جاهای دیدنی مراغه | باغ شهر ایران و پایتخت نجوم جهان اسلام

بیشتر مردم در سراسر جهان علاقه وافری ‌به‌‌ سفر دارند. کشور ایران هم که‌‌ به‌‌ کشور چهار فصل شهرت دارد، در هر زمانی از سال می‌تواند پاسخ‌گوی نیازهای افراد مختلف باشد. حال مقصود از سفر، هر چه ‌‌باشد، تاریخ یا جغرافیا، جاذبه‌‌های گردشگری یا حتی سوغاتی‌های ‌منحصربه‌‌فرد؛ مراغه، باغ شهر ایران، می‌تواند گزینه خوبی برای یک سفر به‌یادماندنی باشد.

به عبارتی خواه ‌‌زمستان باشد و خواه ‌‌فصل گرما، فرقی نمی‌کند. هر مسافری به‌‌‌راحتی می‌تواند از موهبت سفر به مراغه بهره ببرد. مراغه از نظر قدمت و جاذبه‌‌های خاص طبیعی خود، برای ماجراجویان، مقصدی مطلوب به ‌‌شمار می‌رود. امید است توصیف کوتاهی که در ادامه از این شهر زیبا می‌آوریم، نقشی هر چند کوچک، در رقم‌زدن سفری مطلوب، برای مسافران و گردشگران ایفا کند.

مراغه کجاست؟

مراغه‌‌ مساحتی ‌بالغ بر 26 کیلومترمربع دارد و دومین شهر آذربایجان ‌شرقی ‌به ‌‌لحاظ وسعت و جمعیت است. تاریخ، فرهنگ، تمدن و معماری این شهر همواره ‌‌برگ زرینی ‌در کارنامه ‌‌ایران اسلامی‌ بوده‌‌ است. مراغه در دامنه جنوبی کوه سهند و در کنار رودخانه صوفی چای قرار دارد. فاصله مراغه تا تبریز ۱۳۵ کیلومتر است.

بهترین زمان سفر به مراغه | بهار و تابستان

شهر مراغه ‌‌با داشتن آب‌وهوایی معتدل و نسبتاً مرطوب به ‌‌همراه‌‌ سردی همیشگی ‌‌در هر محیط کوهستانی‌‌ حاکم است. این شهر از دیرباز، در مرکز توجه ‌‌مسافران و گردشگران بوده‌‌ و هست. سفر به ‌‌مراغه ‌‌آن هم با خرید بلیط هواپیما مراغه در فصل‌های بهار و تابستان، با وجود بارندگی و خنکای همیشگی حاکم بر آن، بی‌شک لذت‌بخش خواهد بود.

البته ‌‌با شروع فصل پاییز و در اواخر آن، کم‌کم در این منطقه ‌‌بارش‌های فراوان برف آغاز می‌شود و طرفداران این آب‌و هوای زمستانی نیز خود را به ‌‌مراغه می‌‌‌رسانند تا از لذت سفر به ‌‌محیطی کوهستانی و پربرف بی‌نصیب ‌نمانند.

لذت سفر به ‌شهر مراغه | تجربه لذتی بی‌نظیر

پیچیدن صدای ‌باد در لابه‌‌لای برگ‌ ‌درختان و باغ‌های‌ شهر، آرامش عجیبی ‌را در دل هر رهگذری ‌پدید می‌آورد. رودخانه ‌‌صوفی‌چای‌ که ‌‌از کوه‌های ‌سهند سرچشمه ‌‌می‌گیرد، با عبور خود از شهر مراغه‌‌، خونی‌ تازه ‌‌به‌‌ کالبد طبیعت می‌بخشد. کهن‌شهر مراغه‌‌ جزو معدود شهرهای ‌ایران است که ‌‌ناحیه ‌‌کوهستانی ‌و جلگه‌‌ای ‌را توأمان دارد. به ‌‌لطف این موهبت الهی ‌می‌توان در این شهر، به ‌‌کوهنوردی ‌پرداخت و هوای‌ سالم و تازه تنفس کرد یا دل را به‌‌ باغ‌ها و طبیعت سرسبز آن زد و با قدم‌زدن در میان این سرسبزی، لذت طبیعت را درک کرد.

