راهنمای سفر به فاروج | پایتخت آجیل ایران

امروز قصد داریم تا با هم سری به یکی از شهرهای خوشمزه ایران بزنیم! شهری که آن را با نام شهر آجیلی و پایتخت آجیل ایران می‌شناسند. با ما همراه باشید تا شهر فاروج، پایتخت آجیل ایران را بهتر بشناسید و از سفر به آن لذت ببرید.

فاروج کجاست؟

فاروج یکی از شهرهای استان خراسان شمالی و یکی از جاهای دیدنی اطراف مشهد است. این شهر در شرق استان قرار دارد و مرکز شهرستان فاروج به حساب می‌آید.

مسیر دسترسی

فاروج در 30کیلومتری شمال‌غرب قوچان و 33کیلومتری جنوب‌شرق شیروان قرار دارد. برای دسترسی به این شهر می‌توانید از هر دو مسیر استفاده کنید. فاروج شهر بسیار کوچکی است. به همین خاطر طبیعتاً ایستگاه قطار اختصاصی و فرودگاه ندارد. بجنورد نزدیک‌ترین شهر به فاروج محسوب می‌شود که دارای فرودگاه اختصاصی است. در نتیجه اگر قصد تجربه سفر هوایی به فاروج را دارید، ابتدا باید بجنورد را مقصد قرار دهید. سپس از این شهر با اتوبوس یا تاکسی خودتان را به فاروج برسانید. همچنین نزدیک‌ترین ایستگاه قطار به این شهر، در قوچان قرار دارد. ایستگاه قوچان در مسیر خط آهن گرگان واقع شده است. در نهایت باید گفت که ساده‌ترین و ارزان‌ترین روش سفر به فاروج، استفاده از اتوبوس است. بلیت مستقیم اتوبوس به فاروج را می‌توانید از ترمینال اکثر شهرهای ایران تهیه کنید.

طبیعت فاروج

همان طور که اشاره کردیم، فاروج یکی از شهرهای استان خراسان شمالی است. این شهر در ارتفاع 1،230متری از سطح دریا قرار دارد. میانگین دمای سالانه در این شهر به حدود 11 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. به‌صورت میانگین سالانه 280 میلی‌متر باران در این منطقه می‌بارد. فاروج از نظر جغرافیای طبیعی، جزو مناطق کوهستانی به حساب می‌آید. به همین خاطر حدود 104 روز از سال را در یخ‌بندان سخت و سرما به سر می‌برد. کوه شاه جهان با ارتفاع 3،080 متر، به‌عنوان بلندترین قله خراسان شمالی، در جنوب این شهر قرار دارد. همین آب‌وهوای کوهستانی که شاید تحمل آن برای بسیاری از افراد سخت و دشوار باشد، باعث شده تا انواع درختان آجیل همانند گردو، بادام و پسته کوهی در این حوالی به‌خوبی رشد کنند. دقیقاً به همین خاطر است که این شهر  را «پایتخت آجیل ایران» می‌دانند.

در مناطق کوهستانی می‌توانیم شاهد باغات گردو، پسته و بادام باشیم. در بخش‌های مرتفع‌تر نیز کوه‌های پوشیده از برف خودنمایی می‌کنند. اگر اهل طبیعت‌گردی و پیاده‌روی در کوهستان باشید، باید به دل طبیعت بزنید و با یک کوله‌پشتی و یک جفت کفش مخصوص، ساعت‌ها مهمان طبیعت شوید. اهالی فاروج مردمانی خون‌گرم و دوست‌داشتنی هستند. آن‌ها به بهترین شکل ممکن با طبیعت محیط خود ارتباط برقرار می‌کنند. به همین خاطر حیوانات و پرندگان بدون ترس از حضور انسان‌ها، به زندگی خود ادامه می‌دهند. زمانی که به دل طبیعت بزنید، با گونه‌های مختلف حیوانات رو‌به‌رو خواهید شد.

