جاهای دیدنی روانسر | نگین زیبای اورامان

اگر قصد سفر به غرب ایران و استان کرمانشاه را دارید، روانسر، دروازه اورامانات را از قلم نیندازید. خداوند، لطف خود را برای مردمان غیور و زحمت‌کش روانسر، در قالب رودها و چشمه‌ها و خاک حاصل‌خیز به نمایش درآورده است. سراب همیشه پرآب و زمین‌‌‌‌های سبز در ورودی این شهرستان، کوه‌ها و چشمه‌هایی که از دل آن‌ها سرچشمه می‌گیرند، بزرگ‌ترین تپه‌ تاریخی منطقه، آثار باستانی، بزرگ‌ترین غار آبی آسیا و قله بلند شاهو در حاشیه شهر، روانسر را به نگین منطقه اورامانات و به یکی از جذاب‌ترین مناطق گردشگری کرمانشاه تبدیل کرده است. با ما همراه باشید تا بیشتر با جاهای دیدنی روانسر این نگین همیشه سبز آشنا شویم.

روانسر کجاست؟

قبل از هرچیز بد نیست بدانید که روانسر کجاست. این شهر از شمال با شهرستان کامیاران در استان کردستان، از سمت جنوب با شهر کرمانشاه و از سمت غرب با شهرستان جوانرود و پاوه همسایه است. روانسر یکی از شهرستان‌های شمال غربی استان کرمانشاه، یک بخش به نام شاهو و سه دهستان به نام‌های دولت آباد، حسن آباد و بدرآباد دارد.

بهترین زمان سفر به روانسر | آب و هوای روانسر

آب‌وهوای روانسر کوهستانی و سرد است. حال باید دید که شما چه طبعی دارید. مثل سرمایی مدرسه موش‌ها با یک باد ملایم به خودتان می‌لرزید یا تاب تحمل سرمای شدید را هم دارید؟ این کاملاً به سلیقه شما بستگی دارد که کدام فصل را بهترین زمان سفر به روانسر بدانید. به نظر ما اگر می‌خواهید از سرسبزی و طراوت خاص این شهر استفاده کنید، نیمه اول سال راهی روانسر شوید. در این فصل طبیعت همه زیبایی‌هایش را در طبق اخلاص می‌گذارد و تقدیم شما می‌کند.

طبیعت روانسر | کوهستانی سبز و خرم

به دلیل آب‌وهوای کوهستانی این شهرستان و وجود ارتفاعاتی مثل شاهو و یله‌ور، این شهر پوشش گیاهی منحصربه‌فردی مثل جنگل‌های وسیع بلوط، زالزالک، آلبالوی وحشی، گلابی وحشی و… و گیاهانی با خاصیت درمانی و دارویی دارد. در مسیر حرکت به سمت پاوه می‌توانید شاهد جنگل‌های بلوط در دامنه کوه باشید که زیبایی خیره‌کننده آن نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. دورتادور روانسر را مزارع و زمین‌های کشاورزی سبزی، نخود، گندم و جو فرا گرفته‌اند و بخشی از درآمد مردم از این طریق حاصل می‌شود. رنگ سبز این مزارع در فصل بهار و رنگ‌های زرد و نارنجی آن در پاییز در کنار آبی چشمه‌ها و رودخانه‌های جاری‌شده، زیبایی این منطقه را دوچندان می‌کند.

آب‌وهوای سرد و کوهستانی این منطقه شرایط را برای رشد جنگل‌های وسیع بلوط فراهم کرده است. این جنگل‌ها به تفرج‌گاهی طبیعی برای کسانی که می‌خواهند مدتی را در دل طبیعیت بکر و دست‌نخورده بگذرانند تبدیل شده است.

جاهای دیدنی روانسر | جایی برای کسب آرامش

روانسر را نگین همیشه سبز اورامانات می‌نامند. اورامان یا به تلفظ مردم بومی هورامان، مکانی است افسانه‌ای که بنابر روایات کهن و فولکلوریک، اولین مکانی بوده که زرتشت پیامبر با خدا سخن گفته است. هورامان خطه‌ای سرسبز است و حتی امروزه که کشورمان با مشکل کم‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند، چیزی از زیبایی و طراوت کم ندارد. همه این‌ها به‌خاطر سراب‌ها، مزارع و رودخانه‌های پر آب آن است. در این بخش شما را با برخی از جاهای دیدنی روانسر آشنا می‌کنیم.

