چشمه بل کردستان | پرآب‌ترین چشمه ایران

استان‌های غربی و مرزی ایران مقصدی هیجان‌انگیز برای تماشای طبیعتی بکر و خرم است. در این منطقه می‌توانید به چشمه بل، پرآب‌ترین چشمه ایران سری بزنید. این چشمه حیات‌بخش، از چندین میلیون سال قبل می‌جوشد و سخاوتمندی طبیعت را نشان می‌دهد.

چشمه بل کجاست؟

فرقی ندارد مقصد سفرتان استان کردستان است یا قصد دارید به کرمانشاه سفر کنید. به هرکدام از این استان‌ها که بروید، می‌توانید یکی از پرآب ترین چشمه های ایران را ببینید. چشمه بل از بلندی‌های کوه‌های شاهو در استان کرمانشاه جاری می‌شود؛ اما بخش بزرگی از حوضه آبریز این چشمه در کردستان است. چشمه بل در 25کیلومتری پاوه انتظارتان را می‌کشد تا تصویری دل‌انگیز از طبیعت غرب ایران را به شما نشان بدهد. روستای هجیج را که پیدا کنید، در همان نزدیکی به این چشمه می‌رسید.

معرفی چشمه بل کردستان

بل یکی از زیباترین چشمه های ایران و پرآب‌ترین چشمه اورامانات کردستان است. زمین‌شناس‌ها می‌گویند قدمت این چشمه به دوره کرتاسه یعنی حدود 60 میلیون سال قبل برمی‌گردد. چشمه بل از همان زمانی که اولین قوم‌ها در این منطقه ساکن شدند، جایگاه بسیار مهمی داشت. اسم این چشمه در شعرهای شاعرهای هورامی به یادگار مانده است. کانی بل از دل کوه دالانی سرازیر می‌شود و در ادامه کوتاه‌ترین رودخانه دنیا را تشکیل می‌دهد. درازای رودخانه زیبای بل به 15 متر می‌رسد. در همسایگی این چشمه، رودخانه سیروان جاری است. چشمه خروشان بل بعد از پشت‌سرگذاشتن 200 متر و گذشتن از شیبی تند با رود سیروان یکی می‌شود. این دو رود در ادامه مسیرشان به‌سمت کشور عراق می‌روند. محل تلاقی این دو رود تصویری خیره‌کننده و جذاب برای گردشگرها دارد.

دهانه این چشمه مثل غاری فروریخته، است. کوه‌های اطراف دالانی لایه‌های نفوذناپذیری دارند. به همین خاطر تمام مقدار آبی که در لایه‌های زیرزمینی نفوذ کرده است، از این دهانه خارج می‌شود. در هر ثانیه حدود ۳هزار تا ۴هزار لیتر آب از دهانه چشمه به بیرون سرازیر می‌شود. فشار آب چشمه آن‌قدر زیاد است که آبشاری تماشایی را روی صخره‌های دالانی تشکیل می‌دهد. چشمه ارزشمند بل، آب آشامیدنی لازم برای ۲میلیون نفر را تأمین می‌کند. این مقدار، دو برابر آب مصرفی در کرمانشاه و سنندج است. چشمه بل کاوه در مسیر حرکتش از دو دریچه می‌گذرد. قطر دریچه اول به ۲ متر می‌رسد و بعد از آن آب با سرعت بیشتری به رودخانه می‌ریزد. دریچه دوم نسبت به دریچه اول کوچک‌تر است و آب را به‌سمت رودخانه هدایت می‌کند. در گذشته یکی از مهم‌ترین آسیاب‌های آبی در مسیر این چشمه بود.

دلیل نام‌گذاری چشمه بل اورامانات

این چشمه بین بومی‌های منطقه به اسم «کانی بل» معروف است. کانی در گویش کردی، معنای چشمه را دارد؛ اما محقق‌ها احتمال می‌دهند که مردم آن زمان کلمه «بل» را از خدایان بابل گرفته‌اند. در تمدن بابل، خدایان مختلفی وجود داشت که هرکدام اسم ویژه‌ای داشتند. آن‌ها خدایان آب را بل می‌نامیدند. به همین خاطر این اسم را برای این چشمه خروشان انتخاب کرده‌اند.

پوشش گیاهی چشمه بل کاوه

آسمان کرمانشاه به لطف بلندی‌های زاگرس همیشه بخشنده است و اطراف چشمه، پوشش گیاهی انبوهی وجود دارد. تنوع گیاه‌های این منطقه بسیار زیاد است. در این رودخانه گیاهانی آبزی مثل عدسک آبی و سرخس آبی رشد می‌کند. نیلوفرهای کبود با گل‌های زرد، زیبایی این منطقه را دوچندان می‌کنند. علف‌های هفت بند حاشیه رودخانه بل را پوشانده‌اند. دشت‌های نزدیک به چشمه حاصل‌خیز است و کشاورزها در آن غلات می‌کارند. در مسیر رسیدن به این چشمه درخت‌های بلندقامت و پهن‌برگ بلوط و پسته وحشی ریشه در خاک دارند. با شروع بهار فرشی از شقایق‌های وحشی دشت‌های اطراف را می‌پوشانند. شبدرهای وحشی همه‌جا می‌رویند و خودنمایی می‌کنند. اگر به گیاهان دارویی علاقه دارید، کمر همت ببندید و دست به کار بشوید. در دامنه کوه‌های اطراف می‌توانید انواع مختلفی از گیاه‌های دارویی مثل بومادران، گل گندم و… را پیدا کنید.

