جاهای دیدنی بهبهان | راهنمای سفر بهبهان

سفر به بهبهان زیبا و بازدید از دشت منحصربه‌فرد نرگس آن، یکی از بهترین برنامه‌ریزی‌های سفر عمر شما خواهد بود. علاوه بر طبیعت زیبا، آثار تاریخی و مکان‌های مذهبی فراوانی هم در این شهر کوهپایه‌ای قرار دارد که از دیدن آن سیر نمی‌شوید. این شهر زیبا در استان خوزستان قرار دارد و می‌تواند یکی از انتخاب‌های شما در سفرهای پاییزه و زمستانه باشد. در ادامه شما را با جاهای دیدنی بهبهان و جاذبه های گردشگری آن آشنا می‌کنیم.

بهبهان کجاست؟

اگر می‌خواهید بدانید که بهبهان کجاست، باید بگوییم این شهرستان در جنوب شرقی استان خوزستان قرار گرفته و مرکز آن شهر بهبهان است. این شهر به ۳ بخش مرکزی، زیدون، تشان (آغاجاری) و ۴ شهر و ۶ دهستان تقسیم شده است. بهبهان کنونی تقریباً همان استان «ارَگان» تاریخی است. این شهر از طرف شمال و شرق به استان کهگیلویه و بویراحمد، از جنوب به استان بوشهر و از غرب به شهرستان امیدیه محدود می‌شود.

جاهای دیدنی بهبهان موقعیت ویژه‌ای دارند؛ چرا که در دشتی نزدیک به ارتفاعات زاگرس و بندرهای جنوبی واقع شده‌اند. همین طور در گذرگاه چهار استان است و رودخانه‌های پر آب دارد. گویش بهبهانی با گنجینه‌ای سرشار از کلمه‌های قدیمی، با گذشت سال‌های سال اصالت خود را حفظ کرده است. این گویش بیش از ۳هزار ضرب‌المثل دارد و از بازمانده‌های زبان پهلوی پارسیک و بسیار شبیه به گویش دشتی‌تنگستانی است.

بهبهان و بادهای گرم و مرطوب

استان خوزستان در جنوب غرب ایران به دو منطقه کوهستانی و جلگه‌ای تقسیم می‌شود. بهبهان در منطقه جلگه‌ای و کوهپایه‌ای خوزستان قرار گرفته ‌است. آب‌ و هوای نیمه‌بیابانی داشته و تحت‌تأثیر بادهای گرم و مرطوب از سمت خلیج فارس قرار دارد. بهبهان بیشترین دمای خود را در تیر و مرداد (تا ۵۰ درجه) و کمترین دما (صفر درجه سانتی‌گراد) را در آذر و دی تجربه می‌کند؛ بنابراین بهتر است برای بازدید از جاهای دیدنی بهبهان، فصل‌های سرد را انتخاب کنید.

طبیعت زیبای بهبهان

بهبهان یکی از سبزترین شهرهای خوزستان است. در اطراف جاهای دیدنی بهبهان گل‌های نرگس، آفتابگردان، بابونه، محمدی و… می‌رویند. این شهر سه نوع پوشش گیاهی درخت، درختچه و علوفه‌های مرتعی دارد. درخت‌های بادام کوهی، کُنار، کَهور، اُکالیپتوس، ریا، نخل، گز شاهی و درختچه‌های گَوَن، کهورک، رمیلک، پنج‌انگشت و علوفه‌های تاج خروسی سفید، موتر، گنجی و کاهوسا از عمده‌ترین گیاهان این منطقه هستند.

تنوع حیوانات در بهبهان

در میان جاهای دیدنی بهبهان، مناطق حفاظت‌شده‌ای برای ایجاد محلی مناسب برای ادامه حیات گونه‌های جانوری وجود دارد. گونه‌های حمایت‌شده آن پلنگ، کاراکال، گربه جنگلی، گراز، کفتار، روباه، کبک، بز و… است. در گذشته قوچ و میش و آهو نیز در دشت‌های این ناحیه زندگی می‌کردند که متأسفانه به علت شکار بی‌رویه و تخریب زیستگاه‌ها، نسلشان از بین رفته است.

