راهنمای سفر دورود | پایتخت طبیعت ایران

در غرب ایران شهرهایی وجود دارد که طبیعتشان با طبیعت زیبای شهرهای شمالی پهلو می‌زند. یکی از این شهرهای زیبا، دورود در استان لرستان است. البته جاهای دیدنی دورود به طبیعت منحصربه‌فردش خلاصه نمی‌شود. آثار تاریخی فراوانی در این شهر وجود دارد که هر کدام از برهه‌ای از زمان‌های دور حکایت می کنند. اگر دوست دارید با این جاذبه های گردشگری دورود آشنا شوید، چند دقیقه‌ای زمانتان را به ما بدهید تا با هم راهنمای سفر به درود را مرور کنیم.

دورود کجاست؟

شهرستان دورود در شرق استان لرستان قرار گرفته است. مرکز این شهرستان، دورود، سومین شهر پرجمعیت استان لرستان پس از خرم آباد و بروجرد است. این شهرستان که در دامنه ‌کوه‌های زاگرس قرار گرفته، از شمال با شهرستان شازند، از شمال غربی با شهرستان بروجرد، از شرق با شهرستان ازنا، از جنوب با شهرستان الیگودرز و از غرب با خرم آباد همسایه است. دورود شامل دو بخش مرکزی و سیلاخور می‌شود و 146 روستا دارد و فاصله ‌آن با مرکز استان لرستان (خرم‌آباد) 86 کیلومتراست. قرار گرفتن دورود در مسیر خرم‌آباد به اصفهان (بزرگراه‌های جنوب و شرق کشور به سمت غرب) سبب افزایش تعداد گردشگران در این شهر شده است.

بهترین زمان سفر به دورود

اگر بخواهیم یک صفت را به آب و هوای این شهرستان نسبت دهیم، انتخاب ترکیب معتدلِ کوهستانی، بهترین صفت ممکن است. میانگین بارش سالانه ‌باران در دورود 670 میلی‌متر و میانگین دمای هوای سالانه، 16 درجه است. زمستان‌های دورود بسیار سرد و بارش باران در این فصل بسیار بیشتر از تابستان است. مانند بسیاری از شهرهای کوهستانی مشابه، بهترین فصل سفر به دورود نیز بهار، به‌ویژه ماه اردیبهشت است؛ زیرا علاوه بر اعتدال دمای هوا، مهم‌ترین ویژگی دورود که سرسبزی و طبیعت اطراف آن است در این ماه زیبایی بیشتری دارد.

طبیعت دورود

 

به دلیل قرارگرفتن این شهرستان در دامنه ‌زاگرس، شاخص‌ترین پوشش گیاهی این منطقه را درختان بلوط تشکیل می‌دهند. برای مشاهده ‌پوشش گیاهی این شهرستان، منطقه ‌حفاظت شده ‌اشترانکوه بهترین گزینه است. اشترانکوه که از سال 1348 جزء محیط زیست جهانی قرار گرفته است، گونه‌های بلوط، سرو کوهی، بادامک، گلابی وحشی، زالزالک، گَوَن، آویشن، لاله ‌واژگون، پسته ‌کوهی، ریواس، استپ‌ها، سریش ایرانی، پونه ‌اشترانکوهی، ناروَن، زبان گنجشک و… را شامل می‌شود.

منطقه ‌حفاظت شده ‌اشتراکوه نه‌تنها محیط خوبی برای نشان‌دادن گونه‌های گیاهی در دورود است، بلکه پوشش جانوری این منطقه را نیز به‌خوبی به نمایش می‌گذارد. پستانداران، پرندگان و خزندگان بسیاری در این منطقه زندگی می‌کنند. پلنگ، خرس قهوه‌ای، بز، قوچ، گربه ‌وحشی، کفتار، روباه، گرگ، کبک، عقاب، کرکس، شاهین، سار، لاک‌پشت مهمیزدار، افعی شاخ‌دار، سوسمار و… از جمله جانوران این منطقه هستند که از گیاهان رایج در اشترانکوه تغذیه می‌کنند.

جاهای دیدنی دورود

دورود، لقب پایتخت طبیعت ایران را به خود اختصاص داده است. به هر سو از اقلیم این شهرستان که سر بزنیم، نشانه‌ای از سرسبزی و طبیعت زیبا را می‌یابیم.

