شهر استانبول، عروس کشور ترکیه و قطب مهم گردشگری در خاورمیانه است. سالانه خیل عظیمی از گردشگران برای بازدید از جاذبه‌های گردشگری این شهر تماشایی به‌سوی آن سفر می‌کنند. این شهر جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و تفریحی بسیاری دارد. در این میان آب انبار تاریخی باسیلیکا نام جاذبه‌ای است که کمتر به گوش گردشگران رسیده است. این در‌حالی است که این بنای باستانی چنان تماشایی و حیرت‌انگیز است که به‌هیچ وجه نباید بازدید از آن را از دست داد. از‌این‌رو اگر قصد سفر به شهر رؤیایی استانبول را دارید، در این مطلب با ما همراه باشید تا با جاذبه‌ای کهن و شگفت‌انگیز در زیرِ پوست این شهر آشنا شوید.
آب انبار باسیلیکا کجاست؟
آب انبار تاریخی باسیلیکا (Basilica Cistern) که به آن «باسیلیکا سیسترن» هم می‌گویند، در شهر استانبول، واقع در کشور ترکیه، که از قطب‌های مهم گردشگری در خاورمیانه است قرار دارد. این جاذبه باستانی در مرکز شهر استانبول در کنار موزه و مسجد معروف ایاصوفیه واقع شده است. برای رسیدن به این بنای تاریخیِ منحصر‌به‌فرد و تماشایی باید به قلب منطقه سلطان احمد در این شهر بروید.
معرفی آب انبار تاریخی باسیلیکا | بنایی با‌شکوه و خیره‌کننده در قلب استانبول
آب انبار تاریخی باسیلیکا از جمله جاهای دیدنی ترکیه در شهر استانبول است که قدمت آن به ده‌ها قرن پیش باز‌می‌گردد. این مخزن آب که امروزه مقصد گردشگران داخلی و خارجی ترکیه است، روزی تأمین‌کننده آب کل منطقه قسطنطنیه بود و ارزش و اهمیت والایی برای مردمان و حاکمان آن دوره داشت. بنای این آب انبار تاریخی بسیار با‌شکوه و حیرت‌انگیز است و به همین دلیل نیز اغلب گردشگرانی که عاشق جاذبه‌های تاریخی هستند، بازدید از این بنا را در سفر به استانبول از دست نمی‌دهند.
قدمت آب باسیلیکا سیسترن | یادگاری ۱۵۰۰ساله در زیرِ زمین
استانبول از گذشته تا به امروز برای امپراتوری‌ها و حکومت‌ها شهری پر‌اهمیت بود؛ از‌این‌رو این شهر همواره تحت حمله و محاصره دشمنان قرار می‌گرفت. ایجاد بنای باسیلیکا سیسترن ۱۵۰۰ سال پیش، زمانی که ژوستینین اول، پادشاه امپراتوری بیزانسی در استانبول بر تخت نشسته بود انجام شد. وی تشخیص داد که وجود آب انباری بزرگ و دائمی برای تأمین آب کاخ امپراتوری و ساختمان‌های اطراف آن در زمان محاصره دشمنان، امری ضروری است. ژوستین اول دستور داد تا آب انبار باسیلیکا با باز‌سازی خرابه‌های زیر‌زمین کلیسای باسیلیکا استوا، در آن محل ساخته شود. ساخت این بنای با‌شکوه در سال ۵۲۶ میلادی آغاز شد و در سال ۵۶۵ میلادی پایان یافت. همان طور که گفتیم در ابتدا هدف ساخت این آب انبار، تأمین آب کاخ امپراتوری و چند بنای اطراف آن بود؛ ولی در‌نهایت بنای ساخته‌شده به بزرگ‌ترین آب انبار قسطنطنیه که آب کل شهر را تأمین می‌کرد بدل شد.
