سرای باقری ها گرگان | گردشگری در بزرگترین خانه قدیمی ایران

سرای باقری ها گرگان یکی از جاهای دیدنی این شهر است که تاریخچه‌ای جالب دارد. برای تعریف از این عمارت کافی است به این نکته اشاره کنیم که دیرینگی آن به حدود ۱۵۰ سال پیش باز می‌گردد. خوشبختانه به‌رغم گذشت سال‌های زیاد، این سرا در شرایط مناسبی برای گردشگری قرار دارد. به لطف این شرایط، سرای باقری به آینه‌ای تمام‌نما تبدیل شده که فرهنگ مردمان گرگان قدیم را بازتاب می‌دهد. جاذبه‌های گردشگری سرای باقری به اندازه‌ای است که حیف است راهی گرگان شوید و سری به این عمارت تماشایی نزنید. برای اینکه گردشگری این عمارت بیشتر به شما خوش بگذرد، اطلاعات جالبی درباره سرای باقری فراهم کرده‌ایم. در ادامه به معرفی این عمارت و تاریخچه آن می‌پردازیم. در ادامه نیز اطلاعات بازدید و مسیر دسترسی به سرای باقری ها گرگان را مطرح می‌‌کنیم.

سرای باقری ها کجاست؟

سرای باقری ها گرگان در محله سرچشمه این شهر خودنمایی می‌کند. جالب است بدانید سرچشمه، یکی از قدیمی‌ترین محله‌های گرگان به حساب می‌آید. به لطف این شرایط بسیاری از خانه های تاریخی گرگان در این محله قرار دارند. محله سرچشمه در حدفاصل میدان شهرداری و چهارراه میدان گرگان واقع شده است. از قرار معلوم در روزگاران دور، قناتی پرآب در این محله جریان داشته است. به همین دلیل به این محله، سرچشمه می‌گویند. از آنجایی که آب همیشه آبادانی به دنبال دارد، محله سرچشمه به یکی از منطقه‌های اعیانی گرگان قدیم تبدیل شد.

در این محله عمارت‌های اشرافی ساخته شدند که یکی از آن‌ها سرای باقری است. از طرف دیگر راسته اصلی محله سرچشمه نیز به دیگر محله‌های معروف گرگان قدیم راه دارد؛ در نتیجه به هر کجای این محله که نظری بیندازید، چشم شما به جلوه‌ای زیبا از زندگی گرگان قدیم روشن می‌شود. مجموعه تاریخی تقوی، خانه تاریخی شیرنگی، خانه تاریخی رضاقلی‌نژاد و خانه خراسانی از دیگر جاهای دیدنی محله سرچشمه گرگان به حساب می‌‌آیند. در انتهای این مطلب درباره بهترین مسیر دسترسی به محله سرچشمه و سرای باقری بیشتر صحبت خواهیم کرد.

تاریخچه سرای باقری ها گرگان

سرای باقری در کنار منظره‌ای تماشایی و جاذبه‌های گردشگری، از تاریخچه‌ای ارزشمند بهره می‌برد. خانه های تاریخی گرگان قدیم همانند بیشتر عمارت‌های شمال ایران با نام مالک آن‌ها شناخته می‌شود. در روزگارانی دور، فردی با نام حاج محمد رضا باقری در گرگان زندگی می‌کرد. وی با توجه به محبوبیت محله سرچشمه، برای ساخت عمارتی باشکوه در این منطقه آستین بالا زد. پس از پایان ساخت این عمارت، همسران، فرزندان و دو برادر کوچک‌تر حاج محمد رضا باقری زندگی را در این خانه آغاز کردند. ماجرایی که از آن صحبت می‌کنیم به سال ۱۲۴۶ خورشیدی باز می‌گردد. خانواده باقری در این خانه به زندگی خود ادامه دادند و اعضای جدیدی به این خانواده اضافه شد. حاج محمد رضا ۳ همسر داشت و ۲ پسر و ۹ دختر، ماحصل ازدواج‌های او بود.

