جاهای دیدنی ماکو | راهنمای سفر ماکو

در سفر به استان آذربایجان غربی و بازدید از جاذبه‌های گردشگری آن، حضور در جاهای دیدنی ماکو را از دست ندهید. این شهر زیبا با طبیعت چشم‌نواز و خاص، لحظات شیرین و سراسر خاطره برای شما به ارمغان خواهد آورد. دره‌ها، رودخانه‌ها و چشمه‌های بی‌نظیری در این شهر قرار دارد که زیبایی آن را چندین و چند برابر می‌کنند. در ادامه قصد داریم این جاذبه‌ها را به شما معرفی کنیم. اگر قصد سفر به ماکو را دارید، این نوشته را از دست ندهید.

ماکو کجاست؟

منطقه آزاد ماکو یکی از شهرستان‌های آذربایجان غربی در شمال غرب ایران و در همسایگی کشورهای ترکیه، ارمنستان و آذربایجان است. شهرستان ماکو، درون دره‌ای قرار دارد که رودخانه زنگمار از آن می‌گذرد و شهر را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند. قسمت جنوبی شهر در دامنه کوه سبد قرار گرفته و بخش شمالی در دامنه کوه قیه است. این شهر دارای دو بخش مرکزی و بازرگان است که شهرهای ماکو و بازرگان به ترتیب مرکز هر کدام از این بخش‌ها هستند.

ساکنان این منطقه، از مردمان آذری زبان و کرد زبان هستند. ترک‌های آذربایجانی شیعه‌اند و به زبان ترکی آذربایجانی سخن می‌گویند و کردها سنی هستند و به زبان کردی کرمانجی صحبت می‌کنند. ماکو با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی جذاب خود می‌تواند سفری خاطره‌انگیز و مطلوب را برای گردشگران رقم بزند. این جاذبه‌ها نقش بسزایی در وجه تمایز این منطقه نسبت به سایر شهرهای شمال شرقی کشور و جذب گردشگر و سرمایه‌گذار دارد.

بهترین زمان سفر به ماکو

ماکو در زمستان آب‌وهوای سرد و خشک دارد و در تابستان هوای گرم و خشک. به همین دلیل بهترین زمان سفر به ماکو در روزهای آخر سال یعنی ماه اسفند تا فروردین است. البته در بقیه روزهای سال هم می‌توان به این شهر سفر کرد؛ اما باید تحمل گرما یا سرما را داشته باشید.

جاهای دیدنی ماکو

• رودخانه زنگمار

رودخانه زنگمار از کوه‌های مرزی ایران و ترکیه سرچشمه می‌گیرد، از شهر ماکو می‌گذرد و در شهرستان پل دشت به رود ارس می‌ریزد. محیط سرسبز اطراف رودخانه، تفرجگاه دل‌پذیری را فراهم کرده است.

• رودخانه مرزی ارس

رودخانه مرزی ارس مهم‌ترین و پرآب‌ترین رودخانه شمالی آذربایجان شرقی است که از کوه‌های ترکیه سرچشمه گرفته و به دریای خزر می‌ریزد.

• گوزلو

تفرجگاه گوزلو در دامنه کوه آتابیی و چشم‌انداز خیال‌انگیز مناظر ماکو قرار دارد. در مسیر این رود مناظر خیره‌کننده و چشمه‌های گوارای بسیاری وجود دارد.

• دره باغی

دره باغی در روستای قلعه جوق ماکو قرار دارد و از کنار عمارت عزت الله خان، خواهرزاده سردار ماکو، می‌گذرد. ابتدای ورودی دره با مزارع روستاییان و درختان مختلف پوشیده شده است. با پیشروی به داخل دره، عرض دره کمتر شده و فضای دست‌نخورده‌تری به خود می‌گیرد.

• سو دره سی

جاری‌بودن رودخانه ساری سو با آبشارهای منفرد بلند و کوتاه در سو دره سی همراه با درختان انبوه و سرسبز بید و نیزارهای اطراف و هوای مطبوع سبب شده این ناحیه از جاذبه‌های مشهور ماکو باشد.

