شهر سوخته زابل | گردشگری در کهن‌دیاری همیشه جذاب

شهر سوخته جاذبه‌های باستانی و کهنی دارد که گردشگران را انگشت‌به‌دهان گذاشته و باستان‌شناسان را به کشف اسرار کهن خود تشویق می‌کند. قدمت این شهر به چیزی حدود ۳هزار سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد. ما در اینجا از شهری صحبت می‌کنیم که سرد و گرم روزگار را چشیده، در طول سالیان دراز، حوادث مختلفی را از سر گذرانده و دست بی‌مهر چرخ گردون آن را به زانو درآورده است. شهر سوخته بدون شک شکوه و جلال خاص خودش را داشته؛ اما ازآنجایی‌که در این دنیا هیچ جلالی پایدار نیست، این شهر نیز تسلیم قهر مادرطبیعت شده و این روزها نه‌تنها خبری از شکوه و جلالش نیست، بلکه حتی خرابه‌های این شهر نیز در برابر نیروی طبیعت توان ایستادگی ندارد و رو به نابودی است.
بی‌شک گردشگران و مسافرانی که بازدید از مکان‌های باستانی برایشان مهم است، سفر به شهر سوخته را در اولویت برنامه‌های خود قرار می‌دهند. از طرف دیگر قدمت دیرینه این شهر باعث شده تا باستان‌شناسان نیز توجه ویژه‌ای به شهر سوخته داشته باشند. شهر سوخته رازهای زیادی را در دل خود پنهان کرده و به احتمال زیاد پرسش‌های زیادی درباره این شهر در ذهن شما نیز ایجاد شده است. پس اگر می‌خواهید بدانید شهر سوخته کجاست و چرا با این نام شناخته می‌شود، در ادامه با ما همراه باشید تا برای شما از عجایب شهر سوخته بگوییم و به رازهای مگوی یکی دیگر از شهرهای باستانی ایران بپردازیم.

شهر سوخته کجاست؟

از جذابیت‌های شهر سوخته هرچقدر بگوییم کم گفته‌ایم. بی‌شک شما نیز با خواندن این مطالب به دیدن این شهر رازآلود مشتاق شده‌اید؛ پس بهتر است با هم ببینیم شهر سوخته کجاست و با راحت‌ترین مسیرها برای سفر به این منطقه باستانی و دیدنی آشنا شویم. این شهر باستانی در ۵۰کیلومتری قسمت جنوبی شهر زابل قرار دارد و به لحاظ جغرافیایی در تپه‌هایی بلند و بین رودهای هامون و هیرمند جا خوش کرده است. این شهر به لحاظ مرزی فاصله‌ای کوتاه میان مرز ایران و افغانستان قرار دارد و از زاهدان تا شهر سوخته چیزی حدود ۱۷۰ کیلومتر فاصله است.

بزرگ‌ترین شهر باستانی جهان

فرهنگ ایران‌زمین در اعماق تاریخ ریشه دارد و در هر کجای این سرزمین زیبا و دوست‌داشتنی اثری از تمدن مردمان این کهن‌دیار به چشم می‌خورد. به همین دلیل به هر کجای جغرافیای ایران که نگاهی داشته باشید، با آثار باستانی دیرینه‌ای روبه‌رو خواهید شد که از دل تاریخ سخن می‌گویند. اما انصافاً باید اعتراف کرد در بین تمام آثار و جاهای دیدنی اطراف زاهدان، شهر سوخته یکی از دیرینه‌ترین جاهای دیدنی سیستان و بلوچستان به حساب می‌آید. تاریخ‌نگاران و باستان‌شناسان بر این باور هستند که حدود ۶هزار سال پیش، مردمانی در این شهر در صلح و آرامش و به‌خوبی و خوشی زندگی می‌کردند. تاریخچه ایجاد شهر سوخته به عصر برنز باز می‌گردد و جالب است بدانید بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی، ایرانیان و مردمان عراق، اولین تمدن‌هایی بودند که وسایل ضروری زندگی خود را از برنز می‌ساختند.

