شیراز، مرکز استان فارس، همچون دختری ناز و پر‌کرشمه است که با زیبایی‌هایش هر بیننده‌ای را به وجد می‌آورد. این شهر مملوء از جاذبه‌های دلفریب و تماشایی است. تا‌کنون در‌خصوص جاذبه‌هایی همچون حافظیه شیراز، سعدیه شیراز، بازار وکیل شیراز و شاهچراغ سخن‌های بسیار گفته‌ایم. این بار می‌خواهیم به وصف زیبایی‌های «سرای مشیر شیراز» یا (سرای گلشن شیراز) که جزو جاذبه‌های کمتر‌شناخته‌شده این شهر است، بپردازیم. این سرا در‌واقع بازاری قدیمی و تو‌در‌تو است که زیبایی‌های آن، لایق ساعت‌ها تماشا و ستایش است؛ در‌نتیجه اگر خیال سفر به شهر دلبر شیراز را در سر دارید، در این مطلب با ما همراه باشید تا با جاذبه‌ای منحصر‌به‌فرد و تماشایی در این شهر آشنا شوید.
سرای مشير شيراز کجاست؟
همان طور که گفتیم، سرای مشیر از جاهای دیدنی شیراز، شهر شعر و شیرینی، واقع در استان فارس است. بازار مشیر شیراز درست در ضلع جنوب‌شرقی، مجاور درب خروجی بازار وکیل شیراز قرار دارد. اگر بخواهیم به موقعیت این سرای کهن و چشم‌نواز در شهر اشاره کنیم، باید بگوییم که این بازار درست در تقاطع خیابان لطفعلی‌خان زند و طالقانی واقع شده است.
معرفی سرای مشیر شیراز | بهشتی که در آن هنر می‌فروشند!
سرای مشیر یا سرای گلشن از قدیمی‌ترین بازار‌های شهر شیراز است که شباهت بسیاری به بازار وکیل نیز دارد. این سرای پر‌شکوه و زیبا، در گذشته محلی برای تجارت بود و امروزه با معماری منحصر‌به‌فرد و فضای دل‌فریبش، نظر گردشگران را به‌سوی خود جلب کرده و به جاذبه‌ای گردشگری در شهر دلربای شیراز تبدیل شده است. گوشه‌گوشه این سرا پر‌از شگفتی و زیبایی است. هنر چشم‌نواز، معماری ایرانی-اسلامی، حوض بزرگ و آبی‌رنگ صحن سرا، حجره‌هایی مملوء از صنایع دستی و سوغات شیراز، کاشی‌کاری‌های خوش‌نقش‌و‌نگار و رنگارنگ و… همگی باعث شده‌اند تا فضای سرای مشیر شیراز بسیار دوست‌داشتنی و دیدنی باشد.
تاریخچه سرای مشیر شیراز | یادگاری از فتحعلی شاه قاجار
قدمت سرای مشیر شیراز، به دوره حکومت قاجاریه در ایران باز‌می‌گردد. در‌واقع این بازار پر‌شکوه و تماشایی، به دستور ابوالحسن‌خان مشیرالملک، در سال ۱۲۸۸ هجری قمری بنا شد. ابوالحسن‌خان مشیرالملک از وزیران وقت ایران در دوره حکومت فتحعلی‌شاه قاجار بود. موقوف‌نامه‌ای بر سر‌در ورودی اصلی سرای گلشن شیراز نصب شده که نشان می‌دهد این سرا توسط ابوالحسن‌خان مشیرالملک وقف امام پنجم شیعیان، امام محمد باقر (ع)، شده است. این سرا با حجره‌های مصفا و چشم‌نوازش، در دوره حکومت پهلوی، در سال ۱۳۴۸، به دستور فرح دیبا، مرمت و باز‌سازی شد و جان تازه‌ای گرفت. در جریان باز‌سازی سال ۱۳۴۸، حوضچه سرا به‌شکل چایخانه درآمد. همچنین اتاق‌های آن به محلی برای برگزاری نمایش هنرهای دستی و محلی استان فارس و شیراز، بدل شدند. جالب است بدانید که از آن زمان به بعد، برخی سرای گلشن شیراز را سرای هنر نیز خطاب می‌کردند.
