راهنمای سفر به آشخانه | سفر به نگین خراسان شمالی  

کشورمان ایران، 31 استان و بیش از 1148 شهر دارد. شما می‌توانید چند شهر از شهرهای کشورمان را نام ببرید؟ چند شهر را می‌شناسید؟ به چند شهر سفر کرده‌اید؟ مگر می‌شود بین هزار شهر، فقط 5 شهر برای سفر مناسب باشد؟ خب محال است. امروز قصد داریم تا شما را با سفر به یکی از شهرهای شمال شرق ایران آشنا کنیم. شهری که در استان خراسان شمالی قرار دارد و آن را با نام نگین این استان می‌شناسند. امروز در این مقاله با ما همراه باشید تا آشخانه، یکی از زیباترین شهرهای را بهتر بشناسید.

آشخانه کجاست؟

آشخانه یکی از شهرهای استان خراسان شمالی است. این شهر مرکز شهرستان مانه و سملقان یا همان مانا و سمنگان محسوب می‌شود که در 40کیلومتری غرب بجنورد قرار دارد. اکثر اهالی این شهر را ترک‌زبان‌ها و کردهای کرمانج تشکیل می‌دهند. مردم اکثراً به زبان کرمانجی و ترکی صحبت می‌کنند. بد نیست بدانید شهرستان مانه و سملقان را به نگین خراسان شمالی می‌شناسند.

طبیعت آشخانه

آشخانه شهری نه‌چندان بزرگ با 339هکتار وسعت است. ارتفاع این شهر از سطح دریا به حدود 850متر می‌رسد. این یعنی آب‌وهوای آشخانه نه سرد و کوهستانی و نه گرم و مرطوب است. انگار که پروردگار این شهر را دقیقاً در ارتفاع مطلوب نگه داشته است. میانگین دمای سالانه در این شهر به 14 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. همچنین به‌صورت میانگین در طول سال، این شهر 288 میلی‌متر بارش را تجربه می‌کند. پس می‌توان تصور کرد که چه طبیعتی در این شهر انتظار شما را می‌کشد. هوایی نه‌چندان سرد، مناطق نیمه‌کوهستانی، زمین‌های پربار و حاصلخیز و دشت‌های سرسبز، همگی در این منطقه دست به دست هم داده‌اند تا آشخانه شکل بگیرد.

استان خراسان شمالی به‌صورت کلی دارای طبیعتی بکر و تماشایی است. در هر گوشه از این استان، طبیعت به‌شکلی خاص خودنمایی می‌کند. در آشخانه، دامنه کوه‌ها پوشیده از گیاهان دارویی هستند. به همین خاطر پرورش زنبور و تولید عسل در این منطقه بسیار رواج دارد. بسیاری از مردم به دامداری مشغول هستند. چراگاه‌های فراوان در مراتع باعث می‌شوند تا دام‌ها سالم و پروار باشند.

طبیعت آشخانه را می‌توان طبیعتی دست‌نخورده و بکر تلقی کرد. در این منطقه مردم ارتباط بسیار مناسبی با طبیعت و حیوانات دارند. انگار که به هم‌زیستی مسالمت‌آمیزی با طبیعت رسیده‌اند. در محیط‌های طبیعی خبری از زباله، صدای شلیک گلوله یا حتی آلودگی هوا نیست. انگار که هنوز در این منطقه زندگی به‌شکلی که باید جریان دارد.

بهترین زمان سفر به آشخانه

آشخانه شهری چهارفصل است. یعنی نمی‌توان گفت که زمستان‌های این شهر بسیار سخت و سرد است. زمانی که میانگین دما به حدود 10 درجه سانتی‌گراد برسد،  یعنی تابستان‌ها خبری از گرمای هوا نیست. بر اساس آمار چند سال اخیر، نهایت دمای هوا در فصل تابستان به حدود 24 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. بر اساس نظر کارشناسان و متخصصان، دمای 21 درجه سانتی‌گراد، «دمای آرامش» است. یعنی حتی توصیه شده که با کمک سیستم تهویه‌مطبوع منزل خود، دمای خانه را روی 21 درجه قرار دهید تا نه اتلاف انرژی صورت بگیرد و نه بدن آسیب ببیند. حال تصور کنید که خداوند متعال، کنترل سیستم تهویه‌مطبوع را به دست گرفته و دمای این منطقه را روی دمای آرامش تنظیم کرده است!