شهر سوخته نه‌تنها به لحاظ تاریخی جاذبه های دیدنی زیادی دارد، بلکه به لحاظ مردم‌شناسی نیز از تمدن پیشرفته این منطقه حکایت می‌کند. این شهر به لحاظ مساحت، یکی از بزرگ ترین شهرهای باستانی دنیا به حساب می‌آید. به عبارتی از شهری صحبت می‌کنیم که در دوران خود به لحاظ شهرسازی و امکانات رفاهی، حرف‌های زیادی برای گفتن داشت. جالب است بدانید یکی از بزر‌گ ترین و قدیمی ترین گورستان های تاریخی در شهر سوخته قرار دارد. این گورستان اطلاعات زیادی از سبک زندگی و تمدن مردمان این منطقه در اختیار تاریخ‌شناسان قرار داده و یکی از مهم‌ترین گورستان‌های عصر برنز در سرتاسر خاورمیانه به حساب می‌‌آید. گفته می‌شود نزدیک به ۳۰هزار قبر در این گورستان وجود داشته و تعداد زیاد قبرهای این گورستان از اهمیت شهر سوخته و همچنین وسعت این شهر در اِسکان مردمان آن زمان حکایت دارد.

شهری اسرارآمیز برای باستان شناسان

برای شما گفتیم که شهر سوخته یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران باستان به حساب می‌آید. این شهر به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود در آن زمان، به گذرگاهی میان آسیای مرکزی، شبه قاره هند و تمدن‌های ساکن در حاشیه خلیج‌فارس تبدیل شده بود. اکتشافات باستان‌شناسی، اطلاعات زیادی از زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگ مردمان ایران در گذشته، در اختیار علاقه‌‌مندان قرار داده است. در واقع باید گفت کاوش‌های باستان‌شناسی و گردشگری این شهر اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد؛ چراکه اسرار شهر سوخته را برملا کرده و به ما می‌گوید که جاه و جلال این شهر به چه دلیل بوده و چرا در دوران گذشته شهر سوخته سرآمد شهرها در حوزه‌های معماری، پزشکی، کشاورزی، هنر، شهرنشینی و بازرگانی داخلی و خارجی بوده است.

برای آشنایی با سایر جاهای تاریخی دنیا، لینک زیر را دنبال کنید:
قدیمی ترین جاذبه های تاریخی دنیا

القاب شهر سوخته

• شهر هنر

وقتی از شهری با قدمتی به طول تاریخ صحبت می‌کنیم، کاملاً مشخص است که این شهر در طول عمر خود نام‌ها و لقب‌های بی‌شماری داشته باشد. برای نمونه ازآنجایی‌که صنایع‌دستی بی‌شماری، مانند ظروف سفالی، در قسمت‌های مختلف این شهر یافت شده است، شهر سوخته در میان باستان‌شناسان به «شهر هنر» لقب گرفته و کاملاً مشخص است که این شهر در دوران بسیار قدیم، میزبان هنرمندان و صنعت‌گران چیره‌دستی بوده است. در کنار اشیای سفالی، لوازم خراطی کهن و دستگاه‌های پارچه‌بافی و جواهرسازی در شهر سوخته پیدا شده که این لوازم بیانگر تخصص و مهارت صنعت‌گران آن زمان است. جالب است بدانید که چنین لوازمی در هیچ شهر تاریخی دیگری در این منطقه پیدا نشده و به همین دلیل هم باستان‌شناسان شهر سوخته را پیشرو در هنر و صنعت می‌دانند.

• شهر علم باستان

برای شما گفتیم که مردمان شهر سوخته به لحاظ پزشکی نیز به دستاوردهای چشمگیری رسیده بودند و علم و دانش اهالی آن شهره خاص و عام بود؛ به همین دلیل این شهر با نام «شهر علم باستان» نیز نامیده می‌شود و منابع زیادی در این شهر پیدا شده که از علم و دانش مردم آن زمان حکایت دارد.

