جاهای دیدنی مشگین شهر | راهنمای سفر مشگین شهر

مشگین شهر در شمال غربی ایران و در نزدیکی اردبیل، با جاذبه‌های گردشگری و طبیعی فراوان، خودنمایی می‌کند. وجود طبیعت سرسبز، هوای پاک و خنک در تمامی سال، آثار تاریخی، روستاهای اصیل و زیبا، بازارهایی با بافت سنتی، صنایع دستی، مکان‌های تفریحی و… همه ساله از سراسر ایران و جهان، گردشگران فراوانی را به سمت خود می‌کشاند.

مشگین شهر کجاست؟

شهرت مشگین شهر تا جایی است که شاید نیازی نباشد برایتان بگوییم که این شهر کجاست. البته برای آن دسته که دوست دارند موقعیت مشگین شهر را روی نقشه ایران بدانند، باید بگوییم این شهر در 90کیلومتری مرکز استان اردبیل قرار دارد. فاصله مشگین شهر تا اهر، حدود 65 کیلومتر و تا پارس آباد حدود 186 کیلومتر است. مشگین شهر، سومین شهر بزرگ استان اردبیل است.

بهترین زمان سفر به مشگین شهر

مشگین شهر، آب‌وهوای سرد و خنک دارد و در منطقه‌ای کوهستانی، واقع شده است، از همین رو، در همه فصول سال، مخصوصاً در تابستان‌ها، مملو از گردشگران و مسافران است.

طبیعت مشگین شهر

این منطقه بیش از ۳هزار گونه گیاهی دارد که نوع استپی، درمنه، ممرز، بلوط و تنگرس، در آن بیشتر به چشم می‌خورند و سرسبزی این منطقه نیز از وجود همین گیاهان است. مشگین شهر از جمله معدود مناطقی است که به دلیل شرایط زیست محیطی و طبیعت سالم آن، پناهگاه جانوران فراوانی است.

آنچه مشگین شهر را به بهشت پرندگان تبدیل کرده، تنوع گونه‌های بومی و مهاجری است که در این منطقه اسکان دارند و تعداد آن‌ها حتی به صد گونه هم می‌رسد. البته این امر موجب نگرانی سازمان‌های حفاظت از محیط زیست در جهت نگهداری از این پرندگان شده است. برخی از این گونه‌های کمیاب و حفاظت‌شده عبارت‌اند از اردک بلوطی، اردک چشم طلایی، لک لک سیاه، ترمتای، مرگوس سفید و خروس کولی سینه سیاه. اگرچه، گونه‌های جانوری دیگری مانند خوک، روباه، گرگ، قوچ، میش ارمنی، خرس قهوه‌ای، کبک و قمری نیز در این مناطق یافت می‌شوند.

جاهای دیدنی مشکین شهر

• کوه سبلان

کوه سبلان سومین قله مرتفع ایران است که کوه‌نوردان فراوانی در هر زمان سال با انگیزه صعود به آن، به مشگین شهر در شمال غرب ایران سفر می‌کنند. این کوهستان در اصل سه قله مرتفع به نام‌های کسری، هرم و سلطان است. سبلان معروفی که کوه‌نوردان به آن صعود می‌کنند، همان کوه سلطان است.

از بناهای سنگی که به دست طبیعت شکل معناداری به خود گرفته است و در این منطقه واقع شده، سنگ عقاب سبلان است. این نمای طبیعی و زیبا، در واقع عقابی سنگی (قارتال داشی) را به نمایش درآورده ‌است. دریاچه سبلان یکی از عجایب این منطقه است که روی قله قرار دارد و در زمستان‌ها یخ می‌زند.

• منطقه کپز مشگین شهر

منطقه زیبای کپز از دیگر بناهای سنگی مشگین شهر به شمار می‌رود که به‌صورت طبیعی به شکل صخره‌هایی مسطح، یکنواخت و بسیار عظیم در آمده است. این منطقه در 20کیلومتری مشگین شهر قرار دارد و دسترسی به آن از طریق جاده مشگین شهر اردبیل میسر است.