گفتنی است که در سال ۱۳۴۷، نام بنای ارزشمند سرای مشیر شیراز، به‌عنوان بخشی از میراث فرهنگی کشور، در فهرست آثار ملی ایران جای گرفت. این مجموعه امروزه با حفظ کاربری اصلی خود، یعنی جایی برای خرید و فروش کالا، به جاذبه‌ای تاریخی و گردشگری تبدیل شده و بنای آن با شکوه و زیبایی چشم‌نوازی که دارد، گردشگران را به‌سوی خود جذب می‌کند.
معماری بازار مشير | جلوه‌ای از هنر معماری ایران
اگر بخواهیم معماری کلی سرای مشیر شیراز را توصیف کنیم باید بگوییم که این سرا هشتی بزرگی است که در وسط آن حیاطی وسیع و با‌صفا قرار گرفته است. در قلب این حیاط، حوضی بزرگ و آبی که با هنرهای کاشی‌کاری و مقرنس‌کاری به آن زیبایی بخشیده‌اند، خود‌نمایی می‌کند. درختان نارنج و گلدان‌های رنگارنگ نیز فضای درون حیاط را زینت داده‌اند. بنای هشتی‌شکل، بازار را به دو بخش اصلی تقسیم می‌کند. سمت غربی هشتی به سرای مشیر و سمت شرقی آن به اردو بازار متصل می‌شود. همچنین خوب است اشاره کنیم که این هشتی، بازار مشیر را به بازار نو‌مشیر نیز متصل می‌کند. در ورودی بازار، هشتی و دربی بزرگ و چوبی قرار دارد. هشتی بازار مشیر سقفی مرتفع دارد و بر فراز سقف آن گنبدی بزرگ بنا شده که بر فراز گنبد نیز بادگیر چند‌وجهی جای گرفته است.
در دور‌تا‌دور حیاط بزرگ این سرا، در چهار ضلع، حجره‌هایی کوچک‌و‌بزرگ در دو طبقه بنا شده‌اند. جالب است بدانید که سقف تمام حجره‌های این بنا به شکل طاق ضربی، بدون استفاده از الوار، ساخته شده‌اند. در سراسر بازار آثاری از هنرهای زیبای کاشی‌کاری، شیشه‌کاری، چوب‌کاری و… به چشم می‌خورند و بینندگان را شیفته خود می‌کنند. این سرای پر‌شکوه جلوه‌گر زیبایی هنر معماری مشهور ایرانی-اسلامی است.
حجره‌های سرای مشیر شیراز | جایی برای خرید یادگاری ماندگار از شهر شعر و زیبایی
بازار مشیر از بهترین مراکز خرید شیراز برای خرید صنایع دستی و سوغات این دیار به‌شمار می‌آید. از مهم‌ترین صنایع دستی شیراز که در حجره‌های قدیمی و با‌صفای سرای مشیر شیراز به‌وفور یافت می‌شوند می‌توان به سازه‌های حاصل از هنر ظریف خاتم‌کاری، ظروف چشم‌نواز منبت‌کاری‌شده، ظروف نقره‌ای نفیسی که با هنر قلم‌زنی زینت داده شده‌اند، ظرف‌های مینا‌کاری‌شده، فرش‌های نمدی، قالی، قالیچه و تابلو‌فرش‌های دست‌بافت و… اشاره کرد. در گشت‌و‌گذار در حجره‌های این بازار مردان میان‌سالی را درون حجره‌ها خواهید دید که در حجره نشسته‌اند و به هنری مشغولند تا محصولی جدید و ارزشمند برای فروش خلق کنند. در‌واقع این هنرمندان دوست‌داشتنی، خود تولید‌کننده محصولاتی هستند که در حجره نقلی و زیبای خود، به‌فروش می‌رسانند. بی‌شک دیدن چنین صحنه‌هایی هر بیننده‌ای به وجد می‌آورد.
شباهت و تفاوت بازار وکیل و بازار مشیر | این دو بازار را اشتباه نگیرید!
همان طور که اشاره کردیم، سرای گلشن شیراز، درست در مجاورت بازار وکیل واقع شده است. همچنین معماری این سرا، شباهت بسیاری به معماری بازار وکیل دارد. به همین سبب بسیاری تصور می‌کنند که سرای مشیر، بخشی از بازار وکیل بوده و از آن مجزا نیست؛ اما باید بدانید که این دو بازار کاملاً از هم مجزا هستند. اولین تفاوت میان این دو بازار در زمان بناشدن آن‌ها است. بازار وکیل یادگاری ارزشمند از دوره حکومت زندیه است، در‌حالی که سرای مشیر در زمان حکومت قاجار و سلطنت فتحعلی‌شاه بنا شد. موضوع دیگری که سرای مشیر را از بازار وکیل متمایز می‌کند، حیاط وسیع آن است که در قلب هشتی بزرگی قرار گرفته است؛ در‌نتیجه اگر در زمان بازدید از بازار وکیل و سرای مشیر به این نکات دقت کنید، متوجه تفاوت و تمایز آن‌ها خواهید شد.
