جاهای دیدنی برازجان | راهنمای سفر برازجان

شما هم از آن دسته افرادی هستید که جنبه‌های تاریخی و آثار باستانی یک شهر در کنار طبیعت زیبایش برایتان جذاب و خاطره‌انگیز می‌شود؟ پس سفر به شهر برازجان را از دست ندهید. در این شهر می‌توانید ردپای شکوه سلطنت هخامنشیان را در آثار به‌جامانده از آن دوران مشاهده کنید و بعد تن خود را به چشمه آبگرم درمانی این شهر بسپارید تا روح و جانتان در کنار هم صفا بگیرد. اگر می‌خواهید بدانید جاهای دیدنی برازجان کجاست و چطور می‌شود به این شهر سفر کرد، ادامه مطلب را با دقت بخوانید.

برازجان کجاست؟

برازجان، دومین شهر بزرگ استان بوشهر از نظر جمعیت است و در ۶۵کیلومتری شمال شرق بندر بوشهر و سر راه ارتباطی و بازرگانی شیراز کازرون بوشهر قرار دارد. مردم برازجان بسیار خونگرم و اهل معاشرت هستند. این مردم نازنین به گویش دشتستانی صحبت می‌کنند که گویش رایج مردم شهرستان دشتستان در استان بوشهر است. بعضی محققان ریشه گویش آن‌ها را لُری جنوبی می‌دانند و عده‌ای دیگر آن را فارسی جنوبی، آمیخته به بعضی واژه‌ها یا ویژگی‌های گویش لُری.

آب و هوای برازجان | شهر دو فصل

برازجان در بهار و تابستان، آب و هوای گرم و شرجی با دمایی بیشتر از ۳۵ درجه سانتی‌گراد و رطوبت ۹۰درصدی ‌دارد؛ بنابراین بهترین فصل برای سفر و بازدید از جاهای دیدنی برازجان پاییز و زمستان ‌است. به‌طور کلی این شهر، دو فصل بیشتر ندارد: زمستانی نسبتاً خنک و تابستانی گرم و خشک و طولانی. پاییز و بهار هم آنقدر زودگذر است که نمی‌توان آمدنش را حس کرد.

پوشش گیاهی | طبیعت درمانگر

با نگاهی کلی به استان بوشهر و شهر برازجان، می‌شود فهمید که پوشش گیاهی این منطقه از نوع خلیج فارس ـ عمانی است. درخت‌هایی مثل بادام کوهی، بَنه، کل خنگ، انجیر، کنار و… در جنگل گیسکان به چشم می‌خورد. همین طور گیاهان دارویی فراوانی مثل شقایق، حنظل، پرسیاوشان، بومادران، شببوی وحشی، ختمی وحشی، بابونه، آویشن و چای کوهی در این منطقه پیدا می‌شود.

پوشش جانوری | شهر پرندگان

خرگوش، جوجه تیغی، قوچ، هوبره، تیهو، کبک، دُراج، قُمری، سار، کبوتر دل‌زرد، کبوتر باغی و چاهی، گراز، بز کوهی، مارمولک، کلاغ زاغی (قلاسوزوک)، فنچ تاجدار، فنچ مجنون، چغول، سینه سرخ و بلبل در این شهر دور هم جمع شده‌اند تا پوشش جانوری آن را تشکیل دهند.

ویدیوی جذاب از کاروانسرای برازجان

جاذبه‌ های طبیعی | زیبا و به‌یادماندنی

• غار گوریک

غار گوریک یکی از جاهای دیدنی برازجان است و در روستای نی نیزک در ۱۳کیلومتری شرق برازجان، در دامنه رشته کوه زاگرس و ۱کیلومتری شاهزاده ابراهیم واقع شده است. ساختمان این غار، خاکی‌آهکی است. البته در بعضی جاها سنگ‌های لایه‌ای با شکل‌های مختلف و رنگ‌های خاکستری و قرمز هم به چشم می‌خورد. پس از عبور از سنگ‌های بزرگ دهانه غار، تالاری به ابعاد ۲۰ در ۶۰ متر آشکار می‌شود که هرچه به انتهای آن پیش رویم، از ارتفاعش کم می‌شود. در انتهای تالار یک دهلیز وجود دارد که راه اصلی ورود به تونل غار است.