• منطقه شکار ممنوع گندمین

نام این مکان، برگرفته از کوه گندمین است که در مرکز این منطقه قرار گرفته و سرشار از جاذبه‌های گردشگری طبیعی است. هوای مطبوع و طبیعتی بکر، به دور از هرگونه آلودگی، تنوع جانوری، چشمه‌های دائمی و پوشش‌های گیاهی که بیشتر از نوع مرتع و علفزار هستند، به همراه صخره‌ها و پرتگاه‌های ترسناک، همه از جمله زیبایی‌های این منطقه به ‌شمار می‌روند.

• آبشار گورگور خیاوچای

در زیر آبشار گورگورخیاوچای، حوضچه‌ای دایره‌ا‌ی ساخته شده که در آن ماهی‌های قزل‌آلای فراوانی وجود دارند. وجود این حوضچه ماهی و آبگرم معدنی ملک‌سوئی و همچنین منطقه کوهستانی سبلان سبب ‌شده تا گردشگران ‌بتوانند از زیبایی‌های این منطقه و خواص درمانی چشمه آبگرم موجود در آن استفاده کنند. این آبشار، در جنوب روستای موییل، در 20کیلومتری جنوب شهرستان مشگین ‌شهر و در دامنه شمالى کوه سبلان واقع شده است.

• آبشار شابیل

آبشار شابیل از نظر موقعیت جغرافیایی، در شمال دامنه‌های سبلان (ساوالان) و در 700متری شمال مجموعه آبگرم شابیل قرار گرفته‌ است. این آبشار و چشمه آبگرم، به دلیل امکانات ویژه‌ای که دارند، به یک جاذبه گردشگری تبدیل شده است. آبشار شابیل در ارتفاع حدود ۳ هزار متری از سطح دریا واقع شده ‌است.

• چشمه قوتورسویی

یکی از چشمه‌هایی که از دل کوه‌ها می‌جوشد و موجب افزایش سلامتی انسان می‌شود، چشمه قوتورسویی است. این چشمه در دامنه کوه سبلان، در 25کیلومتری جنوب لاهرود و 48کیلومتری جنوب ‌مشگین شهر واقع شده ‌است. به سبب داشتن مقدار فراوانی گوگرد، از آب این چشمه، به‌عنوان درمان بیماری‌های پوستی استفاده ‌می‌شود.‌

• چشمه آبگرم موییل

در روستایی با نام موییل، چشمه‌‌‌‌‌‌‌‌ آبگرم وجود دارد که گفته می‌شود، یکی از خواص درمانی آن، تمدد اعصاب ‌است. این چشمه در فاصله 14کیلومتری جنوب مشگین شهر و در ارتفاع ۲هزار و ۳۰۰متری قرار گرفته ‌است. این چشمه به دلیل خواص ویژه خود در حوزه درمانی، همواره، در مرکز توجه دوست‌داران طب سنتی بوده ‌است.

• چشمه آبگرم اوکوزداغ

این چشمه از دل کوه اوکوزداغی سرچشمه می‌گیرد و آب آن برای درمان بیماری‌های کلیوی مفید است. این چشمه در جاده هریس مشگین شهر و در 7کیلومتری هریس واقع شده است.