• دریاچه ‌گهر

درباره دریاچه گهر قبلاً برایتان مقاله‌ای نوشته‌ایم. خلاصه‌اش اینکه اینجا خوشبختانه به دلیل نداشتن راه ماشین‌رو تا حدود زیادی از آسیب انسان دور مانده و هنوز بکر است! این دریاچه در منطقه ‌حفاظت شده ‌اشترانکوه قرار دارد و سالانه 70هزار گردشگر را به سوی خود جذب می‌کند. زمین‌شناسان چگونگی تشکیل این دریاچه را در اثر وقوع زمین‌لرزه می‌دانند. از دورود تا چشمه خید 17 کیلومتر راه آسفالت وجود دارد و از خید تا دریاچه ‌گهر 14 کیلومتر راه مال‌رو. بومیان این منطقه قاطرهای خود را برای اجاره‌دادن به مسافران در این مسیر آماده کرده‌اند.

• اشترانکوه

اشترانکوه برای گردشگران، به‌ویژه علاقه‌مندان به کوه‌نوردی، گزینه ‌مناسبی است. این رشته‌کوه که جزء رشته‌کوه زاگرس محسوب می‌شود، در شرق استان لرستان، از جنوب‌شرق دورود تا جنوب الیگودرز کشیده شده است. بلندترین قله ‌آن سن بران است. اشترانکوه را باید سرچشمه ‌اصلی یکی از سرشاخه‌های رود دز دانست. در این کوه یخچال‌های دائمی بسیاری هم وجود دارند.

• پریز کوه

پریز کوه، در 10کیلومتری جنوب شهرستان دورود با قله‌ای به ارتفاع 3070 متر قرار دارد. البته نه‌تنها خود کوه بلکه چشمه‌ها، غارها و دیگر جاذبه‌های اطراف این کوه، منطقه را بسیار زیبا و دل‌پذیر کرده‌اند.

• دره ‌نیگا (نیگاه)

دره نیگا در جنوب پریز کوه قرار دارد. این دره از 6کیلومتری دریاچه ‌گهر آغاز شده و تا روستای تی ادامه دارد. این دره با بکربودن و سکوت خود سبب جذب کوه‌نوردان فراوانی شده است. البته اشکال صخره‌ای عجیب در این دره چشم‌اندازهای زیبایی را برای گردشگران به وجود آورده‌اند. این دره که تحت نظارت اداره ‌محیط زیست است، محلِ مناسبی را برای کمپ، لذت‌بردن از آسمان شب، پیاده‌روی در امتداد رود و تماشای گل‌های وحشی محسوب می‌شود.

• چشمه ‌وقت و ساعت

چشمه وقت و ساعت واقع در غار وقت و ساعت، از دیگر عجایب طبیعی و جاهای دیدنی دورود است که در جنوب پریز کوه قرار گرفته است. آب این چشمه ‌عجیب در زمان‌های مشخصی قطع و مجدداً وصل می‌شود. در فصل پاییز حدود ۱۰ دقیقه آب از این چشمه می‌جوشد و حدود 40 دقیقه جوشش آب قطع می‌شود. در فصل بهار نیز حجم آب چشمه آن‌قدر زیاد می‌شود که آب، ۱۰ متر پهنای کف غار را کاملاً در بر می‌گیرد. در زمان‌های قطع‌شدن آب فقط صدای چکیدن قطرات ‌آب و در هنگام وصل‌شدن آب، غرشی شدید در کوه می‌پیچد. مدت زمان توقف آب در فصل‌های مختلف متفاوت است و هنوز علت علمی مشخصی برای این پدیده یافت نشده است. این غار را یک گروه کوه‌نورد در سال 1372 کشف کرد.

• آبشار دره ‌اسپر (آبشار ازنا)

در 7کیلومتری جنوب شرق دورود، در شرق کوه پریز، آبشار دره اسپر یا آبشار عروس ازنا قرار گرفته است. علاوه بر آبشار که سبب زیبایی دره ‌اسپر شده است، در طبیعت و کوهستان زیبای اطراف آن نیز چشمه‌های بسیاری قرار دارند که زیبایی منطقه را چند برابر کرده‌اند. پس از فوران آب از میان صخره‌های کوه‌، آب به‌صورت جویبار در میان درختان بلوط این منطقه روان می‌شود. خود روستای دره اسپر هم به علت دارابودن طبیعت بکر از جاذبه‌های طبیعی دورود محسوب می‌شود.