قبل از خروج از تونل یک سه‌راهی وجود دارد که مسیر سمت چپ سه‌راهی به تالار خروجیِ غار می‌رسد. طول مسیر این غار حدود ۱۱۰۰ متر است. اگر از ماجراجویی لذت می‌برید به غار سر بزنید؛ چون داخلش بسیار خنک است و اکسیژن کافی در تمامی نقاط آن برای تنفس وجود دارد.

• چشمه زیر راه

چشمه زیر راه در ۱۵کیلومتری برازجان و در توابع شهرستان دشتستان قرار دارد و یکی دیگر از جاهای دیدنی برازجان است. این چشمه تا چند سال اخیر ناشناخته بود و کمتر کسی به آن سر می‌زد. به همین دلیل طبیعت بی‌نهایت زیبایی داشت؛ اما متأسفانه امروزه اطراف چشمه مملو از زباله‌های گردشگران بی‌ملاحظه است.

• چشمه آبگرم دالکی

اگر اهل جاهای دیدنی خاص برازجان هستید، چشمه آبگرم دالکی را از دست ندهید. این چشمه در ۱۸کيلومترى شهر برازجان به سمت کازرون، بين روستاى دالکى و شهر برازجان قرار دارد. آب چشمه که خواص درمانی هم دارد در دامنه کوه از نقاط مختلف زمين و از شکاف سنگ‌هايى خارج مى‌شود و در موقع خروج سطح زيادى را مى‌پوشاند و نهر نسبتاً بزرگى را به وجود می‌آورد. در سطح آب‌ هم آلک‌هاى متنوعى رشد مى‌کند. البته از آب اين چشمه استفاده خاصى نمی‌شود، قسمتى از آب تبخير شده و بقيه آن به رودخانه مى‌ریزد. آبگرم دالکى در کنار جاده قرار دارد و آبدهى آن نسبتاً زياد (۱۸ليتر در ثانيه) است.

تاریخچه برازجان | از حکومت کوروش کبیر تا کنون

نام قدیمی شهر برازجان «تااوکه» بوده و سابقه تاریخی آن به دوران هخامنشیان بازمی‌گردد. در دهه ۵۰ شمسی به‌طور تصادفی کاخ زمستانی کوروش در چرخاب برازجان و همچنین بقایای کاخ دیگری نیز به نام بردک سیاه در این نقطه کشف شده است. در دوران اسلامی هم برازجان رونق زیادی داشت. ابوالقاسم پسر احمد جیحانی، جغرافی‌دان قرن چهارم هجری، در کتاب «اشکال العالم»، اسم برازجان را در کنار شهرهای فارس قدیم، مثل کازرون و کمارج آورده است.

جاذبه های تاریخی | یادگاری از سلطنت هخامنشیان

در شهرستان برازجان آثار و بقایای ۳ کاخ هخامنشی به نام‌های کاخ چرخاب، کاخ سنگ سیاه (که در بین اهالی به کاخ نظرآقا مشهور است) و کاخ بردک سیاه کشف شده است که از جمله جاهای دیدنی و تاریخی برازجان محسوب می‌شود. محوطه‌های باستانی که این ۳ کاخ در آن‌ها قرار گرفته است، هم از لحاظ تاریخی ارزشمند است و هم بناهای موجود در آن‌ها آثاری ویژه در تاریخ هنر معماری ایران به حساب می‌آید. اگر به باستان‌شناسی علاقه داشته باشید، متوجه می‌شوید که معماری داخلی این کاخ‌ها الهام‌گرفته از کاخ بزرگ آپادانا در شوش، پایتخت اصلی هخامنشیان است.