• تالاب جیران گلی

جیران گلی تالاب منحصر‌به‌فردی است که در 20کیلومتری جنوب شرقی مشگین شهر و در نزدیکی لاهرود قرار گرفته است. این منطقه به دلیل شرایط زیست محیطی خاصی که دارد، همواره پناهگاه جانوران بومی و غیر‌‌بومی فراوانی بوده‌ که در این منطقه به‌وفور دیده ‌می‌شوند. دلیل آن هم مهاجرت پرندگانی از مناطق آسیای میانه، قفقاز و سیبری در ماه‌های سرد، به این مناطق است. این تالاب، زیستگاه پرندگانی مثل چنگر، کشیم، حواصیل خاکستری، اردک ارده‌ای و اردک سرسبز بوده و درعینِ‌حال زیستگاه و محل زندگی دائمی وحوش متعددی چون خوک، روباه، گرگ، قوچ، میش ارمنی، خرس قهوه‌ای، کبک و قمری است. پوشش گیاهی نیز در حاشیه تالاب شامل نی، گیاهان مرتعی و گیاهان علفی می‌شود.

• پل معلق مشگین شهر

پل معلق مشگین شهر، یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری این شهر است. بیشتر مردم، با دیدن این پل به یاد فیلم‌های قدیمی‌ می‌افتند که در آن‌ها کاراکتر اصلی باید از پلی طویل عبور می‌کرد. ترس و هیجان عبور از آن، همه را برای تجربه این کار وسوسه می‌کند. این پل به‌عنوان طولانی‌ترین پل خاورمیانه در سال 1394 افتتاح شد. پل معلق در ارتفاع 80متری رودخانه خیاوچایی و پارک جنگلی مشگین شهر قراردارد. عرض این پل 2 متر و طول آن 362 متر است.

به جرئت می‌توان گفت که احداث پل معلق مشگین شهر، آن را به بزرگ‌ترین منطقه گردشگری استان اردبیل تبدیل کرده است.‌‌ همچنین در این مکان، امکانات فراوانی هم برای مسافران و گردشگران فراهم شده که از جمله آن‌ها می‌توان به رستوران‌‌ ‌گردان، بازارچه‌های صنایع دستی، هتل‌ها، بازی‌های تفریحی، سایت‌های بالن سواری، ورزش‌های هوایی (پاراگلایدر)، شهربازی و…اشاره ‌کرد.

• پارک جنگلی خیاوچایی

همان طور که اشاره‌ شد در گذشته، نام مشگین شهر، خیاو بوده و احتمالاً نام این پارک نیز از همین رو انتخاب شده ‌است. پارک جنگلی خیاوچایی، در دامنه کوه سبلان و در دره‌ای سرسبز واقع شده و به دلیل وجود درختان مملو از میوه‌ مکانی محبوب برای گردشگران به ‌شمار می‌رود. این پارک در جنوب شرقی مشگین شهر و در خیابان نواب واقع شده است و انتهای آن به کوه سبلان می‌رسد.

• مجتمع آب درمانی شابیل‌‌‌‌

مجتمع آب‌ درمانی شابیل، شامل ‌2 طبقه آقایان و بانوان است که هر طبقه مجهز به استخر، سالن دوش، رستوران، سوئیت، سونا و جکوزی جداگانه است. این مجتمع آب درمانی در 42کیلومتری جنوب مشگین شهر قرار دارد و آب معدنی آن، دارای خواص فراوانی مانند درمان بیماری‌های کلیوی است. همچنین به دلیل وجود مقدار فراوانی اسید‌کربنیک، برای درمان دردهای کمر و پا، بسیار مفید است. از خوصوصیات دیگر آب این چشمه، داشتن ظاهری زلال، شفاف، بی‌رنگ و نیز کمی‌بودار می‌توان نام برد.

• روستای مزرعه خلف

روستای مزرعه خلف از جمله روستاهایی است که نظر هر مسافری را به خود جلب می‌کند. طبیعت سرسبز و کوه‌های بلند که در این منطقه به چشم می‌خورند، آن را به یک محل مناسب تفریحی و گردشگری تبدیل کرده‌اند.