• شهر صلح و دوستی

نکته جالب‌تر درباره شهر سوخته این است که با وجود دستاوردهای معماری چشمگیر این شهر، در آن خبری از برج و بارو نیست و این شهر به لحاظ دفاعی به امکانات خاص آن زمان مجهز نبوده است. این در حالی است که تمام شهرهای اطراف در آن زمان با برج و خندق محافظت می‌شدند. باستان‌شناسان این‌گونه نتیجه گرفته‌اند که مردم شهر سوخته به دانش ساخت برج و خندق دست یافته بودند؛ اما از قرار معلوم اهالی این شهر اهل سازش و صلح با دنیای بیرون بودند و لزومی به ساخت خندق و برج در اطراف شهر نمی‌دیدند. در باقیمانده‌های آثاری که از این شهر به‌جای مانده نیز خبری از سلاح و تجهیزات جنگی نیست و این امر نیز از صلح‌طلب‌بودن مردم شهر سوخته حکایت دارد. این اکتشافات باعث شده است تا بعضی از باستان‌شناسان به شهر سوخته لقب «شهر صلح» بدهند.

• ارته

در سنگ‌نوشته‌های تمدن سومر، به شهرهای مختلف آن زمان اشاره شده و در میان این مناطق، شهری با نام «ارته» به چشم می‌خورد که با توجه به مشخصات این شهر و اطلاعاتی که از شهر سوخته داریم، شباهت‌های زیادی میان آن و شهر سوخته وجود دارد. برخی از کاوشگران می‌گویند که چه بسا مردم سومر، شهر سوخته را با نام ارته می‌شناختند.

• شهر سوخته

در میان همه نام‌هایی که به آن‌ها اشاره کردیم، نام شهر سوخته جدیدترین اسمی است که برای این منطقه انتخاب شده است. این‌ نام‌گذاری به حدود ۱۵۰ سال پیش برمی‌گردد. خوشبختانه دوران گمنامی شهر سوخته به پایان رسیده و مدتی است که این شهر در مجامع‌ جهانی به جایگاه خود به‌عنوان یکی از باستانی‌ترین شهرهای خاورمیانه دست پیدا کرده است. در سال ۱۳۹۳، شهر سوخته توانست در لیست میراث جهانی یونسکو جایگاه هفدهمین اثر باستانی ایرانی را از آن خود کند و از آن زمان تاکنون توجه‌های ویژه‌ و بین‌المللی را در این منطقه شاهد بوده‌ایم. این وضعیت باعث شده تا شهر سوخته پذیرای گردشگران داخلی و خارجی بیشتری باشد.

کاوش در دل تاریخ

شهر سوخته برخلاف قدمت تاریخی که دارد از آن دسته مکان‌هایی است که مدت‌ها از چشم باستان‌شناسان پنهان بود. اولین‌بار در سال ۱۳۴۶ در این شهر فعالیت‌های باستان‌شناسی شوع شد تا پرده از اسرار شهر سوخته برداشته شود. در آن سال گروهی از باستان‌شناسان بین‌المللی از کشورهای ایتالیا و انگلستان راهی شهر سوخته شدند و از بخش وسیعی از عجایب شهر سوخته پرده برداشتند. البته به دلایل نامعلومی، مدتی این فعالیت‌ها متوقف شد تا اینکه در نهایت در سال ۱۳۷۴ کاوش در این منطقه با نظارت باستان‌شناسان ایرانی آغاز شد و انصافاً باید اعتراف کرد از آن زمان تاکنون اطلاعات زیادی از این گنجینه ایران به دست آمده است.

در کنار باستان‌شناسان، تاریخ‌شناسان برجسته‌ و ترازاول کشور نیز علاقه زیادی به کشف آثار تاریخی در این منطقه دارند. جذابیت‌های بی‌نظیر موجود در شهر سوخته به اندازه‌ای است که گاهی اوقات حتی گروه‌های پزشکی برای کشف دلیل بیماری‌های مردمان این منطقه در شهر سوخته مشغول به تحقیق می‌شوند. باستان‌شناسی در این منطقه پایان ندارد و گروه‌های مختلف در بازه‌های زمانی متفاوت پرده‌های تازه‌ای از اسرار شهر سوخته بر می‌دارند.