• چنگیزخان بولاغی

منطقه چنگیزخان بولاغی که بالاتر از روستای قره خاج و در مسیر جاده سد ماکو قرار دارد، در بهار و تابستان میزبان جشن بادبادک‌هاست. همین مکان در زمستان محل مناسبی برای پیست اسکی محسوب می‌شود.

• چشمه ثریا (هزار چشمه)

چشمه ثریا چشمه‌ای بزرگ و دیدنی با آبی بسیار زلال است. عمق آب تا حدی است که می‌شود در آن قایق‌رانی کرد. از این منطقه کوه آرارات کاملاً دیده می‌شود به همین سبب نمای کوه و چشمه، زیبایی خاصی به این ناحیه بخشیده است.

• چشمه آبگرم باشکند

چشمه آبگرم باشکند در 2کیلومتری جاده ماکو بازرگان و در روستای باشکند قرار دارد. این چشمه در کنار باغ‌های سیب، جاذبه‌ای زیبا خلق کرده است.

• چشمه آبگرم شوط

چشمه آبگرم شوط قابلیت درمانی دارد و یکی از چشمه‌های مهم منطقه است. امروزه با تأسیسات ایجادشده در اطراف آن یکی از مناطق گردشگری و آب‌درمانی مهم آذربایجان به شمار می‌آید.

• کوه مورس

کوه مورس با ارتفاع حدود ۳هزارمتری بلندترین کوه ماکو است. راه‌های دسترسی به آن از روستای کوسج و روستای باشکند از قسمت شمالی و استراحتگاهی در روستای مصطفی قالاسی می‌گذرد.

• کوه دوماننی (آغبلاغ قارلی سی)

کوه دوماننی با ارتفاع ۲هزار و ۸۴۸ متر و پوشش گیاهی غنی، مقصد کوه‌نواردان بسیاری است. راه‌های دسترسی به آن از روستاهای جان‌عزیز و دره تفنگچی از قسمت شمال غربی است. این کوه بهترین انتخاب برای افرادی است که به طبیعت‌گردی تمایل دارند و می‌خواهند سد ماکو را از بلندترین نقطه مشاهده کنند.

• کوه چرکین

کوه چرکین با ارتفاع ۲هزار و ۸۰۰ متر یکی از شیب‌دار‌ترین کوه‌های ماکو است. مسیر صعود به این قله از روستای باغچه جوق می‌گذرد.

• کوه سکار

کوه سکار در شهرستان شوط با ارتفاع ۲ هزار و 774متری، کوه بسیار مناسبی برای صعود علاقه‌مندان به کوهپیمایی است. از جبهه شمال غربی، از روستای آرپالیق و از جبهه شمالی از روستای چاوگون می‌توان به این کوه صعود کرد.

• کوه قیه (ساری قیه) ماکو

کوه قیه که شامل یک کلاهک سنگی (یکی از کامل‌ترین کلاهک‌های سنگی جهان با شیب منفی «قیه») و دیواری بلند (ساری قیه) است، میدان خوبی برای سنگ‌نوردان به شمار می‌رود. این کلاهک را سنگ‌نوردان ماکویی فتح کرده‌اند. بافت قدیمی ماکو در سایه این کلاهک قرار دارد.

بناهای تاریخی ماکو

• دخمه فرهاد (بام فرهاد)

دخمه فرهاد یک اثر اورارتویی متعلق به هزاره اول قبل از میلاد، در دل کوهی به نام سنگر، در 7کیلومتری شهر ماکو قرار دارد. دخمه فرهاد دو اتاق تودرتو است که در دل کوه و درون صخره‌ای بزرگ تراشیده شده‌اند و با راه‌پله‌ای سنگی به کوه متصل شده‌اند. در زبان محلی به دخمه فرهاد، فرهاد دامو می‌گویند.

