راهنمای سفر به ابهر | سفری به باغ گلابی و انگور

امروز قصد داریم تا چمدان‌ها را ببندیم و به یکی از زیباترین شهرهای کوهستانی غرب ایران، یعنی ابهر سفر کنیم. با ما همراه باشید تا بتوانید خودتان را برای سفر به این شهر زیبا و تماشایی آماده کنید.

ابهر کجاست؟

ابهر یکی از شهرستان‌های استان زنجان و مرکز شهرستان ابهر است. بر اساس آخرین سرشماری انجام‌شده در سال 1395، حدود 100هزار نفر در این شهر مشغول زندگی هستند. این شهر در فاصله 100‌کیلومتری جنوب‌شرق زنجان قرار دارد. این شهر 277هزار‌هکتار وسعت دارد و بعد از زنجان، بزرگ‌ترین شهر استان محسوب می‌شود.

طبیعت ابهر

طبیعت این شهر شهرت جهانی دارد. این شهر را در سطح جهانی به باغ‌های سرسبز، کوهستان‌های زیبا و رودهای جاری می‌شناسند. با وجود آنکه آب‌وهوای ابهر نسبتاً سرد و کوهستانی است؛ اما به لطف زمین حاصلخیز و منابع آب کافی، هر گوشه از آن به‌نوعی شما را شگفت‌زده می‌کند. در هر گوشه از این شهر، یک چشمه سر از خاک بیرون می‌آورد. انگار که خداوند نعمات آسمانی خود را به‌صورت کامل بر این خاک ارزانی داشته است. چشمه‌های جوشان، رودهای جاری، آبشارهای خروشان، آسمانی آبی و درختان سربه‌فلک‌کشیده، همگی در ابهر انتظار شما را می‌کشند. به لطف این طبیعت زنده و پویا، پرندگان و حیوانات متعدد نیز در نزدیکی بافت مسکونی این شهر مشغول زندگی هستند. اگر از شهرهای شلوغ و پرسروصدا عازم ابهر شوید، از شنیدن صدای پرندگان در کوچه و پس‌کوچه‌های ابهر به وجد خواهید آمد.

بهترین زمان سفر به ابهر

حداکثر رطوبت نسبی شهر ابهر به 5.94درصد و حداقل آن به 3.33درصد می‌رسد. در طول سال به‌صورت میانگین حدود 300 میلی‌‎متر بارندگی در این شهرستان دیده می‌شود. ارتفاع این شهر از سطح دریا به حدود هزار و 500 متر می‌رسد. به همین خاطر می‌توان آن را در زمره شهرهای کوهستانی و بسیار سرد ایران قرار داد. بد نیست بدانید ابهر به‌صورت میانگین، 200 روز در سال، یخ‌بندان را تجربه می‌کند. تقریباً از اوایل آبان‌ماه تا اواسط فروردین، هوای این شهر بسیار سرد است. در این شهر زیبا، بارش‌های سنگین برف رخ می‌دهد. به همین خاطر سفر به این شهر در زمستان اصلاً توصیه نمی‌شود.

اگر به‌دنبال بهترین زمان سفر به این شهر هستید، بهتر است 3 ماه تابستان را برای سفر خودتان انتخاب کنید. هوا از اوایل اردیبهشت‌ماه به‌تدریج گرم می‌شود. هرچه به تابستان نزدیک می‌شویم، هوا مطلوب‌تر خواهد بود. در فصل تابستان، بخشی از برف کوه‌ها آب شده و رودهای متعدد بر روی زمین جاری می‌شوند. در فصل تابستان هوا برای سفر به ابهر بسیار مطبوع است. پس می‌توان گفت که تابستان بهترین زمان سفر به این شهر کوهستانی محسوب می‌شود.

جاهای دیدنی ابهر

• چشمه علی بلاغی

چشمه علی بلاغی یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی ابهر محسوب می‌شود. این چشمه پرآب و جوشان در جاده ابهر – قیدار واقع شده است. جالب است بدانید که این چشمه جوشان، حدود 10 لیتر در ثانیه آبدهی دارد. این چشمه در جنوب دامنه ملا داغی و در ارتفاع 700‌متری از سطح جاده واقع شده است. خوشبختانه می‌توانید با ماشین خودتان را تا نزدیکی این چشمه برسانید. البته به هر صورت برای تماشای این چشمه خروشان و چشیدن شیرینی آب آن، باید کمی پیاده‌روی و خستگی را به جان بخرید. در طول مسیر دسترسی به این چشمه، چندین و چند غار طبیعی بسیار زیبا حضور دارند. این غارها نیز بخشی دیگر از جاهای دیدنی شهرستان به حساب می‌آیند. اگر اهل ماجراجویی و غارنوردی هستید، چند روزی سرگرم کشف این غارهای طبیعی خواهید بود. غار زگیل یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی این شهر است که چند صد متر طول دارد.

