راهنمای سفر به بازرگان | دروازه‌ای به سوی اروپا

امروز قصد داریم به دروازه اروپا سفر کنیم. این شهر مرزی که همه‌روزه میزبان هزاران توریست و راننده ترانزیت است. شهری که جزء مهم‌ترین شهرهای مرزی ایران به حساب می‌آید. بله درست حدس زدید، امروز می‌خواهیم سیر تا پیاز شهر مرزی بازرگان را به شما معرفی کنیم. با ما همراه باشید تا هر آنچه که نیاز دارید را درباره این شهر و جاهای دیدنی بازرگان بدانید.

بازرگان کجاست؟

بازرگان یکی از شهرهای استان آذربایجان غربی است. این شهر در بخش مرکزی شهرستان ماکو جا خوش کرده است و یک گذرگاه مرزی بسیار مهم به شمار می‌آید. این شهر از توابع شهرستان ماکو است. بازرگان در بخش شمالی ماکو و در دامنه کوه آرارات قرار دارد. به‌دلیل مجاورت بازرگان با مرز ترکیه و نخجوان، آن را دروازه اروپا می‌دانند. بازرگان شمالی‌ترین نقطه آذربایجان غربی محسوب می‌شود و در گوشه شمال‌غربی ایران قرار دارد.

نکته جالب اینجاست که بازرگان از توابع شهرستان ماکو است و به همین خاطر در گذشته شهرداری ماکو بر مدیریت این شهر نظارت داشت؛ اما اهمیت بیش‌ از اندازه بازرگان باعث شد تا در سال 1378، این شهر شهرداری مستقل پیدا کند تا یک شهردار  بتواند با درایت و تمرکز بیشتر، پروژه‌های عمرانی این شهر را مدیریت کند.

طبیعت بازرگان

در بخش قبلی اشاره کردیم که بازرگان در دامنه کوه‌های آرارات قرار دارد. دامنه‌های کوه آرارات همگی سرسبز، تماشایی و خیره‌کننده هستند. خوشبختانه بازرگان نیز از این نعمات الهی بی‌بهره نمانده است و می‌توانید شاهد مناظر کوهستانی و دشت‌های سرسبز در این شهر باشید. همان طور که انتظار می‌رود، این شهر بسیار سرد است و در زمستان یخ‌بندان‌های شدیدی را تجربه می‌کند. در عین حال گرما حتی در تابستان هم اجازه ورود به منطقه را ندارد و در چله تابستان نیز می‌توانید از هوای خنک کوهستانی لذت ببرید.

بهترین زمان سفر به بازرگان

طبیعتاً با توجه به اینکه بازرگان در مناطق کوهستانی آرارات قرار دارد، 6 ماه اول سال بهترین زمان سفر به این شهر محسوب می‌شود. اگر قصد سفر به این شهر و تماشای جاهای دیدنی بازرگان را دارید، باید حتماً فقط بهار و تابستان را برای سفر خود انتخاب کنید. بسیاری از جاهای دیدنی طبیعی این شهر در مناطق کوهستانی جا خوش کرده‌اند. تمامی مناطق کوهستانی این شهر در فصل زمستان زیر لحافی ضخیم از برف می‌روند. پس زمستان را به‌هیچ‌وجه برای سفر به بازرگان انتخاب نکنید. در زمستان حتی جاده منتهی به این شهر هم لغزنده و خطرناک خواهد بود.

جاهای دیدنی بازرگان

• سد بارون

سد بارون یکی از بزرگترین سد‌های آذربایجان غربی به شمار می‌آید که در جنوب ماکو و روی رودخانه زنگمار قرار دارد. این سد در نزدیکی روستای بارون قرار دارد و به همین خاطر آن را سد بارون نامیده‌اند. کلیسای مریم مقدس و کلیسای زور زور که در بخش بعدی به شما معرفی می‌کنیم نیز در نزدیکی همین سد قرار دارند. پس می‌توانید یک تیر و 3 نشان بزنید و به‌صورت یکجا از همه آن‌ها دیدن کنید. سد بارون عامل به‌وجود‌آمدن یک دریاچه مصنوعی بسیار زیبا با ماهی‌های بزرگ و خوشمزه است! پس اگر به ماهی‌گیری علاقه‌مند هستید، می‌توانید ساعت‌ها در آرامش طبیعت مشغول ماهیگیری شوید و از این تفریح جانانه لذت ببرید.

