موزه بزرگ خراسان | مجموعه‌ای بزرگ از اشیای تاریخی و ارزشمند

شهر مشهد مهم‌ترین قطب گردشگری مذهبی در ایران است. این شهر هر‌ساله زائران بسیاری را به‌سوی خود می‌کشاند. زائران به عشق زیارت بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) راهی مشهد می‌شوند تا با حضور در این مکان مقدس، دلشان آرام گیرد. با‌این‌حال علاوه‌بر حرم امام رضا (ع)، ده‌ها جاذبه گردشگری دیگر نیز در مشهد جای گرفته‌اند که بازدید از آن‌ها خالی از لطف نیست. تا‌کنون در‌خصوص بسیاری از جاذبه‌های این شهر سخن گفته‌ایم و این بار قصد داریم به معرفی موزه بزرگ خراسان بپردازیم؛ چرا‌که این موزه از بزرگ‌ترین موزه‌های ایران بوده و اشیای تاریخی ارزشمند بسیاری را در خود جای داده است. اگر بازدید از موزه‌های تاریخی و تماشای اشیاء کهن و قدیمی برایتان جذابیت دارد، در این مطلب همراه ما باشید تا ضمن آشنایی کامل با این موزه و بخش‌های مختلف آن، تمامی اطلاعات لازم برای بازدید از آن را در اختیار داشته باشید.  

موزه بزرگ خراسان کجاست؟

موزه بزرگ خراسان در یکی از بزرگ‌ترین، زیبا‌ترین و محبوب‌ترین بوستان های مشهد، موسوم به پارک کوهسنگی جای گرفته است. شهر مشهد مرکز استان خراسان رضوی بوده و همان طور که گفتیم، این شهر به لطف وجود بارگاه مقدس امام رضا (ع)، به‌عنوان مهم‌ترین قطب‌های گردشگری مذهبی شمال شرق ایران شناخته می‌شود. 

برای مطالعه بیشتر، می توانید مقاله زیر را مطالعه کنید:

جاهای دیدنی مشهد

معرفی موزه بزرگ خراسان | از بزرگ‌ترین موزه‌های مشهد، ایران و حتی خاور‌میانه

 موزه بزرگ خراسان را می‌توان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین موزه های مشهد، ایران و حتی خاور‌میانه معرفی کرد. این موزه بزرگ در ساختمانی ۱۲‌طبقه، به وسعت ۱۸هزار متر مربع جای گرفته است. در این موزه بزرگ، آثار تاریخی متنوع، از ابزارهای سنگی و فلزی تا اشیای سفالی، شیشه‌ای، قطعات گچبری، نسخ خطی و چرم و… از ادوار تاریخی مختلف، به چشم می‌خورند. در ادامه در‌خصوص بخش‌های مختلف این موزه بی‌نظیر و آثار ارزشمند موجود در آن سخن گفته‌ایم. 

بخش های مختلف موزه بزرگ خراسان | مجموعه‌ای بزرگ و بی‌نظیر

همان طور که گفتیم، موزه بزرگ خراسان در بنایی عظیم و وسیع جای گرفته و متشکل از بخش‌هایی متنوع است. در ادامه بخش‌های مختلف ساختمان این موزه را معرفی کرده‌ایم: 

• بخش اصلی موزه

بخش اصلی موزه که اشیای تاریخی در آن برای بازدید عموم به نمایش درآمده‌اند، در ۳ طبقه به وسعت ۴هزار متر‌مربع جای گرفته است. در این بخش علاوه‌بر اشیا و آثار تاریخی، کارهای هنری زیبایی از هنرمندان معاصر نیز به چشم می‌خورد. در ادامه این مطلب به‌طور مفصل در‌خصوص این بخش از موزه توضیح داده‌ایم. 

• سالن نمایشگاهی 

فضایی به وسعت ۲هزار ۷۰۰ متر‌مربع به سالن نمایشگاهی موزه بزرگ خراسان اختصاص داده شده است. در این بخش از موزه، اغلب نمایشگاه‌های دوره‌ای و فصلی از آثار تاریخی و آثار هنری معاصر برپا می‌شود. 