• کاخ هخامنشی چرخاب

کاخ چرخاب تنها یا حداقل اصلی‌ترین سند معماری است که ثابت می‌کند خلیج فارس از دوران باستان متعلق به ایران بوده است. جالب است بدانید در این محوطه باستانی یک لوح تاریخی به خطِ پارسی باستان در رابطه با کنترل هخامنشیان بر خلیج فارس کشف شده است. البته این بنا که از لحاظ ارزش‌های باستان‌شناسی همسطح با تخت جمشید و پاسارگاد است، در نزدیکی برازجان، در استان بوشهر و به فاصله ۲۰کیلومتری از خلیج فارس بدون هیچگونه محافظت و نگهداری رها شده است!

کاخ چرخاب، از جمله جاهای دیدنی برازجان و جزء کاخ‌های زمستانی امپراتوری بزرگ هخامنشی است که هرگز مسکونی نبوده است. تحقیق‌های باستان‌شناسی در محوطه کاخ نشان می‌دهد ساخت این کاخ بزرگ به فرمان کوروش کبیر صورت گرفته و احتمالاً با مرگ وی نیز متوقف شده است. بخشی از دروازه شاهی این کاخ که ناتمام مانده برخلاف تالار اصلی با لعابی از جنس سیلیس کف‌سازی شده است. پایه ستون کوچک تالار اصلی کاخ کوروش، در جریان عملیات پاکسازی این محوطه به دست آمد که بسیار شبیه پایه ستون‌های پاسارگاد طراحی شده است.

• کاخ بردک سیاه

کاخ بردک‌ سیاه هم یکی دیگر از آثار دوره هخامنشیان و از جاهای دیدنی برازجان است که در ۱۲کیلومتری شهر برازجان (روستای درودگاه) از توابع بخش مرکزی شهرستان دشتستان قرار دارد. این کاخ در جنوب ایران و در حاشیه رودخانه دالکی جای گرفته است. کاخ بردک سیاه، بعد از کاخ چرخاب بنا شده و ظرافت‌ها و ترکیب‌های خاص و رنگ‌های سیاه و سفید کاخ‌های برازجان و پاسارگاد را ندارد. در ساخت کاخ بردک سیاه از دو نوع سنگ سیاه و روشن استفاده شده که جنس و رنگ سنگ‌هادر نوع خود بسیار منحصربه‌فرد هستند.

جالب است بدانید گروهی کاوشگر در اوایل دهه ۸۰ در یکی از آخرین مراحل کاوش در این کاخ هخامنشی، چهار قطعه سنگین طلا کشف کردند که وزن کلِ آن‌ها به ۳ کیلو و ۲۰۰ گرم می‌رسید. کاربرد دقیق ۳ قطعه از این طلاها مشخص نیست؛ اما بعضی بر این عقیده‌اند که ممکن است روکش‌های زرین درهای چوبی تالار یا سنگ بنای کاخ باشند. همچنین در میان این قطعات طلا، قطعه‌ای وجود دارد که می‌تواند قسمت بالای یک جام زرین هخامنشی باشد که زیر لبه آن خطی ساده حک شده است. این قطعات منحصربه‌فرد طلا بعد از کشف به میراث فرهنگی و گردشگری استان بوشهر تحویل داده شد.

• کاخ سنگ سیاه

کاخ سنگ سیاه، تقریباً در شمال شرقی بندر بوشهر و ۱۱۰کیلومتری جنوب غربی کازرون، بر سر جاده شیراز بوشهر، در شهرستان دشتستان به مرکزیت برازجان قرار دارد. این کاخ که در حاشیه رودخانه است، بزرگی و عظمت کاخ شوش را داشت؛ اما به دلایل نامعلومی نیمه‌تمام ماند. پس از آن معماران هخامنشی تصمیم می‌گیرند در فاصله ۳۰کیلومتری آن کاخ کوچکتر و زیبای بردک سیاه را بسازند.

