انقلاب مشروطه یکی از مهم‌ترین تحولات سیاسی در تاریخ معاصر ایران بود. افراد بسیاری برای دستیابی به این تحول، جان باختند. بسیاری مجبور شدند شرایط سختی را تحمل کنند تا نهایتاً نظام مشروطه بر ایران حاکم شود. در این راستا، شهرهای مختلف کشور تلاش‌های فراوانی کردند. تبریز نیز یکی از شهرهای کلیدی و مهم بود که در پیروزی انقلاب مشروطه نقش داشت. بسیاری از جلسات سری و فوق محرمانه افراد انقلابی، در خانه‌ای برگزار می‌شد که امروز آن را با نام خانه مشروطه تبریز یا خانه کوزه کنانی می‌شناسند. با ما همراه باشید تا موزه مشروطه تبریز، محل برگزاری جلسات سرنوشت‌ساز ایران را بهتر بشناسید.
موزه مشروطه تبریز کجاست؟
موزه مشروطه تبریز در یکی از محله‌های قدیمی این شهر با نام راسته کوچه واقع در غرب بازار رو‌به‌روی مسجد جامع قرار دارد. دسترسی به این موزه بسیار ساده است و می‌توانید از انواع وسایل نقلیه عمومی و همچنین خودروی شخصی استفاده کنید.
معرفی خانه مشروطه تبریز
تبریز در ادوار مختلف تاریخ همیشه نقش کلیدی ایفا کرده است. در هر دوره تاریخی می‌توانیم شاهد نقش پررنگ و مهم تبریز در تحولات مختلف باشیم. در دوران قاجار، یکی از تحولات مهم سیاسی در کشور رخ داد و آن هم «انقلاب مشروطه» بود. افراد بسیاری در پیروزی انقلاب مشروطه و همچنین تداوم آن نقش داشتند. پیروزی انقلاب مشروطه از ابتدا تا انتها بسیار پیچیده و پرفرازونشیب بود. روزهایی احساس می‌شد که آتش انقلاب مشروطه رو به افول و خاموشی است. در همین روزهای سخت که دیگر امیدی به انقلاب نبود، افراد شاخصی همانند ستارخان و باقرخان از این انقلاب پاسداری کردند. افراد مختلف در شهرهای متفاوت از این انقلاب صیانت می‌کردند. در تبریز نیز که یکی از شهرهای مهم و کلیدی ایران بود و هست، مشروطه‌خواهان قرارهای ملاقات خود را در خانه‌ای برگزار می‌کردند که امروز آن را با نام «خانه مشروطه تبریز»، از مهم‌ترین خانه های تاریخی تبریز می‌شناسیم.
تاریخچه موزه مشروطه تبریز
خانه مشروطه تبریز در سال 1247 به‌دست حاج ولی معمار بنا شد. این خانه در تملک فردی با نام حاج مهدی کوزه کنانی، معروف به ابوالمله بود. وی یکی از بازرگانان خوش‌نام تبریزی و از طرف‌داران مشروطیت و آزادی به حساب می‌آمد. به همین خاطر هنوز هم این خانه را با نام خانه کوزه کنانی می‌شناسند. در سال 1287، محمدعلی شاه قاجار مجلس را به توپ بست. در سال 1287، ابوالمله، خانه خود را در اختیار مشروطه‌خواهان قرار داد. در آن دوران وجود مکانی امن برای برگزاری جلسات اهمیت بسیاری داشت. از‌این‌رو می‌توان حرکت آقای کوزه کنانی را حرکتی بسیار بزرگ و مهم در جهت پیروزی انقلاب مشروطیت دانست.
در آن دوران چهره‌های شاخصی در خانه کوزه کنانی گرد هم می‌آمدند. در میان این چهره‌ها می‌توان به باقرخان، ستارخان، ثقه‌الاسلام تبریزی، میرزا آقافرشی و البته شخص مهدی کوزه کنانی اشاره کرد. حاج مهدی کوزه کنانی، ستارخان و باقرخان، همگی دار فانی را وداع گفتند؛ اما انقلاب مشروطه را برای ما به یادگار گذاشتند. به همین خاطر از سال 1375، خانه کوزه کنانی به خانه مشروطه تبریز تبدیل شد. در این خانه اسناد مختلف تاریخی به نمایش گذاشته شده است. بررسی تاریخ همواره اهمیت دارد. تاریخ همیشه تکرار می‌شود و با کشف تاریخ می‌توان به آینده پی برد. در این موزه می‌توانیم شاهد مجسمه‌هایی تمام‌قد از افرادی شاخص همانند باقرخان و ستارخان باشیم.