برای آشنایی با قدیمی ترین جاذبه های تاریخی دنیا، روی لینک زیر کلیک کنید:

قدیمی ترین جاذبه های تاریخی دنیا

ردپای تمدن ایرانی در گذر زمان

باستان‌شناسان قدمت تاریخی شهر سوخته را با تمدن جیرفت برابر می‌دانند و از شهری صحبت می‌کنند که مردمش برای سده‌های متمادی در آن سکونت داشتند. به همین دلیل تاریخ‌نگاری شهر سوخته به چهار دوره مختلف تقسیم شده  است. در هر کدام از این چهار دوره، با قسمتی از تاریخ این شهر روبه‌رو هستیم. جالب است بدانید قسمت اول تاریخ‌نگاری شهر سوخته به ساخت و ایجاد این شهر اختصاص دارد و از آنجایی که عملیات ساخت‌وساز شهر سوخته در بازه‌زمانی طولانی مدت صورت گرفته، رویدادهای مختلف تاریخی به این زمان نسبت داده می‌شود. دوره بعدی تاریخ‌نگاری شهر سوخته به رشد و گسترش این شهر بر می‌گردد. در این زمان، شهر سوخته شاهد پیشرفت‌های چشمگیر معماری و تجاری بود. همان طور که گذر زمان ثابت کرده که هر فرازی، فرودی دارد، شهر سوخته نیز پس از طی دوران رشد و گسترش، وارد دوران رکود و خرابی می‌شود. این دوران، سالیان سال طول می‌کشد تا اینکه در نهایت با آغاز دوران نابودی، مردم ساکن در این شهر رفته‌رفته از آن کوچ کنند و جلال و شکوه شهر سوخته برای همیشه به پایان برسد.

تاریخ‌نگاران عمر شکوفایی شهر سوخته را چیزی حدود ۳۰۰ سال تخمین می‌زنند. از قرار معلوم این شهر در سال‌های ۲۲۰۰ تا ۲۵۰۰ق.م در اوج دوران شکوفایی خود به‌سر می‌برده است. اسناد تاریخی ثابت می‌کند که این شهر چیزی حدود ۱۴۰۰ سال میزبان ساکنان خود بوده است. بر خلاف این روزها که در این منطقه خبری از آب و آبادی نیست، شهر سوخته در دوران شکوفایی خود شهری بسیار سرسبز بوده و بیشتر اهالی آن روزگار خود را با کشاورزی می‌گذارندند. از طرف دیگر از آنجایی که این شهر باستانی در کنار آبرفت رودخانه هیرمند بنا شده بود، زمین‌های این منطقه نسبت‌به مناطق اطراف حاصل‌خیزتر بود. وجود دریاچه هیرمند و کوه خواجو سرسبزی و آبادانی این منطقه را تضمین می‌کرد. رونق شهر سوخته باعث شده بود تا صنعت‌گرها و تاجرها از نقاط مختلف به این شهر مهاجرت کنند.

شاهراه ارتباطی تاجران

حضور صنعت‌گران و پیشه‌وران در این شهر از یک طرف و رونق کشاورزی و تجاری آن از طرف دیگر شهر سوخته را به مرکزی برای تجارت و کسب‌و‌کار تبدیل کرده بود و مسیرهای منتهی به این شهر به شاهراهی برای حمل‌و‌نقل کالا تبدیل شد. آب و هوای منطقه‌ای که شهر سوخته در آن واقع شده بود و حجم زیاد کالاهای صادره و وارده به این شهر باعث شد تا مردمان این منطقه برای اولین‌بار به فکر استفاده از شتر برای باربری بیفتند. رونق تجارت نیز ساخت کاروانسراهای مختلفی را در این شهر به دنبال داشت. با وجود آنکه قسمت‌های زیادی از شهر سوخته تخریب شده است، هنوز هم در گوشه‌و‌کنار آن، حیاط‌ها و راهروهایی به چشم می‌خورد که کاملاً مشخص است برای استراحت اسب و شتر مسافران ساخته شده بود.