• عمارت کلاه فرنگی

عمارت کلاه فرنگی یک بنای تاریخی است که در داخل شهر ماکو قرار گرفته است. این عمارت قسمتی از یک مجموعه بزرگ متعلق به علی‌قلی‌خان بیات ماکوئی است که در اواخر دوره قاجاریه ساخته شده. این ساختمان در دو طبقه ساخته شده و نمای بیرونی آن به شکل چندضلعی منظم است. تزئینات گچ‌بری و آینه‌کاری فوق‌العاده زیبا و شیشه‌های رنگی، اتاق آینه کاخ گلستان را تداعی می‌کنند.

• بافت قدیم ماکو (قلعه قبان)

قلعه قبان که تاریخ ساخت آن دقیقاً مشخص نیست، در بافت قدیمی شهر قرار دارد و شامل دیوارها، برج‌ها، باروهای بلند و بخش‌هایی چون شاه‌نشین، حمام و زندان می‌شود. در منابع تاریخی، اهمیت نظامی و استراتژیکی قلعه قبان در دوره‌های تاریخی تیموری، سلجوقی، قره قویولون، صفوی و قاجار ذکر شده است.

• گرمابه تاریخی ماکو

گرمابه تاریخی ماکو در دامنه کوه قبه (قلعه قبان) قرار دارد و یادگاری است از دوران صفوی. حمام قدیمی ماکو از قسمت‌هایی چون سربینه با دو مدخل ورودی مارپیچ، 4 ستون سنگی، حجره‌های اطراف، کف سنگی، پاشور وسط سربینه، گرم‌خانه فضاهای قرنیه معماری، حوضچه‌های سنگی و تن‌پوش‌های سفالی است.

• پل پنج چشمه

پل پنج چشمه که روی رودخانه زنگار قرار گرفته، از قدیمی‌ترین پل‌های این شهر به حساب می‌آید. دلیل ساخت آن کوتاه‌کردن مسیر کلیسای طاطائوس بوده است. این پل به سبب داشتن ۵ دهنه به این نام شهرت یافته؛ اما امروزه فقط ۴ دهانه از آن باقی مانده است.‌

• قره کورپو (پل سیاه)

پل سیاه (قره کورپو)، روی صفه سنگی رودخانه ساخته شده و به همین علت پی‌سازی برای آن انجام نشده است. در واقع پی بنا را همان صخره‌های طبیعی کف رودخانه تشکیل می‌دهند. این پل 3 دهانه، پایه‌هایی دارد. آب‌شکن‌هایی در جهت مخالف آب رودخانه بر این دهانه‌ها ساخته شده است. تمامی پایه‌ها و آب‌شکن‌ها با لاشه‌سنگ‌های سیاه و سفید و با ملات آهک ساخته شده‌اند. مصالح پل را سنگ‌های سفید و سیاه آتش‌فشانی و سنگ‌های لاشه و قلوه‌سنگ با ملات آهک تشکیل داده است.

• پل قلعه جوق

پل قلعه جوق، اثری تاریخی متعلق به دوران حکومت صفویان است. این پل از مصالحی چون سنگ‌های تراشیده، سنگ‌های نتراشیده، قلوه‌سنگ، ملات گچ و آهک ساخته شده است. زیبایی، معماری و قدمت این سازه تاریخی آن را به یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان ماکو تبدیل کرده است.

• ساختمان بیمارستان قدیمی ارتش

این بیمارستان قدیمی که امروزه فقط دیواره‌های بیرونی آن باقی مانده‌اند، بالای یک تپه قرار گرفته و در جنگ جهانی دوم به‌عنوان بیمارستان ارتش کاربرد داشته؛ اما امروزه فقط مخروبه‌هایی از آن به جا مانده است.

• سد پناهکندی

سد پناهکندی، سدی سنگی است که در دوره ایلخانیان به دست کدخدای روستا به‌منظور آبیاری مزارع پنبه ساخته شده. این سد روی یکی از سرشاخه‌های رودخانه زنگمار قرار دارد که به رود ارس می‌ریزد. معماری زیبای این سد با توجه به مصالح محدود موجود، درخور تحسین است.