معماری خانه مشروطه تبریز
خانه مشروطه تبریز حدود 1،300 متر‌مربع وسعت دارد. این خانه 2طبقه است و آن را از جنس آجر، سنگ و خشت ساخته‌اند. همان طور که اشاره کردیم، حاج ولی معمار، ساخت این بنا را به عهده داشت. حاج ولی معمار سالیان سال در روسیه زندگی می‌کرد و نهایتاً در سال 1247 به ایران بازگشت. به همین خاطر اگر کمی به معماری خانه مشروطه تبریز دقت کنیم، رگه‌هایی از معماری اروپایی و روسیه را در آن مشاهده خواهیم کرد.
بخش‌های مختلف موزه مشروطه تبریز
همان طور که اشاره کردیم، این خانه دو طبقه دارد. طبقه اول دارای 6 اتاق است. در طبقه دوم می‌توانیم شاهد سالنی بزرگ با ابعاد 6 در 9 متر باشیم. علاوه‌بر سالن اصلی، 6 اتاق در سرسرا وجود دارد که همان محوطه داخل عمارت است.
سرسرا و اتاق رو به حیاط، از زیباترین بخش‌های خانه به حساب می‌آیند که در طبقه دوم قرار دارند. در این بخش یکی از مهم‌ترین المان‌های معماری ایرانی، یعنی پنجره چوبی با شیشه‌های رنگی استفاده شده است. زمانی که نور به این پنجره زیبا می‌تابد، به صدها رنگ مختلف تبدیل می‌شود و سالن اصلی را به فضایی رؤیایی و خیالی تبدیل می‌کند. نورگیر اصلی سرسرا نیز روی 4 ستون قرار دارد. خط نگاه خود را که از پایین ستون‌ها به بالا ببرید، با گچ‌بری‌های زیبا مواجه می‌شوید که هنوز هم با کمترین آسیب در طول تاریخ، خودنمایی می‌کنند.
تزئینات خانه مشروطه تبریز
از نظر تزئینات و سبک معماری، می‌توان خانه کوزه کنانی را جزء عمارت‌های «کلاه‌فرنگی» دانست. در گذشته به ساختمان‌هایی که تزئینات شاهانه داشتند و در آن از معماری ایرانی و اروپایی استفاده شده بود، عمارت کلاه‌فرنگی می‌گفتند. در این عمارت نیز اگر به سردرب اصلی نگاه کنید، متوجه عظمت شاهانه آن خواهید شد. ستون‌های بلند، ایوان بزرگ، پنجره‌های چوبی قدی و درب‌های منبت‌کاری‌شده، همگی جزء بخش‌های ایرانی و شاهانه این عمارت به حساب می‌آیند. تمامی پنجره‌های عمارت، ارسی هستند. ارسی به پنجره‌های مشبکی گفته می‌شود که به‌جای آنکه روی یک پاشنه بگردند، به‌صورت کشویی به سمت بالا یا پایین می‌روند و در محفظه مخصوص خود قرار می‌گیرند. در این پنجره‌های ارسی از شیشه‌های رنگی سبز، قرمز، آبی و سفید استفاده شده است.