در آشخانه هر فصل زیبایی منحصر‌به‌فرد دارد. اصلاً بی‌انصافی می‌شود که بخواهیم زیبایی هر فصل را با دیگری مقایسه کنیم. فصل‌های مختلف در آشخانه همانند انگشتان یک دست هستند. شاید از نظر ظاهری متفاوت باشند؛ اما نمی‌توان یکی را به دیگری ترجیح داد. با تمام این اوصاف، بسیاری از گردشگران درباره زیبایی دشت‌های پوشیده از شقایق در فصل بهار، خنکی هوا در فصل تابستان و محیط عاشقانه و آرام آشخانه در فصل پاییز صحبت می‌کنند.

جاهای دیدنی آشخانه

• دریاچه سد شیرین دره

دریاچه سد شیرین دره یکی از جاهای دیدنی آشخانه محسوب می‌شود. این دریاچه مصنوعی در فاصله 65کیلومتری غرب بجنورد و محدوده شهرستان مانه و سملقان جا خوش کرده است. سد شیرین دره روی یکی از سرشاخه‌های رود اترک قرار دارد. این سد را به‌منظور مهار سیلاب‌ها و تأمین آب آشامیدنی بجنورد و روستاهای اطراف بنا کرده‌اند. آب شهر آشخانه نیز از همین سد تأمین می‌شود. ساخت سد شیرین دره در سال 1375 آغاز شد و پس از 9 سال کار مداوم و سخت، نهایتاً در سال 1384 شاهد اتمام پروژه ساخت این سد بودیم. در حال حاضر دریاچه سد شیرین دره که پشت سد به وجود آمده است، یکی از مناطق تفریحی و عالی آشخانه به حساب می‌آید. در این دریاچه مصنوعی صدها ماهی مختلف زندگی می‌کنند. پس می‌توانید چوب ماهیگیری خود را همراه بیاورید و با آرامش تمام صبوری کنید تا یک ماهی بزرگ به دامتان بیفتد.

• روستای قصر قجر آشخانه

روستای قصر قجر یکی دیگر از جاهای دیدنی آشخانه است. برای دسترسی به این روستا، باید عازم منطقه قره سیلاب شوید. روستای قصر قجر در مناطق بکر کوهستانی آشخانه قرار دارد. به همین خاطر در فصل زمستان، سرمای شدیدی را تجربه می‌کند. در طول زمستان، روستای قصر قجر پوشیده از برف می‌شود؛ اما هوای آن در فصل بهار و تابستان معتدل و مناسب سفر ییلاقی خواهد بود. مردم این روستا به دامداری، باغداری و زنبورداری مشغول هستند. با توجه به گسترش صنعت بوم‌گردی، مردم روستای قصر قجر نیز خانه‌های ساده روستایی خود را در ازای دریافت مبلغی ناچیز، به مسافران کرایه می‌دهند. به این طریق می‌توانید چند روزی مهمان سفره گرم و پرمهر آن‌ها باشید و از سفرتان نهایت لذت را ببرید.

• آبشار بیار

آبشار بیار را می‌توان یکی از زیباترین جاهای دیدنی آشخانه دانست. این آبشار در فاصله یک کیلومتری جنوب شهر آشخانه و کنار روستای بیار قرار دارد. به همین خاطر آن را با نام آبشار بیار می‌شناسند. آبشار بیار در میان دره‌ای با همین نام واقع شده است. آبشار بیار از ارتفاعات جنوب روستا سرچشمه می‌گیرد. ارتفاع این آبشار حدود 15 متر است و برای دسترسی به آن باید کمی پیاده‌روی را به جان بخرید. البته پیاده‌روی شما به‌سرعت به پایان می‌رسد و با رخ زیبای این آبشار رو‌به‌رو خواهید شد. این آبشار جزء آبشارهای فصلی به حساب می‌آید. در فصل بهار شدت آب آبشار بیار به حداکثر میزان خود خواهد رسید.