بهترین زمان سفر به فاروج

در بخش قبلی اشاره کردیم که حدود 104 روز در سال، فاروج در یخ‌بندان و سرما به سر می‌برد. پس دور از ذهن نیست که 6 ماه دوم سال فکر سفر به این شهر را نکنید! از اوایل اردیبهشت‌ماه، هوا به‌تدریج گرم می‌شود. ننه سرما با غرغر فاروج را ترک می‌کند و آفتاب با دستان مهربان خود، گل‌ها را از خواب زمستانی بیدار خواهد کرد. دشت‌های فاروج پوشیده از گل‌های سرخ شقایق و لاله‌های رنگارنگ می‌شوند. در اواخر خرداد، درختان میوه و گردو جوانه می‌زنند. در تابستان زمانی که آفتاب تمام قدرت خود را به کار می‌برد، حاصل تلاش کشاورزان و باغداران از سر شاخه درختان آویزان می‌شود. هوای تابستان در این شهر اصلاً گرم نیست و در عین حال همه جا پر از نعمات الهی خواهد شد. پس می‌توان گفت که تابستان بهترین زمان سفر به فاروج است.

جاهای دیدنی فاروج

• آبشار اسفجیر

آبشار اسفجیر یکی از زیباترین جاهای دیدنی فاروج به حساب می‌آید. این آبشار در 25کیلومتری شمال‌غرب فاروج، بخش خبوشان و نزدیک روستایی با همین نام قرار دارد. روستای اسفجیر برخلاف فاروج دارای آب‌وهوایی نسبتاً معتدل است. بعد عبور از این روستا باید حدود یک ساعت پیاده‌روی در کنار رودخانه را به جان بخرید. البته این پیاده‌روی به‌حدی زیبا و تماشایی خواهد بود که اصلاً طعم خستگی را نمی‌چشید. همین طور که در حال قدم‌زدن کنار رودخانه هستید، ناگهان با دره‌ای با دیواره‌های بسیار بلند رو‌به‌رو خواهید شد. این یعنی در مسیر درست قرار دارید. وارد دره شوید و مسیر را کمی ادامه دهید. به‌تدریج صدای جوش‌وخروش آب به گوشتان می‌رسد و قطرات ریز آب با پوست شما برخورد خواهند کرد. اینجاست که متوجه می‌شوید در چند‌قدمی آبشار هستید. در این منطقه پوشش گیاهی و جانوری بسیار متنوع و منحصر‌به‌فردی وجود دارد.

• منطقه شکار ممنوع شاه جهان

در بخش‌های قبلی به‌صورت سطحی و مختصر به شاه جهان اشاره کردیم. شاه جهان نام بلندترین قله ارتفاعات این منطقه است. این ارتفاعات دنباله کوه‌های آلاداغ و بینالود هستند. قله شاه جهان حدود 3،350 متر از سطح دریا ارتفاع دارد. شاه جهان دارای بخش‌های مختلفی است. از نظر موقعیت جغرافیایی، هر بخش از این کوه شرایط مخصوص و منحصر‌به‌فردی دارد. در حقیقت حتی پوشش گیاهی و جانوری در هر منطقه با منطقه دیگر متفاوت است. وجود جنگل‌ها و پوشش گیاهی متراکم و متنوع، این منطقه را به زیستگاهی امن و آرام برای حیوانات مختلف تبدیل کرده است.

به همین خاطر در نزدیکی کوه شاه جهان می‌توانیم شاهد حضور حیواناتی همانند پلنگ، گراز، روباه، خرگوش، گورکن، گرگ، آهو، شغال، کفتار و بزکوهی باشیم. همین مسئله باعث جلب توجه شکارچیان شده است. از‌این‌رو منطقه شاه جهان را به منطقه شکار ممنوع تبدیل کرده‌اند. اگر اهل ماجراجویی و طبیعت‌گردی هستید، حتماً سری به این منطقه بزنید. همچنین دوربین عکاسی و دوربین دوچشمی خود را همراه بیاورید تا از فاصله دور نیز شاهد این حیوانات باشید. این حیوانات بسیار ترسو هستند و در فاصله دور از شما قرار می‌گیرند.