• آزمایشگاه حفاظت و مرمت اشیاء و تزئینات تاریخی  

 

این موزه بزرگ دارای آزمایشگاهی مجهز برای حفاظت و مرمت اشیا و تزئینات تاریخی است که آن را «آزمایشگاه روانشاد دکتر باقر آیت الله زاده شیرازی» نامیده‌اند. در این مکان علاوه‌بر تجهیزات پیشرفته و امکانات کامل برای انجام آزمایش و مرمت اشیای تاریخی، بخش‌های دیگری به منظور انجام پژوهش‌های مختلف، مستندسازی و مطالعات اشیای تاریخی و تزئینات معماری نیز جای گرفته‌اند. 

• سالن اجتماعات 

سالن اجتماعات این مجموعه که با نام «سالن اجتماعات روانشاد دکتر محمدامین میرفندرسکی» شناخته می‌شود، فضایی وسیع است که به امکانات صوتی و تصویری مجهز بوده و حدود ۱۴۰ نفر ظرفیت دارد. 

• کتابخانه تخصصی 

مجموعه موزه بزرگ خراسان دارای کتابخانه‌ای تخصصی است که آن را با نام «کتابخانه تخصصی روانشاد مهندس سراج الدین کازرونی» می‌شناسند. این کتابخانه بزرگ، با گنجایش بالغ‌بر ۵هزار جلد کتاب، اسناد و عکس های تخصصی، محیطی مناسب برای مطالعه، تحقیق و پژوهش شمرده می‌شود. 

برای آشنایی با سایر جاذبه‌های تفریحی مشهد، مقاله زیر را مطالعه کنید:
جاهای تفریحی مشهد

آثار موجود در موزه بزرگ خراسان | مجموعه‌ای بزرگ از اشیای ارزشمند تاریخی 

همان طور که گفتیم، مجموعه‌ها و آثار موجود در موزه خراسان در ۳ طبقه همکف، اول و دوم، به نمایش درآمده‌اند. این طبقات در مجموع بیش از ۴هزار متر‌مربع وسعت دارند. اغلب آثار موجود در این موزه بزرگ، متشکل از اشیای تاریخی متعلق به ادوار مختلف است که در منطقه خراسان کشف شده‌اند. آثار و مجموعه‌های موجود در این موزه بر‌اساس سه دوره تاریخی شامل دوران دیرینه‌سنگی (پارینه سنگی)، دوره تاریخی قبل اسلام (ایران باستان) و دوره تاریخی بعد اسلام تا اوایل سلطنت قاجار، دسته‌بندی شده‌اند. در ادامه راجع‌به هر‌یک از این بخش‌ها و آثار تاریخی ارزشمند موجود در آن‌ها به‌صورت جدا‌گانه توضیح داده‌ایم. 

• دوران دیرینه‌سنگی (پارینه سنگی)

آثار باستانی موجود در موزه بزرگ خراسان که متعلق به دوران دیرینه‌سنگی (پارینه سنگی) هستند، شامل ظروف سفالی، شمشیرها، سرنیزه‌ها، پیکرک‌ها، ابزارهای سنگی و… می‌شود. از جمله مهم‌ترین و ارزشمند‌ترین این آثار می‌توان به ابزار سنگی مکشوفه در اطراف رودخانه کشف رود، پیکرک سنگی کشف شده از نیشابور متعلق به هزاره سوم قبل از میلاد، ریتون سفالی متعلق به هزاره اول پیش از میلاد و پیکرک الهه مادر متعلق به دوران پیش از تاریخ اشاره کرد. 

• دوره باستانی قبل اسلام (ایران باستان)

آثار و اشیای تاریخی متعلق به دوره تاریخی قبل اسلام (ایران باستان) که شامل دوران حکومت سلسله‌های هخامنشی، سلوکی، اشکانی و ساسانی می‌شود، در این دسته قرار می‌گیرند. از جمله آثار متعلق به این دوران که در موزه بزرگ خراسان به نمایش درآمده‌اند، می‌توان به بشقاب برنزی (مفرغی) متعلق به دوره ساسانی، پایه تخت کشف شده در نیشابور متعلق به قرن ۳ و ۴ میلادی، ظرف نقره با نقش برجسته حیوانات به یادگار‌مانده از دوره ساسانی و ظرف سفالی میثاق کشف‌شده در درگز متعلق به قرن ۲ و ۳ قبل از میلاد اشاره کرد. 