گذر زمان اهمیت و کارکرد باسیلیکا سیسترن از او گرفت؛ به‌طوری که در دوره امپراتوری عثمانی این آب انبار تقریباً به فراموشی سپرده شده بود. سر‌انجام در سال ۱۵۴۵ میلادی پادشاه وقت فرانسه، شخصی به نام پتروس جولیوس را به استانبول فرستاد؛ تا در‌باره امپراتوری روم باستان و آثار به‌جا‌مانده از آن زمان تحقیق کند. پتروس جولیوس در سفرش به استانبول به‌صورت اتفاقی از وجود آب انبار تاریخی باسیلیکا مطلع شد. او به حدی در‌خصوص این بنا کنجکاو و هیجان‌زده بود که تصمیم گرفت با استفاده از قایق، به‌تنهایی وارد آن شود. پتروس جولیوس به محض ورود به این مکان با شاهکاری معماری رو‌به‌رو شد که بر ستون‌های عظیم مرمرین استوار شده بود. او به‌طور کامل این بنای با‌شکوه را بررسی کرد و در سفر‌نامه‌اش با آب‌و‌تاب از شگفتی‌‌ها و زیبایی‌های آن نوشت. در‌نهایت به لطف کنجکاوی پتروس جولیوس، امروزه نام باسیلیکا سیسترن میان جاهای دیدنی استانبول می‌درخشد.
علت نام‌گذاری آب انبار باسیلیکا | بررسی معنای نام این بنای باستانی
در دوره بیزانس کلیسا‌های مستطیل شکلی ساخته می‌شد که درب ورودی آن‌ها با محراب کلیسا در یک محور (محور طولی بنا) قرار می‌گرفتند. در آن زمان به این سبک معماری، معماری «باسیلیکایی» گفته می‌شد و کلیسا‌هایی که به این سبک ساخته می‌شدند «باسیلیکا» نام داشتند. آب انبار باسیلیکا نیز در زیر کلیسایی عظیم که به سبک معماری باسیلیکا ساخته شده بود، قرار داشت. به همین دلیل نیز باسیلیکا سیسترن به این نام شهرت یافت. خوب است بدانید که مردمان بومی استانبول از این بنای باستانی با نام «یرباتان سارایی» که در زبان ترکی به معنای «قصر یا سرای غرق‌شده» است، یاد می‌کنند.
معماری باسیلیکا سیسترن | بنایی حیرت‌انگیز در زیرِ شهر
بنای آب انبار تاریخی باسیلیکا بسیار عظیم بوده و ظرفیت بسیار زیادی داشته است. عرض این بنا ۶۵ متر بوده و طول آن به ۱۳۸ متر می‌رسد. ضخامت دیوار‌های این آب انبار باستانی چیزی حدود ۵ متر است که استفاده از آجر‌های خشتی بنا شده‌اند. برای جلو‌گیری از نفوذ آب در دیوار‌ها نیز آن‌ها را با لایه‌ای ضد‌آب پوشانده‌اند که چنین معماری هوشمندانه‌ای در آن زمان در نوع خود شگفت‌انگیز بوده و هست. سقف چنین فضای وسیعی در زیرِ زمین با استفاده از ستون‌های مرمرین و قطور متعددی، پشتیبانی می‌شود. بر‌اساس تخمین‌های انجام شده، مخزن آب انبار حیرت‌انگیز باسیلیکا در گذشته ظرفیت نگهداری از حدود صد هزار تن آب را داشته است.
سرستون های آب انبار باسیلیکا | نظم و شکوهی تماشایی
با قدم گذاشتن در باسیلیکا سیسترن، نظم فوق‌العاده ستون‌های عظیم و بی‌شمار آن چشم‌های شما را به خود خیره خواهد کرد. این بنا روی ۳۳۶ ستون بلند به ارتفاع ۹ متر ایستاده است. این ستون‌ها در ۱۲ ردیف ۲۸تایی با نظم ویژه‌ای، به فاصله حدود ۵ متر در کنار هم قرار گرفته‌اند. ستون‌های این بنا از جنس سنگ مرمر بوده سنگ‌تراشی‌های روی آن‌ها بر شکوه و زیبایی این بنای باستانی افزوده‌اند.