• روستای گردشگری رند

زندگی روستایی همیشه مشکلات منحصر‌به‌فردی دارد. نبود امکانات، سختی زندگی و مشکلات مختلف واقعاً معیشت را برای این عزیزان دشوار می‌کند؛ اما با همه این اوصاف اگر کمی به تصاویر بالا دقت کنید، قطعاً از پشت تصویر نیز می‌توانید آرامش را احساس کنید. این روستا در 15کیلومتری منطقه آزاد ماکو قرار دارد. روستای رند در دامنه‌های کوه واقع شده است و در هر گوشه از آن یک چشمه جوشان سر از خاک بیرون می‌آورد. بد نیست بدانید در سال 1393، این روستا به‌عنوان روستای نمونه گردشگری منطقه ماکو شناخته شد. در این منطقه می‌توانید از جنگل‌های کوهستانی، باغ‌های میوه، رودهای جاری و چشمه‌های جوشان دیدن کنید. روستای رند تکه‌ای گم‌شده از بهشت ایران است.

• آبشار قلعه جوق

حتی آبشارهای ماکو و بازرگان نیز با سایر آبشارهای ایران تفاوت دارند. آبشار قلعه جوق برخلاف آبشارهای دیگر که جوش‌و‌خروش فراوانی دارند، با ناز و خرامان از کوه سقوط می‌کند و آرامشی وصف‌نشدنی را به گردشگران انتقال می‌دهد. این آبشار یکی از زیباترین جاهای دیدنی بازرگان است. در سفر به این شهر حتماً باید از آبشار قلعه جوق دیدن کنید. البته به یاد داشته باشید حتی در اوایل فصل بهار نیز هوای این منطقه بسیار سرد است. پس ترجیحاً تابستان را برای بازدید از آبشار انتخاب کنید.

• تالاب بورآلان

تالاب‌ها بهشت پرندگان هستند. در هر تالاب می‌توانید شاهد حضور انواع پرندگانی باشید که در زندگی روزمره فقط عکس آن‌ها را می‌بینید. متأسفانه بسیاری از تالاب‌های ایران به‌خاطر بی‌لیاقتی مسئولان، در حال خشک‌شدن هستند. خوشبختانه تالاب بورآلان با مساحت 250هکتار هنوز سالم و پابرجا باقی مانده است و یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی بازرگان و ماکو به حساب می‌آید. در فصل زمستان می‌توانید شاهد 64 گونه مختلف پرنده در این تالاب تماشایی باشید. این تالاب در 150کیلومتری پلدشت و در امتداد مرز مشترک ایران، ارمنستان و ترکیه قرار دارد.

تاریخچه بازرگان

درباره تاریخ و تمدن شهر بازرگان اطلاعات دقیقی در دست نیست؛ اما باید بدانید برخی از آثار باستانی کشف‌شده در این شهر، به دوران اورارتویی تعلق دارند. این یعنی حدود ۷ تا ۸  قرن پیش از میلاد مسیح نیز تمدنی بزرگ در این منطقه زندگی می‌کردند. اثر تاریخی بعدی که در این شهر کشف شد، به دوران صفویه تعلق دارد. این یعنی به احتمال فراوان در دوره‌ای از تاریخ این شهر خالی از سکنه مانده است. تاریخی که بخواهیم به آن استناد کنیم، به دوران قاجار باز می‌گردد. بسیاری از جهان‌گردها در سفرنامه خود به این شهر اشاره کرده‌اند. همچنین در این شهر می‌توانیم شاهد آثار تاریخی و ابنیه مختلف متعلق به این دوره تاریخی باشیم.

بناهای تاریخی و مذهبی بازرگان

• قره کلیسا

قره کلیسا ماکو یکی از مهم‌ترین جاهای دیدنی بازرگان است. این کلیسا اولین کلیسای جهان مسیحیت است که در آذربایجان غربی و 20کیلومتری چالدران قرار دارد. قره کلیسا در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و دارای شهرتی فراگیر در سطح جهانی است. بر اساس اسناد تاریخی، قره کلیسا روی مزار تاتائوس، یکی از حواریون حضرت عیسی بنا شده است. قدمت ساخت این کلیسا هم‌زمان با شهادت تاتائوس است. این کلیسا در میان مراتع سرسبز و تماشایی کوه آرارات قرار دارد.  مسیر دسترسی به این کلیسا از میان مناظر زیبای طبیعی عبور می‌کند. شاید چشمتان به تماشای مساجد تاریخی مختلف عادت کرده باشد؛ اما منظره این کلیسا یک جاذبه جدید و منحصر‌به‌فرد برای شما خواهد بود.

