تکیه معاون الملک از آن دسته جاهای دیدنی است که به رغم گذشت سالیان دراز، هنوز هم حال‌و‌هوای ایران قدیم را در ذهن گردشگران زنده میکند. این تکیه در طول زمان ناملایمتی‌های زیادی دیده و روزگار دشواری را پشت‌سر گذاشته است. با این حال اکنون شرایط خوبی دارد و به گل سرسبد جاهای دیدنی کرمانشاه تبدیل شده است. تکیه‌ای که از آن صحبت میکنیم بیشتر از یک سده عمر دارد. به همین دلیل در کنار جاذبه‌های دیدنی، به لحاظ تاریخی نیز یکی از آثار مهم استان کرمانشاه به حساب می‌آید. برای اینکه گردشگری در این تکیه بیشتر به شما خوش بگذرد، اطلاعات جالبی از تکیه معاون کرمانشاه فراهم کرده‌ایم. به شما قول می‌دهیم مطالعه این متن تا انتها هوس گردشگری به استان کرمانشاه را در سرتان خواهد انداخت.
تکیه معاون الملک کجاست؟
گردشگرانی که تاکنون سری به کرمانشاه زده‌اند با ما هم عقیده‌اند که این شهر به اندازه‌ای جاهای دیدنی و تاریخی دارد که در یک سفر بعید است بتوانند به تمامی آن‌ها سر بزنند. به همین دلیل بهتر است قبل از سفر جاهای دیدنی نزدیک به هم را مشخص کنید تا در یک نوبت به چندین مکان سر بزنید. خوشبختانه تکیه معاون به لحاظ مسیر در سر راه چندین جای دیدنی کرمانشاه قرار دارد. این تکیه در خیابان حداد عادلِ شهر کرمانشاه واقع شده است. این خیابان از یکی از محله‌های قدیمی کرمانشاه می‌گذرد. جالب است بدانید کرمانشاهی‌های قدیم، این منطقه را آبشوران می‌نامند. تکیه‌ای که از آن صحبت میکنیم نسبت به دیگر مکان‌های اطراف در سطحی پایین‌تر از خیابان قرار دارد. به همین دلیل برای ورود به تکیه باید از چندین پله به سمت پایین بروید.
معرفی تکیه معاون الملک کرمانشاه
تکیه معاون کرمانشاه یکی از آثار دیدنی دوره قاجار است. تاریخ ساخت این بنا به ۱۱۴ سال گذشته بر می‌گردد. همان‌گونه که از نام این مکان پیداست، برای برگزاری مراسم عزاداری استفاده می‌شد. عاشقان امام حسین (ع) از گوشه و کنار کرمانشاه به این تکیه می‌آمدند تا برای مولایشان اشک بریزند. به همین دلیل نیز در بیشتر قسمت‌های داخل تکیه کاشی‌کاری‌های زیبایی از امام حسین (ع) و یارانش خودنمایی میکند. قدمت این تکیه آن را به یکی از آثار باستانی کرمانشاه تبدیل کرده است. اگر اهل گردشگری در موزه های کرمانشاه هستید و می‌خواهید از آثار باستانی این دیار سر در بیاورید، تکیه معاون انتخاب مناسبی برای شماست.
قدمت تکیه معاون الملک
برای قدمت تکیه معاون کافی است به این نکته اشاره کنیم که این اثر، مهم‌ترین بنای تاریخیِ باقیمانده از دوران قاجار است. ماجرای ساخت تکیه معاون به ۱۲۷۰ خورشیدی باز می‌گردد. قضیه از این قرار است که در آن زمان ۴ برادر با نام‌های اکبرخان معاون لشکر، حسین خان معین الرعایا، حسن خان معاون الملک و شیخ علی عسکر، پول‌های خود را روی هم گذاشتند و زمینی در محله‌ای با نام آبشورانِ کرمانشاه خریدند. حسین خان معین الرعایا به همراه برادرانش از اصغر معمار، یکی از بناهای معروف کرمانشاهی، درخواست کردند تا حسینیه‌ای در این مکان بسازد. اصغر معمار که یدطولایی در ساخت بناهای مذهبی داشت، این پیشنهاد را با جان و دل قبول کرد و حسینه‌‌ای با نام معین الرعایا در سال ۱۲۸۲ بنا کرد. کرمانشاهی‌ها در این حسینه دور هم جمع می‌شدند و به عزای مولایشان می‌نشستند.
