باشید و فرضاً بخواهید از هتل های کرمان خودتان را به این عمارت برسانید، می‌توانید از سمت بلوار جمهوری شروع به حرکت کنید و سپس به بلوار هوانیروز برسید. کمی که در این بلوار جلو بروید، عمارت فتح آباد مشخص می‌شود.

راه دوم هم از بیرون شهر کرمان می‌گذرد؛ می‌توانید از جاده کمربندی امام رضا کرمان وارد شوید و سپس به جاده فرعی زنگی آباد برسید. در این جاده جلو بروید تا به روستای اختیار آباد برسید. کمی جلوتر، عمارت فتح آباد مشخص است.

در این مطلب از مجله گردشگری ره بال آسمان سری به حوالی کرمان و یکی از زیباترین جاذبه‌های گردشگری‌اش زدیم. با باغ فتح آباد کرمان و تاریخچه‌اش آشنا شدیم، بهترین زمان بازدید از آن را گفتیم و سرکی به دور و اطراف فتح آباد کشیدیم. خلاصه، هر چیزی را که لازم بود درباره عمارت فتح آباد بدانید، در این مطلب برایتان آوردیم. اگر شما هم در سفر به کرمان از این جاذبه تاریخی بازدید کرده‌اید، مشتاقیم تا خاطرات سفر شما را هم بشنویم.