راهنمای سفر گچساران | جاهای دیدنی شهر آب و آتش

اگر برای روزهای سرد پاییزی و زمستانی دنبال محل مناسبی برای سفر می‌گردید، ما گچساران در استان کهکلیویه و بویراحمد را به شما پیشنهاد می‌کنیم. این شهر با آبشارهای زیبا در روز و شعله حاصل از سوخت نفت و گاز در شب، تصاویر زیبایی پیش روی گردشگران قرار می‌دهد. ترکیب زیبای آب آبشار و گرمای خورشید تابان و شعله‌های آتش بر فراز چاه‌های نفت و گاز باعث شده به گچساران لقب شهر آتش و آب را بدهیم. در ادامه به این شهر سفر می‌کنیم. همراه ما باشید تا با جاهای دیدنی گچساران بیشتر آشنا شوید.

گچساران کجاست؟

شهر گچساران، در  کهگیلویه و بویر‌احمد، از استان های جنوب ایران قرار دارد؛ اما در تقسیم‌‌بندی‌های گذشته بخشی از استان فارس بوده است. نام دیگر شهر گچساران، دو‌گنبدان است. علت این نام‌گذاری وجود دو گنبد فروریخته‌‌ای است که در دشت‌های شرقی و غربی‌‌اش قرار دارند.

این شهر از شمال به شهرستان چُرام و کره‌‌شهبازی، از جنوب به شهرستان گناوه در استان بوشهر، از شرق و شمال شرقی به شهرستان ممسنی در استان فارس و از غرب به شهرستان بهبهان در استان خوزستان محدود می‌شود. گچساران معادن متعددی دارد و یکی از مهم‌ترین مراکز استخراج و بهره‌برداری نفت کشور است؛ شاید به همین دلیل هم هست که بلیط هواپیما گچساران همیشه در دسترس است. منطقه نفتی گچساران از نواحی قدیمی و مشهور صنعت نفت ایران است.

بهترین زمان سفر به گچساران | روزهای سرد سال

گچساران، در منطقه گرمسیر قشلاقی قرار دارد و دو نوع آب‌وهوای معتدل و خشک در نیمه شرقی و گرمسیری خشک در نیمه غربی این شهرستان حاکم است. میانگین بارندگی سالانه در گچساران ۲۹۰ میلی‌متر است، حداکثر بارندگی این شهر در آذرماه اتفاق می‌‌افتد و حداقل آن در ماه‌های خرداد و تیر. در مجموع این شهرستان یک منطقه خشک و کم‌‌بارش محسوب می‌‌شود. با این توضیح بهترین زمان سفر به گچساران و بازدید از جاهای دیدنی آن در روزهای سرد سال است.

منطقه حفاظت شده کوه دیل و منطقه حفاظت شده کوه خامین در ضلع شمالی گچساران قرار دارند. این مناطق غالباً کوهستانی، متشکل از ارتفاعات و صخره‌های سخت و صعب‌العبور هستند. پوشش گیاهی در این ناحیه، شامل بلوط (گونه غالب)، بنه، بادام، کلخنگ، زالزالک، گون و… است. از گیاهان دارویی که در گچساران و نواحی اطراف آن رشد می‌کنند، می‌توان به افشین، پشموک کوهی، برنجاس، سیاوشان، درمه، گل‌گاوزبان، کاسنی و… اشاره کرد.

این منطقه به علت شرایط خاص جغرافیایی و آب‌وهوایی و پوشش گیاهی متنوعش، محل زندگی مناسبی برای حیات وحش مناطق سردسیری و گرمسیری از جمله کل، بز، گرگ، کفتار، پلنگ، روباه، خوک وحشی، شغال، تشی، رودک، خرگوش، سمور و انواع پرندگان مانند کبک، تیهو، جغد، شاهین، عقاب و چکاوک است. زیبایی محیط سبب شده که این دو منطقه نیز در لیست جاهای دیدنی گچساران قرار بگیرند.

جاهای دیدنی گچساران | آبشارهای زیبا

• باغ چشمه بلقیس

باغ چشمه بلقیس در 4‌کیلومتری شهر چرام و در مسیر جاده چرام به گچساران قرار دارد. این چشمه بسیار زیبا و منحصربه‌فرد است و برای همین بدون شک می‌تواند یکی از جاهای دیدنی گچساران باشد.