• کلیسای مریم مقدس ماکو

کلیسای مریم مقدس ماکو یکی دیگر از جاهای دیدنی بازرگان است که در فاصله 12کیلومتری شمال‌غرب قره کلیسا و در نزدیکی روستای بارون قرار دارد. قدمت این کلیسا به سال 667هجری شمسی مصادف با 1298 میلادی باز می‌گردد. از نظر ابعاد، کلیسای مریم مقدس ماکو به‌مراتب از قره کلیسا کوچک‌تر است؛ اما معماری و زیبایی منحصر‌به‌فردی دارد. این کلیسا به‌شکل چلیپایی ساخته شده و ابعاد بیرونی آن 7 در 5 متر است و ارتفاع آن به 12 متر می‌رسد. گفتنی است کلیسای مریم مقدس ابتدا در فهرست آثار ملی ایران و سپس در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی رسیده است.

• کاخ موزه باغچه جوق

قدمت کاخ باغچه جوق به حدود 120سال پیش و دوران سلطنت پاشاخان باز می‌گردد. در حقیقت می‌توان گفت که ساخت این کاخ هم‌دوره با حکومت قاجار در ایران انجام شده است. در آن دوران خانواده سردار ماکو در این مکان سکونت داشتند. بد نیست بدانید که این خانواده حتی تا سال 1353 هجری شمسی نیز در همین کاخ ساکن بودند. پس از آن دولت پهلوی اقدام به خرید کاخ باغچه جوق از ورثه اصلی خانواده سردار کرد. پس از بازسازی‌ها و مرمت‌های اساسی، در سال 1358 درب‌های کاخ را برای بازدید عموم به روی مردم گشودند. تماشای این کاخ زیبا و تماشایی و اسباب عتیقه آن برای گردشگران جذابیت خاصی خواهد داشت.

• قلعه قبان ماکو

قلعه قبان یکی دیگر از جاهای دیدنی بازرگان ماکو است. قدمت این قلعه به دوران تیموریان و حدود 600 سال پیش باز می‌گردد. قلعه قبان، معروف به قلعه قابان حدود 250هکتار وسعت دارد. این قلعه شامل بخش‌های مختلف همانند حمام، شاه‌نشین، زندان و چندین برج و بارو می‌شود. بر اساس ظاهر و روش معماری قبان، می‌توان حدس زد که این قلعه کاربرد نظامی داشته و از آن برای مقاصد نظامی استفاده می‌کردند. قلعه در ارتفاعات منطقه قرار دارد و بر بخش‌های اطراف کاملاً مشرف است.

• پل قره کورپو

پل قره کورپو یکی از جاهای دیدنی ماکو است که آن را با نام پل سیاه نیز می‌شناسند. این پل در شمال ماکو و روی رودخانه معروف قره‌سو قرار دارد. پل سیاه را در نزدیکی محل اتصال رودخانه قره‌سو با رودخانه زنگمار احداث کرده‌اند. بر اساس اسناد تاریخی، قدمت این پل به دوران صفویه باز می‌گردد. از نظر معماری باید بدانید که پل سیاه سه دهانه دارد و در ساخت آن از سنگ‌های لاشه، سنگ‌های سیاه آتش‌فشانی، سنگ‌های سفید آتش‌فشانی، قلوه‌سنگ و ملات آهک استفاده کرده‌اند.

• حمام تاریخی پورناک

حمام‌کردن در گذشته به‌سادگی امروز نبود. برای اینکه اول صبح دوش بگیرید، باید حداقل یک ساعت زودتر از خواب بیدار شده، بار‌و‌بندیل خود را داخل بقچه قرار می‌دادید و راهی حمام عمومی می‌شدید! البته همین حمام هم از دوران قاجار به ایران راه پیدا کرد! پس در آن دوران مردم از همین بابت هم شکرگزار بودند! حمام تاریخی پورناک یکی دیگر از جاهای دیدنی بازرگان محسوب می‌شود. قدمت این حمام به اوایل دوران قاجار باز می‌گردد و حدود 200 سال سن دارد! حمام پورناک آسیب بسیاری دیده است؛ اما هنوز هم بازدید از آن خالی از لطف نخواهد بود. این حمام در سال 1381 در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.