• آبشار گله خانه

آبشار گله خانه یا همان آبشار کله خانه یکی دیگر از جاهای دیدنی ابهر است. این آبشار در 15‌کیلومتری شمال‌شرق ابهر و در مسیر ییلاق مرچین یا همان مرشون واقع شده است. برای دسترسی به این آبشار تماشایی باید از میان باغات پربار و درختان سربه‌فلک‌کشیده این شهر عبور کنید. همین طور که از کنار درختان بلندقامت سپیدار و درختان تنومند گردو عبور می‌کنید، پرندگان از کنار شانه شما رد می‌شوند و برایتان آواز خوشامد می‌خوانند. یک کیلومتر مانده به روستای ییلاقی مرشون، یک مسیر خاکی و انحرافی کنار جاده وجود دارد. این جاده به آبشار گله منتهی می‌شود.

بد نیست بدانید که روستای ییلاقی مرشون نیز به‌تنهایی یکی از جاهای دیدنی ابهر محسوب می‌شود. از کنار این روستا رودی زیبا جریان دارد که در مسیر خود، آبشار گله خانه را خلق می‌کند. در روستای مرشون مردم روستایی خانه‌‌های خود را به مسافران و گردشگران کرایه می‌دهند. به این ترتیب می‌توانید چند روزی را مهمان سفره مردم خون‌گرم این روستا باشید.

• سد کینه ورس

در 14‌کیلومتری جنوب‌غرب ابهر و 5‌کیلومتری روستای کینه ورس، یکی از جاهای دیدنی ابهر یعنی سد کینه ورس جا خوش کرده است. این سد روی یکی از شاخه‌های رودخانه ابهررود یعنی شاخه کینه ورس احداث شده است. آب این رودخانه از جنوب به‌سمت شمال حرکت می‌کند و به دشت تاکستان وارد می‌شود. در دریاچه سد کینه ورس، انواع تفریحات آبی برای مسافران و گردشگران تعبیه شده است. در این دریاچه مصنوعی می‌توانید از تفریحاتی همانند قایق‌رانی، اسکی روی آب و جت‌اسکی لذت ببرید.

تاریخچه ابهر

برای بیان تاریخچه ابهر، باید کتاب تاریخ را باز کنیم و سری به فصل «ساسانیان» بزنیم. در آن دوران، خسرو انوشیروان، ایران را به 4 قسمت تقسیم کرد. سپس یک سپهبد را مسئول سپاه دائمی هر منطقه قرار داد. این شهردر منطقه سپهبد شمال قرار دارد. در آن دوران، منطقه ابهررود تحت تسلط خاندان مهران بود. خاندان مهران یکی از 7 خاندان برتر حکومت ایران بودند. تا پیش از خلافت هارون الرشید، این منطقه وسعت بسیاری داشت. هارون الرشید بخشی از قاقازان و همچنین ناحیه ابهررود را از این شهر جدا نمود و آن را به قزوین امروزی ملحق کرد.

این شهر آب‌وهوایی بسیار مطلوب دارد. به همین خاطر در هر دوره تاریخی، به این منطقه اهمیت بسیاری می‌دادند. بر اساس نوشته ژان شاردن، یکی از مورخان تاریخی، در دوره شاه عباس دوم صفوی، حدود ۲هزار و 500 خانه و باغچه فقط در محل ابهر امروزی قرار داشت. وسعت این منطقه به‌حدی بود که سواره‌نظام برای عبور از آن باید حدود 30 دقیقه زمان صرف می‌کرد. جالب است بدانید در دوران قاجار نیز این شهر را به‌عنوان یکی از بهترین مناطق برای سکونت می‌دانستند. به همین خاطر در همان دوران نیز هزاران خانه و باغ دیگر در ابهر بنا شد.

بناهای تاریخی و مذهبی ابهر

• آرامگاه پیر احمد زهرنوش

آرامگاه پیر احمد زهرنوش، محل دفن 3 تن از بزرگان و عرفاست. امروزه این آرامگاه به یکی از جاهای دیدنی ابهر تبدیل شده است. این آرامگاه در حاشیه جنوبی شهر قرار دارد. در تاریخ 1مهر1353، این آرامگاه را در فهرست آثار ملی ایران ثبت کردند. بر اساس نظر کارشناسان، 3 تن از عرفای این شهر در این آرامگاه به خاک سپرده شده‌اند. این در حالی است که در کتاب «تاریخچه گنبد و پیر احمد»، نام 4 تن از عرفا که در این آرامگاه به خاک سپرده شده‌اند، برده شده است. همچنین در کتاب «تاریخ ابهر» این تعداد به 6 تن نیز افزایش پیدا می‌کند.