• غار قوری قلعه

غار قوری قلعه یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری و جاهای دیدنی روانسر است. این غار به همراه طبیعت بکر و چشم‌نواز جنگل‌های بلوط اطراف آن، سالیانه گردشگران فراوانی را به خود جذب می‌کند. این غار با درازای نزدیک به ۳هزار و 140 متر، بزرگ‌ترین غار آبی آسیاست که به‌خاطر دوری از شهرهای بزرگ، کمتر شناخته شده است.

قوری قلعه مانند راهرویی بزرگ است که به‌صورت افقی در دل کوه جای گرفته و رودخانه‌ای پر آب در تمام طول غار جریان دارد. البته همه این درازا را نمی‌شود دید. بازدید از غار تا عمق 450متری میسر است؛ در این مسیر چندین تالار طبیعی قرار دارد که با نورپردازی حرفه‌ای، جلوه‌های زیبایی در غار خلق کرده‌اند. تالارهای مریم، کوهان شتر، مسیر برزخ، عروس و بلور از همه زیباتر هستند.

• جاده روانسر به پاوه

قوری قلعه که در بالا از آن صحبت کردیم، در مسیر زیبای جاده روانسر به سمت پاوه قرار دارد. در این مسیر جاذبه‌های دیگری هم هست. کوه‌های پوشیده‌شده با درختان بلوط در دو طرف جاده، رودخانه پرآب در سمت چپ جاده، چشمه‌های کوچک جاری‌شده از دل کوه و سفره‌خانه‌های سنتی کنار جاده، مسافران را در این مسیر 25کیلومتری شگفت‌‎زده می‌کنند.

• غار کاوات

غار کاوات هم از جاهای دیدنی روانسر محسوب می‌شود. رشته‌کوه شاهو، در رشته‌کوه‌های زاگرس، از پاوه تا نزدیکی شهر روانسر گسترده شده و علاوه بر غار قوری قلعه، غارهای دیدنی متعددی مانند غار کاوات را در خود جای داده است. غار کاوات در ضلع شمالی دره قوری قلعه، در مسیر جاده روانسر ـ پاوه، در منطقه اورامانات قرار دارد.

ورودی غار در ارتفاع هزار و 660متری از سطح دریا قرار گرفته است. پس از حدود 40 متر پیش‌روی درون غار، به دوراهی غار و حوضچه‌های آب با عمق کم می‌رسید. شاخه سمت چپ پس از 8 متر به انتها می‌رسد؛ اما شاخه سمت راست، پس از 200 متر، در نهایت به مخازن آب‌های زیرزمینی می‌رسد که آب بسیاری از روستاها و شهرستان جوانرود از آن تأمین می‌شود. با پشت سر گذاشتن این مخزن، به حوضچه آب عمیقی می‌رسید که سقف غار را در انتهای حوضچه به آغوش می‌کشد و به سفر بازدیدکنندگان پایان می‌دهد.

• سراب روانسر

سراب روانسر در دامنه کوهی کم‌ارتفاع و در قسمت پشتی محوطه تاریخی کوشک واقع شده است. روانسر را سرزمین سراب‌های خروشان می‌دانند. اهمیت این سراب آن‌چنان است که مبنای نام‌گذاری شهرستان قرار گرفته است. شاید به همین خاطر است که روانسر در زبان محلی، سرچشمه روان معنی می‌دهد. سراب روانسر و چشمه‌های متعدد داخل آن، سرچشمه اصلی رودخانه قره‌سو  و از جاهای دیدنی اطراف کرمانشاه محسوب می‌شوند.

در حاشیه سراب و قسمت کوهپایه، درختان متعدد، یک پارک کوچک و امکانات رفاهی مناسبی مثل رستوران‌ها، فروشگاه‌ها و سوئیت‌های اجاره‌ای برای استفاده گردشگران و اقامت آنان در نظر گرفته شده است.

در فصل بهار و پس از بارش‌های متعدد، با طغیان سرچشمه اصلی، آب کاملاً روی سطح جاده اصلی را می‌پوشاند و جلوه‌ای خاص به این ناحیه می‌دهد. اردک‌ها و قوهایی که انجمن‌های مردمی دوست‌دار محیط زیست، در آب سراب رها کرده‌اند، نظر هر رهگذری را به خود جلب می‌کنند. با ثبت سراب روانسر در فهرست میراث طبیعی، این سراب بیشتر از قبل محبوب گردشگران ایرانی و خارجی شد.