از آنجایی که برادران حاج محمد رضا نیز در این منزل همراه خانواده‌هایشان زندگی می‌کردند، جمعیت ساکنان منزل به‌سرعت افزایش یافت. با بزرگ‌‌شدن فرزندان، وصلت‌های بیشتری شکل گرفت؛ در نتیجه این خانه روزبه‌روز گسترش پیدا کرد و قسمت‌های مختلفی به آن اضافه شد. به همین دلیل عمارت باقری یکی از بزرگ‌ترین خانه‌های ایران قدیم در شمال کشور به حساب می‌آید. حاج محمدرضا باقری مالک بازار بزرگ نعلبندان گرگان بود. این خاندان نبض تجارت گرگان را در اختیار داشت.

جالب است بدانید بیشتر تجارت این خاندان با روسیه انجام می‌شد. جالب‌تر اینکه گفته می‌شود خاندان باقری مقدار زیادی اسکناس روبل روس در صندوقچه‌هایی اندوخته بودند. این صندوقچه‌ها در سرای باقری نگه داری می‌شد. از قضای روزگار به دنبال انقلاب کبیر روسیه، این اسکناس‌ها بی‌ارزش می‌شود و خاندان باقری ثروت زیادی را از کف می‌دهند. پس از گذشت سال‌ها، ساکنان این خانه یکی پس‌ از دیگری عمارت را ترک گفتند. در نهایت عمارت باقری که روزگاری سرزندگی و شادی را تجربه کرده بود، در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت.

معرفی سرای باقری ها

برای شما توضیح دادیم چرا سرای باقری یکی از بزرگ‌ترین خانه های استان گلستان است. نظیر این خانه را به لحاظ وسعت در دیگر جاهای ایران نیز کمتر سراغ داریم. برای تعریف از وسعت سرای باقری کافی است به این نکته اشاره کنیم که این خانه ۱۹۵۰ متر مربع مساحت دارد که ۱۵۵۵ مترمربع از این مساحت به زیربنا و مکان‌های سرپوشیده اختصاص پیدا کرده است. عمارتی که از آن صحبت می‌کنیم در مجموع ۷ حیاط بزرگ دارد. هر کدام از این حیاط‌ها منظره‌‌ای تماشایی پیش روی گردشگران قرار می‌‌دهند. دو اندرونی بسیار وسیع، حیاط مخصوص مطبخ، حیاط هشتی و حیاط سرطویله از دیگر قسمت‌های سرای باقری به حساب می‌آید. این حیاط‌ها، قسمت‌های داخلی منزل را به بیرون متصل می‌کند.

کاربری کنونی سرای باقری

برای شما گفتیم که سرای باقری مدت‌ها متروکه بود. با این حال در ۱۳۷۹ سایه همای سعادت روی سر این عمارت قدیمی افتاد. در آن زمان سازمان میراث فرهنگی، سرای باقری را از مالکان آن خریداری کرد. به دنبال این معامله، شرایط مرمت سرای باقری فراهم شد. از بخت بد روزگار بازسازی قسمت‌های مختلف این خانه چندین سال به طول انجامید. وضعیت نامشخص سرای باقری تا ۱۳۹۵ ادامه پیدا کرد. در آن زمان سازمان میراث فرهنگی، سرای باقری را در اختیار صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی و بخش خصوصی تحویل داد. این شرایط زمینه‌ای برای مرمت کامل خانه باقری‌ها فراهم کرد؛ در نتیجه این خانه به یکی از جاهای دیدنی گرگان تبدیل شد.

معرفی غرفه های سرای باقری ها گرگان

هما‌‌ن‌گونه که اشاره کردیم، سرای باقری بخش‌های بسیار زیادی دارد. به لحاظ وسعت نیز این عمارت شرایطی مناسبی برای ایجاد جاذبه‌های گردشگری فراهم کرده است. به همین دلیل غرفه‌های مختلفی در سرای باقری خودنمایی می‌کند. با این حال قبل از گشت‌و‌گذار در این غرفه‌ها، بهتر است سری به قسمت‌های مختلف سرای باقری بزنید. معماری بیرون و داخلی این قسمت‌ها از هنر معماران روزگاران قدیم حکایت دارد.