• آبشار گنج بنار

در ۷ کیلومتری شمال گچساران، آبشار زیبایی به نام گنج بنار وجود دارد. این آبشار که در دامنه کوه‌های خائیز واقع شده‌ است، یکی دیگر از جاهای دیدنی گچساران است. آبشار گنج بار ۳۰ متر ارتفاع دارد و به همین خاطر در فصل‌های گرم سال هم آب و هوایش خنک است.

• تنگ باشتک

در ۷ کیلومتری شمال‌‌شرق گچساران، تنگ باشتک قرار دارد که یکی از جاذبه‌های طبیعی و دیدنی استان‌ کهگیلویه و بویر‌احمد و یکی از زیباترین جاهای دیدنی گچساران است. این تنگ عرض پهناوری دارد. ‌‌گاهی نیز هنگام پیمودن تنگه، نور خورشید روی سر گردشگران می‌تابد و همین امر زیبایی توصیف‌ناپذیری را برای این تنگه به ارمغان می‌‌آورد. با گذشتن از هر پیچ این مارپیچ سنگی خارق‌العاده، می‌توان چشم‌اندازهای تماشایی از صخره‌های باریک و تیز را مشاهده کرد.

• آبشار کیوان لیشتر

در ۲۵ کیلومتری شمال‌‌غرب گچساران، منطقه زیبای آبشار کیوان لیشتر واقع شده‌ است. کیوان لیشتر، آبشاری پلکانی است، با منظر‌ه‌ای رؤیایی. آب در یک مسیر پلکانی با ایجاد ۷ آبشار کوچک، جاری است و طبیعت سبز اطرافش، منظره چشم‌‌نوازی را به‌وجود آورده ‌است. بی‌جهت نیست که نام این آبشار نیز در لیست جاهای دیدنی گچساران جا خوش کرده است.

• آبشار شادگان گله جنی

آبشار شادگان گله جنی در روستای سر‌سبز و زیبای شادگان، در ۸۰کیلومتری گچساران قرار دارد. رودخانه فصلی باشتی‌‌رود در ضلع شرقی این روستا به همراه آبشارهایی زیبا و منحصربه‌‌فرد از جمله آبشار گله جنی با جغرافیایی خاص، پوشیده از درختان بلوط و علف‌‌زارهایی پر از سبزه و گل‌های بهاری و لاله‌های وحشی، قطعه‌ای از بهشت را به تصویر کشیده‌ است. این بهش کوچک و زیبا هم یکی دیگر از جاهای دیدنی گچساران است که طی مسافت طولانی به دیدنش می‌ارزد.

• منطقه حفاظت شده کوه خامین

بی‌شک یکی از نقاط زیبا و دیدنی‌‌ که در سفر به گچساران حتماً باید آن را دید، منطقه کوه خامین در ۳۰کیلومتری شمال این شهر است. وسعت این منطقه سرسبز، بالغ بر ۲۵ هزار و ۶۷۱ هکتار است که با پوشش گیاهی و جنگلی مانند بلوط، ارژن، کیکم و… منظره‌ای ناب و تحسین‌برانگیز را برای تماشا و طبیعت‌گردی ایجاد کرده ‌است. بنا به اظهار گردشگران، اینجا یکی از دل‌انگیزترین جاهای دیدنی گچساران است که باید برای یک بار هم که شده به آن سر زد.

• روستای مارین

اگر از گردشگران حرفه‌ای‌تر گچساران بخواهی که یک نقطه را به‌عنوان زیباترین جاهای دیدنی گچساران به شما معرفی کنند، روستای مارین را نام خواهند برد. روستای مارین از شمال به کوه ولی‌‌گنج و از جنوب غربی به کوه کاردی محدود می‌شود. قرارگرفتن روستا در میان دره‌ای که پیرامون آن را ارتفاعاتی بلند در برگرفته ‌است، از دلایل محبوبیت این روستا در میان طبیعت‌گردان و مسافران است. ارتفاعات جنگلی اطراف روستا در فصل‌های بهار و تابستان تفرجگاه معروفی بین طبیعت‌‌گردان است.

تاریخچه | گچساران در گذر زمان

در متون تاریخی از این شهر به نام گنبد ملغان یا گنبد ملجان یاد شده ‌است. ابن‌بلخی، از نویسندگان قرن ششم، در فارسنامه از این شهر به‌‌عنوان شهری گرمسیری یاد کرده است که آب روان دارد. این‌ طور که از شواهد و متون تاریخی بر ‌می‌آید، دو‌گنبدان در آغاز قرن ششم شهری كوچک با هوایی گرم بوده ‌است که در گذر زمان دچار تغییراتی شده است.