جاذبه های طبیعی بهبهان

• نرگس زار بهبهان

در یک سفر هیچ چیز به اندازه دیدن یک دشت پر از گل، انسان را به وجد نمی‌آورد. یکی از جاهای دیدنی بهبهان دشت نرگس آن است. در واقع قدیمی‌ترین نرگس زار طبیعی ایران و زادگاه اصلی این گل در بهبهان قرار دارد. مساحت این نرگس زار زیبا ۵۰۰ تا ۷۰۰ هکتار بوده و از میدان بید بلند‌‌ تا منطقه تکاب ادامه دارد.

• پلاژ مارون

اگر به دنبال مجموعه‌ای دل‌نشین در فضایی سبز کنار دریاچه سد‌‌ مارون هستید، پلاژ مارون را از دست ندهید. این پلاژ یکی از جاهای دیدنی بهبهان است که امکاناتی مثل رستوران، کافی‌شاپ، پارکینگ، فضای سبز، زمین فوتبال، قایق‌سواری و دوچرخه‌سواری هم دارد و دیدن آن هم فال است و هم تماشا.

• دریاچه چاه ماری

این دریاچه نیز یکی دیگر از جاهای دیدنی بهبهان است. در اطراف دریاچه چاه ماری گونه‌های سازگار مثل اُکالیپتوس، کُنار و کَهور کاشته‌اند تا منطقه‌ای زیبا و مفرح برای گردشگران ایجاد شود. دسترسی به این منطقه از طریق شهرستان بهبهان، جاده امیدیه، جاده سد‌‌ چاه ماری بسیار آسان است. این دریاچه با ۱۰ متر عمق، توانایی ذخیره ۷۰۰ هزار مترمکعب آب را دارد.

• منطقه شکار ممنوع کوه بدیل

البته این منطقه را نمی‌توان از جاهای دیدنی بهبهان به حساب آورد. منطقه شکار ممنوع بین دو استان کهگیلویه و بویراحمد و استان خوزستان واقع شده ‌است. این منطقه گونه‌های جانوری متنوعی دارد که هرکدام به سهم خود در زنجیره حیاتی طبیعت بسیار مؤثر هستند. همچنین پوشش گیاهی این ناحیه نیز باعث زیبایی و طراوت خاص‌‌ آن شده است.

بهبهان در گذر زمان

بخشی از جاهای دیدنی بهبهان با تاریخ آن گره خورده است. تاریخ بهبهان همواره با تاریخ ارگان (ارجان) همراه بوده تا جایی که می‌توان اساس هر دوی این‌ها را یکی دانست. با یافته‌های باستان‌شناسی، قدمت شهر را تا هزاره دوم پیش از میلاد تخمین زده‌اند. این کشفیات باستانی عبارت‌اند از: شهر‌‌ گور‌‌ مشکوفه، تابوت‌‌ کتین هوتران، فرزند پادشاه ایلامی، همراه با جام ارگان و حلقه قدرت او که نشان از شوکت و عظمت تاریخی و فرهنگی این شهر دارد.

این شهر از گذشته مرکز ارگان و کهگیلویه بوده ‌است. در زمان ساسانیان ارگان (بخش شمالی بهبهان کنونی) بازسازی شد و آریاگان نامیده شد و  یکی از ۴ شهر مهم ایران در این دوره بود. دلیل اهمیت این شهر داشتن‌‌ زمین‌‌ حاصلخیز و آب فراوان بود که موجب رونق کشاورزی و توسعه جاهای دیدنی بهبهان می‌شد. همچنین قرارگرفتن آریاگان بین فلات ایران و جلگه خوزستان دلیل تبدیل آن به مرکزی تجاری بود. اولین‌باری که نام بهبهان در متون تاریخی آمده است، سال ۷۵۰هـ.ق بوده است. در آن زمان مردمان شهر قدیمی ارجان پس از ویرانی‌‌ ارجان (به خاطر زلزله) در سیاه‌چادرهایی به نام بهان زندگی می‌کردند و پس از سکونت در محل‌‌ فعلی شهر بهبهان و ساخت خانه‌های گلی، آن را بهتر از بهان یا «بهبهان» نامیدند.