آتش‌سوزی یا جنگ، علت سوختن شهر سوخته

 

مطمئن هستیم از ابتدای مطالعه این متن به این فکر افتاده‌اید که چرا شهر سوخته را به این نام می‌شناسیم و چه رازی پشت عجایب شهر سوخته قرار دارد. در همین ابتدا اجازه دهید خیالتان را راحت کنیم؛ چرا که هنوز دانش باستان‌شناسی کاملاً پرده از اسرار شهر سوخته برنداشته و نه‌تنها نام این شهر، بلکه بسیاری دیگر از عجایب شهر سوخته در هاله‌ای از ابهام قرار دارد تا جایی که در خصوص نام شهر سوخته نیز میان باستان‌شناسان و تاریخ‌نگاران اختلاف‌های زیادی را شاهد هستیم. از قرار معلوم در حفاری‌های اولیه‌ای که باستان‌شناسان خارجی در این منطقه انجام داده‌اند، لایه‌های گسترده‌ای از خاکستر در قسمت‌های مختلف شهر کشف شد و از آنجایی که این لایه‌ها در بیشتر قسمت‌های این منطقه به چشم می‌خورد، باستان‌شناسان نام شهر سوخته را برای این شهر باستانی انتخاب‌ کردند. از طرف دیگر باستان‌شناسان بر این باور هستند که شهر سوخته روزگار سختی را سپری کرده و این شهر دو بار کاملاً به آتش کشیده شده است.

این گونه که پیداست تاریخی که اولین‌بار شهر سوخته به آتش کشیده شد، به دوران شکوفایی این شهر بر می‌گردد. این شهر در این آتش‌سوزی کاملاً از بین نرفت و روی پای خود ایستاد؛ اما سال‌ها بعد دوباره در دوران نابودی شهر سوخته، به آتش کشیده شد و همان‌گونه که انتظار دارید این بار شهر سوخته در برابر این آتش‌سوزی توان مقاومت نداشت. به همین دلیل نیز لایه‌ای از خاکستر در بیشتر بناهای این شهر به چشم می‌خورد که حکایت از آتش‌سوزی گسترده و وسیعی دارد. برخی نیز وجود خاکستر را به کوره‌های پخت سفال در اطراف شهر مربوط می‌دانند. در مجموع راز این شهر هنوز به‌صورت قطعی برای کسی فاش نشده است.

جاذبه های دیدنی شهر سوخته

• چشم مصنوعی

گردشگرانی که علاقه زیادی به اسرار شهر سوخته دارند ماجرای چشم مصنوعی این شهر را شنیده‌اند و به‌خوبی در جریان هستند که در یکی از قبرستان‌های این شهر، اسکلت زنی با چشمی مصنوعی پیدا شده است. این اسکلت یکی از عجایب شهر سوخته به حساب می‌آید و یکی از رمزآلود‌ترین رازهای این شهر است. اگر به خاطر داشته باشید، اشاره کردیم که مردم شهر سوخته به لحاظ پزشکی به دستاوردهای چشمگیری دست پیدا کرده‌ بودند و از قرار معلوم ماجرای چشم مصنوعی که در قبرستان‌های این شهر پیدا شده نیز به یکی از همین دستاوردهای پزشکی مربوط می‌شود. این چشم مصنوعی در سال ۱۳۸۵ در جمجمه زنی در یکی از قبرهای این منطقه پیدا شد.

آزمایش‌های باستان‌شناسی ثابت کرد که این زن چیزی بین ۲۸ تا ۳۲ سال داشته و از قرار معلوم چشم طبیعی خود را از دست داده و از این چشم مصنوعی برای حفظ زیبایی ظاهر استفاده می‌کرده است. چشم مصنوعی که از آن صحبت می‌کنیم از جنس قیر طبیعی و چربی حیوانی است و به طرح‌هایی با سیم‌های بسیار ریز مزین شده است تا شکلی مانند چشم طبیعی انسان داشته باشد. گفته می‌شود این زن به همراه چشم مصنوعی در حدود ۲۸۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در این قبر به خاک سپرده شده است. به این ترتیب می‌توان گفت سده‌های متمادی است که دست این زن خاص از دنیا کوتاه است؛ اما چشم مصنوعی که از آن استفاده می‌کرد به یادگاری ماندگار در موزه شهر سوخته زابل تبدیل شده است.