جاهای دیدنی نزدیک به سرای مشیر شیراز | گشت‌و‌گذار در شهر دلربای شیراز
در گوشه‌گوشه شهر دلربای شیراز، چیزی جز زیبایی به چشم نمی‌خورد. این شهر مملوء از جاذبه‌های گردشگری دلفریب و تماشایی است که صد حیف اگر به این شهر سفر کنید و آن‌ها را نبینید. آشنایی با جاذبه‌هایی که در نزدیکی هم قرار دارند، به شما کمک می‌کند تا از زمان محدود سفر خود به بهترین شکل استفاده کرده و با یک تیر، چندین و چند نشان بزنید. به همین سبب در این بخش بهترین جاهای دیدنی شیراز که در نزدیکی سرای مشیر شیراز قرار دارند را عنوان کرده‌ایم:
- بازار وکیل
فاصله بازار وکیل تا سرای مشیر: ۷۰ متر
فاصله مدرسه خان تا سرای مشیر: ۸۵۰ متر
- بازار روح‌الله
فاصله بازار روح‌الله تا سرای مشیر: ۵۰۰ متر
- موزه پارس (باغ نظر)
فاصله موزه پارس تا سرای مشیر شیراز: ۴۵۰ متر
فاصله ارگ کریم خان زند تا سرای مشیر: ۶۰۰ متر
- حرم شاهچراغ (ع)
فاصله حرم شاهچراغ (ع) تا سرای مشیر: ۱۶۰۰ متر
کافه‌ها و رستوران‌های اطراف سرای مشیر | لذت چشیدن طعم غذایی لذیذ و دل‌چسب
پس از گشت‌و‌گذاری پر‌ماجرا و دل‌پذیر در سرای گلشن شیراز، صرف یک وعده غذای پر‌و‌پیمان و لذیذ یا چشیدن یک نوشیدنی گوارا در کافه های شیراز حسابی می‌چسبد. به همین سبب در ادامه بهترین رستوران های شیراز و کافه‌های این شهر را که در نزدیکی بازار مشیر قرار دارند را معرفی کرده‌ایم:
- رستوران سنتی سرای مهر
فاصله رستوران سنتی سرای مهر تا سرای مشیر: ۱۵۰ متر
- کافه شعر و ادب پیروی
فاصله کافه شعر و ادب پیروزی تا سرای مشیر: ۱۵۰ متر
- رستوران سنتی شرزه
فاصله رستوران سنتی شرزه تا سرای مشیر: ۳۵۰ متر
- رستوران سنتی قوام
فاصله رستوران سنتی قوام تا سرای مشیر: ۳۵۰ متر
- رستوران خانه فرهنگ وکیل
فاصله رستوران خانه فرهنگ وکیل تا سرای مشیر: ۴۵۰ متر
هتل‌های اطراف سرای گلشن | اقامتی رؤیایی در زیبا‌ترین منطقه شیراز فریبا
سرای مشیر شیراز، در دل‌فریب‌ترین بخش این شهر قرار دارد؛ از‌این‌رو اقامت در این منطقه می‌تواند بسیار دل‌پذیر و جذاب باشد. در ادامه بهترین اقامتگاه‌های بوم‌گردی، هاستل‌ها و بهترین هتل های شیراز که در نزدیکی سرای گلشن قرار دارند را معرفی کرده‌ایم:
- عمارت ایرانمهر (اقامتگاه سنتی)
فاصله عمارت ایرانمهر (اقامتگاه سنتی) تا سرای مشیر: ۱۲۰ متر
- هاستل سنتی گلشن شیراز
فاصله هاستل سنتی گلشن شیراز تا سرای مشیر: ۳۲۲ متر
- مهمانخانه معصومه سلطان
فاصله مهمانخانه معصومه سلطان تا سرای مشیر: ۳۶۳ متر
- اقامتگاه بوم‌گردی گلستان راز
فاصله اقامتگاه بوم‌گردی گلستان راز تا سرای مشیر شیراز: ۳۶۹ متر
- هتل کیوان شیراز
فاصله هتل کیوان شیراز تا سرای مشیر: ۵۰۱ متر
اطلاعات بازدید از بازار مشیر | هر‌آنچه باید بدانید
| آدرس | ایران، استان فارس، شیراز، تقاطع خیابان لطفعلی خان زند و طالقانی، به سمت بازار وکیل شیراز |