طبیعت مراغه | رؤیایی و زیبا

در منطقه حفاظت شده‌‌ سهند که‌‌ شهر مراغه‌‌ نیز در آن قرار گرفته، ۱۵۶ گونه گیاهی ‌شناسایی ‌شده ‌‌است که ‌‌از میان آن‌ها ۲۶ گونه، ‌‌به ‌‌نام اندمیک شناخته ‌‌می‌شوند. در ارتفاعات هم گیاهانی از گونه‌‌های گون، سیاه‌‌گون، کلاه‌‌ میرحسن وجود دارند و نوع گیاهان موجود در تپه‌ها، ‌‌از گونه‌‌های گون، قانقال، فرفیون هستند.

گونه‌های شاخص جانوری هم در این ناحیه ‌‌دیده ‌‌می‌شود که ‌‌از پستانداران آن می‌توان به‌‌ خرس قهوه‌‌ای، قوچ، میش ارمنی، سیاه‌گوش، گرگ، پلنگ، روباه‌‌ و گربه وحشی اشاره‌‌ کرد. ‌‌گونه‌‌های مختلفی از خفاش‌ها و جوندگان نیز در این منطقه ‌‌دیده ‌‌می‌شوند.

جاهای دیدنی مراغه | زیبا و معجزه‌گر

• رشته کوه ‌‌سهند

عروس کوهستان‌های کشور ایران یا همان رشته کوه ‌‌سهند، با ارتفاعی حدود ۳هزار و ۷۰۷ متر و داشتن دامنه‌‌های سرسبز و چشمه‌‌های روان و پرآب، هر سال میعادگاه ‌‌بسیاری از گردشگران و مسافران این خطه است. این رشته کوه، در شمال شهر مراغه‌‌ واقع شده ‌‌و بلندترین قله آن جام نام دارد.

• غار کبوتر

غار کبوتر یا در اصطلاح محلی، غار هامپوئیل، غاری شگفت‌انگیز در ۸کیلومتری شهر مراغه‌‌ است. علت نام‌گذاری آن، وجود میدانی در ورودی غار است که ‌‌سقف آن مملو از لانه‌ها‌‌ی کبوتر است. همچنین، رسوبات آهکی متعددی که‌‌ در طی سالیان دراز، به‌‌وجود آمده‌‌اند، زیبایی بی‌بدیلی به‌‌ آن بخشیده ا‌‌ست.

• آب ‌معدنی ‌مراغه

مراغه ‌‌شهر چشمه‌‌های ‌جوشان سرد و گرم با خواص درمانی ‌بسیار است. از مشهورترین این چشمه‌ها می‌توان به‌ شورسو، چشمه گشایش، ساری‌سو، قره‌‌پالچیق، ایستی‌بولاق و… اشاره‌‌ کرد. چشمه قره‌‌پالچیق یا سیاه گِل، چشمه زیبایی‌ در دامنه ‌‌کوه‌‌ سنجان است. مردم محلی و مسافران برای استحمام در تابستان به این چشمه می‌روند. این چشمه‌‌ دارای خواص طبی است.

چشمه گرم یا به ‌‌زبان محلی ‌ایسی بولاق هم یکی دیگر از جاذبه‌‌های ‌توریستی ‌مراغه ‌‌است که ‌‌به‌‌ دلیل دارابودن خواص طبی‌ و درمانی‌، همه‌‌ ساله‌‌ عده بسیاری ‌از مسافران را به ‌سوی ‌خود می‌کشاند و موجب به‌وجودآمدن رونق اقتصادی ‌در این منطقه‌‌ شده است.

• تاریخچه شهر مراغه

مراغه، باغ شهر ایران و پایتخت نجوم جهان اسلام، جزو ۱۰ شهر کهن کشور به‌‌ شمار می‌آید. قدمت این شهر به ‌‌دوران قبل از اسلام باز می‌گردد و یکی از شهرهای آباد و باشکوه‌‌ ایران در همه دوره‌های تاریخ به ‌‌شمار می‌رود. به‌‌ گواهی تاریخ، قرن‌های ‌12 تا 14 میلادی‌، اوج قدرت‌نمایی‌ سلسله‌‌های ‌مختلف محلی‌ در شهر مراغه‌‌ بوده ‌‌است که ‌‌بارزترین آن‌ها حکومت احمدیلیان و اتابکان است.

بعدها هلاکوخان نوه ‌‌چنگیزخان مغول نیز، پس از به‌‌دست‌گرفتن فرماندهی ‌اردوی غرب در سپاه‌ مغولان، به‌ تصرف بخش‌های‌ شرقی‌ ایران اقدام کرد و توانست با شکست خلیفه عباسی ‌در بغداد، قلمرو عباسیان را نیز، به تصرف خود درآورد.