راز سرستونهای مدوسا | برگرفته از افسانه‌های یونانی
تمامی ستون‌های آب انبار باسیلیکا به یک شکل هستند؛ ولی دو‌تا از آن‌ها در مقابل دیگر ستون‌ها ویژگی منحصر‌به‌فرد و جالب‌توجهی دارند. این دو ستون روی سردیس‌هایی بر‌عکس بنا شده‌اند که به شکل زنی زیبا هستند که به‌جای مو بر سرش مار‌هایی پیچ‌در‌پیچ و هولناک قرار دارند. نام این زن در افسانه‌های یونانی «مدوسا» است و این ستون‌ها نیز به «سرستونهای مدوسا» شهرت دارند.
در افسانه‌های یونانی مدوسا زنی زیبا با چهره‌ای افسون‌گر بود که هر‌کس او را می‌دید، شیفته‌اش می‌شد. زیبایی مدوسا دامن خدای دریا، پوزئیدون را نیز گرفت و این شیدایی منجر به همبستر شدن آن‌ها در معبد آتنا شد. آتنا از بابت چنین جسارتی به‌شدت خشمگین شد. او در پاسخ به چنین جسارتی مدوسا را به موجودی زشت و منفور به نام «گورگون» تبدیل کرد و به‌جای گیسوان ابریشمی‌اش، مار‌هایی ترسناک بر سرش نشاند. پس از طلسم آتنا، مدوسا به هر‌کسی که نگاه می‌کرد، آن شخص به سنگ تبدیل می‌شد؛ به همین دلیل همه از او دوری می‌کردند. در گذشته نیز معماران بر‌اساس این افسانه قدیمی، سردیس مدوسا را در بنا‌های خود قرار می‌دادند تا بلایا و خطرات مختلف را از آن مکان دور کند.
جاهای دیدنی نزدیک به آب انبار باسیلیکا | گشت‌و‌گذاری به‌یاد‌ماندنی در قلب استانبول
آشنایی با جاذبه‌های گردشگری که در نزدیکی هم قرار دارند، به شما کمک می‌کند تا با رفتن به مقصدی خاص از تمامی جاذبه‌های گردشگری اطراف آن نیز دیدن کرده و از تک‌تک لحظات سفرتان لذت ببرید. به بیان دیگر شما با داشتن چنین راهنمایی می‌توانید با یک تیر چند نشان بزنید. از‌این‌رو ما در ادامه برخی از جاهای دیدنی استانبول که در نزدیکی باسیلیکا سیسترن قرار دارند را معرفی کرده‌ایم:
- موزه ایاصوفیه؛ فاصله: حدود ۲ دقیقه
- مسجد سلطان احمد (مسجد آبی)؛ فاصله: حدود ۵ دقیقه
- موزه باستان‌شناسی استانبول؛ فاصله: حدود ۵ دقیقه
- موزه هنر‌های اسلامی و ترکی؛ فاصله: ۵ دقیقه
- کاخ توپکاپی؛ فاصله: حدود ۱۰ دقیقه
- کلیسای ایا ایرنه؛ فاصله: حدود ۱۰ دقیقه
مسیر دسترسی به باسیلیکا سیسترن | راحت‌تر از تصور شما
استفاده از تاکسی و خودرو شخصی همواره ساده‌ترین گزینه‌ها برای دسترسی به مقاصد مختلف در شهر استانبول هستند؛ اما اگر خودرو شخصی در اختیار ندارید و هزینه رفت‌و‌آمد با استفاده از تاکسی برای شما زیاد است، می‌توانید از وسایل نقلیه عمومی برای رسیدن به مقصد خود (باسیلیکا سیسترن) استفاده کنید. در نزدیکی آب انبار تاریخی باسیلیکا ایستگاه تراموای سلطان احمد و ایستگاه اتوبوسی با همین نام (سلطان احمد) قرار دارند؛ از‌این‌رو شما می‌توانید برای دسترسی به این جاذبه تاریخی بی‌نظیر سوار خط تراموا یا خط اتوبوسی شوید که در «ایستگاه سلطان احمد» توقف می‌کنند.