• دوره تاریخی بعد اسلام تا اوایل سلطنت قاجار

قدمت سایر آثار و اشیاء موجود در موزه بزرگ خراسان به دوره تاریخی بعد اسلام تا اوایل سلطنت قاجار باز‌می‌گردد. آثار متعلق به این بازه تاریخی، در بخش‌های مختلف به نمایش درآمده‌اند:‌ 

• • بخش سفال و شیشه

در این بخش می‌توانید از ظروف و اشیای سفالی و شیشه‌ای تاریخی متعلق به قرون ۳ تا ۹ هجری قمری بازدید کنید. اغلب آثار موجود در این بخش را می‌توان در ۵ دسته گنجاند:‌ 

• سفالینه‌های گلی که با لعاب‌های رنگارنگ زینت داده شده‌اند. این سبک سفالگری در گذشته به «سبک نیشابوری» شهرت داشت. اغلب سفالینه‌هایی که به این سبک ساخته شده‌اند، متعلق به قرن‌های ۳ تا ۵ هجری قمری هستند. 
• دسته دیگر شامل سفال‌های کنده زیر لعاب می‌شود که از قرن‌های ۴ تا ۷ هجری قمری به جا مانده‌اند. 
• دسته سوم سفال‌های زرین‌فام هستند که به قرن‌های ۴ تا ۹ هجری قمری تعلق دارند. 
• سفال‌های مینایی دسته دیگری از سفالینه‌های تاریخی موزه بزرگ خراسان را تشکیل می‌دهند که قدمت آن‌ها به قرن‌های ۶ و ۷ هجری قمری باز‌می‌گردد. 
• دسته آخر آثار سفالی با نقاشی زیر لعاب هستند که به سبک فیروزه قلم مشکی یا سبک سلطان‌آباد ساخته شده‌اند و از قرن‌های ۷ و ۸ هجری قمری به یادگار مانده‌اند. 

• • بخش فلز

در مجموعه فلز موزه بزرگ خراسان می‌توانید تنوع و زیبایی بی‌پایان هنر فلزکاری در دوره پس از اسلام را از نزدیک تماشا کنید. در این بخش آثار تاریخی متنوع، مربوط به هنر فلز‌کاری به نمایش درآمده است. این آثار شامل اشیاء مختلف از جمله سینی، شمعدان، ظروف فلزی، ابزار علمی همچون اسطرلاب و کره فلکی، انواع جنگ‌افزار‌ها از جمله شمشیر، زره، کلاه خود و… می‌شوند. از مهم‌ترین و ارزشمند‌ترین آثار موجود در بخش فلز این موزه می‌توان به آثار زیر اشاره کرد: 

• شمشیر فولادی زرکوب و غلاف چرمی منقش به «رکابی سلطان نادر شاه» که قدمت به قرن ۱۲ هجری قمری تعلق دارد.
• گردنبند طلا، خمیر شیشه و سنگ با وزنی در حدود ۱۰ گرم که از قرن ۴ هجری قمری به یادگار مانده است.  
• سکه‌ای به شکل مفتول که در گذشته به آن «سکه لاری» می‌گفتند؛ چرا‌که این نوع سکه در لار ضرب می‌شد. قدمت سکه لاری موجود در این موزه به دوران حکومت صفوی باز‌می‌گردد. 
• عود‌سوزی به شکل دو گربه متصل به هم که از جنس مفرغ بوده و متعلق به قرن ۶ و ۷ هجری قمری است. 
• انگشتری زرین که در گرگان کشف شده و قدمت آن به دوران حکومت سلجوقیان باز‌می‌گردد. 

