جاهای دیدنی شهمیرزاد | شهر باغ‌های گردو و آلو

شهر شهمیرزاد در دامنه‌های جنوبی البرز میانی، مانند نگینی بر بام مناطق کویری می‌درخشد و چشم هر رهگذری را به زیبایی خود خیره می‌کند. استان سمنان یکی از گرم‌ترین استان‌های شمال کشور است و نامش همواره ما را به یاد کویر‌‌‌‌‌‎‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گرم و خشک می‌اندازد. بااین‌حال، وجود طبیعتی بکر و آب‌وهوایی مناسب، فقط با فاصله ۲۰ دقیقه از مرکز شهر سمنان می‌تواند توجه بیشتر افراد را به این شهر زیبا جلب کند. اگر دوست دارید با جاهای دیدنی شهمیرزاد بیشتر آشنا شوید، به دنبال ما بیایید تا پایان مقاله.

شهمیرزاد کجاست؟

شهمیرزاد در بخش شمالی مهدی شهر در استان سمنان است. این شهر تا سال‌ها پیش یکی از توابع مازندران بود که بعدها بخشی از استان سمنان شد. شاید برای همین هم هست که سرسبزی مازندران را هنور هم با خود دارد. این شهر از بخش‌های مختلفی تشکیل شده و هرکدام از این بخش‌ها شامل چند محله کوچک‌ترند. این محله‌ها در دو سوی نهری قرار دارند که آن را رودخانه شهمیرزاد می‌نامند. تنوع آب‌وهوایی، ارتفاعات، رودخانه‌ها، چشمه‌ها و باغ‌های زیبا باعث شده که سالانه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی به این شهر سفر کنند.

بهترین زمان سفر به شهمیرزاد | همه فصل‌های سال

آب‌وهوای شهمیرزاد در فصل‌های گرم سال، معتدل و ییلاقی است. در فصل‌های سرد سال، بارش‌های فراوان همراه با مناظر دل‌انگیز پاییزی و زمستانی بر منطقه حاکم است. زیبایی فصل‌های سرد شهمیرزاد به‌قدری زیاد است که حتی در زمستان هم پذیرای بسیاری از گردشگران و مسافران گذری است. با این توصیف، در همه فصل‌های سال می‌توان به این شهر زیبا سفر کرد؛ اما برای درک لذت بیشتر بهار و تابستان مناسب‌تر است.

طبیعت شهمیرزاد | سرسبز و پرثمر

پوشش گیاهی شهمیرزاد با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرارگیری در بین استان‌های مازندران و سمنان، خاصیتی دوگانه دارد؛ به‌طوری‌که هم خشکی سمنان و هم سرسبزی مازندران را داراست. اکثر درختان این منطقه گردو، آلو، زردآلو، آلبالو و… هستند.

در نواحی کوهستانی و حومه شهر نیز گیاهانی مثل کتیرا، ریواس و سبزی‌های کوهی و درختان تاغ و گز و بید به چشم می‌خورد. همچنین شهمیرزاد دارای بزرگ‌ترین باغ گردوی جهان، به وسعت ۷۵۰ هکتار است و همین باغ، این شهرستان را به یکی از قطب‌های تولید گردو در کل کشور تبدیل کرده است.

به دلیل کوهستانی‌بودن و وجود چشمه‌های زیاد، ارتفاعات شهمیرزاد به زیستگاه مناسبی برای حیواناتی مثل بزکوهی، کل، قوچ، میش و همچنین گربه‌سانانی نظیر پلنگ و گربه وحشی تبدیل شده است.

علاوه بر این جانداران، حیواناتی مثل جوجه‌تیغی، مار، خرس و… نیز در منطقه حفاظت‌شده پرور وجود دارند. البته با وجود تنوع زیاد جانوری در این منطقه به‌دلیل خشکسالی و شکار بی‌رویه در چند سال اخیر، تعداد این موجودات کاهش پیداکرده بسیاری از گونه‌های جانوری در آستانه انقراض قرارگرفته‌اند.

جاهای دیدنی شهمیرزاد | طبیعتی جذاب

• طبیعت شهر

اگر مسافر عبوری هستید و فرصت کافی برای سفر ندارید، یک دوری در شهر بزنید. نوع خاص بافت شهری و کوچه و خیابان‌های پر از درخت، زیبایی بی‌نظیری به شهمیرزاد داده است. به همین سبب هم هست که حتی گشت‌وگذار در شهر می‌تواند به‌تنهایی شما را سر ذوق بیاورد.