این کاخ دربرگیرنده یک تالار گسترده میانی و چهار ایوان در چهار سویش است. ظاهر کاخ سنگ سیاه از لحاظ سبک هنر معماری و ترکیب رنگ‌های سیاه و سفید و مشخصات ظاهری آن نشان می‌دهد که این کاخ بعد از کاخ برازجان ساخته شده ‌است. کاخ سنگ سیاه تالاری ۱۰ستونه دارد که در دو ردیف پنج‌تایی و به سبک و پلان و نقشه‌های هخامنشی ساخته شده و قابل انطباق با پاسارگاد و برازجان است. اشیاء مختلفی تا کنون از این کاخ کشف شده است که می‌توان به نقش‌برجسته‌های داریوش اول، دسته خنجرزنان هخامنشی، یک کتیبه خطِ میخی و چندین قطعه ظروف طلا اشاره کرد.

• گور دختر

گور دختر بوشهر را ابتدا باستان‌شناس بلژیکی، لویی واندنبرگ، در سال ۱۳۳۹ش کشف کرد. واندنبرگ معتقد بود گوردختر قبر چیش‌پیش یا کوروش یکم (جدِ کوروش کبیر) است؛ اما علیرضا شاپور شهبازی، آن را آرامگاه کوروش کوچک دانسته است. حدس و گمان درباره‌ این بنا فراوان است. آرامگاه ماندانا، مادر کوروش یا آتوسا، دختر کوروش، و شهبانوی هخامنشی برخی دیگر از گمانه‌ها درباره این بناست. در سال‌های ۱۳۸۰ و ۱۳۸۲ علی‌اکبر سرفراز بنای گور دختر و جلگه بزپر را بررسی و شناسایی کرد. او بنای گور دختر را متعلق به شاهان اولیه هخامنشی و کوروش اول پسر چیش‌پش و مقبره بالای آن را مربوط به همسر عیلامی وی یعنی مادر کوروش کبیر می‌داند.

• دژ برازجان

بنای معتبر و مستحکم دژ برازجان هم یکی از جاهای دیدنی این شهر است که به کاروانسرای مشیرالملک برازجان هم معروف شده است و در مقابل میدان اصلی شهر برازجان قراردارد. پیشینه این بنا به دوره‌ قاجاریه می‌رسد و در سال ۱۲۵۰ش به دست حاج میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک شیرازی، از نیکوکاران وقت شیراز و با هزینه‌ای معادل چهل‌هزار تومان ساخته شد. دژ برازجان ۴ برج دارد و از ۶۸ اتاق تشکیل شده است. معماری این بنا را حاج محمد شیرازی انجام داده است.

اماکن مذهبی | مالجأ عارفان

بقعه امامزاده ابراهیم که در میان مردم محل به نام شاهزاده ابراهیم معروف ‌است، در ۱۲کیلومتری جنوب برازجان و در ارتفاعات گیسکان قرار دارد. بقعه امامزاده ابراهیم و روستای مجاور آن به نام ننیزک (یا نی نیزک)، از طریق یک جاده فرعی آسفالت که به جاده اصلی برازجان اهرم متصل می‌شود، با برازجان مرکز شهرستان دشتستان در ارتباط است. طبق باور عمومی، امامزاده ابراهیم فرزند امام موسی کاظم(ع) است.

لباس و پوشش | اصیل و زیبا

سراسر مرز شرقی استان بوشهر با خلیج فارس در ارتباط است و به همین خاطر رطوبت نسبی در همه مواقع سال در این استان زیاد می‌شود؛ در نتیجه ساکنان استان بوشهر از لباس‌های نخی استفاده می‌کنند تا موقع کار و فعالیت‌های روزمره راحت‌تر باشند. البته جالب است بدانید که استان بوشهر از دو ناحیه کوهستانی و جلگه‌ای تشکیل شده و همین امر تا حدودی لباس ساکنان دو ناحیه را از یکدیگر متفاوت کرده است. پیشنهاد می‌کنیم در سفرتان به برازجان، لذت پوشیدن لباس‌های محلی را به خود هدیه دهید.