• روستای باللوجه میرک

روستای کوچک باللوجه میرک که در 4کیلومتری شرق مشگین شهر قرار دارد، دارای بافت مذهبی است. سالانه مراسم باشکوهی در ماه‌های مختلف و در مناسبت‌های خاص در آن برگزار می‌شوند. شغل اصلی مردم، به دلیل موقعیت جغرافیایی این منطقه، دامداری و زنبورداری است. روستای باللوجه به علت کوهستانی‌‌بودن و نزدیکی به مشگین شهر، یکی از بهترین مناطق ایران برای سرمایه‌گذاری در زمینه زنبورداری و پرورش دام است.

تاریخچه مشگین شهر

آثار تاریخی یافته‌شده در این منطقه، به‌خوبی تداعی‌کننده تاریخ کهن و قدمت این شهر هستند. گویی هرگوشه از مشگین شهر، بخشی از تاریخ ایران را به نمایش گذاشته است. به گواهی تاریخ، نام قدیمی مشگین شهر خیاو بوده که در دوره پس از اسلام به میمند تغییر پیدا کرده‌ بود و در زمان حکومت سلجوقیان و اتابکان آذربایجان، وراوی نامیده ‌شد. در زمان تصرف گرجستان، نام یکی از امیران گرجستان، بیشگین، بر شهر گذاشته شد.

بعدها مردم آن را مشگین خواندند و سرانجام با دستور رضا پهلوی، نام همیشگی مشگین شهر را به خود گرفت. خیاو در زبان ایرانی به معنای جای پرآب و درخت است. انتخاب نام قدیمی مشگین نیز احتمالاً به دلیل وجود طبیعت سرسبز و آب‌وهوای مطبوع آن بوده ‌است. با جست‌وجوی باستان‌شناسان و آثار تاریخی به‌دست‌آمده از این منطقه، قدمت مشگین شهر، به ۶هزار سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد.

بناهای تاریخی مشگین شهر

• بقعه شیخ حیدر

بقعه شیخ حیدر در خیابان باهنر شمالی مشگین شهر قرار دارد و بخشی از تاریخ ایران را در خود نهفته دارد. این بقعه متعلق به فرزند شیخ جُنید، پدر شاه اسماعیل اول بوده است. این بنا دارای معماری منحصر‌به‌فردی است که آن را از سایر آثار تاریخی مشگین شهر، متمایز می‌کند.

بنا از داخل به شکل دوازده ضلعی و از خارج به‌صورت استوانه‌ایی است. آنچه در این اثر خودنمایی می‌کند، ظاهر فیروزه‌ای‌رنگ آن است. روی کاشی‌هایش، آیات سوره‌های فتح با خط کوفی نوشته شده است و قدمت آن به قرن هفتم هجری قمری برمی‌گرد؛ اما کاشی‌کاری این بقعه، در دوران صفوی تکمیل شده‌است.

• شهر تاریخی یری

در نزدیکی مشگین شهر، اولین چیزی که به چشم می‌خورد سنگ قبر‌هایی است که روی آن‌ها مجسمه‌های یکنواختی قرار داده شده‌اند و همگی چهره‌های بدون دهان را نشان می‌دهند. اینکه این اثر مربوط به چه زمانی است، تقریباً مشخص نیست؛ ولی با تحقیقاتی که دکتر نوبری در سال 1382 در این زمینه انجام دادند، اشیای با‌ارزشی از این قبرها به دست آمد که اکنون در موزه باستان‌شناسی خلخال نگهداری می‌شوند.

چارلز برلی، قدمت این گورها را هزار تا ۲ هزار سال پیش؛ یعنی حتی پیش از میلاد مسیح می‌داند. شهر تاریخی یری، در دشت مشگین شهر و در فاصله 65کیلومتری شمال غربی اردبیل واقع شده است. متاسفانه، با وجود اهمیتی که این آثار تاریخی دارند، آنچنان که باید از آن‌ها حفاظت نمی‌شود و هریک، همواره دست‌خوش تغییراتی شده‌اند که طبیعت روی آن‌ها ایجاد می‌کند.