غرفه‌های مختلفی در سرای باقری وجود دارد. یکی از جالب‌ترین آن‌ها، غرفه‌ای است که گالری از عکس‌های زندگی مردمان گرگان قدیم در آن خودنمایی می‌کند. این عکس‌ها حس‌و‌حال زندگی مردمان روزگاران دور را ذهن گردشگران زنده می‌کنند. غرفه دیگری که در بازدید از سرای باقری پیشنهاد می‌کنیم حتماً سری به آن بزنید، عکاسخانه‌ است. در این غرفه‌ لباس‌های محلی گرگان در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. گردشگران با پوشیدن این لباس‌ها شکل‌و‌شمایلی محلی پیدا می‌کنند. سپس عکاس‌باشیِ این غرفه، عکس‌های جذابی از گردشگران با لباس‌های محلی می‌گیرد. این عکس‌ها جان می‌دهد برای یادگاری و ثبت خاطره‌های خوش سفر.

از آنجایی که ما ایرانی‌ها رسم نداریم با دست خالی به دیار خود بازگردیم، قسمتی از سرای باقری به غرفه فروش سوغاتی اختصاص دارد. در این قسمت بهترین سوغات گرگان با قیمتی منصفانه پیش روی مشتریان قرار می‌گیرد. سوغاتی‌هایی که از آن‌ها صحبت می‌کنیم طیف متنوعی دارند و از صنایع دستی تا خوراکی‌های خوشمزه در بین آن‌ها پیدا می‌شود.

از این غرفه‌های جذاب که بگذریم به غرفه‌ عتیقه‌جات سرای باقری می‌رسیم. در این غرفه انگشترهای قدیمی، لیوان‌های تاریخی و عتیقه‌های نفیس نگهداری می‌شود. گشت‌و‌گذار در این غرفه جلوه‌ای متفاوت از زندگی اشراف گرگان قدیم را پیش روی گردشگران قرار می‌دهد. ناگفته نماند غرفه‌های سرای باقری گرگان در فصل‌های پرگردشگرِ سال عموماً باز هستند. با این حال در روزهای کم‌گردشگر احتمال زیادی وجود دارد که یک یا چند غرفه در این سرای زیبا و قدیمی تعطیل باشد.

کافه سرای باقری گرگان

پس از سیاحت در قسمت‌های مختلف این عمارت، پیشنهاد می‌کنیم راهی کافه‌ای شیک و اعیانی شوید که در قسمتی از سرای باقری‌ تعبیه شده است. این کافه، سبک و سیاقی کلاسیک و قدیمی دارد؛ در نتیجه گردشگران فرصتی پیدا می‌کنند تا با خوردن فنجانی چای، در محیطی آرام بنشینند و منظره‌ زیبای این عمارت را تماشا کنند.

جالب است بدانید کافه‌‌ای که از آن صحبت می‌کنیم، منویی پُروپیمان از خوراکی‌های خوشمزه و نوشیدنی‌های محلی پیش روی مشتریان قرار می‌دهد. نوشیدنی‌های این کافه به‌‌اندازه‌‌ای خوشمزه است که حتی اگر اهل گشت‌و‌گذار در خانه های تاریخی ایران نیستید، باز هم ارزش دارد سری به کافه‌ سرای باقری گرگان بزنید. در منوی این کافه انواع چای‌های قندپهلو و دمنوش‌های خوشمزه پیدا می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم اگر راهی کافه سرای باقری شدید، حتماً‌ دمنوش گل‌ گاو‌ زبان این کافه را امتحان کنید. از نوشیدنی‌های گوارای این کافه که بگذریم، به خوراکی‌های خوشمزه آن می‌رسیم. انواع غذاهای خوشمزه محلی در منوی این کافه مشاهده می‌شود. همان‌گونه که می‌دانید، میرزاقاسمی یکی از خوراکی‌های معروف شمال ایران است. در کنار این خوراکی خوشمزه، کشک بادمجان و املت نیز در این کافه پیش روی طرفداران غذاهای محلی قرار می‌گیرد.