• قله نیزوا

در دهستان چاشم از توابع شهمیرزاد بلندترین قله شهر به نام نیزوا با ارتفاع حدود ۳هزار و 810 متر قرار دارد.

• آبشار روزیه چاشم

از دیگر جاذبه‌های طبیعی منطقه، آبشار روزیه چاشم است که در مسیر شهمیرزاد_خطیرکوه واقع شده است. قرار گرفتن دو کوه بلند و استوار و آبشاری که میان سینه ستبر این دو کوه می‌خروشد، فضا را بسیار لطیف و منحصربه‌فرد کرده است.

• چشمه‌های آب معدنی

علاوه بر این جاذبه‌های طبیعی زیبا، این منطقه به هوای مطبوع و این آبشار، به آب‌های معدنی درمانگرش معروف است. به‌طورکلی، چشمه‌های بی‌نظیر این شهر مانند هفت‌چشمه، سرچشمه و… که در شمال شهمیرزاد قرار دارند، از بهترین آب‌های معدنی دامنه جنوب شرقی رشته‌کوه البرز به حساب می‌آیند.

• پیست اسکی

از جاذبه‌های زمستانی این شهر نیز می‌توان به پیست اسکی در بخش شمالی شهمیرزاد اشاره کرد. سالانه افراد بسیاری برای ورزش‌های زمستانی، از شهرهای اطراف به این مناطق سفر می‌کنند.

• جنگل فینسک

جنگل فینسک که در ۵۴کیلومتری شمال شرقی شهمیرزاد و در دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه البرز در شمال ایران قرار دارد، یکی دیگر از جاذبه‌های بکر طبیعی این منطقه است. بیشترین بازدید گردشگران از این جنگل که دارای چشم‌اندازهای بدیع و زیباست، در اواسط بهار و اوایل پاییز صورت می‌گیرد. این جنگل با آب‌وهوای مدیترانه‌ای خود، دارای انواع گونه‌های جانوری و گیاهی مختلف است. البته این منطقه مسیری سخت و صعب‌العبور دارد که بدون داشتن راهنما و تجهیزات کامل جنگل‌پیمایی نفوذ به آن را غیرممکن می‌کند.

• غار دربند شهمیرزاد

غار دربند شهمیرزاد، با قدمتی حدود ۱۲۰ میلیون سال، یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری منطقه است. این غار متعلق به دوران کرتاسه از دوران سوم زمین‌شناسی است و جزو غارهای آهکی و بیضوی شکل است. برای دسترسی به این غار فقط یک راه وجود دارد. از مهدی‌شهر، حدود 2 کیلومتر که بگذرید، سمت چپ جاده‌ای که به سمت شمال می‌رود، کوهی قرار دارد که در ابتدای آن تابلوی «غار تاریخی دربند» به چشم می‌خورد.

تاریخچه | شهمیرزاد در گذر زمان

شهمیرزاد که زمانی شهمار، سهار و شامار هم نامیده می‌شده، در کتاب‌های تاریخی آبادترین شهر طبرستان ذکر شده است. از روایات‌ تاریخی چنین برمی‌آید که تاریخ این شهر، به 2هزار سال پیش و به دوره‌ اشکانیان می‌رسد. از آنجایی که مردم این شهر از نظر فرهنگی و زبانی شباهت بسیاری با مردم مازندران دارند، در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای پیوستن به استان مازندران کردند؛ اما بی‌نتیجه بود.

وجود چشمه‌سارهایی به نام ارشک و اشکش که از نام‌های مربوط ‌به دوران اشکانی است، قدمت شهمیرزاد و آبادی‌های اطراف آن را تا دوران اشکانی و حتی قبل‌تر تأیید می‌کند.