به هر صورت این آرامگاه جزء اماکن مذهبی و تاریخی مهم ابهر به حساب می‌آید. قدمت این آرامگاه به قرن چهارم هجری قمری باز می‌گردد و از آن به‌عنوان یکی از آثار تاریخی این شهر یاد می‌کنند. در حال حاضر این آرامگاه به موزه مردم‌شناسی ابهر تبدیل شده است.

• مسجد جامع ابهر

مسجد جامع یکی دیگر از مهم‌ترین جاهای دیدنی ابهر محسوب می‌شود. این مسجد در سال 90 هجری به دستور محمد بن ابوبکر ساخته شده است. این مسجد دو درب ورودی در بخش شرقی و غربی دارد. در گذشته آب از فاصله 3فرسخی از طریق یک آبراه زیرزمینی وارد مسجد می‌شد و آب حوض آن را پر می‌کرد و نهایتاً به‌صورت یک چشمه از مسجد خارج می‌شد. در حال حاضر متأسفانه این آبراه آسیب دیده است و دیگر خبری از آن نیست.

• امامزاده زید الکبیر

امامزاده زید الکبیر یکی از نوادگان حضرت علی بن ابیطالب محسوب می‌شود. وی یکی از شخصیت‌های وارسته و مهم بوده است. به همین خاطر روی آرامگاه او، مقبره‌ای زیبا و درخور بنا کرده‌اند. مقبره امامزاده زید الکبیر، یک بنای آجری با گنبدی مخروطی‌شکل است. درباره تاریخ ساخت این مقبره، روایات بسیاری بیان می‌شود. بر اساس نظر کارشناسان، سبک معماری این مقبره به دوران ایلخانیان تعلق دارد. برخی دیگر تصور می‌کنند که بخشی از بنا در دوران صفویه به آن اضافه شده است. در گوشه‌ای از این مقبره، سنگ‌نبشته‌ای به چشم می‌خورد که نشان‌دهنده زمان بازسازی آن در سال 1075 هجری قمری است. به‌صورت کلی می‌توان گفت که این بنا حداقل 400 سال قدمت دارد و یکی از جاهای دیدنی ابهر به حساب می‌آید. این مقبره در خیابان مطهری و در میدانی با نام امامزاده زید الکبیر واقع شده است.

فرهنگ و هنر

در بخش‌های قبلی اشاره کردیم که حدود 100هزار نفر در این شهرستان زندگی می‌کنند. مردم ابهر جزء قدیمی‌ترین اقوام ایرانی به حساب می‌آیند. مردم این شهر به زبان آذری صحبت می‌کنند و گویش ابهری دارند. بد نیست بدانید از نظر زبان‌شناسی، ریشه زبان مردم این منطقه، زبان پهلوی است. این شهرستان از ترکیب جمعیتی پویا برخوردار است. بخشی از جمعیت این شهرستان را لرهای بختیاری تشکیل می‌دهند. به همین خاطر برخی از مردمان شهر به زبان لری بختیاری صحبت می‌کنند.

ابهر آب‌وهوای بسیار مطلوبی دارد. به همین خاطر بسیاری از مردم این شهر، به کشاورزی و باغداری مشغول هستند. باغ‌های سرسبز و پربار این شهر، دارای شهرت جهانی هستند. انگور، گردو و گلابی جزء مهم‌ترین محصولات این شهرستان به حساب می‌آیند. بخش دیگری از مردم این شهر نیز به زنبورداری و دامداری مشغول هستند. دام‌های این منطقه در چراگاه‌های طبیعی زندگی می‌کنند. به همین خاطر گوشت و محصولات لبنی بسیار لذیذی دارند.

مردم ابهر اکثراً مسلمان و شیعه هستند. از دوران سلجوقیان، این شهر به یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران تبدیل شد. در آن دوران مردم ترک‌زبان تأثیر بسیاری بر فرهنگ کشور داشتند. جولاهه ابهری، یوسف ابهری، خواجه حاجی ابهری، مولانا صدر محمد متخلص به نامی ابهری، عمادالدین ابوالمواهب ابهری، نظام الملک سعد الدین ابهری و ده‌ها عارف و شاعر دیگر همگی زاده این شهر بودند. هنوز هم فرهنگ و هنر در بین مردم این شهرستان موج می‌زند. هنرمندانی همانند مینا احمدی، حبیب الهیاری، فاضل امیرجانی، جابر انصاری و داریوش کاردان همگی جزء مفاخر معاصر این شهر به حساب می‌آیند.