جاذبه های تاریخی بهبهان

• پل شکسته (کسری)

پل شکسته در ۲۰۰متری شرق راه بهبهان به امامزاده جعفر، بر رودخانه تاب ساخته شده و از جاهای دیدنی بهبهان مربوط به زمان ساسانیان است. تابستان‌ها که آب رودخانه فروکش می‌کند، پل کسری نمایان می‌شود. لسترنج، مؤلف کتاب‌‌ «جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی»، درباره این پل نوشته است:

«بیش از سه هزار ذراع طول داشت و در دوره ساسانیان پل خسروی نامیده می‌شد.»

• کتیبه های تنگ تکاب

در ۹کیلومتری شمال شهر بهبهان، کتیبه‌های تنگ تکاب واقع شده است. این منطقه علاوه بر جاذبه تاریخی، زیبایی‌های طبیعی و گردشگری هم دارد و از جمله جاهای دیدنی بهبهان به حساب می‌آید.

• حمام بکان

حمام بکان متعلق به دوره ساسانی است و در کنار رود مارون و نزدیکی روستای امام رضا(ع) قرار دارد. معماری این بنا به‌صورت یک قسمت مرکزی با سقف گنبدی و چهار ایوان در طرفین آن بوده‌ است. در حال حاضر سقف گنبدی وسط و ایوان‌ها تقریباً ریخته است و متأسفانه از آن ۴ ایوان فقط یک ایوان سالم باقی مانده است. با این حال هنوز هم این مکان از جاهای دیدنی بهبهان به شمار می‌رود.

• راسته بازار

در گذشته مرکز تمرکز تجارت شهر بهبهان و حومه، راسته بازار بوده که متعلق به دوره قاجار است. این بازار چندین راسته داشته که حرفه‌های مختلف در راسته‌های مخصوص به خود فعالیت می‌کردند. در حال حاضر فقط یک راسته آن باقی مانده و روی دیوار این راسته دو کتیبه قرار گرفته است. از ویژگی‌های این بازار می‌توان به سقف گنبدی، حجره‌ها و کاربرد طاق و تویزه در پوشش سقف‌ها اشاره کرد که آن را در لیست بهترین جاهای دیدنی بهبهان قرار داده است.

• بافت تاریخی شهر بهبهان

 

مسلماً بافت تاریخی هر شهری از جمله جاهای دیدنی آن به حساب می‌آید و جاهای دیدنی بهبهان نیز از این قاعده مستثنا نیستند. بافت تاریخی شهر بهبهان از شمال به خیابان شریعتی، از جنوب به خیابان گرایمی، از شرق به موازات مسیل آبخروار تا شریعتی و از غرب به خیابان پیروز منتهی می‌شود. مساحت کلی این ناحیه ۱۴۶ هکتار است. قدمت بیشتر خانه‌هایی که در این بافت وجود دارد به دوره‌های قاجار و پهلوی می‌رسد. از ویژگی‌های معماری این خانه‌ها می‌توان به وجود زیرزمین و ایوان با ستون‌های مُدور، سردَرهای قوسی و آجرکاری‌های زیبا اشاره کرد.

• آتشکده خیرآباد

در سمت راست جاده دهدشت بهبهان و در یک کیلومتری شمال روستای خیرآباد، آتشکده خیرآباد واقع شده که از جاهای دیدنی بهبهان مربوط به دوره ساسانی است. این بنا که به آتشکده چهارطاقی نیز شهرت دارد، ساختمانی است مربع‌شکل با ضلع‌های ۱۱ متر که با استفاده از گچ و لاشه سنگ ساخته شده و روی چهار پایه قرار گرفته است. این بنا سقفی گنبدی‌شکل داشته که در حال حاضر خراب شده است. این آتشکده یکی از قدیمی‎ترین و معروف‌ترین آتشکده‌های این منطقه است و برای زرتشتیان زیارتگاهی ارزشمند به حساب می‌آید.