• پوشاک بانوان

بانوان در استان بوشهر پیراهن بلند دورچین به همراه عبای سیاه، مقنعه نازک سیاهرنگ، روبنده نازک، شلوار چیت و نوعی صندل به نام «کوش» می‌پوشند. پیراهن رسمی بانوان بوشهر جامه گشادی است که به آن پیراهن عربی می‌گویند و تزئینات بسیار زیبا و جالب بومی دارد.

• پوشاک آقایان

یکی از لباس‌های رایج در استان بوشهر، پیراهن بلند سفیدی به نام «دشداشه» است که از لباس‌های قدیمی این استان به شمار می‌رود و در سایر مناطق جنوبی کشور و کشورهای عربی هم دیده می‌شود. در اغلب مواقع آقایان برای محافظت سر از گرما و تابش خورشید، سرپوشی به نام «عرقچین» بر سر می‌گذارند.

در استان بوشهر معمولاً کسانی که از نظر علم و مرتبه اجتماعی در موقعیت برتر قرار داشتند، روی لباس خود عبا می‌پوشیدند. امروزه عبای بوشهر یکی از بهترین عباها در منطقه است، تا جایی که بسیاری از شیوخ عرب نخستین خریداران این لباس هستند. پوشیدن لنگ که در گویش محلی به «لنگوته» معروف است و روی شلوار بسته می‌شود، از دیگر پوشش‌های رایج در میان ساکنان استان بوشهر است.

غذاهای برازجان | تند و آتشین

پیشنهاد می‌کنیم در کنار بازدید از جاهای دیدنی برازجان، غذاهای تند و آتشین این منطقه را هم تجربه کنید. با توجه به اقلیم گرم و خشک برازجان، ساکنان این شهر از گذشته تا به امروز به غذاهای خاصی روی آورده‌اند که معمولاً مزه تند و ترشی دارند. همچنین نزدیکی به دریا باعث شده فرآورده‌های دریایی به وفور در اختیار مردم قرار بگیرد.

• دمی لخلاخ

لخلاخ از کلمه عربی لخلخه به معنای بوی خوش، از سواحل عربی خلیج فارس گرفته شده و بیشتر در سواحل ایران جا افتاده است. مردم محلی معمولاً این دمی را با ماهی‌هایی مثل ‌هامور، سنگسر، سبیتی و سرخو تهیه می‌کنند. برای تهیه این غذای خوشمزه علاوه بر ماهی، از برنج، سیر، پیاز، کره یا روغن، شوید (شبت) و ادویه‌جات هم استفاده می‌شود. البته گاهی در کنار شوید، گشنیز و مقدار کمی شنبلیله هم در پخت آن به کار می‌رود.

• کبه

کبه در واقع غذایی عربی است که به شکل‌های بسیار متفاوتی در ایران طبخ می‌شود. مواد اصلی این غذا از یتیمک، بلغور ریز گندم یا للک تشکیل می‌شود. البته این غذا با توجه به روش‌های مختلف پختش، شامل گوشت چرخ‌کرده، بلغور ریز گندم، پیاز، گشنیز، عدسِ قرمز، دارچین، فلفلِ سیاه، آبلیمو، گردوی خُردشده، بادام‌زمینی خُردشده، زرشک و کشمش است.

• قلیه میگو

ماهی و میگو پای ثابت بیشتر غذاهای جنوبی هستند. قلیه میگو یکی از غذاهای سنتی بسیار خوش‌طعم و پرطرفدار استان‌های بوشهر، خوزستان و هرمزگان است، که البته طرز تهیه آن در هر کدام از این استان‌ها با دیگری تفاوت دارد. موادِ تشکیل‌دهنده‌ این غذای لذیذ، سبزیِ ماهی (گشنیز، شنبلیله)، میگو، سیر، پیاز، تمر هندی، آرد، روغن و ادویه ماهی است. این غذا را می‌شود همراه با گمنه (بلغور ریز گندم) سرو کرد.

