جاهای دیدنی قاین | راهنمای سفر قاین

قاین، سرزمین طلای سرخ در خراسان جنوبی است. این شهر نیمه‌کویری و زیبا سال‌هاست به سبب عطر و بوی زعفرانش شهره خاص و عام است تا جایی که نامش تا دوردست‌ترین نقاط جهان نیز رفته است. در این نوشته می‌خواهیم به شهر قائن سفر کنیم. اگر دوست دارید با جاهای دیدنی قاین آشنا شوید، همراه ما باشید.

قاین کجاست؟

شهر قاین مرکز شهرستانی هم‌نام خودش در استان خراسان جنوبی است و جمعیت آن بالغ بر ۴۳هزار نفر است. علت معروف‌بودن این شهر زعفرانی است که در آن کاشت می‌شود. این شهر در گذشته‌های دور در کنار شهر فردوس فعلی یا تون کهن، جزوی از ایالت قهستان بوده است.

ریشه نام قائن

درباره نام‌گذاری این شهر حدس و گمان‌هایی زده‌اند، عده‌ای بر آن‌اند که قائن نام طایفه‌ای از ترکان بوده که قبل از اسلام در این منطقه سکونت داشتند. عده‌ای دیگر بر آن‌اند که قائن نام یکی از فرزندان حضرت آدم بوده و نام این شهر به این نام برمی‌گردد.

نظر سوم بر آن است که نام این شهر همان کائن بوده است که تغییر شکل یافته و به قائن بدل شده است و کائن یعنی موجود که جمع آن نیز کائنات است؛ و بالاخره نظر چهارمی هم هست که بنابر آن نام قائن از قهستان آمده که این نام نیز در ابتدا کوهستان بوده است.

بهترین زمان سفر به قاین

قائن جزو مناطق سردسیر شرق ایران به حساب می‌آید و گرمای تابستان در آن دوام چندانی ندارد. این امر به خاطر تابش کم آفتاب در فصل‌های سرد سال است. بر خلاف آن زمستان‌های سردی دارد. بارش باران در فصل تابستان در این شهر به صفر می‌رسد و بارندگی‌های این شهر از آبان تا خرداد ادامه دارد. گرم‌ترین ماه سال در این منطقه مرداد و سردترین ماه سال بهمن است.

طبیعت قاین

قائن جزو مناطق تحت پوشش گیاهی ایرانی تورانی است و در آن انواع گیاهان دارویی رشد می‌کنند. جنگل‌های تنگ، بادامشک، بنه و قیچ نیز در این منطقه دیده می‌شوند. منطقه شکار ممنوع در نزدیکی قائن وجود دارد که محل زندگی گونه‌های جانوری مختلفی است. این منطقه گلگون نام دارد و در غرب این شهر واقع شده است. قوچ، کبک، میش پلنگ، آهو، تیهو، افعی، لاک‌پشت و گربه پالاس از جمله جانوران این منطقه هستند.

جاهای دیدنی قاین

غار خونیک

قائن غارهای زیبایی دارد که مهم‌ترین آن‌ها غار خونیک است. غارهایی که در این منطقه کشف شده‌اند، بیشتر در قسمت‌های مرکزی شهرستان قائن هستند. نکته جالب درباره این غارها، وجود آثار تاریخی به همراه جاذبه طبیعی در دل آن‌هاست. علت به‌وجودآمدن این غارها رشته کوه‌هایی با ساختار آهکی است.

غار خونیک در جنوب شهر قائن واقع شده است. اولین‌بار شخصی به نام پرفسور کارلتون روی این غار تحقیق کرد. این غار را مربوط به دوره پارینه‌سنگی می‌دانند. در آن هم اسکلت‌های متعلق به انسان و هم ابزارهای دست‌ساز سنگی پیدا شده است.

تاریخچه قاین

بر مبنای دستاوردهای حفاری و باستان‌شناسی، شهر قائن قدمتی تا دوران پارینه سنگی دارد. بنا بر روایت‌ها قائن را لهراسب پدر گشتاسب بنا کرده است و مارکوپولو نیز در سفرنامه‌اش از این شهر یاد کرده است. البته این مطلب مربوط به دوره‌ای است که این شهر جزو ایالت قهستان بوده است.

ناصرخسرو، شاعر نام‌آور ایرانی، نیز به این شهر سفر کرده و در سفرنامه‌اش از این شهر نام برده است. حمدالله مستوفی، تاریخ‌نگار معروف، نیز از این شهر یاد کرده است. این منطقه در زمان ورود اعراب به ایران پناهگاه زرتشتیان بوده و استحکامات دفاعی و برج و بارویی برای حفظ شهر داشته است.