منطقه نفتی گچساران، از نواحی قدیمی صنعت نفت ایران به شمار می‌آید. پیش از این كه دوگنبدان كنونی ساخته ‌شود، شهركی به نام گچساران در جنوب شرقی آن قرار‌ داشت كه بعدها محلی برای فعالیت‌‌های نفتی شد. گچساران قدیم بر اثر ناهمواری زمین، محدودیت فضای شهری، تراکم تأسیسات نفتی و زلزله‌های مداوم و مکرری که به‌‌خاطر انفجارهای معادن نفت در حال اکتشاف رخ می‌‌داد، در سال ۱۳۳۰ با تصمیم دولت و شرکت نفت ایران و انگلیس، تخلیه و تخریب شد و بنا بر این شد که به شهر دوگنبدان فعلی منتقل شود. در سال ۱۳۳۴ اولین کلنگ بنای شهر فعلی زده شد و به‌تدریج، به شیوه امروزی گسترش یافت و به شهر دوگنبدان (گچساران) معروف شد.

بناهای تاریخی | یادگار سلاطین

• پل خیری و محمدخان

 پل تاریخی خیری و محمدخان که مربوط به دوران اسلامی است، در سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. این پل که ۱۳۰ متر طول و ۷ دهانه دارد، در کنار راه ارتباطی گچساران به دهدشت روی رودخانه‌ خیر‌آباد ساخته شده‌ است. پل جاذبه توریستی خاصی ندارد؛ اما در لیست جاهای دیدنی گچساران جا گرفته است.

• دژ سلیمان

دژ سلیمان در مسیری کوهستانی و صعب‌العبور واقع شده ‌است. این دژ که اهمیت خاصی در طول دوره‌‌های تاریخی مختلف داشته است، در حقیقت مقر و پایگاه سلیمان بن طاهر گناوه‌ای، رهبر یکی از فرقه‌های اسلامی بود. دژ سلیمان در کنار روستای سلیمان، در ۲۰کیلومتری جنوب غرب گچساران و در ارتفاعات کوهی با همین نام قرار دارد. این دژ برای اهل باستان‌شناسی بسیار حائز اهمیت است و یکی از جاهای دیدنی گچساران محسوب می‌شود

• چهار طاقی خیر آباد

چهار طاقی خیر آباد که متعلق به دوران ساسانی است، در ساحل رود خیر آباد و در کنار بازمانده‌های پل ساسانی آن قرار دارد. سنگ، گچ و لاشه مصالح اصلی به‌‌کاررفته در ساخت این بناست. شاید اگر این بنا تا این حد خراب و نابود نمی‌شد، خیلی راحت‌تر می‌شد آن را در لیست جاهای دیدنی گچساران قرار داد؛ اما این روزها این مکان بیشتر برای اکتشافات تاریخی مناسب است تا بازدید و گردشگری.

• گنبد لیشتر

این بنا با گنبدی پلکانی که شبیه به کلاه‌خود‌های جنگی سربازان است، بر روی تپه‌ای مصنوعی در ۲۰کیلومتری گچساران احداث شده است. قدمت گنبد لیشتر به عصر سلجوقی می‌‌رسد و در سال 1376 به ثبت ملی رسیده است. اگر به بناهای تاریخی علاقه دارید، گنبد لیشتر را هم در برنامه بازدید از جاهای دیدنی گچساران قرار دهید.

• امامزاده بی‌بی حكیمه‌

آرامگاه بی‌بی حکیمه خاتون در ۸۱کیلومتری جنوب گچساران، در میان تنگه‌ای بزرگ و طولانی قرار گرفته ‌است. شكل‌ بنای آرامگاه به‌‌صورت‌ طبیعی‌ در دل‌ كوه‌ و در حفره‌ای‌ محفوظ‌ احداث‌ شده ‌‌است‌. امامزاده‌ بی‌بی‌حكیمه،‌ که به‌ روایتی‌ دختر امام جعفر صادق (ع) است،‌ در نزد اهالی احترام ویژه‌ای دارد. جدای از بحث اعتقاد یو ارزش مذهبی این مکان، موقعیت قرارگیری بارگاه باعث شده است که آن را در مجموعه جاهای دیدنی گچساران قرار دهیم.