• قلعه گلاب

یکی دیگر از جاهای دیدنی بهبهان قلعه گلاب است که در روستای چم بوستان از توابع بخش زیدون در سواحل جنوبی رودخانه زهره، قرار دارد. این قلعه از آثار دوره ساسانی در استان خوزستان است که در دوره اسلامی هم از آن استفاده می‌شده است. راه قلعه از گوشه شمالی کوه آغاز می‌شود و با پیچ‌های زیاد و شیب تندی در جهت شمال غربی و جنوب غربی امتداد می‌یابد. رو‌به‌روی قلعه گلاب، قلعه دیگری به نام قلعه گل (یا دختر) وجود دارد.

• محوطه باستانی ارجان

یکی از جاهای دیدنی بهبهان که ارزش تاریخی فراوانی نیز دارد، محوطه باستانی ارجان است. این مکان در کنار رودخانه مارون و در ۱۲کیلومتری شمال شرقی بهبهان واقع شده است. وسعت این محوطه ۵۰۰هکتار است و قدمت آن با توجه به کشف آرامگاهی مربوط به دوره عیلامیان، به هزاره دوم قبل از میلاد می‌رسد. یکی از کشفیات مهم‌‌ این محوطه تاریخی جام طلایی و حلقه قدرت ارجان است. حلقه قدرت در دست یک جسد در تابوتی برنزی قرار داشت که با توجه به نوشته ی روی دسته حلقه (کیدین ـ هوتران پسر کوروش)، صاحب این تابوت مشخص شده است. این حلقه و دیگر کشفیات که شامل خنجر، یک میله نقره‌ای، ۹۸ دکمه زرین، تنگ، ساغر و سینی برنزی می‌شد را در موزه آثار ملی‌‌ بهبهان نگهداری می‌کنند.

قرارگاه دل زائران و مشتاقان

• امامزاده‌‌ حیدر

امامزاده‌‌ حیدر فرزند امام موسی کاظم (ع) است که به علت فرار از دست عوامل حکومت عباسی به خوزستان آمد. در نهایت پس از یک درگیری با مأموران عباسی در بهبهان به شهادت رسید. به وصیت ایشان آن بزرگوار را در محل‌‌ فعلی به خاک سپردند. این منطقه نیز یکی از جاهای دیدنی بهبهان است که افراد زیادی به آن عقیده و علاقه دارند.

• امامزاده‌‌ اباذر

امامزاده اباذر در ۴۰کیلومتری جنوب بهبهان در بخش زیدون سردشت واقع شده است. با توجه به نقاشی‌ها، مشبک‌کاری‌ها و گچ‌بری‌های به‌کاررفته در آن می‌توان به شباهت آن با کار استادکاران شیرازی در دوره زندیه و اوایل قاجار پی برد که البته قسمت اعظم آن تخریب شده و مقدار کمی از آن بازسازی شده است. این امامزده هم یکی دیگر از جاهای دیدنی بهبهان است.

• مسجد جامع بکان

مسجد جامع بکان از دیگر جاهای دیدنی بهبهان در شمال شهر بهبهان و در کنار رودخانه تاب واقع شده است. طاق‌های شبستان مسجد، از سنگ تراشیده شده و از ملات گچ ساخته شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند. دور محراب آن آیات قرآنی نوشته شده است. می‌گویند هنگامی که امام رضا(ع) عازم خراسان بود، از شهر ارجان عبور کرده و در این مسجد نماز خوانده است. همین باور قدیمی باعث شده این مسجد از جاهای دیدنی پرطرفدار بهبهان به شمار بیاید.

 مشاهیر بهبهان

بهبهان مهد شاعران و عالمان زیادی بوده است. از جمله می‌توان بزرگان زیر را نام برد:

• نورعلی یا میرزا قنبر، مشهور به شوقی بهبهانی که شاعر محبوب عصر ناصری در بهبهان؛
• بوالحسن علی ابن عباس ارجانی، طبیب معروف و نویسنده کتاب‌های مهم‌‌ مربوط به طب؛
• ابوبکراحمد ابن محمد مقلب، متخلص به قاضی ارجانی شاعر فقیه قرن پنجم.

فرامرز بن خداداد کاتب ارجانی، نویسنده قرن ششم و مؤلف داستان‌های سمک عیار، یکی از بزرگ‌ترین آثار داستانی زبان فارسی است. مطلق ارجانی (گیاه‌شناس)، محمد بن احمد (قاضی و مهندس)، احمد بن محمود بهبهانی (خطاط قرن هشتم)، آصف بهبهانی (شاعر قرن دهم)، شاه عبدالوهاب (قطب بزرگ صوفیه شیعه) و… هم از مشاهیر این شهر هستند.