این حسینه در کنار مکانی برای عزاداری، محلی برای حل اختلاف‌های کرمانشاهی‌ها بود. به همین دلیل نیز در دوران مشروطه به توپ بسته شد. در این حادثه حسین خان معین الرعایا ترور شد و خانه‌اش با خاک یکسان گشت. از این ماجرای ناگوار سال‌ها گذشت تا اینکه در سال ۱۳۲۰، میرزا حسن خان معاون الملک، برای مرمت و بازسازی این حسینیه آستین بالا زد.
معاون الملک از بهترین معماران و هنرمندان آن زمان مانند حسین نقاش تهرانی، استاد محمد بنا، حسن تهرانی و حسین کاشی‌پز تهرانی میناچی کمک گرفت. میرزا حسن خان معاون الملک در کنار مرمت این حسینیه، مکان‌های اطراف آن را هم خرید و به عباسیه و زینبیه تبدیل کرد. مدتی بعد روزگار سر ناسازگاری با میرزا حسن خان معاون الملک برداشت. به همین دلیل قسمت عباسیه به مدت ۳۰ سال به مدرسه علوم اسلامی اجاره داده شد. در نهایت تکیه معاون الملک کرمانشاه در سال ۱۳۵۴ خورشیدی در فهرست بناهای ملی کشور ثبت شد.
معماری تکیه معاون الملک کرمانشاه
همان‌گونه که در جریان قرار گرفتید، تکیه معاون در طول تاریخ بارها بازسازی شده است. به لطف این رسیدگی‌ها، تکیه معاون یادگاری زیبا از معماری دوران پهلوی است که خاطره‌های قدیم را زنده میکند. معماری این تکیه از هر منظری که به آن نگاه کنید، زیباست. ورودی اصلی تکیه معاون از خیابان حداد عادل باز می‌شود. این ورودی حدود ۶ متر پایین‌تر از خیابان است. در این ورودی ۱۸ پله وجود دارد که پس از گذشتن از آن‌ها به حیاط زیبا و دلباز تکیه معاون می‌رسید. سمت راست این حیاط، سقاخانه‌ای قدیمی با کاشی‌‌های آبی خودنمایی میکند. در این کاشی‌کاری‌ها تصویر درخواست آبِ حضرت سکینه از حضرت عباس به تصویر کشیده شده است.
سپس به حیاط اصلی می‌رسید که در اطراف آن کاشی‌کاری‌هایی با تصویرهای مذهبی مشاهده می‌شود. در این کاشی‌کاری‌ها اشعار محتشم کاشانی، شاعر معروف شیعه در کنار نقاشی‌های زیبا خودنمایی میکند. در این تکیه قسمتی نیز با نام زینبیه قرار دارد. معماری این قسمت شبیه به مسجد نصیر الملک شیراز است. عباسیه یکی دیگر از قسمت‌های مهم تکیه معاون است که گردشگری در آن جالب‌توجه به نظر می‌رسد.
بخش های مختلف تکیه معاون الملک
برای شما گفتیم که تکیه معاون در کنار قسمت اصلی، دو۲ بخش مهم با نام‌های عباسیه و زینبیه دارد. هر کدام از این بخش‌ها در طول تاریخ کاربردهای متفاوتی داشته‌اند. حسینیه که قسمت اصلی این تکیه به حساب می‌آید از دالانی کوتاه در مرکز تکیه آغاز می‌شود. سپس به حیاط کوچکی می‌رسید که دیواره‌های بلندی آن را احاطه کرده است. روی این دیوارها کاشی‌کاری‌ها و نقاشی‌های زیبایی از حادثه تلخ عاشورا وجود دارد. اطراف حسینیه از حجره‌های دو طبقه پر شده است. در این حجر‌ه‌ها طلاب به تحصیل علوم دینی مشغول می‌شدند. در روزهای عزاداری نیز حسینه مکانی برای برگزاری مراسم مذهبی آقایان بود.