• امامزاده شاه عباس‌

آرامگاه امامزاده شاه عباس، دیواره‌‌هایی‌ ۶متری‌ و گنبدی‌ بزرگ‌ دارد. این امامزاده در لیشتر واقع‌ شده ‌‌است‌. بر سطح‌ دیوارهای‌ آن آثاری‌ از تزئینات‌ زیبای‌ گچ‌كاری ‌و مقرنس‌‌كاری‌ دیده‌ می‌شود. با توجه‌ به‌ سبک بنای امامزاده‌، به ‌نظر می‌رسد كه قدمت‌ این‌ بنا مربوط به دوره قبل‌ از صفویه ‌باشد.

فرهنگ و هنر | تجلی تمدن

• زبان و گویش

مردم گچساران اغلب به زبان لری جنوبی و بخشی نیز به زبان ترکی قشقایی صحبت می‌کنند. زبان لری متشکل از سه گویش عمده شمالی، بختیاری و جنوبی است. لری جنوبی، در منطقه جنوب کشور تا منطقه تنگستان بوشهر رواج دارد. زبان ترکی قشقایی هم یکی از لهجه‌های شاخه جنوب‌ غربی زبان ترکی است که در بخش‌هایی از این منطقه رایج است. اگر برای بازدید از جاهای دیدنی گچساران یک همراه محلی داشته باشید، متوجه لهجه زیبا و خاص وی خواهید شد.

• لباس و پوشش

نکته قابل توجه درباره لباس محلی استان کهگیلویه و بویراحمد این است که لباس محلی حتی در میان شهرنشینان این استان هم رایج است. با قدم زدن در خیابان‌های شهرهایی مانند یاسوج، سی‌سخت و البته گچساران، این موضوع به‌خوبی دیده می‌شود.

لباس محلی و سنتی زنان این منطقه از ۳ بخش اصلی تشکیل می‌‌شود. بخش سرپوش، شامل روسری یا «مینا» و لچکی‌ که روی مینا قرار می‌گیرد؛ بخش بالا‌تنه پیراهن، یا جامه‌ای که شامل یک پارچه ۲متری است و از زیر گردن تا کف پای زنان را می‌پوشاند؛ و در نهایت بخش پایین‌تنه که به عبارتی زیباترین بخش این لباس هم به حساب می‌‌آید، همان دامن یا تنبان است که بیشترین حجم پارچه را هم در این لباس همین بخش دارد. پوشش مردان هم از یک کُلاه‌ نمدی، کُتی که تا روی زانو را می‌پوشاند و یک شال که در حقیقت یک پارچه‌ ۲متری است، تشکیل می‌‌شود.

• غذا‌های محلی

آش دنگو: حبوباتی مانند عدس، لوبیای چشم‌‌بلبلی، ماش، نخود، گندم و بن‌سرخ که در زبان محلی به آن لیزک می‌گویند و از کوه‌های اطراف منطقه برداشت می‌شود، از مواد اصلی پخت این آش هستند. آش دنگو برای سرماخوردگی بسیار مناسب است.

شله ماشکی: مواد اولیه این خوراک، ماش و برنج است و همچنین کنجدهای کوبیده‌ شده که به همراه ناردانه‌ و پیاز داغ و زردچوبه به‌ دیگر مواد اضافه‌ می‌شوند.

آش کارده: آش کارده با گیاهی محلی به همین نام تهیه می‌شود. این گیاه در فصل بهار در کوه‌ها رشد می‌‌کند و به‌صورت تازه قابل خوردن نیست. برای تهیه این آش، کارده را خُرد کرده و در آبلیمو می‌خوابانند تا ترش شود و بعد می‌جوشانند و گندم و برنج نیم‌‌کوب را به آن اضافه می‌کنند.

نان بلوطی: برای تهیه نان بلوطی، عصاره بلوط را یک هفته درون آب می‌خیسانند تا به‌صورت خمیر درآید. سپس آن‌ را درون سبدهای مخصوصی که از شاخه‌های بادام کوهی می‌سازند، پالایش می‌کنند. بعد آن ‌را با دست ورز می‌دهند و روی ساج پهن می‌کنند تا به رنگ قهوه‌‌ای تیره در آید.

نان برکو: برای تهیه این نان، عصاره بلوط را با آرد گندم مخلوط می‌کنند و به‌‌صورت خمیر در می‌آورند، سپس روی ساج پهن می‌کنند. این نان بزرگ‌تر از نان بلوطی است و شبیه نان لواش است.