• منطقه درکش و هاور

منطقه درکش و هاور یکی از بکرترین جاهای دیدنی آشخانه محسوب می‌شود. این منطقه در فاصله 30کیلومتری جنوب غرب آشخانه و 70کیلومتری بجنورد قرار دارد. درکش و هاور جزء مناطق شکار ممنوع به حساب می‌آید. در این حوالی می‌توانید شاهد مناطق کوهستانی، دامنه‌های سرسبز پوشیده از شقایق‌های سرخ و جنگل‌های بلوط بکر و وسیع باشید. بر اساس برآورد انجام‌شده، وسعت جنگل‌های این منطقه به حدود 200هزار هکتار می‌رسد. این جنگل‌ها بسیار بکر هستند و حیوانات مختلفی در آن زندگی می‌کنند. بازدید از این جنگل‌ها، خاطره‌ای فراموش‌نشدنی در طول سفرتان خواهد بود.

تاریخچه آشخانه

درباره شکل‌گیری تمدن در این منطقه نظرات ضدونقیض مختلفی وجود دارد. به‌صورت کلی باید گفت زمانی که آب‌وهوای یک منطقه مطلوب باشد، می‌توان حدس زد که نیاکان ما نیز آن را برای زندگی انتخاب کرده بودند. در بخش‌هایی از آشخانه، آثاری از تمدن‌های قدیمی یافت شده است. به‌عنوان مثال تپه باستانی آشخانه، یادگاری از دوران ساسانی و اشکانی به حساب می‌آید. البته نکته جالب توجه اینجاست که در بخش‌های دیگر این شهر، آثاری از تمدن‌های قدیمی‌تر متعلق به دوران مفرغ و پیش از آن نیز یافت شده است. پس می‌توان گفت که قدمت این شهر به حدود 8هزار سال پیش باز می‌گردد؛ در نتیجه این شهر یکی از قدیمی‌ترین جاهای تاریخی ایران نیز به شمار می‌آید.

بناهای تاریخی و مذهبی آشخانه

• تپه قلعه خان

تپه باستانی قلعه خان یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی آشخانه به حساب می‌آید. این تپه باستانی در 25کیلومتری غرب آشخانه و 3کیلومتری شهر قاضی قرار دارد. این تپه باستانی در سال 1386، داخل فهرست ملی آثار ایران نیز به ثبت رسیده است. بد نیست بدانید کاوش درباره این تپه تاریخی حدود 85 سال به طول انجامید. تصور کنید که باستان‌شناسان به‌مدت 85 سال، هر روز لایه‌به‌لایه خاک‌ها را کنار زده‌اند تا به حقیقت این تپه دست پیدا کنند. هرچه پیشروی می‌کردند، با آثاری جدید رو‌به‌رو می‌شدند. در ابتدا آثاری از دوران ساسانی و پیش از اسلام یافت شد. آن‌ها باز هم بیکار ننشستند و ادامه دادند. در نهایت به آثار عجیب سنگی، دیوار‌های منقش، آثار مسی و وسایلی قدیمی دست یافتند که حدود 8هزار سال قدمت داشتند. پس نتیجه گرفتند که حداقل از 8هزار سال پیش، تمدن در این منطقه جریان داشته است.

• امامزاده دلاور

امامزاده دلاور یکی دیگر از جاهای دیدنی آشخانه است که در 2کیلومتری شمال این شهر قرار دارد. مقبره این امامزاده روی یک تپه بلند مشرف به شهر است. زمانی که به مقبره این امامزاده می‌رسید، می‌توانید شاهد منظره‌ای خیره‌کننده از آشخانه باشید. انگار که این منطقه بخشی از بام آشخانه است و شما با دیدن آن آرامش پیدا می‌کنید. بر اساس اسناد تاریخی، امامزاده دلاور یکی از نوادگان امام رضا بوده است. مقبره این امامزاده برای مردم قداست بسیاری دارد. گفتنی است از حدود 60 سال پیش تاکنون، محوطه این امامزاده به گورستان مردم آشخانه نیز تبدیل شده است. پس به همین خاطر همیشه در پنجشنبه‌شب‌ها، جمعیت بسیاری در کنار این امامزاده حضور دارند.