غذاهای خوشمزه و لذیذ بهبهان

از گذشته غذاهای محلی زیادی در بهبهان وجود داشت که بعضی از آن‌ها هنوز در این شهر درست می‌شوند. مثلاً در سال‌های گذشته از شلشلو به‌عنوان غذای اصلی استفاده می‌شد و بعدها با بهبود نسبی معیشت مردم، به‌عنوان غذای کمکی آن را طبخ می‌کردند. پختن این غذا به آرد، گوجه، پیاز، تخم‌مرغ، انار‌‌ ترش، آب و خمیرمایه نیاز دارد. بعد از حل کردن تمامی مواد و ایجاد خمیری از آن، آماده پختن در تابه است. تشتکی هم غذای دیگری است که با استفاده از برنج، لوبیا چشم‌بلبلی، گوشت گوسفندی، شوید خُرد شده و لیمو عمانی درست می‌شود. به این صورت ‌که گوشت را با ادویه و پیاز روی شعله می‌گذارند، سپس شوید و بعد از آن برنج را به صورت کته‌پلویی به آن اضافه می‌کنند. از دیگر غذاهای محلی این شهر حلوای نشا، حره (آش کارده)، حلوای ترک و سمنو است.

اقامت در بهبهان

• هتل سه ستاره رضا

هتل سه ستاره رضا در ۴ طبقه و ۳۸ اتاق و سوئیت از هتل‌های احداث شده در سال ۹۶ است. این هتل در فاصله ۴کیلومتری دشت نرگس بهبهان و در نزدیکی جاهای دیدنی بهبهان قرار گرفته و دسترسی آن به مراکز تجاری و تفریحی شهر نیز مناسب است. این هتل در فلکه ادیان (به سمت ترمینال) قرار دارد.

• پلاژ مارون

پلاژ مارون بهبهان همان طور که قبلاً گفتیم علاوه بر اقامتگاه، یکی از جاهای دیدنی بهبهان است. این مکان مجموعه‌ای تفریحی، ورزشی با ۱۳ هکتار مساحت است که در ۲۴کیلومتری شهرستان بهبهان، کنار دریاچه سد‌‌ مارون قرار دارد. برای پذیرش باید به هتل مارون واقع در بهبهان و ۳۰کیلومتری پلاژ مراجعه کرد.

• مسافرخانه استقلال

اگر می‌خواهید برای اقامت خود هزینه‌هایتان را کمتر کنید، مسافرخانه استقلال به شما پیشنهاد می‌شود. این مسافرخانه برای اقامت با هزینه کمتر مناسب است و در خیابان منتظری و میدان بیدبلند قرار دارد.

• اقامتگاه بومگردی

اقامتگاه بوم‌گردی هم طرف‌داران خود را دارد. خانه محسنی در بهبهان یکی از آن‌هاست. این خانه قاجاری‌پهلوی، در محله محسنی‌ها قرار دارد و در گذشته به خانه چهل‌دری معروف بوده ‌است. خانه محسنی علاوه بر ارائه خدمات اقامتی‌پذیرایی در زمینه فرهنگی نیز  آداب و سنن ایرانی را به گردشگران خارجی معرفی می‌کند.

• رستوران

پس از بازدید از جاهای دیدنی بهبهان و حل‌شدن موضوع اقامت، پیداکردن‌‌ رستوران خوب در وهله دوم، اهمیت پیدا می‌کند. رستوران ریحون واقع در پل سقلو، بهترین و بزرگ‌ترین رستوران شهر بهبهان است. کبابی ترنج در خیابان دادگستری، رستوران هشت بهشت در خیابان پارک ملی و فست فود پیتزا آفتاب در خیابان شهید اثنی‌عشری از دیگر غذاخوری‌های مطرح شهر هستند.