نان تیری: این نان شبیه نان لواش است. خمیری که از آب و آرد و اندکی نمک تهیه می‌شود را روی سینی آهنی‌‌ به نام تاوه که روی شعله آتش قرار دارد، پهن می‌کنند تا پخته شود.

رستوران های گچساران | چشیدن طعم‌های تازه

بعد از اینکه در جاهای دیدنی گچساران گشت و گذار کردید، بی‌شک گرسنه می‌شوید و دلتان یک وعده غذای ناب می‌خواهد. به همین خاطر در این بخش به شما می‌گوییم که برای صرف غذا کجا بروید. از میان غذاخوری‌‌های گچساران می‌توان به رستوران ‌نمونه، رستوران میزبان، رستوران آفتاب‌گردان، رستوران خوشه گندم و کبابی و پاچینی حاتمی اشاره کرد. این‌ها بین گردشگران و اهالی گچساران، برترین‌ها بوده‌اند.

سوغات گچساران | یادگار سفر

پس از یک تفریح جانانه و دلچسب در گچساران وقت آن است که قدری از سوغاتی شهر تهیه کنید تا هر وقت چشمتان به آن افتاد، یاد روزهای خوبتان در این منطقه و صفای جاهای دیدنی گچساران بیفتید. مهم‌‌ترین سوغات این شهرستان نان تیری، عسل محلی، روغن محلی، کشک، نان شیرین و نان بلوطی است. دست‌ساز‌هایی مثل گلیم سوزنی، گبه، قالیچه و انواع ظروف حصیری از دیگر سوغات‌ها این شهرستان است.

مراکز خرید گچساران | لذت بازارگردی

از مهم‌‌ترین مراکز تجاری و خرید گچساران می‌توان به مجتمع تجاری بزرگ شهر شهر عینک، پارسیان، مروارید، نور، سعدی، زمرد، حافظ، هلال‌‌احمر، ابوالفضل، طالقانی و شهرداری اشاره کرد.

اقامت در گچساران | روزهایی متفاوت

هتل چهار ستاره پاسارگاد، گزینه‌‌ای لوکس و مجلل برای اقامت در گچساران است. این هتل تا فرودگاه ۲۰ دقیقه فاصله دارد. از جمله مهم‌ترین امکانات این هتل می‌توان به لابی، آسانسور، کافی‌‌شاپ، وای‌فای رایگان، پارکینگ رایگان، سالن کنفرانس، صندوق امانات و پذیرش ۲۴ ساعته اشاره کرد. البته اگر به دنبال سفر کم هزینه‌تری هستید، مهمان‌‌سرای وفا گزینه مناسبی است. به محض رسیدن به شهر، در یکی از این دو مکان کاملاً استراحت کنید تا برای گردش در جاهای دیدنی گچساران انرژی کافی داشته باشید.

مسیرهای دسترسی  | پیش به سوی سفر

• مسیر جاده‌ای

نزدیک‌ترین مسیر زمینی از تهران به گچساران از شهر‌های قم، کاشان، زرین‌‌شهر، بروجن، گندمان و بابا‌میدان می‌گذرد و در نهایت به شهر گچساران منتهی می‌‌شود. سفر از جنوب به این شهر، از طریق بزرگراه شماره 86 و پس از عبور از قائمیه، نور‌آباد، مصیری و باشت امکان‌‌پذیر است. برای دسترسی از غرب کشور به گچساران، می‌توان به شهر بهبهان رفت و از طریق جاده 86 به گچساران رسید. شهرهای شرقی کشور هم با عبور از یاسوج و از طریق جاده ۵۵ به گچساران منتهی می‌‌شوند. اگر سفر با خودرو شخصی برایتان دشوار است، با خیال راحت سراغ خرید بلیط اتوبوس گچساران بروید.

• مسیر هوایی

فرودگاه نفت شهر گچساران در ۹کیلومتری مرکز این شهر قرار دارد. از این فرودگاه پروازهایی در روز‌های شنبه، دوشنبه، چهارشنبه و پنج‌شنبه، به‌صورت رفت‌وبرگشت به تهران، انجام می‌شود که شرکت‌ ماهان برگزار می‌کند.

سفر ما به استان کهکلویه و بویر احمد و شهرستارن گچساران نیز در همین جا به پایان رسید. امیدواریم از گشت و گذار در جاهای دیدنی گچساران لذت برده باشید. اگر روزی به این شهر سفر کردید، ما را فراموش نکنید. از خاطراتتان برایمان بگویید تا با سایر مخاطبان ره بال آسمان به اشتراک بگذاریم.