اقامت در ابهر

با وجود آنکه ابهر دومین شهر بزرگ استان زنجان محسوب می‌شود؛ اما در مقایسه با شهرهای توریستی دیگر، وسعت کمی دارد. به همین خاطر خبری از هتل‌های بزرگ و لوکس در آن نیست. اگر قصد اقامت در ابهر را دارید، می‌توانید یا سری به هتل‌های معمولی همانند هتل گیلاس بزنید یا در اقامتگاه‌های‌ بوم‌گردی بمانید. شاید بسیاری از مسافران به‌خاطر کمبود امکانات رفاهی، حضور در اقامتگاه‌های بوم‌گردی را انتخاب نکنند. این در حالی است که اقامتگاه‌های بوم‌گردی این شهر، همانند تنور خانه، به‌حدی زیبا هستند که سفر شما را به یک سفر فراموش‌نشدنی تبدیل می‌کنند. اکثر این اقامتگاه‌های بوم‌گردی در مناطق کوهستانی و خوش‌آب‌وهوا قرار دارند. به همین خاطر به‌قدری از مناظر طبیعی و آب‌وهوای خوش کوهستانی لذت خواهید برد که به فکر امکانات لوکس نمی‌افتید.

البته لازم به ذکر است که کرایه سوئیت و ویلای شخصی نیز در این شهر بسیار رایج است. مخصوصاً در فصل تابستان می‌توانید کنار خیابان افرادی را مشاهده کنید که پلاکارد دست گرفته‌اند و انواع ویلا و سوئیت شخصی را به شما معرفی می‌کنند. هزینه اقامت در این ویلاها و سوئیت‌ها بر اساس کیفیت و منطقه متفاوت خواهد بود. اگر به‌صورت خانوادگی و دسته‌جمعی سفر می‌کنید، بهتر است در یک ویلای دربست اقامت کنید.

رستوران در ابهر

• رستوران میلاد: بلوار طالقانی جنوبی؛

• رستوران چنگال طلایی:خروجی عوارضی ابهر؛

• رستوران محراب: میدان توحید، خیابان بهشتی؛

• رستوران بلوط: خیابان طالقانی جنوبی، بالاتر از کلانتری 11؛

• رستوران پردیس: خیابان آیت الله طالقانی؛

• رستوران یاس ابهر گنجخانلو: خیابان مهری.

سوغات

• گلابی؛
• گردو؛
• انگور؛
• گلیم و جاجیم؛
• قالی دستباف؛
• محصولات لبنی؛
• عسل کوهستان؛
• سمنو؛
• نان روغنی.

مسیر دسترسی

• دسترسی زمینی

فاصله ابهر تا زنجان حدود 80‌کیلومتر است. فاصله این شهر تا تبریز نیز به حدود 390‌کیلومتر می‌رسد. همچنین اگر تهران را مبدأ حرکت خود قرار دهید، فاصله تهران تا ابهر نیز حدود 260‌کیلومتر است. از تهران می‌توانید ابتدا خودتان را به قزوین برسانید. از کمربندی قزوین به‌سمت تاکستان حرکت کنید و نهایتاً به این شهر برسید. مسیر زنجان تا این شهر نیز مستقیم است و در عرض یک ساعت از زنجان به ابهر خواهید رسید. مسیر دسترسی زمینی به این شهرستان بسیار صاف و آسفالته است. به همین خاطر بسیاری از مسافران، سفر زمینی به این شهر را ترجیح می‌دهند.

اگر قصد سفر ریلی را دارید، باید خودتان را به ایستگاه قطار خرمدره برسانید. خرمدره در فاصله 10‌کیلومتری ابهر قرار دارد. از این شهر در عرض 20 دقیقه به ابهر خواهید رسید. انواع تاکسی، ون و اتوبوس از خرمدره به‌صورت 24‌ساعته به‌سمت ابهر حرکت می‌کنند. همچنین از ترمینال جنوب تهران، ترمینال اردبیل، تبریز و زنجان، همه‌روزه چندین و چند اتوبوس به‌سمت ابهر حرکت می‌کنند. استفاده از اتوبوس ساده‌ترین و ارزان‌ترین روش سفر زمینی به ابهر محسوب می‌شود.

• دسترسی با پرواز

اگر شهر شما فاصله بسیاری از ابهر دارد و می‌خواهید سفر هوایی را انتخاب کنید، باید بدانید که ابهر فرودگاه مستقل ندارد. نزدیک‌ترین فرودگاه به ابهر، فرودگاه زنجان است. زنجان در فاصله 80‌کیلومتری این شهر قرار دارد. همه‌روزه تاکسی، اتوبوس و ون از زنجان به‌سمت ابهر حرکت می‌کنند.

خب دوستان عزیز ره بال آسمان، نظر شما درباره سفر به ابهر چیست؟ آیا تاکنون به این شهر زیبا و تماشایی سفر کرده‌اید؟ تجربیات و نظرات خود را با ما و سایر همراهان به اشتراک بگذارید.