• خانه سنگی جمال خان تیموری

خانه سنگی جمال خان تیموری یکی دیگر از آثار تاریخی ماکو محسوب می‌شود که به دوران قاجار تعلق دارد. این خانه 2 طبقه، 600مترمربع وسعت دارد و در زمینی به مساحت 4هزار مترمربع واقع شده است. در ساخت این عمارت بیشتر از سنگ استفاده کرده‌اند. به همین خاطر آن را با نام خانه سنگی می‌شناسند. این خانه هنوز هم ظاهری زیبا دارد و به‌خوبی از پس خشم مادر طبیعت جان سالم به در برده است. بازدید از این خانه سنگی برای گردشگران بسیار هیجان‌انگیز خواهد بود.

فرهنگ و هنر

مردم این شهر اکثراً آذری‌زبان و شیعه هستند. تقریباً زندگی تمام کسانی که در این شهر حضور دارند، به‌نوعی به تجارت و بازرگانی گره خورده است. وجود هزاران توریست و راننده ترانزیت در این شهر باعث شده تا مردم مشاغل مرتبط با بازرگانی و گردشگری را پیش بگیرند. انواع شرکت‌های بازرگانی، رستوران‌ها و استراحت‌گاه‌های مخصوص رانندگان و غیره جزء اصلی‌ترین مشاغل مردم این شهر به حساب می‌آید. از نظر آیین و فرهنگ، مردم این شهر تفاوت خاصی با سایر مردم آذری‌زبان ندارند.

اقامت در بازرگان

اکثر مسافران و گردشگران از بازرگان عبور می‌کنند. کمتر کسی فقط به قصد بازدید از این شهر، به ماکو سفر می‌کند. به همین خاطر خبری از اقامتگاه‌ها و هتل‌های بزرگ در این شهر نیست. در اکثر مواقع هم هتل‌های این شهر خالی باقی می‌ماند. مگر اینکه اتفاقی بیافتد و مرز بسته شود تا مسافران به اجبار در این شهر اقامت کنند. به همین خاطر فقط دو هتل شهریار و جهانگردی در این شهر حضور دارند. هر دو هتل امکانات و خدمات مناسبی را به مشتریان ارائه می‌دهند و نظرات مثبتی درباره آن‌ها در اینترنت ثبت شده است.

رستوران در بازرگان

• رستوران کامران: بازرگان، خیابان رسالت، بعد از پارک شهریار.
• رستوران دوستلار: بازرگان، بلوار سربازان گمنام امام زمان، بعد از خیابان شهید فهمیده.
• رستوران ترکی‌های مهر: بازرگان، بلوار امام، خیابان مطهری، خیابان خاقانی.

سوغات بازرگان

• انواع اجناس خارجی از بازارچه مرزی؛
• گردو؛
• آلو؛
• صنایع‌دستی.

مسیر دسترسی

بازرگان در فاصله 900کیلومتری تهران قرار دارد. اگر تهران را مبدأ حرکت قرار دهید، باید ابتدا به‌سمت زنجان و سپس به‌سوی تبریز حرکت کنید. جاده کاملاً مستقیم است و هیچ مسیر انحرافی ندارد. البته توجه داشته باشید که در فصل زمستان، مسیر منتهی به بازرگان پوشیده از برف خواهد شد. پس زنجیرچرخ همراه داشته باشید. بازرگان از نظر مساحت شهر بسیار کوچکی است؛ اما به‌خاطر اهمیت آن، شاهد حضور ایستگاه قطار و فرودگاه بین‌المللی در این شهر هستیم. پس می‌توانید از طریق قطار، اتوبوس یا حتی هواپیما خودتان را به این شهر برسانید. این شهر در 20‌کیلومتری ماکو، 300کیلومتری ارومیه، 2‌‍کیلومتری مرز ترکیه و در نزدیکی مرز نخجوان قرار دارد. بد نیست بدانید فاصله نخجوان تا بازرگان فقط 120‌کیلومتر است و در عرض یک ساعت و نیم با وسیله نقلیه شخصی می‌توانید خودتان را به این شهر برسانید.

خب دوستان عزیز ره بال آسمان، به نظر شما زیباترین شهر شمال غرب ایران کدام است؟ به نظرتان زیباترین جای دیدنی این شهر کدام است؟ آیا تاکنون به قصد بازدید از جاهای دیدنی بازرگان به این شهر سفر کرده‌اید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما و سایر دوستان به اشتراک بگذارید.