| ساعات کاری فروشگاه‌های سرای مشیر | از شنبه تا پنج‌شنبه از ساعت ۹:۰۰ تا ساعت ۲۱:۰۰ (فروشگاه‌های این سرا در روز‌های جمعه و تعطیلات رسمی، فعالیت ندارند.) |
| هزینه بازدید از سرای مشیر | رایگان |
| مدت‌زمان بازدید از سرای گلشن | ۲ تا ۳ ساعت |
مسیر دسترسی به سرای مشیر شیراز | ساده‌تر از تصور شما
برای رسیدن به این سرای دلربا کافی است به‌سوی تقاطع خیابان لطفعلی‌خان زند و خیابان طالقانی، در منطقه ۸ شیراز حرکت کنید. در آنجا از هر‌کس بپرسید که سرای مشیر کجاست؟ شما را راهنمایی خواهد کرد. از دیگر راه‌های دسترسی به سرای مشیر شیراز، گذر از درون بازار وکیل است. برای این کار وارد بازار وکیل شده و به‌سوی درب خروجی در ضلع جنوب‌شرقی آن حرکت کنید تا به ورودی سرای گلشن برسید.
در این مطلب از مجله گردشگری ره بال آسمان، سوار بر بال نوشته، به‌سوی شیراز ناز در جنوب ایران سفر کردیم تا از بازاری قدیمی بازدید کنیم. در طول این سفر مجازی، به تماشای گوشه‌و‌کنار سرای مشیر شیراز پرداخته و در وصف ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد و زیبایی‌های آن، سخن گفتیم. سرای گلشن شیراز، فقط گوشه‌ای از شگفتی‌ها و جمالات این شهر دلبر است؛ از‌این‌رو توصیه می‌کنیم که اگر خیال سفر به شیراز را در سر دارید، پیش از هر اقدامی، راهنمای سفر شیراز را مطالعه کنید، تا چراغ راه شما برای تجربه سفری فراموش‌نشدنی و دل‌پذیر در این شهر باشد. در‌نهایت از شما می‌خواهیم که اگر تا‌کنون تجربه سفر به شیراز دلربا و بازدید از سرای مشیر را داشته‌اید، نظر و تجربیات ارزشمند خود را راجع‌به این شهر و این جاذبه، با ما و مخاطبان ما نیز به اشتراک بگذارید.
سرای مشیر شیراز درست در ضلع جنوب‌شرقی، مجاور درب خروجی بازار وکیل شیراز، واقع در تقاطع خیابان لطفعلی‌خان زند و خیابان طالقانی قرار دارد.
فروشگاه‌های سرای مشیر شیراز از شنبه تا پنج‌شنبه از ساعت ۹:۰۰ تا ساعت ۲۱:۰۰ باز هستند. این فروشگاه‌ها در روز‌های جمعه و تعطیلات رسمی، فعالیت ندارند.
این بازار پر‌شکوه و تماشایی، به دستور ابوالحسن‌خان مشیرالملک، در سال ۱۲۸۸ هجری قمری بنا شده است.
بازار مشیر از بهترین مراکز خرید شیراز برای خرید صنایع دستی و سوغات این دیار به‌شمار می‌آید. از مهم‌ترین صنایع دستی شیراز که در حجره‌های قدیمی و با‌صفای سرای مشیر شیراز به‌وفور یافت می‌شوند می‌توان به محصولات حاصل از هنرهای خاتم‌کاری، هنر منبت‌کاری، قلم‌زنی، مینا‌کاری، فرش‌های نمدی، قالی، قالیچه و تابلو‌فرش‌های دست‌بافت و… اشاره کرد.
از نزدیک‌ترین جاذبه‌های دیدنی شیراز که در نزدیکی سرای مشیر قرار دارند می‌توان به بازار وکیل، بازار روح‌الله، مدرسه خان، موزه پارس (باغ نظر)، ارگ کریم خان زند و مسجد شاهچراغ اشاره کرد.