• گورستان شهر سوخته

کاملاً مشخص است وقتی از شهری با قدمت چند هزارساله صحبت می‌‌کنیم، با شهری روبه‌روییم که ناگفته‌های فراوانی دارد. البته به مرور زمان اکتشافات باستان‌شناسی پرده از عجایب شهر سوخته برمی‌دارند. از طرف دیگر ازآنجایی‌که به لحاظ باستان‌شناسی اطلاعات زیادی در قبرستان‌ها نهفته است و با گورستان‌های زیادی در شهر سوخته طرف هستیم، این قبرستان‌ها به مکانی سرشار از منابع جدید باستان‌شناسی و تاریخی تبدیل شده‌اند.

در این زمینه می‌توان به گورستانی با سنگ‌‌قبرهایی از جنس خشت خام اشاره کرد. قبرهای این قبرستان با دیگر گورهای منطقه تفاوت‌های بسیاری دارد و در کنار مصالح متفاوتی که برای ساخت این قبرها استفاده شده، به لحاظ ابعاد و ظاهر نیز با دیگر قبرهای منطقه فرق می‌کند. باستان‌شناسان اختلاف ظاهر و مصالح به‌کاررفته در این قبرها را نشانی از تفاوت‌های فرهنگی و مذهبی مردمان شهر سوخته می‌دانند.

• زیورآلات ظریف و زیبا

نکته جالب دیگر اینجاست که در گورستان‌های شهر سوخته در کنار اسکلت‌های قدیمی و باستانی، جواهرات و اشیاء زینتی مختلفی نیز پیدا شده است که از احترام مردم آن زمان به مردگان و همچنین آئین‌های مذهبی آن‌ها حکایت دارد. بیشتر این جواهرات با فلزهای قیمتی مانند طلا ساخته شده‌اند. ظرافت رشته‌های طلا در این زیورآلات گاهی به چند میلی‌متر نیز می‌رسد. همچنین سنگ‌های باارزشی مانند فیروزه، عقیق و مرمر نیز در ساخت آن‌ها به چشم می‌خورد که سوراخ‌های بسیار ریزی دارند تا جایی که فقط یک تار موی اسب از آن عبور می‌کند. زیورآلات کشف‌شده در شهر سوخته بیشتر به شکل گردن‌بند ساخته شده‌اند.

همچنین در کنار این وسایل، باستان‌شناسان تخته نردی از جنس چوب آبنوس پیدا کرده‌اند که روی آن نقش ماری حکاکی شده است. مهره‌های این تخته نرد بسیار قدیمی از سنگ‌های قیمتی مانند عقیق و زمرد ساخته شده است. همه این‌ها نشان از رفاه مردمان شهر سوخته دارد که به دور از نگرانی برای جنگ یا دفاع، به عمران و آبادانی و برگزاری بازی و شادی می‌پرداختند. گواه دیگر این موضوع پیداشدن پارچه‌های رنگارنگ در طرح های مختلف است که به خوش‌سلیقگی و تمدن مردم شهر سوخته اشاره می‌کند. حصیربافی نیز از صنایع رایج مردم این شهر بوده است.