• سراب یاوری

سراب یاوری هم در 20کیلومتری جاده کرمانشاه ـ روانسر، پذیرای میهمانان و مسافران تابستانی است. وجود زمین هموار و مسطح در اطراف سراب، سکوت و آرامش دشت، هوای خوب و دل‌نشین با غروبی زیبا و همچنین وجود آلاچیق و سکوهایی در دامنه کوه مجاور دریاچه، محیطی آرام و خواستنی را برای گردش و استراحت مسافران مهیا کرده است. البته در سال‌های اخیر خشکسالی میزان آب دریاچه را کمتر کرده است. همین امر باعث کاهش ارتفاع آب در فصل تابستان می‌شود؛ بنابراین اگر قصد دیدن سراب یاوری را دارید، بهترین زمان سفر فصل بهار است.

• سراب جابری

سرای جابری که در زبان کردی به آن سراب جاوری می‌گویند، در ورودی شهرستان روانسر به‌عنوان نمادی از طبیعت اورامانات، توجه مسافران را به خود جلب می‌کند و از همان ابتدا مژده سفری متفاوت را به میهمانان می‌دهد. سراب جابری که توانسته خود را در فهرست آثار ملی ثبت شده جای دهد، نقش مهمی در جذب گردشگر، رونق کشاورزی و زراعت این شهرستان دارد. این سراب زیبا در دامنه کوه زرد قرار دارد و به‌عنوان استخری طبیعی در فصل‌های گرم سال در بین مردم روانسر و شهرستان‌های اطراف شناخته می‌شود. درختانی که در اطراف سراب رشد کرده‌اند، سال‌هاست که با بخشندگی تمام برای میهمانان خود سایه می‌افکنند.

بناهای تاریخی روانسر | سندی بر هویت چندهزار ساله شهر

روانسر دیرینه‌ای به قدمت تاریخ دارد. در گوشه‌وکنار این شهر آثار تاریخی بسیاری وجود دارد که خیلی‌هایش هنوز هم ناشناخته باقی مانده‌اند. قدمت برخی از این آثار به دوران پیش‌ از مهاجرت آریایی‌ها برمی‌گردد.

• تپه های اهورایی (موسایی)

وجود قلعه و باروهای اطراف تپه های اهورایی نشان‌گر این امر است که این مکان در دوران مادها، سکونتگاهی کوچک بوده است. البته علت نام‌گذاری این تپه به نام موسایی، کشف گورستان کلیمیان روی تپه و زمین‌های اطراف آن است. این تپه ۵هزارساله، در حاشیه شهر روانسر قرار دارد و در فصل بهار به علت طبیعت زیبایش پذیرای گردشگران بسیاری است.

متأسفانه ساخت‌وسازهای مسکونی در اطراف تپه، به بنا آسیب‌هایی زده و این یادگار باستانی در خطر تخریب قرار گرفته است. کشف ابزارهای سنگی اعم از تیغه و تراشه و همچنین سفال‌هایی با نقوش هندسی، سندی است بر قدمت تاریخی تپه و دلیلی بر اینکه مسئولان باید تلاش بیشتری در حفاظت از این اثر از خود نشان دهند.

• گوردخمه روانسر (کوشک)

گور دخمه یکی دیگر از جاهای دیدنی روانسر است که در نزدیکی گورستان محلی شهر قرار دارد. ساخت این گور دخمه را به مادها نسبت می‌دهند. مادها و به‌طور کلی ایرانیان باستان، بزرگانشان را در دخمه‌های سنگی در دل کوه دفن می‌کردند. تعداد این دخمه‌ها در استان‌های کرمانشاه و کردستان کم نیست. گوردخمه روانسر در اتفاع 30متری زمین و در دل کوهی کوچک قرار دارد. از دل این کوه، چشمه‌ای زلال می‌جوشد که در امتداد دشت، سراب گنی‌خان را به وجود آورده است. صعود از کوه به دلیل ارتفاع کم قله، کار سختی نیست. حتی می‌توانید وارد گوردخمه شوید.