تاریخچه فاروج

زمانی که تاریخچه فاروج را بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که قبلاً آن را با نام «فرج‌آباد» می‌شناختند. دلیل این نام‌گذاری نیز این بود که گویا فردی با نام فرج‌الله این شهر را پایه‌گذاری کرده است. درباره تاریخ و قدمت این شهر روایات مختلفی وجود دارد. البته موثق‌ترین روایت به 1،200 سال پیش و دوران خلافت هارون الرشید بازمی‌گردد. همان طور که می‌دانید، هارون الرشید پنجمین خلیفه عباسی بود. خلیفه عباسی فردی با نام فرج‌الله را مأمور کرد تا منطقه‌ای خوش‌آب‌وهوا در خراسان شمالی را آباد کند تا مردم بتوانند در آن ساکن شوند. بر اساس اسناد کشف‌شده این ناحیه در حدفاصل بین دو منطقه مهم تاریخی قوچان و شیروان قرار داشت. پس می‌توان حدس زد که این منطقه دقیقاً همان فاروج امروزی است. بر این اساس که فردی با نام فرج‌الله مسئول آبادانی این شهر بود، شهر را نیز با نام فرج‌آباد شناختند.

پس از اینکه منطقه آباد شد و شرایط سکونت در آن به وجود آمد، مردم از مناطق مختلف به این شهر آمدند و خانه‌‌سازی آغاز شد. به این ترتیب فاروجی که امروز شاهد آن هستیم به وجود آمد. این شهر از دوران هارون الرشید به بعد، هیچ‌گاه خالی از سکنه باقی نماند. در هر دوره تاریخی شاهد حضور اقوام مختلف در این شهر بوده‌ایم و هنوز هم مردم محلی فاروج در آن سکونت دارند.

بناهای تاریخی و مذهبی فاروج

• قلعه تاریخی علی آباد

قلعه علی آباد یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی فاروج از نظر تاریخی به حساب می‌آید. این قلعه در فاصله 2کیلومتری غرب روستای یام و در میان دشتی هموار و مسطح قرار دارد. پلان کلی قلعه مستطیل‌شکل است و در هر گوشه آن برجی بلند به چشم می‌خورد. برای محافظت از قلعه، 2 برج در میان ضلع‌های شرقی و غربی و همچنین خندقی با عرض 15متر ساخته شده بود که هنوز هم کاملاً مشهود هستند. بر اساس روایات و منابع محلی، قدمت این بنا به دوران صفویه باز می‌گردد. جالب است بدانید حتی تا اواخر دوران قاجار نیز از این قلعه تاریخی استفاده می‌کردند. به احتمال فراوان، کاربرد این قلعه نظامی بوده و برای محافظت از اموال و دارایی‌های دولتی از آن استفاده می‌کردند. از‌این‌رو بسیاری از مردم محلی بر این باور هستند که گنجینه‌های گران‌قیمتی در این منطقه مدفون شده است.

چطور فاروج به پایتخت آجیل ایران تبدیل شد؟

شاید برای شما نیز جالب باشد که چطور فاروج به پایتخت آجیل ایران تبدیل شد. برای توضیح این مسئله باید چند سالی به عقب برگردیم. چندین سال پیش، زمانی‌ که جاده امام رضا هنوز احداث نشده بود، زائران امام رضا باید از محور فاروج حرکت می‌کردند. دلیل این بود که جاده سمنان از مسیر کویری عبور می‌کرد و سایر مسیرها از کیفیت آسفالت مناسبی برخوردار نبودند. در نتیجه بهترین جاده از میان شهر فاروج عبور می‌کرد. در آن دوران نیز در شهرهای بین‌راهی خبری از امکانات نبود؛ اما در فاروج یک کبابی عالی و مسجد وجود داشت. به همین خاطر به‌ناچار هم که شده، اتوبوس‌ها باید در این شهر توقف می‌کردند. این مسئله به رونق کبابی کمک شایان توجهی کرد.

