راهنمای سفر دلیجان | جایی برای صفای دل و جان

نظرتان چیست امروز را به گشت‌وگذار در یکی از شهرهای غرب ایران اختصاص دهیم؟ نام دلیجان در استان مرکزی را شنیده‌اید؟ اسم جالبی دارد و آدم را به دنیای شخصیت‌های کارتونی والت دیزنی می‌برد. ما که با شنیدن نام این شهر یاد شاهزاده‌هایی می‌افتیم که در کنار شاهزاده خانمشان به پیک‌نیک می‌روند و توی راه برای همدیگر گل می‌چینند و با آن‌ها گردنبندهای زیبا درست می‌کنند. همین حس خوبِ حاصلِ شنیدن نام این شهر باعث شده امروز را به راهنمای سفر دلیجان بپردازیم.

دلیجان کجاست؟

شاید شما هم دوست داشته باشید که بدانید دلیجان کجای نقشه ایران نشسته است. دلیجان، مرکز شهرستانی هم‌نام خودش در استان مرکزی است. این شهر در شمال خودش، شهر قم را دارد؛ در سمت راست و جنوبش کاشان قرار گرفته و در سمت چپش شهر محلات. جمعیت این شهر طبق آخرین سرشماری‌ها حدود 35 هزار نفر است. این شهر از گذشته‌های دور، در مسیر ارتباطی شهرهای مختلف ایران بوده و اهمیت فراوانی هم داشته است.

معنی نام دلیجان | شهر دلیران یا شهر دلیجان؟

برای ریشه نام این شهر دو فرضیه وجود دارد. اینکه کدام درست‌تر است و به واقعیت نزدیک‌تر را نمی‌دانیم. همین‌ قدر برایتان می‌گوییم که شما هم خبر داشته باشید. عده‌ای می‌گویند این شهر در سر راه ارتباطی بوده و درشکه‌ها و دلیجان‌های مختلف از آن رد می‌شده است و برای همین هم نامش شده دلیجان! راستش را بخواهید شنیدن این فرضیه هم باعث شد ما همان ابتدای ماجرا یاد شاهزاده‌های افسانه‌ای بیفتیم.

نظریه بعدی می‌گوید که اسم این شهر دلیرگان بود. اعراب که آمدند اینجا، نتوانستند «گ» را تلفظ کنند. گفتند دلیرجان و بعداً کم‌کم «ر» را هم حذف کردند و شد دلیجان. باز هم می‌گوییم که هیچ سند رسمی بر این ادعاها وجود ندارد. مهم این است که نامش قشنگ است؛ مگر نه؟

بهترین زمان سفر به دلیجان | بهار دلکش

اگر قصد سفر به دلیجان را کرده‌اید، خودتان را برای مواجهه با آب‌وهوای خشک و سرد آماده کنید. در بین ماه‌های سال، تیرماه گرم‌ترین ماه این شهر و دی‌ماه سردترین ماه آن است. با این توضیح، بهتر است بهار را به‌عنوان بهترین فصل سفر به دلیجان انتخاب کنید.

طبیعت دلیجان | خانه سگ آبی بامزه

درست است که دلیجان مثل شهرهای شمالی شما را مهمان طبیعت سرسبز نمی‌کند؛ اما در سفر به این شهر، دست خالی هم نمی‌مانید. پوشش گیاهی اینجا در تعریف جغرافی‌دانان، پوشش ایرانی تورانی است. این یعنی اینکه در دلیجان گیاهان خودرویی از جمله گزنه، شیرآورد، گون، زرشک آبی، خارشتر، بادیون، نخود صحرایی، زیره و زیره بیابانی به‌فراوانی دیده می‌شوند.

اگر به منطقه حفاظت شده جاسب که در فاصله 35کیلومتری جنوب شرق دلیجان قرار گرفته است سری بزنید، می‌توانید جانورانی مثل هوبره، خرگوش، گراز، روباه، کفتار، کبک، تیهو و قوچ را هم ببینید. البته موقع گشت‌وگذار در این منطقه باید محتاط باشید؛ چون پلنگ هم در آن دیده شده است.

اگر هم دلتان خواست پرنده‌های مهاجر یا سگ آبی را از نزدیک ببینید، به دریاچه سد پانزده خرداد سری بزنید. این دریاچه در نزدیکی دلیجان است و جان‌پناهی برای گونه‌های جانوری مختلفی مثل فلامینگو، باکلان، روباه، گرگ، کفتار و گراز. جالب است بدانید پرندگان مهاجری مثل حواصیل و لک‌لک هم در برخی از فصل‌های سال از منطقه سیبری به این نقطه مهاجرت می‌کنند. امیدواریم همه ما میزبانان شایسته‌ای برای این مهمانان خارجی باشیم.

جاهای دیدنی دلیجان | طبیعتی زیبا

از جاذبه‌های طبیعی و طبیعت زیبای منطقه دلیجان می‌توان به دهستان جاسب، غار نخجیر و دریاچه سد پانزده خرداد اشاره کرد.