داخل گوردخمه نقوشی زیبا و کتیبه‌ای قرار دارد که جور زمان را تاب نیاورده‌اند و محو شده‌اند؛ اما نشان اهورامزدا همچنان باقی است. بازدید از گوردخمه محدودیت و حصارکشی ندارد؛ به همین خاطر صیانت از این اثر تاریخی بر عهده گردشگران است. بر فراز قله می‌توان گذر رودخانه وشکه را از میان مزارع دید که چگونه مانند ماری خوش خط‌وخال در میان دشت آرمیده است. گوردخمه در ادبیات شفاهی مردم روانسر جایگاه ویژه‌ای دارد و مردم بومی آن را مکانی افسانه‌ای می‌دانند.

فرهنگ و هنر | تجلی تمدن باستانی در شهر

• پوشش و لباس

لباس‌ محلی مردم روانسر بیشتر از رنگ‌های شاد و پارچه‌هایی با رنگ روشن دوخته می‌شود. پوشش محلی مردان را چوخه و رانک (پیراهن و شلوار کردی) و پوشش زنان کراس کردی و سخمه (پیراهن بلند و جلیقه) و کوا (قبا) نام دارد. این لباس با طرح‌ها و رنگ‌هایی زیبا و پولک‌های رنگی و پارچه‌های منجوق‌دوزی و نگین‌کاری‌شده به دست زنان و مردان هنرمند کرد ساخته و پرداخته می‌شوند. خوشبختانه اخیراً گردشگران ایران و خارجی، از لباس کردی استقبال ویژه‌ای می‌کنند.

• زبان و گویش

کردها (کوردها) مردمان اصیل و ایرانی‌تبار هستند. مهمان‌نوازی و خون‌گرمی در کردها زبانزد است. شجاعت و جنگ‌آوری آنان نیز در طول تاریخ، مرزهای کشورمان را از گزند دشمنان در امان نگاه داشته است. زبان مردم روانسر، کردی است. البته مردم این زبان را با گویش جافی صحبت می‌کنند که به گویش اردلانی (گویش مردم کردستان) بسیار شباهت دارد. مردمان روانسر اغلب پیرو مذهب شافعی و بسیار متدین و پای‌بند به اصول اخلاقی و اسلامی هستند. ارزش‌های دینی در فرهنگ و سیمای مردم روانسر به‌وضوح پیداست و جایگاه ویژه‌ای در زندگی آنان‌ دارد.

• غذاهای محلی

هر ساله با فرارسیدن فصل بهار، بازار فروش گیاهان کوهی و بومی در مرکز شهر داغ می‌شود. بسیاری از این گیاهان علاوه بر مصرف خوراکی، خاصیت دارویی و درمانی هم دارند. در اواخر اسفندماه و در ایام نوروز، گروهی از مردم محلی رهسپار کوهستان‌های اطراف شهرستان می‌شوند تا با آوردن گیاهان خوراکی از جمله ریواس، کنگر، پیشوک، ترشکه و… به سفره‌های مردم رنگ و بویی تازه ببخشند.

از میان غذاهای محلی معروف در منطقه، می‌توان به کلانه (پیتزای کردی) اشاره کرد. کلانه جزو ساده‌ترین و خوشمزه‌ترین غذاهای فصلی و محلی به شمار می‌آید. این غذا با گیاهی کوهی به نام پیچک، همراه خمیر ساخته شده از آرد گندم، تهیه می‌شود. خمیر را معمولاً به‌صورت خانگی و روی ساج می‌پزند. کلانه معمولاً باید به‌صورت داغ با کره محلی یا روغن حیوانی چرب شده و به همراه دوغ محلی میل شود. البته دوغ هم دوغ ساده نیست و با گیاهان کوهی مانند پونه و پسته کوهی عطرآگین شده است.

از دیگر غذاهای محلی استفاده شده در فصل بهار، آش دوغ است که در گویش محلی به آن دوخووا یا آش ماست می‌گویند. همان‌طور که از اسم این غذا مشخص است طعم غالب در این غذا دوغ است. این آش با استفاده از بلغور گندم، سبزی آش، سیر داغ و پیاز داغ کامل می‌شود.