• قیمه بوشهری

قیمه بوشهری برخلاف اسمش با قیمه‌های معمولی تفاوت زیادی دارد. عمده این تفاوت مربوط به لِه کردن گوشت می‌شود، البته مزه‌ آن هم تا حدودی فرق می‌کند. برای تهیه این قیمه، گوشت را با گوشت‌کوب لِه می‌کنند، به‌طوری که بعد از پخت غذا، اگر قاشق را درون آن بزنید، باید کِش بیاید. این غذا طعمی شور و ترش دارد. لپه، پیاز، گوشت قرمز، ربِ گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، دارچین، زردچوبه، گَردِ لیمو عمانی، زعفران و نمک مواد اولیه‌ این غذا را تشکیل می‌دهند. در بوشهر این غذا را اغلب همراه با شکرپلو سرو می‌کنند که یکی دیگر از غذاهای سنتی استان است.

• شکرپلو

شکرپلو یکی از غذاهایی است که در بوشهر و برخی از شهرهای جنوبی به همراه قیمه بوشهری در مجالس، ضیافت‌ها و عزاداری‌ها سرو می‌شود. طعم شیرین این غذا ممکن است با هر سلیقه‌ای سازگار نباشد؛ اما در کنار قیمه بوشهری که طعمی ترش و شور دارد، ترکیب مناسبی به نظر می‌رسد. شکرپلو شبیه همان شیرین‌پلوی سایر شهرهای ایران است. محتویات اصلی این پلوی لذیذ بوشهری شامل برنج، شکر و زعفران است.

اقامت | آرامشی بی‌نظیر

بی‌تردید بعد از بازدید از جاهای دیدنی برازجان لازم است جایی تمیز و آرام استراحت کنید. از مراکز اقامتی این شهر می‌توان به هتل جهانگردی برازجان اشاره کرد؛ این هتل با زیربنای ۶۴۰۰ مترمربع دارای ۶۰ اتاق برای اقامت مسافران است. کافی‌نت، تالار پذیرایی برای برگزاری مراسم‌ها و جشن‌ها، پارکینگ اختصاصی و سالن آمفی تئاتر هم از امکانات این هتل است. محیط هتل جهانگردی در این شهر زیبای جنوبی کشور فضایی آرام برای شما مهیا کرده است.

از جمله رستوران‌های این شهر هم رستوران پردیس واقع در خیابان شریعتی و رستوران ایتالیایی میلانو در بلوار شهدا هستند.

سوغاتی برازجان | دست‌بافته‌های زیبا

مرکز خرید «الهیه» واقع در خیابان بیمارستان و «برج شکوه» واقع در خیابان کریم زاده از جمله بازار‌ها و مراکز خرید برازجان است. مهم‌ترین سوغاتی‌های برازجان عبارت‌اند از خرما، رطب، خارک، تنباکو، حصیر و محصولات بافته‌شده با برگ نخل، ظروف سفالی، قالی، قالیچه، گبه، گلیم، نمد، گیوه، عبا، ملحفه، قبا، ارده (شیره کنجد)، قلیه ماهی و میگو، انواع حلوا، رنگینک، گرده، مشتک و انواع دیگر نان محلی، لورک، ماست و سایر لبنیات محلی، زیره، بنگو، گلگاوزبان و شنبلیله.

راه دسترسی | سفر به شهر یادگار تمدن هخامنشیان

برای دسترسی به شهر برازجان از سمت شمال باید ابتدا از شهر کازرون عبور کرده و با استفاده از جاده شماره ۵۵ به شهر برازجان رفت. برای رسیدن به این شهر از سوی شرق و جنوب باید از شهر اهرم عبور کرده و با استفاده از جاده ۹۴ و ۹۶ سپس ۵۵ به برازجان رسید. برازجان، فرودگاه و ایستگاه راه آهن ندارد.

امیدوارم از سفر با مجله گردشگری ره بال آسمان به برازجان لذت برده باشید. بی‌شک جاهای دیدنی برازجان بسیار زیباست و ارزش یک بار سفر را دارد. شما درباره برازجان چه اطلاعات دیگری دارید؟ قبلاً به این شهر سفر کرده‌اید؟ از منطقه حفاظت شده حله دیدن کرده‌اید؟ در بخش نظرات، برای ما از خاطرات خود بنویسید.