• دهستان جاسب

در فاصله 36کیلومتری شمال‌شرقی شهر دلیجان می‌توانید سراغ دهستان جاسب را بگیرید. اینجا طبیعت منحصربه‌فرد، باغ‌های زیبا و جنگل‌های طبیعی بکری دارد. این منطقه، ییلاق دلیجان به حساب می‌آید و رود پرآبی هم در میان آن جریان دارد. بی‌تردید دهستان جاسب جای خوبی برای فرار از گرمای تابستان است.

• غار نخجیر

اگر دهه ۶۰ یک نقطه مثبت داشته باشد، آن کشف غار نخجیر است! اگر از حال‌وهوای داخل غار بخواهیم برایتان بگوییم، پر است از سنگ‌های عظیم تزئینی. ارتفاع غار هم از 20 متر بیشتر است؛ پس خیلی راحت می‌توان در آن قدم زد یا نفس کشید. نکته جالب غار که مردم را به سوی خودش می‌کشاند، مجسمه‌های سنگی آن است. نورهای رنگی روی مجسمه‌های سنگی می‌تابد و بازتاب ایجاد شده در دل غار، زیبایی‌اش را چند برابر می‌کند. آبی هم در این غار زیبای بابرکت جریان دارد که تأمین‌کننده بخشی از نیاز مردم شهرستان دلیجان است.

• سد پانزده خرداد

در جاده دلیجان ـ قم که رانندگی کنید، حتماً با تابلوی سد پانزده خرداد مواجه می‌شوید. کنار این سد، پارک زیبایی برای تفریح و تفرج گردشگران ساخته شده است. یادتان هست که همان ابتدای نوشته گفتیم اینجا سگ آبی هم پیدا می‌شود؟ اگر به دیدن این حیوانات بامزه یا پرنده‌های مهاجر علاقه دارید، پاییز سری به سد بزنید.

تاریخچه دلیجان | گذر زمان بر دلیجان

بنا بر اسناد تاریخی، دلیجان در گذشته‌، شهری بزرگ بوده و چهار دروازه داشته است. این شهر همیشه مرکزیت داشته و جزو شهرهای مهم ایران به حساب می‌آمده است. این شهر در روزگار خلافت عباسیان جزوی از حومه اصفهان بوده است. حمدالله مستوفی، تاریخ‌نگار معروف، در کتابش از دلیجان یاد کرده. در دوران صفویه هم این شهر دارای حاکم‌‌نشین مجزا بوده است.

بناهای تاریخی دلیجان | یادگار گذشتگان

• قلعه نشست آباد

در وسط دشتی به نام نشست آباد، در دوره ساسانیان، قلعه‌ای ساخته شده است که نام همان دشت را هم رویش گذاشته‌اند. این قلعه در نزدیکی شهر دلیجان قرار دارد. قلعه نشست آباد دو ورودی اصلی دارد. در نزدیکی آن هم خندقی کنده‌اند و درخت چنار کهن‌سالی نیز در آن حوالی جای دارد. درست است که سال‌ها از ساخت این قلعه گذشته؛ اما تا حدودی سالم مانده است.

اماکن مذهبی | جایی برای اهل دین

دلیجان چندین مکان مذهبی برای بازدید گردشگران دارد؛ این اماکن عبارت‌اند از مسجد مس سر، امامزاده اسحاق، امامزاده سلطان‌علی، امامزاده سلیمان و امامزاده یحیی، امامزاده زید و امامزاده حسین.

• مسجد مس سر

مسجد مس سر در قرن دهم هجری قمری بنا شده است و سبک معماری آن نشان‌ می‌دهد که در زمان سلجوقیان ساخته شد. این مسجد با هجوم افغان‌ها در عصر صفویه تخریب شد. جالب است بدانید که این مسجد در مقابل آتشکده آتشکوه قرار دارد. برای ما هم عجیب بود وقتی شنیدیم که این مسجد در گذشته 13 گنبد داشته و امروزه فقط یکی از آن‌ها باقی مانده است. دو دلیل هم برای اسمش گفته‌اند. یکی اینکه در ساختش از مس استفاده شده و دیگری اینکه خیلی بلند بوده و در گویش محلی مس‌سر یعنی خیلی بزرگ.

• امامزاده اسحاق

بقعه امامزاده اسحاق از آثار دوران صفویه است و بیرون از روستای بیجگان جاسب قرار دارد. به نقل از اهالی، اینجا دو نفر از نوادگان امام صادق به خاک سپرده شده‌اند.

• امامزاده سلطانعلی

در مسیر نراق به دلیجان امامزاده سلطانعلی قرار گرفته که مجموعه‌ای بزرگ و پروپیمان دارد. هنرمندان مختلفی هم در معرق‌سازی، گچ‌بری و ساخت استادانه بنا دست داشته‌اند. این روزها هم گویا طرحی برای بازسازی بخش‌های قدیمی‌تر بنا در حال اجراست.