قسمت شرقی تکیه معاون الملک کرمانشاه پنجره‌های کوچک زینبیه نظر گردشگران را به خود جلب میکند. دالانی کوچک حیاط حسینیه را به زینبیه وصل میکند. عزاران امام حسین (ع)، به‌خوبی می‌دانند که زینبیه مکانی برای مراسم عزاداری بانوان است. به همین منظور معماری این قسمت با دیگر قسمت‌های تکیه معاون تفاوت دارد. زینبیه بر خلاف دیگر بخش‌های این تکیه مسقف است. در ورودی زینبیه نیز به کوچه‌ای جدا باز می‌شود تا بانوان جدا از آقایان وارد زینبیه شوند. زینبیه نقاشی‌های زیبایی دارد که در کمتر جایی نظیر آن‌ها را سراغ داریم. تصویرهایی از نبرد امام حسین (ع) با دژخیمان، انتقال اهل بیت به مدینه و نبرد حضرت عباس (ع)، از نقاشی‌های زیبایی است که در زینبیه قرار گرفته. ناگفته نماند حسن خان معاون الملک پس از مرگ، در قسمت زینبیه به خاک سپرده شد.
کاربری کنونی تکیه معاون الملک
امکان ندارد در تکیه سر برچرخانید و چشمتان به کاشی‌کاری، نقاشی یا اثری هنری نیفتد. در این کاشی‌کاری‌ها در کنار تصاویر عزاداری، نقش‌هایی از شخصیت‌های دوران پهلوی خودنمایی میکند. در قسمت‌های مختلفی نیز داستان‌های قرآنی نقاشی شده‌اند. به لطف این کاشی‌کاری‌های زیبا و نقاشی‌های تماشایی، با حضور در تکیه معاون متوجه خواهید شد که در مکانی مذهبی با تاریخچه‌ای غنی قدم گذاشته‌اید. این تکیه اکنون بیشتر جنبه موزه و گردشگری دارد. مهم‌ترین قسمت تکیه برای گردشگری، بخش عباسیه آن است. این بخش در قسمت شرقی از ضلع جنوبی تکیه واقع شده است. بیشتر قسمت‌های بخش عباسیه اکنون به موزه پوشاک و زیورآلات اختصاص دارد. قسمتی از این بخش نیز در اختیار موزه مردم شناسی کرمانشاه قرار گرفته است. جالب است بدانید اتاق‌های ضلع غربی بخش عباسیه در دوران قدیم مکان زندگی حسن خان معاون الملک بود.
جاهای دیدنی نزدیک به تکیه معاون الملک
کرمانشاه به اندازه‌ای جای دیدنی دارد که از گشت‌و‌گذار در آن‌ها سیر نخواهید شد. خوشبختانه تکیه معاون فاصله چندانی با بسیاری از این مکان‌ها ندارد. این تکیه به بیشتر مراکز خرید کرمانشاه نزدیک است. به لطف این فاصله کم پس از گشت‌و‌گذار در تکیه معاون می‌توانید سری به پاساژ های کرمانشاه بزنید و با دستی پر از سوغات کرمانشاه باز گردید. نقش هرکول، گوردخمه صحنه، کاروانسرای شاه عباسی بیستون، حمام حاج شهباز خان، بقعه سر قبر آقا کرمانشاه و بازار سنتی کرمانشاه از جاهای دیدنی است که حتماً باید سری به آن‌ها بزنید. به گردشگرانی که اهل بازدید از جاهای مذهبی هستند نیز گشت‌و‌گذار در تکیه بیگلر بیگی کرمانشاه را پیشنهاد میکنیم.
بهترین زمان بازدید از تکیه معاون الملک
کرمانشاه سرزمینی خوش آب‌و‌هواست. با این حال همانند بیشتر مناطق ایران بهارهای باصفاتری دارد. گردشگری در تکیه معاون تابستان‌ها هم خوش می‌گذرد. از آنجایی که قسمت‌های مختلفی از این تکیه سرپوشیده است، در پاییز نیز برای گردشگری در تکیه معاون مشکلی پیدا نمی‌کنید. با توجه به سرمای زمستان در کرمانشاه، گشت‌و‌گذار در این تکیه چندان خوش نمی‌گذرد.