با این وجود، او ‌به بغداد که پایتخت ۶۰۰ساله عباسیان بود، نرفت و در آذربایجان مستقر شد. او سرانجام شهر مراغه‌‌ را به ‌‌دلیل آب‌وهوای‌ مطبوع و مراتع سرسبز و خرمش، به‌‌عنوان مقر حکومت قدرتمند خود برگزید.

بناهای تاریخی مراغه | یادگاری از عهد باستان

• رصدخانه مراغه

با دستور خواجه ‌‌نصیرالدین طوسی‌، وزیر دانشمند هلاکوخان، چندین مرکز علمی ‌در مراغه ‌‌ساخته ‌‌شد که ‌‌یکی از مهم‌ترین آن‌ها، رصدخانه مراغه‌‌ است. این بنا، بزرگ‌ترین رصدخانه جهان در دوره قبل از رنسانس بوده‌‌ و ساخت آن ١٥ سال‌‌ طول کشیده ‌‌است. در آن زمان، رصدخانه مراغه ‌‌به‌‌‌قدری در جهان پرآوازه‌‌ بود که ‌‌امپراطور چین برای الگوگرفتن از آن، به‌‌ شهر مراغه ‌‌سفر کرده ‌‌است.

همچنین به ‌‌علت بودایی‌بودن هلاکوخان و مسیحی‌بودن مادر و همسرش، در مراغه‌‌ و اطراف آن، رومیان و ارامنه‌‌ و نسطوریان گرد آمده‌‌ و کلیساهای‌ بسیاری ‌را بنا کرده‌اند.

• پنج مزار مراغه

یکی دیگر از آثار تاریخی این شهر، مزارهای پنج‌گانه ‌‌است. این مزارها ‌‌از بارزترین بناهای تاریخی قرن‌های ‌6 تا 8 میلادی‌، در خطه آذربایجان ‌‌است که اسامی آن‌ها عبارت است از گنبد سرخ، برج مدور، گنبد کبود، گنبد غفاریه ‌‌و گوی ‌برج.

• معبد مهر مراغه

مهر، دینی مربوط به ایران باستان ‌بود و پرستش خورشید از ارکان اصلی‌ آن به شمار می‌رفت. این دین از غرب تا شمال انگلستان و از شرق تا هند رواج یافته ‌‌بود و هنوز هم در نزد زرتشتیان و فرقه‌هایی از مسیحیت محترم است.

معبد مهر بنایی مربوط به ‌‌یکی ‌از نخستین ادیان‌‌ شناخته‌شده ‌‌بشر و متعلق به بیش از ۳هزار سال پیش است. قدمت این بنا به ‌‌دوران اشکانیان می‌رسد. این محل تاریخی، نزد افراد محلی، با نام‌های ‌امامزاده ‌‌معصوم مراغه‌‌ای‌، خانقاه‌‌، اجاق و اولیا شناخته ‌‌می‌شود. در این منطقه‌‌ گورستانی ‌یافت شده ‌‌است که ‌‌قدمت آن به‌‌ عصر آهن می‌رسد و معبدی ‌در زیر یکی ‌از گورستان‌های ‌تاریخی ‌آن قرار دارد که ‌‌قسمت‌هایی ‌از آن باستان‌شناسی شده ‌‌است، اما بخش‌هایی ‌نیز همچنان در دل خاک مدفون مانده‌‌اند.

معبد مهر از این رو به ‌‌این نام شهرت یافته ‌‌است که ‌‌آیین‌ ‌مهرپرستی ‌در آن رواج داشته ‌‌و محلی برای پرستش میترا، خدای خورشید بوده ‌است. پیروان این آیین، سنگ عظیمی ‌به ‌‌قطر 4.5 متر را می‌تراشیده‌‌اند تا بتوانند تمثیلی از میترا در دل زمین و در معبد خود به نمایش بگذارند و آن را بپرستند.

• موزه تخصصی ایلخانی در شهر مراغه

از آنجایی که مراغه‌‌ در دوره ایلخانان مغول، مقر حکومتی آن‌ها بوده ‌‌است، موزه‌‌ای در آن قرار دارد که‌‌ تمامی اشیای به ‌‌دست‌آمده ‌‌از سال‌های حکومت ایلخانان، در آنجا ‌‌نگه‌‌داری شده ‌‌و در معرض دید عموم قرار گرفته است.