جاذبه‌های تاریخی

قاین بناهای تاریخی هم دارد که عمدتاً قدمت آن‌ها به دوران میانه اسلامی برمی‌گردد، یعنی دوره‌های سلجوقیان و تیموریان. قلعه چهل دختر، قلعه کوه قائن، خانه سلطانی و خانه موسوی از جمله بناهای تاریخی این منطقه هستند.

• قلعه چهل دختر

قلعه چهل دختر در جنوب‌شرقی قائن قرار دارد و یکی از آثار ثبت شده ملی است. این قلعه‌، بر بلندای کوهی در جوار دشت و شهر قاین قرار گرفته است.

• قلعه کوه قاین

قلعه کوه قاین در جنوب شهر قائن و در ارتفاعات رشته‌کوه قهستان واقع شده است. ساخت این قلعه را به یکی از سرداران حسن صباح، در دوره سلجوقی نسبت می‌دهند. این قلعه یکی از قلعه‌های بزرگ استان خراسان جنوبی است و ویژگی خاص آن مشرف‌بودن بر منطقه قهستان است. این اثر نیز در بین آثار ملی ثبت شده است.

• خانه سلطانی

خانه سلطانی که در دوران زندیه ساخته شده، در شهر قائن قرار دارد. این خانه در گذشته‌ جزو املاک ملاکین و بزرگان این منطقه بوده است و هم‌اکنون نیز کاربری مسکونی دارد. معماری آن منحصربه‌فرد است و ارزش خاصی دارد.

• خانه موسوی

خانه موسوی نیز در دوران پهلوی اول ساخته شده است و جزو آثار ثبت شده ملی است. این بنا در خیابان جانبازان شهر قائن قرار دارد.

اماکن مذهبی

مسجد جامع قائن، آرامگاه بزرگمهر قائنی و آرامگاه شیخ ابوالمفاخر، جزو اماکن مذهبی این شهر هستند.

•  مسجد جامع

مسجد جامع قاین در قرن هشتم هجری ساخته و در قرن یازدهم مرمت شده است. منبر چوبی این مسجد به خاطر ظرافت در کار با چوب معروف است. برخی گمانه‌زنی‌ها بر این است که این بنا بر روی آتشکده‌ای از دوران قبل از اسلام بنا شده است.

• آرامگاه بزرگمهر قائنی

آرامگاه بزرگمهر قائنی در دامنه کوه بزرگمهر واقع شده و مربوط به یکی از عارفان نام‌دار قرن چهارم و پنجم است. البته قدمت بنا به قرن ششم و هفتم برمی‌گردد. شکل ظاهری بنا، چلیپایی و دارای معماری زیبایی است.

• آرامگاه شیخ ابوالمفاخر

آرامگاه شیخ ابوالمفاخر در آرامستان این شهر واقع شده است و مربوط به یکی از حکمای معروف این خطه است. این آرامگاه در جنوب شهر قائن قرار دارد و یکی از جاذبه‌های تاریخی و مذهبی شهر است.

غذاهای محلی قائن

غذاهای خاص شهر قائن شامل انواع اشکنه، آش و غذاهای گیاهی است. از اشکنه‌های مخصوص این شهر می‌توان به اشکنه گشنیز، اشکنه آرد، اشکنه سیر و… اشاره کرد. انواع آش نظیر آش آردی، شوله، کلجوش و… نیز جزو آش‌های این شهر به حساب می‌آیند. جالب است بدانید که غذاهای مخصوص قاین را فقط می‌توان از اهالی شهر تهیه کرد؛ چرا که در رستوران‌های شهر طبخ نمی‌شوند.

سوغات قاین

اصلی‌ترین سوغات قائن زعفران است. البته زرشک، بادام، عناب، آلو بخارا و پسته را نیز می‌توان از این شهر تهیه کرد. نان‌های محلی قاین هم بسیار خوشمزه و معروف هستند.

مسیرهای دسترسی

برای سفر به قاین می‌توان از مشهد، بیرجند و گرگان به سمت این شهر حرکت کرد. دو مسیر از مشهد به قائن می‌رسد که یکی حدود 4 ساعت و دیگری نزدیک به 6 ساعت طول می‌کشد. برای سفر از بیرجند نیز یک مسیر وجود دارد که حدود 107 کیلومتر طول دارد. جاده شماره 95 قاین را از شمال به مشهد و از جنوب به بیرجند متصل می‌کند.

قاین شهری نسبتاً کوچک؛ اما پر از آثار تاریخی زیباست. در سفر به این شهر حتماً از انواع زعرفان و زرشک آن خریداری کنید. شما قبلاً به این شهر سفر کرده اید؟ از جاهای دیدنی قائن چه خاطره‌ای در ذهنتان باقی مانده است؟ کدام جاذبه این شهر بیشتر جلب توجه می‌کند؟ برای ما در بخش نظرات بنویسید تا در مقالات دیگر ره بال آسمان به این جاذبه ها بپردازیم.