سوغات و یادگاری از بهبهان

بهبهان از گذشته صنایع دستی متنوعی داشته است. با برچیده‌شدن راسته بازار، تحولات اقتصادی و ظهور مشاغل جدید، اکثر آن‌ها از میان رفته‌اند. مهم‌ترین این صنایع عبارت بودند از: مسگری، ورشوسازی، ساخت قلیان، ظروف سفالی، عبابافی، نمدمالی، لحاف‌دوزی، گیوه و… که از این میان فقط عبابافی، نمدمالی، لحاف‌دوزی و گیوه‌دوزی باقی مانده است. اگر در بازدید از جاهای دیدنی بهبهان به بازار قدیم شهر بهبهان سری بزنید، می‌توانید ظروف زیبای مسی را مشاهده کنید که در مدل‌های مختلف به دست استادکاران این صنعت ساخته شده و می‌تواند یکی از گزینه‌های مناسب سوغاتی باشد.

ورشوسازی، هنر دیگر این شهر است که معمولاً مسافران از آن استقبال زیادی می‌کنند. سینی‌‌ کارشده به روش ورشو می‌تواند سوغاتی زیبایی از بهبهان باشد. از میان سوغات خوراکی‌، ماست و خرمای بهبهان نیز بسیار محبوب مسافران است. شیرینی‌های اصیلی که فقط در بهبهان پخت می‌شوند روافزا، حلوای برنجی، کلوچه مسقطی و انواع رنگینک است. برای مثال شیرینی قندکنجی با خاک قند یا شکر آسیاب‌شده و کنجد تهیه می‌شود. گل نرگس هم یکی دیگر از سوغاتی‌های این شهر است. فرصت خوبی است تا پس از سیر و سفر در میان جاهای دیدنی بهبهان، سوغاتی تهیه کنید و دست پر به شهر خود بازگردید.

مسیرهای دسترسی به بهبهان

• مسیر جاده ای

بهبهان از طریق بزرگراه ۸۶ به اهواز، متصل می‌شود. این بزرگراه تا کرمان امتداد دارد و مسیر مسافران‌‌ شهرهای شرقی ایران، به بهبهان است. البته این شهر در مسیر بزرگراه هفتکل به بندر دیلم، یعنی بزرگراه ۴۵ نیز هست. مسافران جنوب و شمال این شهر می‌توانند از این جاده برای رسیدن به بهبهان استفاده کنند. انتخاب شما برای بازدید از جاهای دیدنی بهبهان کدام است؟ خرید بلیط اتوبوس بهبهان یا وسیله نقلیه شخصی؟

• راه آهن

خط‌‌ آهن جنوب و زاگرس در مسیرشان، شهرهای خوزستان را به هم متصل می‌کنند. خط آهن جنوب، اتصال‌دهنده درود به اهواز است. سپس از اهواز با دو مسیر به بندر امام و خرمشهر می‌رسد. خط آهن زاگرس، شهرهای شمالی خوزستان را به هم وصل می‌کند. اگر مسیر راه آهن برای رفتن به بهبهان انتخاب شود، با استفاده از خط‌‌ ‌آهن جنوب به اهواز رفته و از آن‌جا می‌توان از راه زمینی به بهبهان رفت.

• مسیر هوایی

بهبهان فرودگاه نظامی دارد که متعلق به پدافند هوایی این شهر است و فقط برای مقاصد نظامی از آن استفاده می‌شود. نزدیک‌ترین فرودگاه به این شهر، فرودگاه نفت در گچساران است که در روزهای زوج هفته پروازهایی به پایتخت و خارک دارد. برای دسترسی آسان‌تر به این شهر و سیاحت از جاهای دیدنی بهبهان، می‌توان از فرودگاه‌های اهواز و آبادان استفاده کرد که در تمامی روزهای هفته به شهرهای بزرگ پرواز دارند.

اکنون که همراه ره بال آسمان زیبایی‌های شهر بهبهان را شناختید و با جاهای دیدنی آن آشنا شدید، فرصت خوبی است که برای زمستان یا نوروز خود برنامه‌ریزی کرده و بار سفر به این شهر را ببندید. اگر هم قبلاً به این شهر سفر کرده‌اید و این نوشته خاطرات شما را زنده کرده است، ما را هم در شیرینی خاطرات خود شریک کنید و در بخش نظرات برای ما از تجربه‌های سفر به بهبهان بگویید.