بناهای مذهبی

• امامزاده سید جعفر (ع) اونار

بنای تاریخی و مذهبی امامزاده سید جعفر (ع) در نزدیکی مشگین شهر و در روستای اونار واقع شده و حدود 1300 سال قدمت دارد. اطراف این بنا را باغی سرسبز و بزرگ فراگرفته و در داخل آن نیز، مسجدی گنبدی‌شکل به چشم می‌خورد. در سراسر باغ هم آثاری از سنگ قبر‌های قدیمی با نقش و نگارهایی متفاوت دیده می‌شوند که هر کدام نشان از تاریخی‌بودن این گورستان دارند. این امامزاده از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است.

• امامزاده سید عمادالدین (ع) رحیم بیگلو

 بقعه امامزاده سید عمادالدین، در روستای باستانی رحیم بیگلو قرار داد. آثار تاریخی پیدا شده در این مکان نشان می‌دهند که قدمت این روستا به قرن هفتم تا هشتم هجری و زمان حکومت قره قویونلوها و آق قویونلوها برمی‌گردد. آرامگاه این امامزاده که از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است، دارای بنایی قدیمی و سنگی بوده که بعدها آن را بازسازی کرده‌اند. البته امروزه، نمایی زیبا با گنبدی طلایی به خود گرفته است.

• امامزاده سید سلیمان (ع) فخرآباد

آرامگاه امامزاده سید سلیمان که گویا برادر تنی امام رضا (ع) است، در روستای فخرآباد واقع شده ‌است. ساخت این بنا در زمان صفویان انجام شده؛ اما بازسازی اولیه‌ای که روی آن صورت گرفته به زمان قاجار و سال 1243 هجری قمری باز می‌گردد.

آداب و رسوم مردم مشگین شهر

مشگین شهر، مانند همه شهرهای ایران دارای آداب و رسوم ویژه‌ای است که در ماه‌ها و مناسبت‌های مختلف سال برگزار می‌شوند و مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• عید نوروز

نوروز عید باستانی ایرانی، در مشگین شهر نیز با شکوه خاصی برگزار می‌شود. در این عید نزد اهالی این منطقه، نوروز بایرامی نامیده می‌شود. از یک هفته قبل، مردم شروع به خانه تکانی می‌کنند و منتظر فرارسیدن بهار می‌شوند. آخرین چهارشنبه اسفند ماه نیز به قاصدک بهار معروف است. در این روز مردم بنا به رسمی قدیمی، در هر خانه، آتش کوچکی روشن می‌کنند و آمدن بهار را نوید می‌دهند.

• عید قربان

مراسم مردم مشگین شهر در عید قربان، به‌طور دسته‌جمعی صورت می‌گیرد. آن‌ها، صبح روز عید، نماز عید قربان را به جا می‌آورند و گاو یا گوسفندی را قربانی می‌کنند. این عید که ریشه در اعتقادات دینی مردم این منطقه دارد، اسماعیل بایرامی نامیده می‌شود.

• ماه رمضان

یکی از رسوم جالبی که در ماه مبارک رمضان، در مشگین شهر رواج دارد، دوختن کیسه برکت یا توربافی است. این کیسه در آخرین جمعه این ماه به دست زنان تهیه می‌شود. آن‌ها در کیسه‌هایی از جنس پارچه نذری، مقدار پس‌انداز سالیانه و کمی نمک قرار می‌دهند. در طول سال از این کیسه برای سفرهای زیارتی استفاده می‌کنند.

سوغات مشگین شهر

عسل باللوجه، یکی از خالص‌ترین عسل‌های ایران است که سوغاتی‌ مشگین شهر به شمار می‌رود. البته عسل چهل گیاه سبلان و لبنیات کاملاً طبیعی نیز از جمله سوغاتی‌های مشگین به‌شمار می‌آید.