از آنجایی که با کافه‌‌‌ای تمام‌عیار در سرای باقری روبه‌رو هستیم، قسمتی از این کافه به پخت نان‌های محلی اختصاص دارد. به لطف این شرایط، نان محلی خوشمزه‌ای با نام نان قلاچ برای مشتریان آماده می‌شود. خوردن میرزاقاسمی با این نان قلاچ، موهبتی است که در سفر به گرگان حتماً‌ باید آن را تجربه کنید. نان خرمایی و پادرازی نیز در این مکان فروخته می‌شود. این نان‌ها بسیار خوشمزه‌اند و انتخاب مناسبی برای سوغات گرگان به نظر می‌رسند. فکر کنیم حالا متوجه شده باشید که چرا از بین همه کافه های گرگان اصرار داریم که سری به اینجا بزنید.

اطلاعات بازدید از سرای باقری

درهای سرای باقری همه‌روزه از ۸ صبح تا ۸ شب به روی گردشگران باز است. گردشگری در این عمارت زیبا دست‌کم دو ساعت زمان می‌برد. با این حال از آنجایی که کافه‌‌ای سنتی در سرای باقری وجود دارد، کافه‌گردها بهتر است زمان بیشتری را برای حضور در سرای باقری‌ در نظر بگیرند.

آدرس	گلستان، گرگان، محله سرچشمه، خیابان هفت ت یر
شماره تماس	01791010077
ساعات بازدید	هر روز ۸ صبح تا ۸ شب
هزینه بازدید	نامشخص

بهترین زمان بازدید از سرای باقری ها گرگان

امکان ندارد اهل گردشگری در جاهای دیدنی ایران باشید و تعریف آب‌و‌هوای خوش گرگان به گوش شما نخورده باشید. این تعریف‌و‌تمجیدها بی‌دلیل نیست. گرگان بهارهای بسیار دل‌انگیزی دارد؛ در نتیجه اگر می‌خواهید گردشگری در گرگان بیشتر از همیشه به شما خوش بگذرد، بهار را در تقویم ایران‌گردی خود برای سفر به گرگان و سیاحت در سرای باقری اختصاص دهید. انصافاً باید گفت تابستان‌های گرگان نیز به اندازه‌ای گرم نمی‌شود که شرایط برای گردشگری مساعد نباشد. به پاییز که رسیدیم، گرگان حس‌و‌حالی شاعرانه و خاطره‌ساز پیدا می‌کند.

به گردشگران عاشق‌پیشه‌ای که می‌خواهد لحظه‌های خاطره‌سازی را در سفر به شمال ایران تجربه کنند، سفر پاییزی به گرگان را پیشنهاد می‌کنیم. با این واقعیت باید روبه‌رو شد که زمستان‌های گرگان سرد است. با این حال اگر سرمایی نیستید، می‌توانید خودتان را مهمان گشت‌و‌گذاری زمستانی کنید. در مجموع باید گفت از آنجایی که سرای باقری‌، یکی از جاذبه های این شهر با محیطی سرپوشیده است، گردشگری در بیشتر فصل‌های سال در این مکان خوش می‌گذرد. با این حال ناگفته پیداست بهارهای سرای باقری از دیگر فصل‌ها دل‌انگیزتر است.

جاهای دیدنی نزدیک به سرای باقری ها

برای شما گفتیم که سرای باقری در یکی از محله‌های اعیان‌نشین گرگان قدیم واقع شده است. به لطف این شرایط، سرای باقری به بسیاری از جاهای دیدنی گرگان نزدیک است. مکان‌هایی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم، فاصله بسیار کمی با سرای باقری گرگان دارند. این فاصله در برخی مواقع به اندازه‌ای کم است که می‌توانید با پای پیاده از سرای باقری به این جاهای دیدنی بروید.

امامزاده نور

بارگاه امامزاده نور فقط ۱۱۰ متر دورتر از سرای باقری است. این بارگاه در کنار جاذبه‌های مذهبی، ارزش تاریخی مهمی دارد. باستان‌شناسان تاکنون آثار ارزشمندی از دوران ساسانیان در اطراف بارگاه امامزاده نور کشف کرده‌اند. این زیارتگاه به لحاظ امکانات رفاهی نیز شرایط مطلوبی برای گردشگری دارد. بر اساس اطلاعات باستان‌شناسی، بارگاه امامزاده نور در دوران ایلخانان بنا شده است. در سال‌های دور کتیبه‌ای روی سر در این آرامگاه وجود داشت که زمان ساخت بنا به تاریخ ۸۶۷ هجری قمری روی آن حک شده بود.