اطلاعات بازدید از تکیه معاون الملک
بیشتر از چیزی که فکرش را بکنید در تکیه معاون دیوارنگاره‌های زیبا و کاشی‌کاری‌های تماشایی وجود دارد. به همین دلیل حیف است که راهی این مکان دیدنی شوید و عکس‌هایی باکیفیت نگیرید. همراه داشتن دوربین عکاسی یا گوشی هوشمند با دوربین باکیفیت خاطره‌گردشگری در تکیه معاون را برای همیشه ماندگار میکند. جالب است بدانید عکسبرداری از این مکان هیچ مانعی ندارد.
از آنجایی که از مکانی مذهبی بازدید می‌کنید، بهتر است شئونات حضور در اماکن مذهبی را رعایت کنید. درهای تکیه معاون در تمامی روزهای هفته از ساعت ۸ صبح تا ۱۷ بعدازظهر به روی گردشگران باز است. خوشبختانه هتل های کرمانشاه نیز فاصله چندانی با این تکیه ندارند. هتل پارسیان، هتل آپارتمان کوروش، هتل آزادگان و هتل جمشید از بهترین هتل های کرمانشاه به حساب می‌آید که در فاصله‌ای کم از تکیه معاون قرار گرفته‌اند.
مسیر دسترسی به تکیه معاون الملک کرمانشاه
برای رسیدن به این تکیه زیبا و باستانی باید راه استان کرمانشاه را در پیش بگیرید. در این استان سراغ شهر کرمانشاه را بگیرید. کرمانشاه میدان معروفی با نام آزادی دارد. به این میدان که رسیدید راهی قسمت جنوبی آن شوید. حدود یک کیلومتر دورتر، به دوراهی می‌رسید که به خیابان‌های نواب صفوی و مدرس راه دارد. هر دو خیابان به تکیه معاون می‌رسد. جالب است بدانید میدان وزیری و میدان شهناز نیز از میادین معروف کرمانشاه هستند که فاصله کمی با تکیه معاون دارند. از این میدان‌ها تا تکیه معاون را می‌توانید پیاده طی کنید. برای راحت‌تر پیدا کردن این تکیه پیشنهاد میکنیم راهنمای سفر کرمانشاه را مطالعه کنید.
تکیه معاون الملک کرمانشاه جلوه‌ای تماشایی از علاقه مردمان این مرزوبوم به آقا امام حسین (ع) را به نمایش گذاشته است. امکان ندارد راهی این تکیه شوید و تحت‌تأثیر علاقه پاک کرمانشاهی‌ها به امام حسین (ع) قرار نگیرید. گردشگری در این تکیه در کنار اینکه حال‌وهوایی مذهبی در دل گردشگران زنده میکند، تداعی‌گر زندگی مردمان ایران قدیم در دوران قاجار است. امیدواریم به لطف اطلاعاتی که از تکیه معاون با شما در میان گذاشتیم، گشت‌و‌گذاری خاطره‌انگیز در این مکان مذهبی داشته باشید. در پایان پیشنهاد میکنیم اگر شما هم اطلاعات سودمندی از گردشگری در کرمانشاه دارید، این اطلاعات مفید را با همراهان خود در ره بال آسمان و دیگر مخاطبان در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.
این تکیه در خیابان حداد عادلِ کرمانشاه واقع شده است.
در این تکیه تا چشم کار میکند دیوارنگاره‌های مذهبی و کاشی‌کاری‌های زیبا مشاهده می‌شود.
هتل پارسیان، هتل آپارتمان کوروش، هتل آزادگان و هتل جمشید از بهترین هتل های کرمانشاه به حساب می‌آید که در فاصله‌ای کم از تکیه معاون قرار گرفته‌اند.
نقش هرکول، گوردخمه صحنه، کاروانسرای شاه عباسی بیستون، حمام حاج شهباز خان، بقعه سر قبر آقا کرمانشاه و بازار سنتی کرمانشاه از جاهای دیدنی کرمانشاه است که حتماً باید سری به آن‌ها بزنید.
ساختمان اصلی مخصوص عزاداری آقایان، عباسیه و زینبیه از بخش‌های اصلی تکیه معاون الملک به حساب می‌آید.