  • بخش قرآن‌های نفیس

در بخش قرآن‌های نفیس موزه بزرگ خراسان مجموعه‌ای از قرآن‌های ارزشمند متعلق به قرن اول تا سیزدهم هجری قمری جمع‌آوری شده و برای بازدید عموم به نمایش درآمده است. از قدیمی‌ترین آثار این بخش می‌توان به قرآن‌هایی از جنس پوست آهو و به خط کوفی اشاره کرد که گفته می‌شود به دست حضرت علی (ع) و امام حسین (ع) نوشته شده‌اند. در ادامه برخی دیگر از مهم‌ترین آثار موجود در این بخش را عنوان کرده‌ایم:‌ 

• قرآن کریم با مهر عباس میرزا و محمد شاه قاجار متعلق به دوره حکومت قاجار
• قرآن کریم به خط نسخ  متعلق به قرن ۱۱ هجری قمری
• قرآن کریم با مقدمه شیخ صفی‌الدین متعلق به قرن ۷ هجری قمری

  • بخش چوب

در بخش چوب موزه بزرگ خراسان، مجموعه‌ای ارزشمند و زیبا از آثار چوبی متعلق به چندین سده گذشته، به نمایش درآمده است. در این بخش می‌توانید از تماشای آثاری چشم‌نواز همچون درهای منبت‌کاری‌شده، نقاشی‌های زیر لاکی، جعبه‌هایی با تزیینات منبت‌ و عاج، قلم‌دان‌های چوبی و…  لذت ببرید. آثاری همچون در چوبی منبت‌کاری‌شده متعلق به دوره تیموریان، جعبه چوبی صندل با پایه به شکل پنجه شیر متعلق به دوره قاجار، صندوق قبر منبت کاری شده متعلق به امامزاده ۷۲ تن در ساروق، قلمدان با نقاشی زیر لاکی متعلق به دوره قاجار را می‌توان به‌عنوان نفیس‌ترین و چشم‌نواز‌ترین آثار موجود در مجموعه چوبی موزه خراسان معرفی کرد. 

• • بخش فرش و منسوجات

اگر از ما بپرسید می‌گوییم که بخش فرش و منسوجات، زیبا‌ترین و تماشایی‌ترین بخش در موزه بزرگ خراسان است. در این بخش می‌توانید از فرش‌ها، قالی‌ها و منسوجات دست‌بافت خوش‌نقش‌و‌نگار تاریخی، از جمله قالی‌های دست‌بافت با نقوش سنتی مربوط به منطقه خراسان جنوبی، منسوجات ارزشمند متعلق به دوران حکومت صفوی و… بازدید کنید. از مهم‌ترین و نفیس‌ترین آثار موجود در بخش فرش و منسوجات موزه خراسان می‌توان به قالیچه محرابی طرح درختی بافت خراسان متعلق به دوره قاجار، قالیچه ابریشم دست‌بافت مود (بیرجند) متعلق به اوایل قرن ۱۴ هجری قمری، پیراهن نخی مزین‌شده با آیاتی از قرآن مشهور به «پیراهن طلسم» متعلق به دوره صفوی و پارچه زر‌بافت متعلق به دوره پهلوی اشاره کرد. 

• • بخش نگارگری و کتابت

در بخش نگار‌گری و کتابت موزه بزرگ خراسان می‌توانید از تماشای مجموعه‌ای ارزشمند متشکل از کتاب‌های خطی از دیوان اشعار، مرقع، ادعیه، ستاره‌شناسی و… و همچنین نگارگری‌های چشم‌نواز زیرلاکی و روی چوب، نگاره‌های مختلف از جمله شاهنامه، نقاشی‌های هنر‌مندانه قهوه‌خانه‌ای، جلد‌های چرمی و… لذت ببرید. مرقع خط و نقاشی ناخنی متعلق به دوره قاجار، قاب آینه پایه‌دار منقوش به خط نستعلیق متعلق به دوره قاجار، برگی از شاهنامه معروف به «شاه اسماعیلی» با موضوع گذر سیاوش از آتش متعلق به قرن دهم هجری قمری و کتاب علمی درباره نجوم متعلق به دوره صفوی، از مهم‌ترین آثار بخش نگارگری و کتابت موزه خراسان شمرده می‌شوند. 