• سیستم لوله کشی

شهر سوخته قدمتی به طول تاریخ دارد؛ اما به رغم اینکه با شهری بسیار قدیمی طرف هستیم، امکانات پیشرفته رفاهی در این شهر بر جای مانده که نظیر این امکانات را در کمتر شهری در این بازه تاریخی دیده‌ایم. برای پی‌بردن به امکانات رفاهی پیشرفته شهر سوخته کافی است نگاهی به سبک زندگی مردم این منطقه داشته باشید. جالب است بدانید ساکنان این شهر با استفاده از هنر سفال‌گری، لوله‌کشی و فاضلاب در قسمت‌های مختلف این شهر تعبیه کرده بودند. قسمت‌هایی از این هنر بزرگ به رغم گذشت سال‌های زیاد، هنوز هم پابرجا است و بخشی از لوله‌های سفالی برای انتقال آب آشامیدنی به قسمت‌های مختلف شهر در شهر سوخته به چشم می‌خورد.

اولین انیمیشن سازهای تاریخ

به رسم پیشینیان، عده‌ای از ثروتمندان شهر سوخته بخشی از وسایل خاص خود را هنگام مرگ با خود دفن کرده‌اند. یکی از وسایل بسیار عجیب و زیبا که در یکی از قبرها کشف شده است، جام سفالین با نقاشی زیباست. دورتادور این جام، ۵ تصویر از یک بز در کنار درخت مشاهده می‌شود. وقتی تصاویر را در کنار هم قرار دهید، به یک انیمیشن ۲۰ثانیه‌ای می‌رسید که بزی را در حال خوردن علف از یک درخت کوتاه نشان می‌دهد. این تصویر خارق‌العاده تعجب بسیاری از مورخان را برانگیخته است و همگی بر این باورند که آثار به‌جامانده از شهر سوخته چیزی فراتر از یک تمدن قوی و سرشار از علم و دانش و خلاقیت را گزارش می‌کند و گویا به افسانه‌ای شیرین شباهت دارد.

صنعت‌گرها در آن زمان چهره‌های شناخته‌شده‌ای به حساب می‌آمدند و کوزه‌های سفالی در این منطقه یافت شده است که امضای سازنده این کوزه روی آن وجود دارد. این ویژگی‌ها ثابت می‌کند که شهر سوخته در گذشته‌های بسیار دور زبانزد خاص و عام بوده است و شاید مردمان مناطق اطراف آرزوی زندگی در این شهر را داشته‌اند. این ویژگی‌های قدیمی، اما جالب و دیدنی، جاذبه‌های گردشگری شهر سوخته را دوچندان کرده و افراد زیادی را سراغ داریم که با یک بار از دیدنی‌های شهر سوخته سیر نمی‌شوند و برای چندمین‌بار به این منطقه باستانی سفر می‌کنند.

سفر به سمت افسانه‌ها

• مسیر جاده ای

برای استفاده از مسیر جاده‌ای به سمت شهر سوخته، در هر کجای ایران که هستید، رهسپار استان سیستان و بلوچستان شوید و پس از رسیدن به زابل، راه این شهر را دنبال کنید. به تهرانی‌های عزیز نیز پیشنهاد می‌کنیم برای مسافرت به این مکان قدیمی کاملاً مجهز باشند؛ چرا که مسافتی طولانی حدود ۱۵۰۰ کیلومتر فاصله بین تهران و شهر سوخته وجود دارد. به این منظور بهتر است ابتدا راه شاهرود را در پیش بگیرید و مسیر خود را به سبزوار دنبال کنید. سپس به سمت جنوب کشور برانید و پس از گذر از گناباد، بیرجند و نهبندان، راه زابل را در پیش بگیرید و به شهر سوخته برسید. البته تهرانی‌ها می‌توانند به جای مسیری که به آن اشاره شد، با عبور از شهرهای کاشان، یزد و کرمان، رهسپار نهبندان شوند و در نهایت به سمت زابل و شهر سوخته ادامه مسیر دهند.

• مسیر هوایی

مسلماً برای رسیدن به شهر سوخته راه‌های مختلفی را می‌توانید در پیش بگیرید و بهترین این را‌ه‌ها، پرواز هوایی به زابل است. از زابل تا شهر سوخته چیزی حدود ۶۰ کیلومتر فاصله است که این مسیر را در حدود یک ساعت می‌توانید پشت‌سر بگذارید و بدون اینکه خسته سفر باشید، از گشت‌و‌گذار در این شهر قدیمی و باستانی لذت ببرید.