زبان مردم مراغه

مردم مراغه ‌‌به ‌‌زبان ترکی آذری صحبت می‌کنند، البته ‌‌برخی از اهالی این شهر که ‌‌مسیحی هم هستند، به زبان ارمنی سخن می‌گویند.

غذاهای محلی

• شامی مراغه‌‌ای

مهارت مردم شهر مراغه ‌‌در پختن کتلت و شامی زبانزد مردم آذربایجان است. این غذای خوش‌طعم حتی ‌‌مسافران بسیاری را شیفته خود کرده ‌‌است. گوشت گوسفندی، تخم مرغ، سیب زمینی، پیاز و سبزی معطر اصلی‌ترین مواد تشکیل‌دهنده شامی مراغه‌‌ای هستند.

• کوفته تبریزی

اگر چه ‌‌این غذا ‌‌به ‌‌نام کوفته تبریزی شهرت دارد؛ اما در سراسر آذربایجان غذایی محبوب به ‌‌شمار می‌رود و طرف‌داران خاص خود را دارد. اگر بتوان این کوفته ‌‌را از دست کدبانویی مراغه‌‌ای میل کرد لذت آن دو چندان خواهد شد؛ چرا که‌‌ غذاهای محلی فوت‌وفن خاص خود را دارند که ‌‌در کمتر رستورانی می‌توان آن‌ها را یافت.

اقامت در مراغه | زدودن رنج سفر

در مراغه مهمان‌پذیرها و هتل‌هایی برای خدمت‌رسانی به گردشگران ساخته ‌‌شده‌‌اند که می‌توان با اقامت در آن‌ها خاطرات خوشی ‌از یک سفر به‌‌یادماندنی‌ با هزینه مناسب رقم زد. هتل بزرگ مراغه، هتل آلیانس مراغه، مسافرخانه آریا و مسافرخانه اسلامیه ‌‌از جمله آن‌ها هستند.

سوغات ‌مراغه | شیرین و جذاب

هر مسافر و گردشگری در پایان سفر خود به ‌‌فکر تهیه ‌‌یک یادگاری ‌یا به ‌‌اصطلاح سوغاتی ‌از شهری است که ‌‌به ‌‌آن سفر کرده‌‌ است. در مراغه ‌‌از این نظر مشکلی ‌وجود ندارد. انواع سوغاتی‌های‌ محبوب آذربایجان که ‌‌شهرت ملی ‌و جهانی‌ دارند، در این شهر به‌‌وفور به‌ چشم می‌خورند.

• باسلوق و سوجوق

هم باسلوق و هم سوجوق از شیرینی‌های معروف مراغه‌‌ هستند و طرف‌داران بسیاری دارند. نشاسته ‌‌اصلی‌ترین ماده تشکیل‌دهنده آن‌هاست و در بیشتر مغازه‌‌های سوغات‌فروشی یا شیرینی‌فروشی‌ها عرضه ‌‌می‌شوند.

• شیرینی چای مراغه (قند پنیری)

یکی از پرطرفدارترین شیرینی‌های استان آذربایجان شرقی قند پنیری است. هل، آناناس، شکر، لیمو، پرتقال و سایر طعم دهنده‌های خاص مواد تشکیل‌دهنده شیرینی چای مراغه‌ ‌‌هستند. بیشتر گردشگران و مسافران از این شیرینی خریده‌‌ و به‌‌‌عنوان سوغاتی به ‌‌شهر و دیار خود می‌برند.

• عسل سهند

کیفیت عالی عسل طبیعی سهند که ‌‌از دل دامنه‌‌های پوشیده ‌‌از گل‌های وحشی به‌ دست می‌آید، در کل کشور زبانزد است و هر مسافری را برای خرید وسوسه‌‌ می‌کند.

• دوشاب (شیره انگور مراغه)

دوشاب یا شیره انگور، یکی از خوراکی‌هایی است که‌‌ مردم مراغه ‌‌از انگور تهیه ‌‌می‌کنند. از دوشاب به‌تنهایی یا در پخت غذاها و شیرینی‌های مختلف استفاده می‌شود.

• صنایع دستی مراغه

فرش، گلیم، آثار منبت، چاقو، صابون مراغه، ‌‌انواع خشکبار، کشمش، گردو، بادام، حلواهای‌سنتی‌، گیاهان دارویی‌، عرقیجات مخصوص روستای ‌نووا، انواع لبنیات مثل ماست کیسه‌‌ای ‌و شیرهای ‌پرچرب و کره‌‌های ‌محلی‌ که ‌‌همگی‌ زبانزد خاص و عام هستند، از سوغات مراغه به شمار می‌روند.