گردو و سیب نیز که از محصولات مشگین هستند، می‌توانند انتخاب خوبی برای مسافران و گردشگران باشند. کهلیک اوتی، یارپوز (پونه)، نعنا، نسترن وحشی (گیلدیک) هم ازسوغاتی های‌ گیاهی مشگین به‌ شمار می‌روند.

صنایع و هنرهای دستی و اصیل، از جمله صنعت‌های پا برجای این شهرستان محسوب می‌شوند که ریشه در سنت‌های این منطقه دارند. از مهم‌ترین این صنایع، می‌توان به قالی بافی، گلیم بافی، جاجیم بافی و. اشاره نمود. البته، علاوه بر این بافته‌ها، سفالگری نیز از صنایع دستی این شهرستان محسوب می‌شود.

غذاهای محلی مشگین شهر

مسافران و گردشگران با سفر به هر شهری، میل دارند، غذاهای محلی آن اقلیم را امتحان کنند و طعم آن‌ها را بچشند. برخی از غذاهای محلی در مشگین شهر، عبارتند از:

• ماهی قزل‌آلا: در حاشیه رودخانه خیاوچای، ماهی قزل‌آلا غذای بومی لذیذی است که از جمله غذاهای خاص این منطقه به حساب می‌آید.
• آش دوغ: بوی آش دوغ، از هر غذاخوری و رستورانی به مشام می‌رسد و هر مسافری را برای خوردن وسوسه ‌می‌کند. آش دوغ از غذاهای پر طرف‌دار این منطقه محسوب می‌شود.
• قویماق: از دیگر غذاهای محلی این منطقه می‌توان به قویماق که غذایی شبیه کاچی است، اشاره ‌کرد و بیشتر در دوران پس از زایمان مادرها استفاده شده و به صورت داغ خورده‌ می‌شود.

اقامت در مشگین شهر

برای اقامت در مشکین شهر به گزینه های زیر می‌توان اشاره کرد:

• هتل سه ستاره دورنا در خیابان سعدی؛
• اکو کمپ عشایری دورنا در دامنه کوه سبلان و در منطقه‌ ییلاقی ملک سویی؛
• هتل آران؛
• هتل ساوالان؛
• هتل نور سبلان؛
• هتل آریس.

مسیرهای دسترسی به مشکین شهر

مشگین شهر فرودگاه و ایستگاه راه‌آهن نزدیک ندارد؛ اما جاده‌‌های مواصلاتی به این شهر، به‌صورت بزرگراه بوده و سفر از تهران و شهرهای مجاور، همچون اردبیل، اهر، تبریز، مغان و پارس آباد به‌راحتی امکان‌پذیر است. سفر زمینی این امکان را نیز به گردشگران می‌دهد که بتوانند از دیدن مناظر زیبای جاده‌ها نیز لذت ببرند.

کلام آخر درباره مشگین شهر

یکی از مهم‌ترین دلایل پیشرفت یک منطقه، جذب گردشگران و مسافران است. امروزه، صنعت گردشگری این امکان را فراهم می‌سازد که هر منطقه‌ای، بتواند خود را به شهر‌ها یا حتی کشورهای دیگر معرفی کند. در واقع هدف اصلی در صنعت توریسم، شناساندن یک شهر، یک تمدن و یک اقلیم، به علاقه‌مندانش در سراسر جهان است. آنچه مسلم است، اینکه درباره مشگین شهر نیز این قاعده برقرار است و شایسته ‌است، با حفظ آثار تاریخی و مهم این شهر، قدمی استوار در این راه برداشته ‌شود.

همراهان عزیز ره بال آسمان، در این نوشته به مشگین شهر سفر کردید. با جهای دیدنی آن به اختصار آشنا شدیم. اگر دوست دارید با قسمت‌های مختلف این شهر زیبا بیشتر اشنا شوید، مقالات دیگر بلاگ را مطالعه کنید. اگر هم تجربه‌ای از سفر به این شهر دارید، با ما به اشتراک بگذارید.