به‌تدریج مردم این فرصت را مغتنم شمردند. آن‌ها نیز در این مسیر اقدام به فروش اجناس مختلف از جمله آجیل کردند. خب برای مسافری که باید ساعت‌ها در راه باشد چه تنقلاتی بهتر از آجیل وجود دارد؟ در ابتدا تخمه سیاه آفتاب‌گردان و تخمه سبز سبزوار در این شهر رواج پیدا کرد. جالب اینجاست که مردم فاروج نحوه تفت‌دادن و شور‌کردن تخمه را نمی‌دانستند. به همین خاطر چند نفر را از شهری دیگر آوردند تا به آن‌ها آموزش دهند. به‌تدریج این مسئله در بین مسافران دهان‌به‌دهان چرخید و آجیل فاروج شهرت پیدا کرد. مردم این شهر نیز فرصت را مغتنم شمردند و انواع آجیل را به مسافران عرضه می‌کردند. این روند تا جایی ادامه پیدا کرد که فاروج را با نام «شهر آجیلی» شناختند!

فرهنگ و هنر

بر اساس آخرین سرشماری انجام‌شده در سال 1395، حدود 18هزار نفر در این شهر مشغول زندگی هستند. بر اساس آمار، طی آخرین سرشماری، شاهد 31درصد رشد جمعیت در این شهر بوده‌ایم. این یعنی با توجه به شرایط مناسب زندگی، خوشبختانه نه فقط مهاجرت در این منطقه انجام نشده است؛ شاهد افزایش جمعیت نیز داشته است. با توجه به باغات فراوان، منابع آب کافی، رونق کشاورزی و دامداری، کمتر‌ کسی در این شهر طعم بیکاری را می‌چشد. مردم زندگی خوبی را تجربه می‌کنند و در آرامش به سر می‌برند. در گذشته بیشتر زائران امام رضا از این شهر عبور می‌کردند. به همین خاطر در آن دوران فروش سوغات و غیره به مسافران اهمیت بسیاری داشت. در حال حاضر با توجه به احداث جاده امام رضا، دیگر کسی به این شهر سر نمی‌زند. به همین خاطر مردم بیشتر به مشاغل دامداری، باغداری، زنبورداری و کشاورزی مشغول هستند.

اقامت در فاروج

از یک شهر نسبتاً کوچک با حدود 18هزار نفر جمعیت، نباید انتظار هتل‌های 5ستاره بزرگ و مجلل را داشته باشید. در حقیقت برای اقامت در این شهر، باید به‌دنبال مسافرخانه، هتل‌های 2 ستاره یا هتل‌آپارتمان بگردید. همچنین اجاره سوئیت در این شهر بسیار رایج است. در مناطق کوهستانی و بکر نیز می‌توانیم شاهد حضور چند اقامتگاه بوم‌گردی باشیم. اقامتگاه‌های بوم‌گردی امکانات چندانی ندارند؛ اما بسیار باصفا و دوست‌داشتنی هستند. همچنین در فصل تابستان، کمپ‌زدن در این منطقه تجربه بسیار عالی و فراموش‌نشدنی خواهد بود.

رستوران در فاروج

• پیتزا و ساندویچ پونک
• رستوران نیاوران
• اغذیه و بریانی

سوغات فاروج

• آجیل؛
• قالی؛
• گلیم؛
• جاجیم؛
• زعفران؛
• زرشک؛
• نان فطیر.

خب دوستان عزیز ره بال آسمان، نظر شما درباره شهر زیبای فاروج  چیست؟ به نظرتان خوشمزه‌ترین آجیل در کدام شهر وجود دارد؟ نظرات خود را درباره سفر به شهرهای شمال شرق ایران و استان خراسان با ما به اشتراک بگذارید.