بناهای تاریخی شهمیرزاد | یادگار گذشتگان

• شیر قلعه

از جاذبه‌های تاریخی شهمیرزاد می‌توان به شیر قلعه اشاره کرد. این قلعه که در ارتفاع ۲۵۰‌متری از سطح زمین و در ۵‌کیلومتری شمال شرقی شهمیرزاد واقع شده است، در دوره‌ اشکانیان، برای حفاظت از راه انشعابی جاده ابریشم ساخته شده بود. این قلعه در قرن پنجم و ششم میزبان پیروان مذهب اسماعیلیه بود. بنا بر روایتی، تونلی زیرزمینی از قلعه به چشمه قلعه ساخته بودند تا از آب چشمه استفاده کنند؛ بدون آنکه گزندی از دشمنان به آن‌ها برسد.

• دژ وهل

از دیگر قلعه‌های معروف واقع در شمال غربی شهمیرزاد، دژ وهل است. در شمال غربی شهر رشته‌کوهی با شیب تقریباً اندک قرار دارد که قسمت کوچکی از باغ‌های سرسبز شهمیرزاد، روی آن واقع شده است. دژ وهل یا قلعه سنگی شهمیرزاد نیز در بالای این کوه و در کنار باغ‌های میوه و گردو قرار دارد. تمامی مصالح به‌کاررفته در آن از همان کوهی است که روی آن بنا شده است.

• قلعه شیخی

از دیگر قلعه‌های معروف این شهر، قلعه شیخی است. این قلعه که فقط سنگ‌چین‌هایی از آن باقی مانده به عقیده پروفسور کلایس در قرن 10 و 11 به دست طرف‌داران حسن صباح ساخته شده است. در دوره‌ صفویه نیز برای جلوگیری از حمله ترکمانان، از آن استفاده می‌کردند.

بناهای مذهبی | جایی برای اهل دین

امامزاده قاسم در نزدیکی شهمیرزاد تنها بنای مذهبی معروف در این منطقه است. بنای بقعه که از آثار دوره‌ صفویه است، شامل چند اتاق و دالان تودرتو، گنبد، ایوان و صحن است. بنا در چوبی کنده‌کاری‌شده بسیار ارزشمندی دارد که بر روی آن عبارتی به خط ثلث برجسته نوشته شده است. این بنا از آثار ارزنده قرن چهارم هجری قمری به شمار می‌رود. به اعتقاد مردم منطقه، در این مقبره، فرزند امام موسی کاظم (ع)، برادر امام رضا (ع)، به خاک سپرده شده است.

فرهنگ و هنر | تجلی تمدن در شهر

• مشاهیر شهمیرزاد

در میان چهره‌های معروف شهمیرزادی، باید از شیخ علی‌اکبر کبیر و استاد دکتر ذبیح‌الله صفا، پدر تاریخ ادبیات ایران، نام برد.

• زبان

شهمیرزادی‌ها گویش خاصی دارند که به گویش روستاهای اطراف و همچنین گویش‌های مازنی و گیلکی نزدیک است. مردم شهرها و روستاهای گیلان و مازندران اغلب زبان شهمیرزادی‌ها را متوجه می‌شوند. البته معامله‌گرهای این منطقه، علاوه بر گویش شهمیرزادی، یک زبان رمزی هم دارند که وقتی بخواهند درباره کارشان صحبت کنند، از آن استفاده می‌کنند! این زبان لغت‌های معدود و معینی دارد که بیشتر در امر خریدوفروش به کار می‌رود.

• لباس محلی

لباس محلی مردم هر منطقه، نمادی از آداب‌ورسوم و فرهنگ آن منطقه است. مردم شهر شهمیرزاد نیز لباس محلی خاص خود را دارند که با توجه به مجاورت استان مازندران لباس آن‌ها بیشتر شبیه به لباس مردم آن منطقه است.

لباس زنان شامل، شلوار مشکی، دامن یا شلیته، بلوز نسبتاً بلند یا جومه‌های بلند است. معمولاً برای مراسم‌هایی چون جشن از جومه رنگی و تزئین شده با نوار و قیطون و گل‌دوزی استفاده می‌کنند که کار دست خود زنان شهمیرزادی است. در زمستان از لباس‌های مخمل و پشمی و در تابستان از لباس‌هایی با پارچه‌هایی از جنس نخ و پنبه استفاده می‌کنند.

لباس آقایان هم شامل، پیراهن و جلیقه و شلوار همراه با کلاه و پابند است. جنس پابند بسته به فصل زمستان و تابستان تغییر می‌کند. جنس و کیفیت و رنگ لباس‌ها نیز با توجه به مراسم‌های مختلف، متفاوت است.

