کال جنی | سفر به دل رمز و رازها

آیا تاکنون نام کال جنی را شنیده‌ اید؟ دره‎ای پر از عجایب و شگفتی که در 35کیلومتری شهر طبس قرار گرفته و هر ساله مشتاقان کشف رمز و راز را به خود جلب می‌کند. امروز می‌خواهیم در ره بال آسمان، زیبایی‌های این دره وهم‌انگیز و حیرت‌آور را از نظر شما بگذرانیم. ببینیم که این دره دقیقا کجاست و چرا نام آن آنقدر زبان به زبان بین مردم می چرخد. پیش به سوی کشف واقعیت‌ها و راز‌های قلب سوزان خراسان جنوبی برای شناخت یکی از زیباترین و در عین حال، اسرار‌آمیز‌ترین جاذبه‌های گردشگری ایران.

کال جنی کجاست؟

در 35 کیلومتری شمال طبس و در اطراف روستای ازمیغان و در امتداد خروجی قناتی که در نزدیکی آن قرار دارد، شاهکاری از طبیعت که حاصل هنرنمایی آب و باد است، به چشم می‌خورد. در همان ابتدای راه، چشمه ها و نیزارهای زیبایش شما را جادو می‌کند و به داخل می‌کشاند. این مکان زیبا یکی از بکرترین جاهای دیدنی ایران است که از سال 1396 با همین نام در فهرست آثار طبیعی-ملی ایران ثبت شده است.

چرا نام این دره کال جنی است؟

قصه‌های زیادی درباره نام این دره وجود دارد. به گفته بومیان این منطقه، این دره در گذشته بسیار ترسناک و محل زندگی ارواح و جنیان بوده است. در نتیجه فرسایش این دره به وسیله سیلاب‌ها و جریان‌های آبی که کال‌ها را می‌سازند، با وزش بادی در میان سنگ‌ها، صدای رعب انگیزی ایجاد می‌شود که باعث ترسناک شدن این محل می‌شود که از این رو آن را کال جنی نامیده‌اند.

ویدیویی زیبا از دره کال جنی

ارسالی از  : ali_oladi@

دره جنیان چه شکلی است؟

این دره که معمولا به شکل حرف V انگلیسی و یکی از معروف‌ترین دره‌های ایران است، یک کال اصلی و چندین کال فرعی دارد. اولین کال از نخلستان شروع و به روستای ازمیغان منتهی می‌شود. بعد از آن، کال اصلی آغاز و به کانال منتهی به قنات ختم می‌شود. این آب باعث سرسبزی و زیبایی کال می‌شود که دقیقا شگفتی‌های دره اسرارآمیز ما نیز از همین‌جا شروع می‌شود. حفره‌های عجیب و حیرت‌آور دره هم در جای جایِ دیواره‌های این دره به چشم می‌خورد که به این حفره‌ها گبر نیز می‌گویند.

چرا باید کال جنی را ببینیم؟

وقتی وارد این دره می‌شویم، گویی وارد دنیایی اسرارآمیز و عجیب شده‌ایم که می‌توانیم برای ساعت‌ها از تمام دغدغه‌های دنیای شلوغ و ماشینی خود دور شویم و نهایت لذت را با طبیعتی بکر تجربه کنیم. در این دنیای افسانه ای، چیز های بسیار جالب و متفاوت را می‌بینیم از جمله :

1- نقش و نگاره های کم نظیر

بعد از وارد شدن در این دره، به‌ سرعت تمام حواستان به سمت نقش و نگارهای روی دیوارها جلب می‌شود. با دیدن این نقش‌ها، برای دقایقی احساس می‌کنید در دوران باستان هستید. حتی تصور این که در گذشته رودی خروشان از این مکان عبور می‌کرده است هم لذت‌بخش است. این طرح ها، حتی دیواره‌های بلند این دره هم در طول سالیان دراز، بر اثر فرسایش‌های آبی و بادی و ورود سیلاب‌ها به وجود آمده‌اند.

2- آب در دل بیابان

با این‌که فاصله طبس تا کال جنی بسیار کم است، ولی بعد از کمی پیش‌روی در کال، متوجه تفاوت آن با تمام بیابان‌های خراسان جنوبی می‌شوید. این تفاوت به دلیل وجود آب است. وجود آبشار‌های کوچک و دل‌انگیز به نام شُلِن و حوضچه‌هایی کم‌عمق برای آب‌تنی و رهایی از گرمای سرزمین داغ جنیان، لذت دیدن این دره تاریخی را چند‌برابر می‌کند. جریان آب به صورت کاملا مهندسی شده به درون قنات هدایت می‌شود. گویی دستان هنرمندی آنان را خلق کرده‌اند. در همین قسمت است که با بیشترین میزان فرسایش آبی و در عین حال زیباترین و عجیب‌ترین نگاره‌های کف دره، رو برو می‌شویم و بعد از آن‌، تا چشم کار می‌کند، بیابان است و بیابان.

3- حفره های منحصر به فرد

بعد از مسیر‌های آبی و در شرایطی کاملا عادی، ناگهان به حفره‌های عجیب داخل دیوارها برمی‌خوریم که مو بر تنمان سیخ می‌شود. این سوال به ذهنمان می‌رسد که آیا این حفره‌ها هم طبیعی است یا ساخته دست بشر است؟! اما صبر کنید این همه ماجرا نیست؛ در ارتفاعی نزدیک به 2 متر از سطح زمین، چاهی وجود دارد که اگر شجاعت این را داشته باشید که به داخل آن بروید و خود را به کمک جای دست‌های موجود، به ارتفاع 7 متری برسانید، با منظره‌ای حیرت‌آور روبرو خواهید شد.