• کوه قارون

یکی دیگر از جاهای دیدنی دورود و از دیگر کوه‌های شهرستان، کوه قارون است که قله ‌آن نزدیک به ۳هزار متر ارتفاع دارد. مسیر دسترسی به این کوه، آسفالت است.

•  تالاب ازگن

تالاب ازگن دیگر جاذبه ‌طبیعی دورود است که در فاصله ‌25کیلومتری جنوب این شهرستان قرار دارد. مسیر این تالاب پوشیده از درختان سرسبز، کوه‌های سربه‌فلک‌کشیده‌ای همچون پریزکوه و چشمه‌ها و جوی‌های بسیار مانند سراب نو است. این تالابِ فصلی که در اثر ذوب‌شدن برف یا جمع‌شدن آب باران جاری‌شده از کوه قارون به وجود می‌آید، چشم‌اندازی سبز و پوشیده از گیاهان پونه، نعنا، گل زنبق، نرگس و… را رقم می‌زند.

• باباهور

باباهور از دیگر کوه‌های معروف و پوشیده از درختانِ بلوطِ این شهرستان است. البته در کنار درختان بلوط گونه‌های دیگری نیز یافت می‌شوند. شهرت باباهور بیشتر به‌خاطر تفرجگاهی است که در محدوده آن ایجاد کرده‌اند.

• صخره یا کوه کر و دختر (پسر و دختر)

صخره یا کوه کر و دختر که در میان کوه‌های پریزکوه قرار دارد، به خاطر افسانه‌های محلی شهرت یافته است. بومیان می‌گویند در گذشته دختر و پسری یکدیگر را دوست داشتند و به دلیل مخالفت ایل‌هایشان با ازدواج آن دو، شبی به سوی منطقه ‌بختیاری فرار می‌کنند. زمانی که به پریزکوه می‌رسند، پسر، کُفری بر زبان می‌راند و هر دوی آن‌ها همان جا به سنگ تبدیل می‌شوند.

• آبشار آب گرمه

در 23کیلومتری جنوب دورود به طرف بیشه ‌پوران، آبشار آب گرمه از دیگر آبشارهای این شهرستان قرار دارد.

• آبشار چکان

آبشار چکان با 30 متر ارتفاع، مشرف بر دره ‌چکان از دیگر آبشارهای بلند این منطقه است. این آبشار که در منطقه‌ای سرسبز قرار دارد، با امامزاده ابو علی (ع) هم حدود 3 کیلومتر فاصله دارد.

• تنگه ‌لی‌لی دورود

تنگه ‌لی‌لی دورود که از جریان رود ماربره از میان کوه‌های زاگرس ایجاد شده، در بین دو روستای چمنار و سیرم قرار دارد. این تنگه که بستری صخره‌ای دارد، جریان آب را از بین اشکال عجیب‌وغریب صخره‌هایی با ارتفاع گوناگون به نمایش گذاشته است.

• رودخانه ‌سزار

رودخانه سزار که از ارتفاعات الیگودرز، دورود، ازنا، بروجرد و اشترینان سرچشمه می‌گیرد، در هر کدام از شهرهای نام‌برده سرسبزی را به ارمغان آورده است.

• سراب چمنار

سراب چمنار در 14کیلومتری دورود قرار گرفته و مجموعه‌ای از درختان و گل‌ها، چشمه‌ها و رودی با آب بسیار سرد است. این‌ها در کنار هم یکی دیگر از جاذبه‌ها و جاهای دیدنی دورود را تشکیل می‌دهند.

مسئولیت ما در برابر طبیعت دورود

این روزها منطقه ‌حفاظت شده ‌اشترانکوه حال و روز خوبی ندارد. حضور گردشگران در این منطقه و زیر پا گذاشتن حقوق جاندارانِ اشترانکوه، ضربه ‌سختی را به محیط زیست این منطقه وارد کرده است. برداشت بی‌رویه ‌گیاهان خوراکی و دارویی و آزار رساندن به حیوانات، تنها بخشی از این مشکلات است. وجود معادن در اطراف اشترانکوه نیز نظم طبیعی منطقه را بر هم زده است.