• امامزاده سلیمان و امامزاده یحیی

امامزاده سلیمان مدفن شش امامزاده است و در بخش جنوبی جاده کاشان به دلیجان قرار گرفته است. این اثر در قرن هفتم ساخته شده و گنبدی بلند دارد. در غرب این بقعه هم امامزاده یحیی دفن شده است.

• امامزاده زید و امامزاده حسین

امامزاده سلطانعلی را که یادتان هست. در شرق بقعه‌اش، جایی در دامنه کوه، می‌توانید شاهد امامزاده زید باشید. این مجموعه کاشی‌کاری و معرق بسیار زیبایی دارد و اکنون هم در حال بازسازی است.

البته در شمال‌شرقی امامزاده سلطانعلی هم می‌توانید شاهد بقعه امامزاده حسین باشید. ویزگی این امامزاده، گنبد زیبایی است که ارتفاع آن به حدود 18 متر می‌رسد.

اقامت در دلیجان | جایی برای شب‌مانی

اگر سفرتان بیش از یک روز بود، می‌توانید به یکی از هتل‌های زیر مراجعه کنید. این‌ها جزء بهترین‌های شهر هستند و امکانات کافی با هدف اقامت راحت و خوش برایتان تدارک دیده‌اند.

• اقامتگاه بوم گردی خانه نخجیر دلیجان: حدود 16کیلومتری شرق دلیجان، شهر نراق، خیابان امام خمینی، کوچه سلمان، مقابل برج حاج رئیس.
• هتل ۲ ستاره الماس دلیجان 2: شهر دلیجان، میدان امام خمینی، روبه‌روی بوستان نماز.
• مجتمع همای سعادت دلیجان: کیلومتر 3 جاده دلیجان به سلفچگان، کنار پارک جنگلی پانزده خرداد.

غذاهای محلی دلیجان | خوشمزه های متفاوت

استان مرکزی و به تبع آن شهرهای مرکز ایران، مثل هر شهر دیگری، غذاهای سنتی خاص خودش را دارد. از میان غذاهای مخصوص این منطقه می‌توان به آبگوشت دودار یا دوغ‌دار، آش ترخینه، آش جو، آش خیار، کله جوش، آش اشکنه، کباب ته تالی، پتله پلو و رشته پلو اشاره کرد.

رستوران های دلیجان | جایی برای شکم‌گردی

در نظرسنجی که بین مسافران و اهالی شهر دلیجان انجام شده است، رستوران بعثت دلیجان را به‌عنوان قدیمی‌ترین و البته باکیفیت‌ترین رستوران‌های شهر معرفی کرده‌اند. این رستوران در مرکز شهر قرار دارد و پیداکردنش خیلی سخت نیست. ضمن اینکه برای رفاه شما، پارکینگ اختصاصی هم برایش تعبیه کرده‌اند. البته علاوه بر این‌ها رستوران شاطر مصطفی، رستوران سنتی پردیس و چند باغچه دیگر هم معروف هستند. نقطه مشترک همه این‌ها، پخت نان داغ و تازه در این رستوران‌هاست.

سوغات دلیجان | یادگاری سفر

در دلیجان می‌توانید خودتان را مهمان شیرینی‌‌هایی مثل جوز قندی، حلواشکری و نبات کنید. می‌توانید این خوراکی‌های هیجان‌انگیز را در کنار صنایع دستی چوبی، فلزی و حصیری، به‌عنوان سوغات در سبد خریدتان جا بدهید.

مسیرهای دسترسی | پیش به سوی سفر

• مسیر زمینی

دلیجان از طریق جاده 65 به ساوه متصل می‌شود و ادامه همان جاده از سمت جنوب، این شهر را به اصفهان می‌رساند. جاده 58 این شهر را از سمت غرب به خمین و از سمت شرق به کاشان متصل می‌کند. جاده‌های 65 و 56 این شهر را به مرکز استان، یعنی اراک وصل می‌کنند.

• مسیر هوایی

شاید شنیدنش برای شما هم جالب باشد که این شهر حدود 60 سال پیش فرودگاه داشته و از آن برای جابه‌جایی تجهیزات جنگی در زمان جنگ دوم بین‌الملل استفاده می‌شده است. البته امروزه پروازی به این شهر انجام نمی‌شود و این شهر به راه‌آهن سراسری هم متصل نیست.

امیدواریم از سیاحت در جاهای دیدنی دلیجان لذت برده باشید. این شهر هم نام جالبی دارد و هم فضای خاطره‌انگیز. بی‌شک اگر در گذشته مسافر این شهر بوده‌اید، از آن خاطره‌ای دارید. ما هم در ره بال آسمان خوشحال می‌شویم خاطراتتان را بشنویم.