موزه صنایع دستی گرگان

موزه‌ های گرگان جلوه‌ای تمام‌عیار از فرهنگ غنی مردمان این منطقه پیش روی گردشگران قرار می‌دهند. از آنجایی که آشنایی با فرهنگ یک منطقه نقش مهمی در افزایش کیفیت گردشگری در آن منطقه دارد، پیشنهاد می‌کنیم اگر قدم‌رنجه کردید و راهی سرای باقری شدید، از موزه صنایع دستی گرگان نیز دیدن کنید. این موزه فقط ۲۸۰ متر با سرای باقری فاصله دارد. موزه صنایع دستی گرگان در خانه تاریخی لطیفی واقع شده است. این عمارت یکی از خانه‌های قدیمی گرگان است که جاذبه‌های گردشگری بی‌شماری دارد.

مدرسه تقوی

مدرسه تقوی یکی دیگر از جاهای دیدنی گرگان است که فاصله‌ای بسیار کم با سرای باقری دارد. این مدرسه در طول تاریخ کاربردهای متفاوتی داشته است. به همین دلیل نیز جاذبه‌های گردشگری مختلفی دارد. مدرسه‌ای که از صحبت می‌کنیم ابتدا منزلی مسکونی بود، سپس به مدرسه تغییر کاربری داد. دوباره پس از مدتی این مدرسه به منزلی مسکونی تبدیل شد. چند سالی نیز مدرسه تقوی کاربرد زایشگاه داشت. به دنبال این تغییر کاربری‌ها، مدرسه تقوی برای مدتی متروکه ماند. در نهایت بنای این مدرسه کاملاً‌ مرمت شد تا به مکان اداره کل میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان گلستان تبدیل شود. مدرسه تقوی ۴۵۰ کیلومتر با سرای باقری فاصله دارد.

کاخ موزه گرگان

برای تعریف از کاخ موزه گرگان کافی است به این نکته اشاره کنیم که این کاخ یکی از ۱۲ قصر خاندان پهلوی به حساب می‌آید. کاخ موزه گرگان معماری اروپایی و شیک دارد. از آنجایی که با کاخی شاهانه روبه‌رو هستیم، این کاخ منظره‌ای بسیار تماشایی از گرگان را پیش روی گردشگران قرار می‌دهد. هدیه‌هایی که سلاطین اروپایی به خانواده سلطنتی پهلوی داده‌اند در کاخ موزه گرگان نگهداری می‌شود. کاخ موزه گرگان حدود یک کیلومتر با سرای باقری فاصله دارد.

موزه باستان شناسی گرگان در ابتدا مکانی برای نمایش سنگ‌های قبر بود. پس از مدتی مسئولین گردشگری گرگان به این نتیجه رسیدند که این موزه توانایی جذب گردشگران بیشتری را دارد. در نتیجه در ۱۳۶۷ اشیای باستانی مختلفی به این موزه اضافه شد. سفالینه‌های قدیمی، سلاح‌های باستانی، زیورآلات نفیس، آبگینه‌های ارزشمند و سکه‌های کهن در موزه باستان شناسی گرگان نگهداری می‌شود. جالب است بدانید مجموعاً ۱۱هزار قلم اشیای نفیس و تاریخی در این موزه وجود دارد. جالب‌تر اینکه موزه باستان شناسی گرگان ۱.۲ کیلومتر از سرای باقری دورتر است.

امامزاده عبدالله

یکی از نواده‌های امام موسی کاظم (ع) در بارگاه امامزاده عبدالله دفن شده است. این امامزاده در فاصله‌ای بین میدان شهدا و میدان ترمینال گرگان خودنمایی می‌کند. بارگاه امامزاده عبدالله فقط ۱.۴ کیلومتر دورتر از سرای باقری گرگان است. جالب است بدانید امامزاده عبدالله گرگان، مکانی برای دفن متوفیان گرگان نیز به حساب می‌آید. گفته می‌شود دیرینگی این بقعه به سده ۶ باز می‌گردد. امامزاده عبدالله در کنار جاذبه‌های گردشگری و ویژگی‌های تاریخی، امکانات رفاهی مناسبی نیز دارد.