• غذاهای محلی

تنبلک، نام نانی است که مردم شهمیرزاد آن را از گردو می‌پزند. این نان در شهمیرزاد و همچنین در شهرهای اطراف بسیار پرطرف‌دار است. این نان خوش‌پخت یکی از معروف‌ترین نان‌ها در استان سمنان است. ته‌چین شهمیرزادی، از غذاهایی است که در این ناحیه بسیار معروف است. این ته‌چین با گوشت بره طبخ می‌شود و از موادی چون سبزی، بادمجان، چغندر، سیب‌زمینی و… در طبخ آن استفاده می‌شود. خورشت آلو که با مرغ، پیاز، رب، آلوبخارا و… تهیه می‌شود نیز از دیگر غذاهای معروف در شهمیرزاد است.

رستوران های شهمیرزاد | جایی برا چشیدن طعم‌های تازه

از رستوران‌های محبوب در شهمیرزاد که مسافران و گردشگران فراوانی را به خود جلب می‌کنند، یکی باغ رستوران آبشار است. این رستوران انواع کباب‌ها را سرو می‌کند و در مسیر رودخانه‌ای قرار دارد که فضایی بسیار باصفا، برای این باغ رستوران به وجود آورده است. دیگری، رستوران سنتی شاطر عباس در خیابان ساری شهمیرزاد است که به‌خاطر طبخ غذاهای محلی همواره جزو رستوران‌های محبوب برای مسافران بوده است.

اقامت در شهمیرزاد | شبی متفاوت در جایی متفاوت

برای اقامت مسافران در شهمیرزاد، هتل ۴ستاره خانه گل می‌تواند انتخاب خوبی باشد. این هتل، خانه‌ای قدیمی است با اتاق‌ها و سراچه‌های دنج و راحت که در جاده شهمیرزاد به ساری قرار دارد. هتل 3 ستاره سنگسر نیز گزینه دیگری است که می‌توان برای اقامت مسافران معرفی کرد.

سوغاتی و خرید | یادگارهای سفر

معروف‌ترین گردو و آلوی ایران در باغ‌های شهمیرزاد کشت می‌شود و از اقلام صادراتی کشور به شمار می‌آید. اولین پیشنهاد ما برای خرید سوغات از این شهر، گردو و آلوی شهمیرزاد است. نان تنبلک که ماده اصلی آن از گردوست، گزینه بعدی را در پیشنهادهای ما برای خرید از این شهر از آن خود می‌کند. همچنین لواشک، آلبالو خشکه و ترشیجات مختلف نیز در این منطقه با تنوع بسیار وجود دارد.

صنعت گلیج‌بافی در روستای چاشم از توابع شهمیرزاد بسیار رواج دارد. گلیج به خاطر جنس پارچه آن که پنبه‌ای و پشمی است، بیشتر برای پوشاک مردانه و زیراندازها استفاده می‌شود. این پارچه نیز از جمله سوغاتی‌های شهمیرزاد است.

مسیرهای دسترسی به شهمیرزاد | پیش به سوی سفر

شهمیرزاد زیرمجموعه شهرستان مهدی‌شهر (سنگسر) است و در فاصله ۲۵کیلومتری سمنان، در ناحیه شمالی آن واقع شده است. از سوی دیگر این شهر از طریق جاده کیاسر به شهر ساری و نواحی سرسبز شمالی، متصل می‌شود. دسترسی به این منطقه از طریق جاده‌های استان‌های سمنان و مازندران امکان‌پذیر است.

شهمیرزاد به‌جز پایانه مسافربری، از داشتن فرودگاه و راه‌آهن هم محروم مانده است؛ ولی شهر سمنان در فاصله ۲۵کیلومتری آن است. می‌توان با قطار یا اتوبوس به سمنان سفر کرد و از آنجا خود را به شهمیرزاد رساند.

نام شهمیرزاد خود به‌تنهایی نشان‌دهنده زیبایی و شکوه شهرش است. جاهای دیدنی شهمیرزاد که در این مقاله به شما معرفی کردیم، بخشی از جاذبه‌های شهر را به شما نشان می‌دهد. پیشنهاد می‌کنیم به این شهر سفر کنید و خاطراتتان را به‌عنوان سوغات برای ره بال آسمان بیاورید.