فرهنگ و هنر

در بخش ابتدایی مقاله اشاره کردیم که اکثر مردم این شهر ترک‌زبان یا کردمانج هستند. حتی نام آشخانه نیز از نظر برخی از زبان‌شناسان، به زبان کردمانجی باز می‌گردد. گویا مردم این منطقه به آسیاب آبی، آش می‌گویند و به‌خاطر آنکه آسیاب‌های بسیاری در این منطقه وجود داشته، آن را آشخانه نامیدند. همان طور که از نام «کردمانج» مشخص است، آن‌ها نژادی از مردم کرد به حساب می‌آیند. شاید برایتان این سؤال به وجود بیاید که کردستان در غرب ایران قرار دارد، پس چرا کردها در شمال‌شرق ایران نیز حضور دارند؟

بد نیست بدانید در دوران پهلوی اول، رضاخان در مرزهای کشور احساس خطر کرد. به همین خاطر اقوام کرد که بسیار غیور و باغیرت بودند را به برخی شهرهای مرزی ایران فرستاد تا خیالش از بابت مرزها راحت باشد. این اقوام نیز با توجه به شرایط زندگی در حوالی این مرزها ساکن شدند و به این ترتیب اقوام کردمانجی به وجود آمدند. مردم این روستا مسلمان و شیعه هستند. شغل رایج مردم روستا، باغداری، زنبورداری و دامداری است. زنان این شهر نیز مشغول تولید صنایع‌دستی یا محصولات لبنی هستند.

اقامت در آشخانه

آشخانه شهر کوچکی است و نمی‌توان آن را جزء شهرهای توریستی بزرگ به حساب آورد. به همین خاطر در این شهر زیبا، خبری از هتل‌های لوکس بزرگ با خدمات عالی و درخور نیست. از‌این‌رو اگر قصد اقامت در آشخانه را دارید، باید سری به اقامتگاه‌های بوم‌گردی بزنید. همچنین کرایه سوئیت و خانه‌های شخصی یا خانه‌های روستایی نیز در این شهر رواج دارد. در ضمن برای تجربه سفری بهتر، می‌توانید سری به طبیعت بزنید و با چادر‌زدن، نهایت لذت را از طبیعت منطقه ببرید. البته برای این کار بهتر است فقط فصل تابستان را انتخاب کنید و تجهیزات لازم را همراه خود بیاورید.

رستوران در آشخانه

• رستوران امیرخانلو و پسران: آشخانه، نبش خیابان کاشانی؛
• تالار و رستوران برادران کلبادی: میدان آشخانه؛
• رستوران و کبابی سالار: میدان ارشاد، خیابان بهشتی؛
• رستوران جوجه اناری: آشخانه، خیابان مدرس؛
• رستوران هزار و یک شب: آشخانه، میدان ارشاد، خیابان بهشتی.

سوغات آشخانه

• محصولات لبنی؛
• عسل کوهی؛
• صنایع‌دستی؛
• فطیر.

مسیر دسترسی

آشخانه در فاصله 690‌کیلومتری شمال‌شرق تهران، 200‌کیلومتری سبزوار و 40‌کیلومتری بجنورد قرار دارد. دسترسی به این شهر از هر جهت جغرافیایی امکان‌پذیر است. متأسفانه این شهر فاقد ایستگاه قطار و فرودگاه اختصاصی است. اگر قصد تجربه سفر هوایی یا ریلی را دارید، ابتدا باید خودتان را به شهر بجنورد برسانید. از بجنورد نیز تاکسی، اتوبوس یا مینی‌بوس برای آشخانه وجود دارد. ارزان‌ترین و ساده‌ترین روش برای سفر به این شهر، سفر همراه اتوبوس خواهد بود.

خب دوستان عزیز ره بال آسمان، نظر شما درباره سفر به آشخانه چیست؟ آیا تاکنون به این شهر زیبا سفر کرده‌اید؟ به نظرتان از کدام یک از جاهای دیدنی آشخانه حتماً باید بازدید کرد؟ نظرات و تجربیات خود را درباره سفر به آشخانه و خراسان شمالی با ما و سایر دوستان به اشتراک بگذارید.