پوشش جانوری چشمه

پوشش گیاهی مناسب و آب کافی شرایط زندگی را برای حیوان‌ها در این منطقه فراهم کرده است. هرساله پرنده‌های مهاجر، مهمان‌های ناخوانده این رود هستند. اگر در نیمه دوم سال گذرتان به آنجا بیفتد، می‌توانید از تماشای این پرنده‌ها لذت ببرید. آبزیان مختلفی در آب رودخانه بل زندگی می‌کنند. همچنین در سال‌های اخیر یک مزرعه برای پروش ماهی‌های سردآبی را در این منطقه راه‌اندازی کرده‌اند. اگر خوش‌شانس باشید، می‌توانید سنجاب‌های بازیگوش را در لابه‌لای شاخ‌وبرگ درخت‌های بلوط ببینید. این سنجاب‌ها از خانواده سنجاب‌های ایرانی هستند و ارزش زیادی دارند.

کیفیت آب چشمه بل کردستان

کانی بل از نوع چشمه‌های کارستی در خاورمیانه است. کارستی‌شدن پدیده‌ای است که سنگ‌های کربناته به‌شکل نامنظم در آب حل می‌شوند. با حل‌شدن سنگ‌ها، شکاف و غار روی صخره‌ها به وجود می‌آید و آب از لایه‌های زیرزمینی به سطح زمین می‌رسد. آب این چشمه بسیار گوارا و از بهترین آب معدنی‌های کشور است. عناصر مضری مثل آرسنیک، نیترات، آمونیاک و… در این آب وجود ندارد. مقدار املاح مفید هم در این چشمه کافی است. به همین خاطر نزدیک چشمه، سه واحد تولیدی برای آب معدنی ساخته‌اند.

جاذبه های گردشگری چشمه بل کرمانشاه

اگر اهل طبیعت‌گردی هستید، چشم‌انداز و هوای دل‌چسب این منطقه مکانی مناسب برای گذراندن اوقات فراغت است. می‌توانید ساعتی را کنار این رودخانه کمپ کنید و از منظره زیبای روبه‌رویتان لذت ببرید. کوه‌ها زنجیروار به هم متصل هستند و صدای برخورد آب با صخره‌ها، نوای آرامش‌بخشی را در فضا طنین‌انداز می‌کند. پیاده‌روی در حاشیه رود، حس‌وحال نابی دارد. عکاسی از طبیعت بی‌نظیر کرمانشاه از دیگر تفریح‌های دل‌پذیر در این سفر است. دوربینتان را بیرون بیاورید و از کادر دل‌خواهتان چند عکس ثبت کنید. بی‌تردید عکس‌هایتان تماشایی و جذاب می‌شوند.

مسیر رودخانه بل و سیروان محل برگزاری مسابقه‌های داخل و بین‌المللی قایق‌رانی است؛ البته یادتان نرود که فقط ورزشکاران حرفه‌ای در این مسیر قایق‌رانی می‌کنند. تماشای این مسابقه‌ها هیجان زیادی دارد و آدرنالین خونتان را افزایش می‌دهد.

امکانات رفاهی اطراف چشمه بل

کنار خروجی چشمه فضای خوبی برای ایستادن و تماشای رودخانه بل مهیا است. لازم نیست نگران پرتگاه باشی؛ زیرا نرده‌های محافظ ایمنی خوبی در این بخش ایجاد کرده‌اند؛ پس به‌راحتی می‌توانید با کودکان خردسال به آنجا بروید. اینترنت و خطوط موبایل در این منطقه آنتن‌دهی خوبی دارد. می‌توانید بی‌دغدغه عکس‌ها و ویدئوهایتان را با دوست‌هایتان به اشتراک بگذارید.

بایدها و نبایدهای بازدید از چشمه بل

شاید با دیدن آب زلال و خنک چشمه دلتان بخواهد در آن آب‌تنی کنید؛ اما بهتر است بی‌گدار به آب نزنید. آب این چشمه بسیار خروشان و خطرناک است. برای ماهیگیری هم بهتر است حاشیه رودخانه را انتخاب کنید که جریان آب سرعت کمتری دارد. فراموش نکنید که حفظ و نگهداری از طبیعت وظیفه ماست؛ پس کنار تفریح باید تلاش کنیم تا آسیبی به طبیعت نرسد. ما هم روی قولتان حساب می‌کنیم.