اقامت در روانسر | تجربه شبی شگفت‌انگیز

برای اقامت در روانسر پیشنهادهای متفاوتی پیش روی شماست. می‌توانید از سوئیت‌ها و خانه‌های مسکونی اهالی استفاده کنید یا به اقامتگاه بومگردی بروید. اینجا مسافرپذیر است و اقامتگاه‌های خوبی دارد. برای مثال اقامتگاه بومگردی سابات، چیزی کم از هتل ندارد. برای اجاره اتاق با اهالی شهر مشورت کنید. جاهای مختلف، قیمت‌های متفاوتی دارند. اگر هم این گزینه‌ها برایتان دل‌چسب نیست و به جاهای فانتزی‌تر فکر می‌کنید، سراغ هتل‌های کرمانشاه بروید.

رستوران در روانسر | جایی برای چشیدن طعمی متفاوت

در این شهر رستوران و فست فودی‌های متعددی وجود دارد که هر کدام از دیگری بهتر هستند. برای مثال در دامنه کوه شاهو و قبل از ورودی غار قوری قلعه، رستوران سنتی ئه شکه وت هست که انواع غذاهای محلی و معروف را می‌توانید در آن بیابید.

سوغات روانسر | یادگاری کردهای مهربان

برای انتخاب سوغات در شهرستان روانسر پیشنهادهای بسیاری در پیش روی شما قرار دارد.

بژی یا کلیچه یکی از معروف‌ترین شیرینی‌هایی است که معمولاً به‌صورت خانگی پخته می‌شود. البته در سال‌های اخیر با افزایش گردشگران می‌توان شاهد مغازه‌‌هایی در سطح شهر بود که نان و شرینی محلی را آماده می‌کنند و برای فروش در اختیار مردم قرار می‌دهند.

از مهم‌ترین صنایع دستی روانسر می‌توان گیوه‌ را نام برد. کلاش نامی است که در گویش محلی به این پاپوش‌های سنتی دست‌ساز داده‌اند. این کفش‌های مردانه، لنگه چپ و راست ندارد، رنگ‌پذیر نیست و فقط به رنگ سفید در بازار وجود دارد. هم‌اکنون علاوه بر فروش این کفش در شهرهای مختلف ایران، شاهد صادرات گسترده آن به کشورهای اروپایی هستیم.

اگر هم می‌خواهید یکی از نمادهای ملی و فرهنگی کردها را با خود به یادگار ببرید، پیشنهاد ما لباس کردی است. تنوع در طرح و رنگ، پوشش کامل و زیبایی آن کم‌نظیر است. نوعی لباس مردانه هم از جنس پشم حیوان (مرغوز یا مرز) دوخته می‌شود. پارچه‌ این لباس معمولاً به دست زنان، در طی فرآیندهای نخ‌ریسی و پشم‌ریسی تهیه می‌شود.

مسیرهای دسترسی به روانسر | دلی به جاده و چشمی به راه

• مسیر زمینی

برای سفر به روانسر، جاده کرمانشاه ـ روانسر، بهترین مسیر دسترسی است این جاده آسفالته و دوبانده‌ است و ایمنی خوبی هم دارد. علاوه بر این می‌توان از جاذبه‌های طبیعی بکر این منطقه مثل رودخانه‌ها، سراب‌ها و مزرعه‌های کلزا و آفتاب‌گردان در دو سمت جاده، لذت برد. اگر از سمت کردستان قصد سفر به روانسر را دارید، جاده کامیاران ـ روانسر تنها مسیر منتهی به این شهر است. این جاده با 40 کیلومتر طول در مسیری کوهستانی قرار دارد. وجود گردنه‌ها و پیچ‌وخم‌های متعدد و کوه‌های سربه‌فلک‌کشیده و گاه پوشیده از برف، از زیبایی‌های این مسیر هستند.

خبر بد اینکه روانسر فرودگاه و ایستگاه راه آهن ندارد.

بی‌شک می‌توان گفت که جاهای دیدنی روانسر نمونه کوچک، اما کاملی از طبیعت زیبای غرب کشور است. کوه‌های سربه‌فلک کشیده، سراب‌های متعدد، رودخانه‌ها، دشت‌های هموار و محیط سرسبز از ویژگی‌های این خطه هستند. روانسر را می‌توان مینیاتوری کوچک و زیبا از کردستان دانست. شما به این شهر سفر کرده‌اید؟ اگر چنین است ممنون‌دار شما می‌شویم که خاطراتتان را برای ره بال‌ آسمان بنویسید.