• قلعه و قبرهای صخره ای شدی

قلعه و مقابر صخره ای شدی در روستای شدی پلدشت واقع شده است. این قلعه به همراه مقابر صخره‌ای، یکی از شاهکارهای معماری با قدمتی ۲هزار و ۷۰۰ساله و مربوط به امپراطوری اورارتو است که در ارتفاعات حاشيه رودخانه ارس قرار دارد.

• حمام تاریخی صوفی

حمام تاریخی صوفی که الگوی حمام‌های سنتی ایران را دارد با استفاده از عناصر معماری سنتی و بومی ساخته شده است.

بناهای مذهبی ماکو

• کلیسای زور زور

کلیسای زور زور یا کلیسای مریم مقدس در فضایی بسیار زیبا واقع شده و چشم‌اندازی تماشایی دارد. زور زور تنها بنای تاریخی ایران است که در جای اصلی خود قرار ندارد و یک‌بار جا‌به‌جا شده است.

• قره کلیسا یا کلیسای تادئوس مقدس

قره کلیسا یا کلیسای طاطاووس یا کلیسای تادئوس مقدس، از اماکن مذهبی ارامنه ایران است که چندین بار در ادوار مختلف تخریب و مجدداً بازسازی شده. معماری خاص و سنگ‌نوشته‌ها و حجاری‌های فوق‌العاده زیبا، این مکان را از بسیاری از کلیساهای هم‌عصر خود متمایز کرده است.

• مسجد حضرت ابوالفضل

مسجد حضرت ابوالفضل (ع) در داخل مجموعه قلعه تاریخی ماکو و زیر یکی از بزرگ‌ترین کلاهک‌های سنگی جهان ساخته شده است که مشرف به شهر ماکو است.

غذاهای محلی ماکو

غذاهای سنتی از زمان قدیم در ماکو رواج داشته‌اند. چهمه یا چکمه، تره، دلمه برگ مو، دلمه کلم، سحر آشی، جزوز، ساج قاوورماسی، رشته آشی، قاوورما بوز باشی، حدیه، اشکنه، گویماخ، بولام آش، قیساوا، رشته پلو، تاس کباب، کوفته، آیران آشی، یتیمچه، قیقاناخ (خاگینه)، آجیلی آش، اوماج آشی، جیغیرتدی و… از غذاهای محلی ماکو هستند که به روش خاص خود ماکویی‌ها طبخ و سرو می‌شوند.

سوغات ماکو

منطقه آزاد ماکو، یکی از مناطق آزاد هفت‌گانه ایران است که لقب بزرگ‌ترین منطقه آزاد کشور را به خود اختصاص داده است. بازارچه مرزی ماکو یکی از بازارچه های مرزی است که دارای انواع اجناس و لوازم ضروری از جمله پوشاک، لوازم‌خانگی و انواع خوراکی‌ها با برندهای معتبر است. این اجناس قیمتی کمتر و کیفیتی بهتر از سایر مراکز خرید مشابه دارد.

صنایع‌دستی شهرستان ماکو در نوع خود بی‌نظیرند. قالی‌بافى، بافت جاجيم، گليم، پيراهن، دستکش، جوراب، حصير و سبد از صنايع‌دستی عمده این شهرستان به شمار می‌روند. ماکو از نواحى بزرگ قالی‌بافى آذربايجان غربى است.

مسیرهای دسترسی به ماکو

ماکو از مسیر جاده 32 از غرب به مرز بازرگان و از شرق به مرند و سپس تبریز متصل می‌شود. این جاده تنها راه دسترسی به ماکو است. همچنین از شهری مانند تهران می‌توانید با خرید بلیط هواپیما ماکو به این شهر سفر کنید‌.

در سفر به استان آذربایجان غربی، بازدید از ماکو، جاهای دیدنی و بازارچه مرزی آن را از دست ندهید. شما قبلاً به این شهر سفر کرده‌اید؟ نظرتان درباره این شهر چیست؟ برای دوستان خود در ره بال آسمان از تجربه های سفرتان بگویید.