منابع آب این شهرستان نیز در معرض خطر هستند که خود سبب به‌خطرافتادن جان جانداران و گیاهان می‌شود. آسیب دیگری که طبیعت دورود و زاگرس را تهدید می‌کند، زوال جنگل‌های بلوط است. وجود خشک‌سالی، فرسایش خاک، هجوم آفات، چرای بی‌رویه ‌دام و آتش‌سوزی، تنها گوشه‌ای از زیان‌های وارد شده بر بلوط‌های زاگرس است. فراموش نکنیم که پیامدهای ناشی از نابودی جنگل‌های بلوط به مراتب بدتر از آن‌ چیزی است که به ذهن خطور می‌کند.

تاریخچه دورود

هر چند قدمت تاریخی شهر دورود را 130 سال گفته‌اند؛ اما دشت سیلاخور که بخش‌هایی از دورود روی آن بنا شده، قدمتی بسیار کهن‌تر دارد. آثار به‌دست‌آمده از این دشت، مانند تپه ‌قلعه ‌رومیان و گورستان‌های تاریخی، باعث شده که قدمت سکونت انسان در این دشت را حدود 5 هزار سال پیش تخمین بزنند. گفته می‌شود آثاری همچون تپه ‌باباشاه و تپه ‌دورود، باقی مانده از دوران پیش از اسلام است. خود شهر دورود نیز که قدمت آن را 130 سال می‌دانند، در دوره ‌قاجاریه، بین‌النهرین نامیده می‌شده است؛ اما در دوره ‌پهلوی اول بحرین نام گرفت و نام دورود از پهلوی دوم روی این شهر گذاشته شده است.

بناهای تاریخی دورود

از قدمت تاریخی دشت سیلاخور آثار تاریخی بسیاری به جا مانده که جور زمانه اکثر آن‌ها را به ویرانه تبدیل کرده است. از مجموع 450 اثر تاریخی و فرهنگی در دورود، 300 اثر به ثبت ملی رسیده‌اند.

• حمام افراونده

حمام افراونده بازمانده از دوره ‌زند و قاجار از آثار تاریخی روستای افراونده به شمار می‌آید. معماری این حمام شباهت بسیاری به معماری عصر صفوی دارد. قلعه ‌افراونده هم که قدمت آن مربوط به دوره ‌قاجار است و گورستان افراونده از دیگر جاذبه‌های تاریخی این روستا به شمار می‌آیند.

• پل تاریخی چالانچولان

پل تاریخی چالانچولان بازمانده از دوره ‌سامانیان در فاصله ‌20کیلومتری شهرستان دورود قرار دارد. این پل تاریخی با 120 متر ارتفاع روی رود سزار با طاقی آجری احداث شده و تا به حال چند بار مرمت و بازسازی شده است.

پاتپه ‌دورود، تپه ‌باباشاه بازمانده از دوران پیش از اسلام، تپه ‌ازنا، تپه ‌امیرآباد، تپه ‌بهرام‌آباد عُلیا، تپه ‌بحرین، تپه ‌سیاهکله و… بازمانده از دوران پس از اسلام، تپه ‌چال سیلاخور بازمانده از دوره ‌آل‌بویه، تپه ‌رشیدآباد، تپه ‌دخترو، تپه ‌سریله و… بازمانده از دوره ‌اشکانی، تپه ‌دار بلوط، تپه ‌گله‌راه و… بازمانده از ایلخانان، تپه ‌عالی، تپه ‌حاج علی، تپه ‌قارچی، تپه ‌زقزار و… بازمانده از دوره ‌ساسانیان، تپه چغادون، تپه ‌خرمن‌جا، تپه ‌زیرده کاغه و… بازمانده از دوره ‌سلجوقیان، تپه ‌میان تپان، تپه ‌احمد مرده، تپه ‌حشمت‌آباد و… بازمانده از دوره ‌سلوکیان، تعدادی از تپه‌های تاریخی دورود هستند که معمولاً کمتر از آن‌ها بازدید می‌شود.