در بین همه این سوغاتی‌ها شیرینی چای با بیش از ۱۵۰ سال قدمت و صابون مراغه نیز با همین میزان قدمت، از همه معروف‌تر هستند. به‌‌ جرأت می‌توان گفت مشهورترین سوغات شهر مراغه، صابون است. صابون مراغه‌‌ به‌صورت کاملاً طبیعی ساخته ‌‌شده ‌‌و حدود ۱۰ سال ماندگاری دارد.

همچنین دارابودن PH مناسب و اسید کنترل‌شده‌‌ این صابون‌ها، از بروز حساسیت‌های ‌پوستی جلوگیری می‌کند و برای تقویت پیاز موی ‌سر بسیار مفید است. این محصول در 3 رنگ سیاه‌‌، سفید و زرد تولید می‌شود که‌‌معروف‌ترین آن صابون زرد است. از قدیم، مردم برای ‌شست‌وشو و حمام از صابون زرد استفاده‌‌ می‌کردند.

مراکز خرید مراغه | بازارگردی در شهر

قدم‌زدن در میان دالان‌های پیچ‌درپیچ، با معماری سنتی و اصیل می‌تواند برای بسیاری از گردشگران لذت‌بخش باشد. خرید سوغاتی به‌ویژه لبنیات محلی و شیرینی‌های سنتی در حین تماشای یکایک مغازه‌ها و دکان‌ها می‌تواند تجربه‌ای متفاوت ازسفر به شهر مراغه را برای گردشگران به ارمغان بیاورد. بیشتر این مغازه‌ها سال‌هاست متعلق به یک خانواده بوده و به‌عنوان میراثی باارزش از پدران به فرزندان آن‌ها رسیده است.

مسیرهای دسترسی به شهر مراغه

• مسیر زمینی

متصل‌بودن شهر مراغه به شهرهای بناب از غرب، هشترود از شرق و ملکان از جنوب، سبب شده تا جاده‌های خوبی در مسیر ورود به مراغه وجود داشته باشد. اگرچه هنوز هم کمبودهایی در جاده‌های ارتباطی این شهر دیده می‌شود و نیازمند بهبود است؛ اما در حال حاضر دو پروژه در این راستا در حال انجام است.

اول، پروژه دوبانده‌سازی جاده مراغه به هشترود و اتصال آن به آزاد راه تبریز تهران و دوم، پروژه توریستی اتصال شهر مراغه به روستای معروف کندوان که هرکدام می‌توانند نقش مؤثری در بهبود صنعت گردشگری این شهرستان ایفا کنند.

• قطار مراغه

در سی‌ام تیر ١٣٣٥ ایستگاه مراغه افتتاح شد که در مسیر راه آهن تهران تبریز واقع شده است. طول مسیری که از شهر تهران و از طریق مسیر ریلی تا شهر مراغه کشیده شده ٦٠٧ کیلومتر و طول این مسیر از شهر تبریز تا مراغه ١٢٩ کیلومتر است. همچنین ایستگاه شهر مراغه به دلیل داشتن استانداردهای مناسب، در رتبه ایستگاه‌های درجه یک کشور قرار گرفته است.

• پرواز مراغه

فرودگاه سهند مراغه در زمینی به وسعت ٤٢ هکتار و در نزدیکی پادگان امام رضای شهر مراغه، در جاده تبریز مراغه واقع شده است. این فرودگاه تنها فرودگاه جنوب استان آذربایجان شرقی است و پرواز مراغه تهران در آن بر زمین می‌نشیند.

مراغه با طبیعتی کوهستانی و سبز و چشمه‌های آبگرم و شفابخش، همچنین سوغاتی‌های بی‌نظیر در شمال غرب ایران چشم‌به‌راه و منتظر مسافرانی است که از شهرهای مختلف به دیدارش می‌روند. اگر تاکنون تجربه سفر به مراغه و بازدید از جاهای دیدنی آن را نداشته‌اید، درنگ نکنید و چمدانتان را برای یک سفر مفرح و خاطره انگیز ببندید. اگر هم به این دیار خوب سفر کرده‌اید، برای ما از حال‌وهوای آن بگویید تا در ره بال آسمان به اشتراک بگذاریم.