امکانات گردشگری موزه بزرگ خراسان | موزه‌ای بزرگ و مجهز در قلب مشهد 

در موزه بزرگ استان خراسان رضوی، امکانات رفاهی و گردشگری مناسبی فراهم شده است تا گردشگران هنگام گشت‌و‌گذار در موزه، اوقات خوشی را سپری کنند. مهم‌ترین امکانات رفاهی و گردشگری موزه بزرگ خراسان به شرح زیر است:

• سرویس بهداشتی؛
• پارکینگ؛
• فروشگاه صنایع دستی و سوغات مشهد؛ 
• مخزن نگهداری اشیا؛ 
• راهنمایان با‌حوصله برای راهنمایی گردشگران در‌خصوص بخش‌ها و آثار مختلف موزه؛
• کتابخانه‌ای بزرگ با بیش از ۶هزار کتاب تخصصی با موضوعات مختلف؛
• کتابخانه تخصصی مهندس سراج‌الدین کازرونی با بیش از ۵ هزار جلد کتاب؛
• سالن نمایشگاهی با مساحتی بالغ بر ۲ هزار و ۷۰۰ متر‌مربع؛
• سالن اجتماعات «دکتر محمدامین میرفندرسکی» با ظرفیت ۱۴۰ نفر؛
• آزمایشگاه حفاظت و مرمت اشیا و تزئینات تاریخی دکتر باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی.

جاهای دیدنی نزدیک به موزه بزرگ خراسان | آشنایی با زیبایی‌های مشهد مقدس

عمر سفر کوتاه است و تمام لحظاتش دلنشین. به همین جهت خوب است که از تک‌تک لحظه‌های سفر به بهترین شکل استفاده کنید و از کشف و تماشای جاذبه‌های جدید غافل نشوید. آشنایی با جاذبه‌های گردشگری واقع در مقصد سفر که در نزدیکی یکدیگر قرار دارند، به شما کمک می‌کند تا با رفتن به یک منطقه، بدون صرف وقت زیاد برای رفت‌و‌آمد، از چندین جاذبه مختلف بازدید کرده و به قولی با یک تیر چند نشان بزنید. از‌این‌رو در این بخش چند‌تا از مهم‌ترین جاذبه‌های شهر مشهد که در نزدیکی موزه بزرگ خراسان قرار دارند را معرفی کرده‌ایم: 

• پارک کوهسنگی مشهد 

آدرس: ایران، استان خراسان رضوی، میدان شریعتی، خیابان کوهسنگی، پارک کوهسنگی مشهد
فاصله پارک کوهسنگی مشهد تا موزه: این موزه درون پارک کوهسنگی مشهد قرار دارد. 

• مرکز خرید زیست خاور 

آدرس: ایران، استان خراسان رضوی، مشهد، میدان شریعتی، مرکز خرید زیست خاور 

فاصله مرکز خرید زیست خاور تا موزه: حدود ۴ کیلومتر  

• حرم امام رضا (ع) 

آدرس: ایران، استان خراسان رضوی، مشهد، خیابان شیرازی، بن‌بست شیخ طوسی
فاصله حرم امام رضا (ع) تا موزه: حدود ۷.۲ کیلومتر 

• خانه ملک 

آدرس: ایران، خراسان رضوی، مشهد، ضلع‌ شرقی خیابان امام خمینی، مقابل ساختمان دارایی، خانه ملک مشهد
فاصله خانه ملک تا موزه: ۵.۷ کیلومتر 

بهترین زمان بازدید از موزه بزرگ خراسان | تجربه سفری دلپذیری در مشهد 

موزه خراسان در مکانی سر‌پوشیده و مجهز به سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی قرار دارد؛ از‌این‌رو بازدید از آن در تمام روز‌های سال و ساعات روز، راحت و بی‌درد‌سر خواهد بود. به همین دلیل خوب است که در این بخش در‌خصوص بهترین زمان سفر به مشهد سخن بگوییم. ایام مصادف با مناسبات مهم مذهبی، بهترین ایام برای سفر به مشهد هستند؛ چرا‌که در این روز‌ها مراسمات با‌شکوهی در سطح شهر، نزدیک و درون حرم برگزار می‌شود که حضور در آن‌ها برای بسیاری از زائران جذابیت بسیاری دارد. با‌این‌حال خوب است بگوییم که شهر مشهد در چنین ایامی بسیار شلوغ است؛ از‌این‌رو اگر می‌خواهید در فصلی خنک و خلوت مهمان این شهر باشید، فصل پاییز را در تقویم خود برای سفر به مشهد علامت بزنید. 