آثار موجود در موزه مشروطه تبریز
در این موزه انواع اسناد تاریخی مربوط به انقلاب مشروطه و جنگ جهانی دوم به نمایش گذاشته شده است. در بخش درب ورودی عمارت، دو مجسمه بزرگ و قدی از ستارخان و باقرخان قرار دارد که با دیدن آن‌ها احساس می‌کنید که هنوز هم این دو فرد از انقلاب مشروطه ایران پاسداری می‌کنند. در بخش موزه این خانه می‌توانیم از سلاح کمری ستارخان، فرش مشروطه، دستگاه چاپ ژلاتینی که برای تکثیر شب‌نامه در دوران مشروطه استفاده می‌شد، وسایل شخصی سران مشروطه، تصویر اسناد تاریخی انقلاب مشروطه و همچنین نسخه اصلی فرمان مشروطیت دیدن کنیم. در هر گوشه از این موزه نیز شاهد تندیس و سردیس افراد شاخصی خواهید بود که در انقلاب مشروطه نقش داشتند.
بهترین زمان بازدید از خانه مشروطه تبریز
در 6 ماه اول سال، بهترین زمان بازدید از این خانه، حوالی صبح است. در ساعات ابتدایی صبح زمانی که آفتاب مایل باشد، نور از بین شیشه‌های رنگی عبور می‌کند و فضای داخلی موزه را به محیطی رؤیایی تبدیل خواهد کرد. در 6 ماه دوم سال به‌دلیل سرمای هوا، بهتر است ساعات میانی روز و ظهر را برای بازدید انتخاب کنید تا سرمای هوا شما را بی‌صبر نکند. در فصل پاییز حیاط این خانه پر از برگ‌های پاییزی می‌شود و منظره زیبایی را خلق می‌کند.
جاهای دیدنی اطراف موزه مشروطه تبریز
- بازار تبریز | در فاصله 200متری؛
- ارگ علیشاه | در فاصله یک کیلومتری؛
- موزه کارتون | در فاصله 1.5کیلومتری؛
- دروازه استانبول | در فاصله 1.5کیلومتری.
مسیر دسترسی به موزه مشروطه تبریز
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به این خانه، ایستگاه مترو شهید محققی است. این مترو از خانه مشروطه حدود 800 متر فاصله دارد. پس می‌توانید با پای پیاده در عرض کمتر از 10دقیقه خودتان را به این خانه برسانید. ایستگاه اتوبوس راسته کوچه نیز در فاصله 300متری از خانه مشروطه قرار دارد. خطوط مختلف اتوبوس در این ایستگاه توقف می‌کنند. همچنین در این منطقه خبری از طرح ترافیک نیست؛ پس می‌توانید با وسیله نقلیه شخصی خود نیز از این موزه دیدن کنید.
| هزینه بازدید | 2،500 تومان |
| ساعات بازدید | نیمه اول سال از ساعت 9 تا 19:30 | نیمه دوم سال از ساعت 9 تا 17:30 |
| روزهای تعطیل | روزهای دوشنبه هر هفته، عاشورا، تاسوعا، 28صفر، 21 رمضان، 14 خرداد و 25 شوال |
| شماره تماس | 04135256323 |
| آدرس | تبریز، محله راسته کوچه، غرب بازار، رو‌به‌روی مسجد جامع |
خب دوستان عزیز ره بال آسمان، نظر شما درباره نقش استان آذربایجان شرقی و به‌صورت کلی شمال غرب ایران در انقلاب مشروطه چیست؟ به نظرتان جایگاه موزه های تبریز در بین موزه های ایران چیست؟ آیا تاکنون به تبریز سفر کرده‌اید؟ اگر بخواهید 5 تا از بهترین جاهای دیدنی تبریز را به همراهان دیگر معرفی کنید، این 5 جاذبه کدام هستند؟ نظرات خود را با ما و سایر دوستان به اشتراک بگذارید.
این خانه در آدرس تبریز، محله راسته کوچه، غرب بازار، رو‌به‌روی مسجد جامع قرار دارد.
امکان بازدید از این موزه در 6 ماه اول سال از ساعت 9 الی 19:30 و در 6 ماه دوم سال از ساعت 9 الی 17:30 وجود دارد. البته روزهای دوشنبه هر هفته این موزه تعطیل است.
ایستگاه مترو شهید محققی با فاصله 800 متر، نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به موزه محسوب می‌شود.
ایستگاه اتوبوس راسته کوچه با فاصله 300 متر، نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس به موزه محسوب می‌شود.
برای بازدید از این موزه باید 2،500 تومان به‌ازای هر نفر بپردازید.