| هزینه بازدید | در سال ۱۴۰۲، برا یهر نفر ۴۵۰ لیر |
| ساعات بازدید در روز‌های عادی | از ساعت ۹:۰۰ تا ۱۷:۳۰ |
| ساعات بازدید در روز اول ماه رمضان و دیگر تعطیلات مذهبی | از ساعت ۱۳:۰۰ تا ۱۷:۳۰ |
| مدت زمان پیشنهادی برای بازدید | ۱ تا ۲ ساعت |
| شماره تلفن | 902125121570+ |
| آدرس | Alemdar, Yerebatan Cd. 1/3, 34110 Fatih/İstanbul, Turkey |
ممکن است هزینه بازدید از این مجموعه تاریخی در فصل‌های مختلف سال کمی متفاوت باشد. به‌طور مثال هزینه بازدید در فصل‌های بهار و تابستان که شهر استانبول با خیل عظیم گردشگران رو‌به‌رو است، بیشتر از هزینه بازدید در فصل‌های پاییز و زمستان است؛ چرا‌که در فصول سرد گردشگران کمتری به این شهر سفر می‌کنند. هزینه بازدید برای ساکنان کشور ترکیه کمتر از گردشگران خارجی است؛ با‌این‌حال خوب است بدانید اگر شما یا یکی از همراهانتان بتوانید به زبان ترکی صحبت کنید، هزینه بازدید از این مجموعه برای شما، با هزینه بازدید برای ساکنان کشور ترکیه، برابر خواهد بود.
حال که همراه با مجله گردشگری ره بال آسمان به قلب شهر توریستی استانبول سفر کرده و با جاذبه باستانی حیرت‌انگیزی در زیرِ پوست این شهر آشنا شدید، وقت آن رسیده تا نام آب انبار باسیلیکا را در کنار دیگر جاهای دیدنی استانبول که قصد بازدید از آن‌ها را دارید، ثبت کنید. در نهایت فراموش نکنید که نظرتان را راجع‌به این جاذبه توریستی بنویسید. همچنین اگر تجربه بازدید از باسیلیکا سیسترن را داشته‌اید، خاطرات و تجربیات ارزشمند خود را با ما و مخاطبان ما در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
این جاذبه باستانی در مرکز شهر استانبول در کنار موزه و مسجد معروف ایاصوفیه واقع شده است.
قدمت این بنای با‌شکوه و تاریخی به حدود ۱۵۰۰ سال قبل باز‌می‌گردد.
این بنا به دستور ژوستینین اول، پادشاه امپراتوری بیزانسی، روی خرابه‌های زیر‌زمین کلیسای باسیلیکا ساخته شد.
بازدید از این بنا از ساعت ۹:۰۰ تا ۱۷:۳۰ امکان‌پذیر است.
هزینه بازدید از این جاذبه دیدنی برای بزرگسالان ۳۰ لیر و برای کودکان زیر ۸ سال رایگان است.
مکانی بی نظیر برای دوستداران آثار تاریخی و علاقه مندان به معماری رومی. البته توجه داشته باشید که هزینه بلیط این مجموعه در حال حاضر (سال ۱۴۰۲) برای هر نفر به ۴۵۰ لیر افزایش پیدا کرده.
سلام مهدی عزیز، ممنونیم برای توضیحی که دادید.
ره بال آسمان به همراهی شما افتخار می‌کنه.