بهترین زمان سفر به شهر سوخته

شهر سوخته دوران آبادانی خودش را پشت سر گذاشته است و این روزها خبری از سرسبزی و طراوت در این منطقه نیست؛ در نتیجه برای سفر به این شهر باید زمان‌ مناسبی را انتخاب کنید. این منطقه حتی در زمستان نیز آب‌و‌هوایی بسیار گرم دارد و در سردترین شب‌های سال دمای هوای شهر سوخته به چیزی حدود ۷ درجه سانتیگراد می‌رسد. البته مشکل سفر به شهر سوخته فقط به هوای بسیار گرم این منطقه ختم نمی‌شود. این منطقه دائماً در معرض وزش بادهای بسیار شدید است. به همین دلیل قبل از سفر به آن باید حتماً گزارش‌های هواشناسی را بررسی کنید تا خدای نکرده گرفتار طوفان شن نشوید. لازم به ذکر است وزش باد در این منطقه در تیرماه به اوج خود می‌رسد و بیشترین شدت طوفان شن را در این ماه در شهر سوخته شاهد هستیم.

دوران خنکی این منطقه به ماه‌های آذر، دی و بهمن خلاصه می‌شود و در سایر ماه‌های سال این منطقه بسیار گرم و سوزان است. به این ترتیب پیشنهاد می‌کنیم برای سفر به شهر سوخته فصل پاییز را انتخاب کنید و تا اواسط این فصل، سفری به این منطقه باستانی داشته باشید. از آنجایی که به قول قدیمی‌ها احتیاط شرط عقل است، توصیه می‌کنیم در سفر به شهر سوخته لوازم سفر به مناطق کویری را همراه داشته باشید تا با خیال راحت گشتی در عجایب شهر سوخته بزنید و پرده از اسرار شهر سوخته بردارید. در کنار سفر به شهر سوخته اگر فرصت دست‌داد سری به «قلعه رستم» بزنید، این قلعه در ۲۲کیلومتری این شهر قرار دارد و آرامگاه خواجه‌ غلطان، آسبادهای حوض‌ دار، دهانه غلامان و کوه خواجه از دیگر مناطقی است که بازدید از آن‌ها در سفر به شهر سوخته خالی از لطف نخواهد بود.

هزینه ورودی محوطه	5,000 تومان
هزینه ورودی موزه	3,000 تومان
ساعت دسترسی	از 9:00 تا 17:00
آدرس	استان سیستان و بلوچستان، جاده زابل-زاهدان

اقامت در شهر سوخته

شهر سوخته بدون شک مکان دیدنی و جذابی است و تجربه‌‌ای خاص از گردشگری در اختیار مسافران قرار می‌دهد؛ به همین علت اقامتگاه‌های سنتی در اطراف آن یافت می‌شود. نزدیک‌ترین و تنهاترین هتل از مجموعه هتل های زابل، چیزی حدود یک‌ ربع ساعت تا شهر سوخته فاصله دارد. ناگفته نماند دو اقامتگاه در شهرهای «زهک» و«ادیمی» نیز از دیگر مکان‌هایی است که امکانات رفاهی مناسبی در اختیار گردشگران شهر سوخته و نواحی اطراف قرار می‌دهد.

امیدواریم از گشت‌وگذار مجازی در شهر سوخته با ره بال آسمان لذت برده باشید. ما نیز از همسفری با شما خوشحال شدیم. فراموش نکنید که این شهر زیبای باستانی در دل خود آنقدر جاذبه‌های شگفت‌انگیزی دارد که هرگز از دیدن و شنیدن درباره آن سیر نمی‌شوید. اگر برای سفر به این شهر برنامه داشته باشید، از چه وسیله‌ای استفاده می‌کنید؟ چه تجاربی از سفر به این شهر یا شهرهای دیگر زابل دارید؟ چه سوال‌هایی درباره سفر به شهر سوخته در ذهنتان وجود دارد که به دنبال پاسخش باشید؟ همه را در بخش نظرات برای ما بنویسید.