جاهای دیدنی نزدیک به چشمه بل

روستاهای اطراف چشمه بل کردستان طبیعتی شگفت‌انگیز دارند. سفر یک‌روزه به این منطقه جفاست؛ پس برنامه‌ای بچینید و به دیگر جاهای دیدنی هم سری بزنید.

اورامانات

اورامانات بخشی از کرمانشاه و کردستان است که با طبیعت بی‌نظیرش همه را شگفت‌زده می‌کند. چشمه‌ها و آبشارهای متعددی در این منطقه جاری است و پوشش گیاهی انبوهی دارد. روستای اورامان یکی از دیدنی‌ترین بخش‌های این منطقه است. این روستا به‌خاطر معماری پلکانی‌اش چشم‌اندازی دل‌انگیز دارد. رودخانه‌های سیروان و لیله از حاشیه این روستا می‌گذرد و زمین‌های اطراف را سیراب می‌کند.

روستای هجیج از جاهای دیدنی نزدیک به چشمه بل

بعد از گذشتن از پیچ‌وخم کوه‌های سرسبز کرمانشاه به روستایی بکر و تماشایی می‌رسید. هجیج از روستاهای پلکانی ایران است. این روستا معماری شگفت‌انگیزی دارد. مسافرها و گردشگرهای زیادی در روزهای گرم تابستان به این روستا سفر می‌کنند. به همین خاطر امکانات رفاهی مناسبی برای گردشگرها فراهم کرده‌اند. اگر قصد اقامت دارید، اقامتگاه‌های بوم‌گردی هجیج به‌خوبی از شما میزبانی می‌کنند. وجود چشم‌اندازهای خیره‌کننده، هوای مطبوع و مردم مهمان‌نواز از ویژگی‌های مهم روستای هجیج است.

امامزاده سید عبید الله

این امامزاده در حاشیه رودخانه بل و از اماکن مقدس شهرستان پاوه و روستای هجیج است. بقعه این امامزاده به‌شکل چهارطاقی آجری با گنبد فیروزه‌ای کنار رودخانه زیبایی ویژه‌ای دارد. امامزاده سید عبیدالله از فرزندهای امام موسی کاظم (ع) است. خیلی از بومی‌ها معتقدند که چشمه خروشان بل به‌خاطر وجود این امامزاده در این منطقه جریان دارد.

بهترین زمان بازدید

شهرستان پاوه و روستای هجیج از مناطق کوهستانی هستند. این منطقه در نیمه دوم سال هوای سرد و استخوان‌سوزی دارد. بهار و تابستان بهترین زمانی است که می‌توانید به روستای هجیج بروید و از چشمه بل دیدن کنید. در این زمان از سال دامنه کوه‌ها سرسبزتر از هر زمانی هستند و دمای هوا خنک و دل‌چسب است.

امکان اقامت اطراف چشمه بل

اطراف رودخانه بل مکان مناسبی برای برپایی چادر و کمپ‌های شبانه نیست. اگر قصد اقامت دارید، باید به روستاهای نزدیک چشمه مثل روستای هجیج بروید. اقامتگاه‌ها و سوئیت‌های این روستا امکانات خوبی برای گردشگرها مهیا کرده است. اقامت در خانه‌های روستایی تجربه‌ای به‌یادماندنی می‌شود.

مسیر دسترسی

برای بازدید از چشمه بل اورامانات باید به غرب ایران و کرمانشاه سفر کنید؛ زیرا سرچشمه این چشمه در این استان است. بعد از رسیدن به کرمانشاه مسیر را تا سنندج ادامه بدهید و به‌سمت مریوان بروید. فاصله سنندج تا چشمه بل کاوه حدود 199 کیلومتر است. سه‌راه حزب الله و مسیر دزلی یکی از راه‌هایی است که شما را به روستای هجیج می‌رساند. از روستای هجیج فاصله زیادی تا چشمه ندارید. این روستا در ۲کیلومتری غرب چشمه بل است. در مسیر دسترسی به روستای هجیج از جنگلی سرسبز و تماشایی با درخت‌های بلندقامت بلوط می‌گذرید. زیبایی این مسیر خستگی راه را از تنتان بیرون می‌کند.

فاصله چشمه بل کرمانشاه تا پاوه حدود 35 کیلومتر است. در مسیر مریوان به پاوه باید از کنار رودخانه بل بگذرید و به سرچشمه برسید. یادتان باشد بخشی از این مسیر خاکی است. اگر در روزهای زمستان به این منطقه سفر کردید، جاده باز است و می‌توانید از آن بگذرید. شاید مبدأ سفرتان از کرمانشاه باشد. در این حالت باید ۳ ساعت رانندگی کنید تا به چشمه برسید. فاصله کرمانشاه تا چشمه بل اورامانات 159 کیلومتر است.

چشمه بل از زیباترین جاذبه‌های طبیعی در غرب ایران است. تلاش کردیم از این سفر مجازی با ره بال آسمان لذت برده باشید. اگر تا کنار این چشمه رفته‌اید، تجربه‌هایتان خواندن دارد. در کامنت‌ها برایمان از سفرتان بنویسید.