اطلاعات بازدید از موزه بزرگ خراسان | هر‌آنچه لازم است بدانید 

آدرس	ایران، خراسان رضوی، مشهد، بلوار کوهسنگی، پارک کوهسنگی
شماره تماس	۰۵۱۳۷۲۶۹۵۰۲
آدرس سایت	khgm.razavichto.ir
ساعات بازدید	در ۶ ماه اول سال، از سه‌شنبه تا یک‌شنبه از ساعت ۹:۰۰ تا ۱۹:۰۰ و در ۶ ماه دوم سال از سه‌شنبه تا یک‌شنبه از ساعت ۹:۰۰ تا ۱۷:۰۰
روز‌های تعطیل	این مجموعه در روز‌های دو‌شنبه، ۲۸ صفر، ۲۱ رمضان، تاسوعا و عاشورا، ۲۵ شوال و ۱۴ خرداد تعطیل است.
هزینه بازدید	برای بازدید‌کنندگان ایرانی ۵ هزار تومان و برای بازدید‌کنندگان خارجی ۵۰ هزار تومان
مدت‌زمان پیشنهادی برای بازدید	بین ۲ تا ۳ ساعت

مسیر دسترسی به موزه بزرگ خراسان | دسترسی راحت به طرق مختلف

دسترسی به پارک کوهسنگی مشهد و موزه بزرگ مشهد هم از طریق وسایل نقلیه عمومی و هم از طریق خودرو شخصی به‌راحتی امکان‌پذیر است. در ادامه راهنمای دسترسی از طریق مترو، اتوبوس و خودرو شخصی را ارائه کرده‌ایم:‌ 

• مترو

رفت‌و‌آمد با مترو در شهر‌های بزرگ، انتخابی مناسب و منطقی است. اگر شما نیز می‌خواهید راحت، سریع و با هزینه‌ای کم، خود را به پارک کوهسنگی مشهد و و موزه بزرگ خراسان برسانید، سوار خط ۲ مترو مشهد شده و در یکی از ایستگاه‌های «الندشت» یا «شهید کاوه» پیاده شوید. گفتنی است که باید از ایستگاه الندشت حدود ۲۹ دقیقه و از ایستگاه شهید کاوه حدود ۱۷ دقیقه به سمت موزه خراسان پیاده‌روی کنید. 

• اتوبوس

برای دسترسی به پارک کوهسنگی مشهد از طریق اتوبوس، باید سوار یکی از خط‌های ۸۶، ۸۰ یا ۳۸ شده و در ایستگاه اتوبوس پارک کوهسنگی پیاده شوید. خوب است اشاره کنیم که این ایستگاه حدود ۹۰۰ متر با موزه بزرگ خراسان فاصله دارد؛ از‌این‌رو برای رسیده به این موزه از ایستگاه اتوبوس پارک کوهسنگی، باید حدود ۱۰ دقیقه پیاده‌روی کنید. 

• خودرو شخصی

اگر می‌خواهید با خودرو شخصی به پارک کوهسنگی مشهد رفته و از موزه بزرگ مشهد بازدید کنید، پیشنهاد می‌کنیم برای این کار از اپلیکیشن‌های راهنما و نقشه‌های آنلاین استفاده کنید. این اپلیکیشن‌ها، بهترین و ساده‌ترین مسیر از مبدأ تا مقصد مشخص‌شده را به شما نشان می‌دهند. 

در این مطلب از مجله گردشگری ره بال آسمان همراه با یکدیگر به شهر مقدس مشهد سفر کردیم تا با جاذبه‌ای دیدنی و ارزشمند در دل پارکی زیبا آشنا شویم. مقصود ما در این سفر مجازی، «موزه بزرگ خراسان»‌ بود. این موزه از بزرگ‌ترین، بی‌نظیر‌ترین و ارزشمند‌ترین موزه‌های ایران شمرده می‌شود که آثار تاریخی بی‌شماری را در خود جای داده است. بی‌شک بازدید از این موزه و آثار حیرت‌انگیز و ارزشمند آن، هر بیننده‌ای را به شوق می‌آورد؛ از‌این‌رو توصیه می‌کنیم اگر روزی مهمان شهر امام رضا (ع) شدید، بازدید از این موزه دیدنی را از دست ندهید. در پایان برای ما جالب است بدانیم که اگر روزی در این موزه وسیع حضور پیدا کنید، ابتدا به بازدید کدام بخش آن می‌روید؟