تپه قلعه خندان

تپه قلعه خندان نسبت‌به دیگر جاهای دیدنی که فاصله‌ کمی با سرای باقری دارند،‌ کمی دورتر است. با این حال جاذبه‌های این تپه به اندازه‌ای است که ارزش دارد رنج سفر به آن را به جان بخرید. باستان‌شناسان، دیرینگی تپه قلعه خندان را به دوران ساسانیان نسبت می‌دهند. برای تعریف از این تپه کافی است به این نکته اشاره کنیم که در زیر آن، معبری مخفی وجود دارد. این مسیر محوطه باستان قلعه خندان را به شهر استرآباد متصل می‌کند. از قرار معلوم مردمان استرآباد در روزگاران قدیم آذوقه و مواد خوراکی خود را در این تپه نگهداری می‌کردند. به لطف این شرایط در حین محاصره شهر، مشکلی برای تهیه مایحتاج روزانه نداشتند. اگر به گردشگری در جاهای تاریخی شمال ایران علاقه دارید، پیشنهاد می‌کنیم پس از گشت‌و‌گذار در سرای باقری راه تپه قلعه خندان را در پیش بگیرید. این تپه ۲.۲ کیلومتر از سرای باقری دورتر است.

مرکز خرید هیرکان

مراکز خرید گرگان با ویترینی پر از کالاهای رنگارنگ انتظار گردشگران را می‌کشند. یکی از این مراکز خرید که انصافاً فاصله نزدیکی هم با سرای باقری دارد، مرکز خرید هیرکان است. این مرکز خرید چیزی حدود ۵۰هزار مترمربع مساحت دارد. در این مساحت فروشگاه‌هایی از قبیل پوشاک، لوازم الکترونیکی، آرایشی و بهداشتی، کفش و لوازم خانگی خودنمایی می‌کند. به ویژگی‌هایی که گفتیم، یک پارکینگ بزرگ را هم اضافه کنید. چندین سالن سینما و رستوران از دیگر ویژگی‌های مرکز خرید هیرکان گرگان است. این مرکز خرید ۲.۴ کیلومتر با سرای باقری فاصله دارد.

مسیر دسترسی به سرای باقری ها

سرای باقری در منطقه‌ای خوش‌مسیر قرار دارد. برای رسیدن به این مکان تماشایی از مرکز شهر گرگان به سمت جنوب حرکت کنید و به سمت خیابان امام خمینی (ره) بروید. سپس از این خیابان به سمت شرق بروید تا به خیابان هفت تیر برسید. پس از گذر از خیابان هفت تیر، با ادامه راه به سمت شمال، بارگاه امامزاده عبدالله پیش روی شما قرار می‌گیرد. بعد از گذر از خیابان امامزاده عبدالله، به سمت راست بپیچید تا وارد کوچه باقری ها شوید. سپس از این کوچه به سمت فرعی‌ بروید که به سرای باقری ها می‌رسد. لازم به ذکر است که بهتر است قبل از رفتن به این محل، با استفاده از نقشه شهر گرگان یا همراهی با راننده محلی، بهترین مسیر رفتن را پیدا کنید.

سرای باقری ها گرگان، عمارتی باشکوه و بزرگ است که گردشگران از گشت‌و‌گذار در آن سیر نمی‌شوند. این سرا به لطف غرفه‌های سرگرم‌کننده و سفره‌خانه‌ای سنتی، خاطره‌‌ گردشگری در گرگان را برای مسافران ماندگار می‌کند. امیدواریم به لطف اطلاعاتی که از سرای باقری مطرح کردیم، گشت‌و‌گذاری خاطره‌انگیز را در این مکان تجربه کنید. در پایان از آنجایی که مطمئن هستیم شما هم تجربه‌های سودمندی از سفر به شمال ایران دارید، خواهشمندیم این تجربه‌ها را در قسمت نظرات با همراهان خود در ره بال آسمان و دیگر خواننده‌ها به اشتراک بگذارید.