تالاری که در دو طرفش، دو دالان قرار دارد. هر کدام از دالان‌ها به اتاق‌هایی منتهی می‌شوند که روی دیواره‌هایش، خطوطی از جنس رد تیشه دیده می‌شود. به راست که چه کسانی در این سرزمین رویایی بوده‌اند و چنین چیزی را خلق کردند؟! با توجه به تحقیقاتی که بر روی کال جنی انجام شده است، احتمال به وجود آمدن این تونل‌های مرتبط با یک‌دیگر و دست‌کندهای روی دیوار، به زمان ساسانیان برمی‌گردد. محلی برای زندگی و چله‌نشینی زرتشتیان باستان که به گبر معروف بوده‌اند.

چه زمانی به کال جنی سفر کنیم؟!

همان‌طور که می‌شود حدس زد، این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی خود که در دل بیابان است، آب و هوایی گرم و خشک دارد. بیشترین دمای ممکن در تابستان به 49 درجه سانتی‌گراد و کم‌ترین دمای این محیط، در فصل زمستان به 5- درجه می‌رسد. باران به ندرت در فصل زمستان و ابتدای بهار می‌بارد و بیشتر ماه‌های سال خشک است. درنتیجه می‌توان گفت که بهترین زمان ممکن برای سفر به کال جنی، پاییز است. اما یقینا هر فصلی زیبایی‌های خودش را دارد و به دنبال آن، طرفداران مخصوص خودش را نیز دارد.
مثلا در بهار، می‌توانیم به راحتی وارد این دره هیجان‌انگیز شویم و از آن لذت ببریم چرا که هنوز، هوا آن‌قدر گرم نشده است که از کویرگردی و کشف این کال منصرف شویم.
به تدریج و با نزدیک شدن به انتهای فصل بهار، هوا رو به گرمی طاقت فرسای خود می‌رود که خب شاید زمان مناسبی برای سفر به این منطقه نباشد ولی با نزدیک شدن پاییز، می‌توان با خیال راحت به این دره پر از شگفتی سفر کرد و در عین لذت بردن از گرمای ملایم منطقه، به کویرگردی پرداخت.
البته که زمستان هم می‌تواند فصل خوبی برای سفر به کال جنی باشد، به شرط آن‌که برای شب، یک جای گرم و مطبوع رزرو کرده باشید که گرفتار سرمای بی‌رحم کویر نشوید.

چه وسایلی برای سفر به دره جنیان ضروری است؟

قطعا هر کسی بسته به نیاز خود، در انتخاب وسایل سفر حساس است ولی بردن چند وسیله، به دره جنی جزو واجبات است. از جمله : آب آشامیدنی، یک میان وعده سبک و مقوی مثل خشکبار، داروهای عمومی، پاوربانک، کرم ضدآفتاب برای جلوگیری از آفتاب‌سوختگی.
البته که پوشیدن یک کفش مناسب برای پیاده‌روی و داشتن یک کوله پشتی سبک با وسایل لازم، از شرایط اصلی یک سفر کوله‌ پشتی‌ گردی ( Becker ) مخصوصا در کال جنی است.
همراه‌ داشتن دفترچه بیمه و کارت شناسایی در شرایط لازم، کمک بسیار زیادی به راحت‌تر حل شدن مشکلات احتمالی شما می‌کند.

شب کجا بمانیم؟

درست است که کال جنی اقامتگاهی ندارد ولی کمپینگ در این مکان و سپری کردن شب در زیر آسمان پر ستاره کویر طبس، برای شما یک خاطره به‌یادماندنی خواهد ساخت.
اگر هم به کمپینگ علاقه ای ندارید، می توانید به اقامتگاه های روستای ازمیغان که فاصله ای با دره ندارند، سری بزنید و شب را در آن مکان‌ها بمانید.
حتی می‌توانید برای داشتن یک شب لوکس و خاص، به شهر طبس بروید و در هتل‌های آن‌جا اقامت کنید.

راه های دسترسی

آدرس: استان خراسان جنوبی، جاده طبس – بشرویه، دوراهی استخرِ شاعر، روستای فشاه

برای رسیدن به کال جنی می‌توانید از مسیر‌های مختلف این کار را انجام دهید :

1. راه آسفالته طبس به عشق آباد را به سمت شمال بروید. پس از ۲۰ کیلومتر به یک آبراهه می‌رسید؛ جایی که رودخانه ازمیغان پس از بیرون آمدن از کال رسوبات خود را در بستر دشت بر جای گذاشته است. مسیر آبراهه را حدود 5 کیلومتر به سمت شمال بروید تا پس از چند پیچ به بخش‌های عمیق و تنگ دره برسید.
2. در ۲۶ کیلومتری شمال طبس از جاده اصلی جدا و وارد مسیر روستای ازمیغان شوید. پس از  ۹ کیلومتر به مدخل دره رودخانه ازمیغان می‌رسید و از اینجا پس از 3 کیلومتر بخش‌های تنگ کال را خواهید دید.

با سفر به کال جنی، علاوه بر دیدن منظره‌ای خارق‌العاده و آشنایی با شگفتی‌های جهان و به‌خصوص ایران عزیزمان، می‌توانید از جاذبه‌های اطراف مثل باغ گلشن طبس یا روستای اصفهک هم دیدن کنید. اگر شما هم تجربه‌هایی از این اماکن زیبا دارید با ره بال آسمان در‌میان بگذارید.