بناهای مذهبی دورود

در بخش سیلاخور، بناهای مذهبی و بقعه‌های متبرکه فراوانی وجود دارد. امامزاده زیدبن‌علی (ع) که نسب آن به امام سجاد (ع) می‌رسد، در روستای پیرآباد، در 6کیلومتری شهرستان دورود قرار دارد. امامزاده حمزه علی (ع) در کیلومتر 3 جاده ‌دورود به بروجرد در روستای هندوکش واقع شده است. امامزاده پیر عبدالله در شرق روستای عمارت در جنوب دورود، امامزاده شاه پیر، در روستای درب آستانه در مسیر دریاچه ‌گهر قرار دارند.

فرهنگ و هنر در دورود

• زبان و لهجه

مردم دورود به زبان لُری، در سه گویش لری سیلاخوری، لری بختیاری و لری خرم‌آبادی صحبت می‌کنند و مذهبشان شیعه است.

• غذاهای محلی

یکی از غذاهای محلی معروف که ویژه ‌شهرستان دورود است، آش شله ماش دورود نام دارد. این آش که با لوبیا چیتی، ماش، عدس، برنج و آب گوشت پخته می‌شود غذای محلی این شهرستان است.

پختن برخی غذاها نیز در دورود رواج دارد که در حقیقت غذای محلی کلِ استان لرستان محسوب می‌شوند مانند خورشت سیب درختی، گوله‌ریزه که ماده ‌اصلی آن گوشت‌چرخ کرده گِرد شده است، آش پرتله که مواد اصلی آن شیر و گندم هستند، آش پرشکه، سغدو یا همان دلمه ‌سیراب شیردان، خورشت کلیه ترش و… .

رستوران های دورود

از جمله رستوران‌های دورود می‌توان به رستوران فرهنگیان در کمربندی دورود، رستوران اکبرجوجه در خیابان آزادگان دورود و کافی شاپ گل‌آقا در خیابان شریعتی دورود اشاره کرد.

اقامت در دورود

هتل سه ستاره ‌ایران زمین دورود، هتل شهرداری و اقامتگاه شهری بیشه از جمله مکان‌های مناسب برای اقامت مسافران است.

سوغات دورود

در گذشته فرش‌بافی دورود بسیار رونق داشت، امروزه نیز قالی‌بافی به‌عنوان یکی از هنرهای مردم این شهرستان شمرده می‌شود. زنان عشایر در انجام چنین کارهایی نقش پررنگی دارند. جاجیم‌بافی، حصیربافی، نمدمالی، خراطی، ماشته‌بافی که نوعی دست بافته ‌پشمی است از دیگر هنرهای رایج در لرستان و دورود هستند.

عسل، شیرینی آردی، روغن حیوانی، کاک، نان ساجی، برساق و ترخینه هم از دیگر خوراکی‌های استان لرستان و سوغات این خطه هستند.

مسیرهای دسترسی به دورود

• مسیر جاده‌ای

فاصله ‌تهران تا دورود حدود ۴۰۰ کیلومتر یعنی برابر با ۴ یا ۵ ساعت رانندگی است. بهترین راه برای این سفر نیز حرکت از مسیر آزادراه خلیج فارس به مقصد قم و سپس ورود به استان مرکزی و پس از آن جاده ‌الیگودرز ـ دورود است. دورود از طریق جاده 62 به الیگودرز و از طریق جاده‌ی 37 به بروجرد و ملایر وصل می‌شود.

• راه آهن

خبر خوب اینکه این شهرستان به راه‌آهن سراسری کشور متصل است.

• مسیر هوایی

دورود فرودگاه ندارد و اگر مسافری قصد سفر با هواپیما را دارد باید از فرودگاه خرم آباد استفاده کند.

امیدواریم از همراهی با ره بال آسمان در گشت‌وگذار در جاهای دیدنی دورود لذت برده باشید. بی‌شک جاذبه‌های دورود خیلی بیشتر از آن است که در این نوشته بتوان به همه آن‌ها پرداخت. ما نیز به قدر وسعت خود به بخش‌های مهم‌تر آن اشاره کردیم. توصیف بقیه جاها و تعریف تجربه‌های سفر را به شما عزیزان می‌سپاریم. منتظر نظرات خوب و ارزشمندتان هستیم.