راهنمای سفر زرند | شهرستان زرخیز ایران

استان کرمان برخلاف تصور عموم مردم که از آنجا کویر خشک و بی‌آب‌وعلف در جنوب ایران، توی ذهنشان دارند، سرزمینی پر از جاهای دیدنی طبیعی و تاریخی است. یکی از شهرستان‌های این استان، زرند است که اسمش برای بسیاری از هم‌وطنانمان آشناست. امروز قصد داریم به جاهای دیدنی زرند سری بزنیم. همراه ما باشید تا با هم آب‌وهوایی عوض کنیم.

زرند کجاست؟

زرند یکی از شهرهای جنوب شرقی کرمان است. راور، کوهبنان، رفسنجان و بافق از همسایگان این شهر هستند. این چند همسایه سال‌هاست به‌خوبی و خرمی در منطقه نیمه‌کویری روزگار می‌گذرانند. فاصله زرند تا کرمان حدود ۸۰ کیلومتر است، البته با راور هم همین قدر فاصله دارد. اگر بخواهید از زرند به رفسنجان یا کوهبنان بروید، باید حدود ۹۰ کیلومتر رانندگی کنید. دورترین همسایه به این شهرستان، رفیق چندساله یزدی‌اش، بافق است که ۱۶۵ کیومتر با آن فاصله دارد.

بهترین زمان سفر به زرند | آب و هوای زرند

بخش قبلی گفتیم که زرند در ناحیه نیمه‌کویری قرار دارد. خب این یعنی اینکه این شهر تابستان‌های گرمی را از سر می‌گذراند و زمستان‌های سرد و خشک. با این توضیح، پرواضح است که بهار بهترین فصل سفر به زرند باشد.

طبیعت زرند | نیمی کویر و نیمی کوهستان

حتماً شما هم می‌دانید که وقتی اسم کویر توی شناسنامه شهری بخورد، نمی‌توان غیر از بوته‌های گزو تاق و گون چیز دیگری را از آن انتظار داشت. برای همین هم هست که در توصیف پوشش گیاهی این شهر می‌خوانیم: «از جمله درختان بومی اين مناطق، می‌توان به گَوَن، گَز، تاغ، اسپند، قیچ و درمنه اشاره کرد. گیاهان دارویی از قبیل کاکوتی، آویشن، کتیرا، زیره، آلاله، عنغره، بادرنج و… هم در مناطق کوهستانی این منطقه رشد می­‌کنند.»

این اوضاع برای پوشش جانوری هم وجود دارد. آهو، میش، قوچ، بز و زاغ از موجوداتی هستند که بیشتر از سایر حیوانات خودشان را با این آب‌وهوا وفق داده‌اند. یکی از حیوانات پای ثابت این شهر هم یوزپلنگ ایرانی است. نسل این زیبای تیزپا از دوره اقتدار هخامنشان و حتی خیلی قبل‌تر در این منطقه بوده و همچنان خاطرات آن روزهای باشکوه را با خود حمل می‌کند.

جاهای دیدنی زرند | مناظری برای رفع خستگی

• رودخانه شور

شاید صحبت کردن از کویر خشک برای معرفی هر شهری، این تصور را ایجاد کند که اینجا جز بوی خاک و داغی آفتاب چیزی وجود ندارد. ما اینجاییم که به شما نوید دهیم که در زرند کرمان می‌توانید رودخانه شور را ببینید که در سیریز جریان دارد و به زندگی ساکنان رونق می‌دهد.

• منطقه پاسیب

در مسیر بین کرمان تا زرند که رانندگی کنید، حتماً منطقه پاسیب را می‌بینید. این منطقه با ارتفاعات زیبا و گیاهان متنوع، به شما خوشامد می‌گوید. اگر دلتان خواسن بین راه ترمز کنید و چند ساعتی در این منطقه به خودتان استراحت بدهید.

• روستای سرتخت

حدود ۴۰ کیلومتر که از شهر زرند دور شوید، روستای سرتخت با کوهستان سرسبز و آب‌وهوای معتدل و دل‌نواز از شما استقبال می‌کند. این روستا آمده است که خنده‌ای بر کویر خشک و سوزان بزند و پناهی باشد برای مسافرانی که دلشان را به زرند داده‌اند تا آرامش بگیرند.

• چشمه آب سرد سنگ

خیلی جالب است که مثلاً در شهری مثل اردبیل که هوای خیلی سردی دارد، چشمه آبگرمش معروف می‌شود و در زرند، چشمه آب سردش. انگار خدا در هر نقطه یک جاذبه برای دلگرمی بشر می‌گذارد. شما هم اگر دوست دارید در روزهای گرم، دست و دلتان را خنک کنید، به روستای سنگ بروید. این روستا هم تا مرکز زرند حدود ۴۰ کیلومتر فاصله دارد.

• غار چاه دریا

تا اینجا برایتان از رودخانه و چشمه و کوهستان گفتیم. یک غار هم به مجموعه‌مان اضافه می‌کنیم تا نگاهتان به زرند کاملاً عوض شود. به دیدن غار چاه دریا که بروید، شکل قیف‌مانندش برایتان جذاب می‌آید. حالا به درونش نگاه کنید تا زلالی آب را در عمق چاه ببینید. اینجا در این سال‌ها میزبان مسافران بسیاری بوده است که همه با لبخند رضایت از او خداحافظی کرده‌اند.

تاریخچه زرند | زرند در گذر زمان

ما که به محض شنیدن نام زرند، یاد یک کیسه پر از سکه‌های طلا افتادیم. بعدها فهمیدیم که این تصورمان هم خیلی دور از واقعیت نبوده. زرند در گذشته زراوند بوده است. اینجا معادن طلای بسیاری داشته. خیلی دور از ذهن نیست که همه طبقات اجتماعی و اقتصادی در هر دوره و زمانه‌ای با اسم طلا ته دلشان بلرزد و حتی شده نیم‌نگاهی به این شهر بیندازند.

باستان‌شناسانی که اطراف زرند کاوش کرده‌اند، اشیایی پیدا کرده‌اند که از هزاران سال پیش اینجا جامانده‌اند. آن‌ها می‌گویند که زرند بخشی از ایالت پررونق نیم‌روز بوده است. حالا حوادث طبیعی بوده که این شهر را ویران کرده و از رونق انداخته یا حسادت حکمرانان، خدا می‌داند و بس. فقط اینکه از این شهر معروف و مشهور و پررفت‌وآمد که خیلی‌ها چشم طمع به آن داشتند، الآن یک شهر نجیب باقی مانده که با آغوش باز از مهمانانش استقبال می‌کند.

بناهای تاریخی زرند | سندی بر اصالت شهر

• رد پای دایناسور

وای، فکرش را بکنید که دارید یک جایی قدم می‌زنید. بعد با جای پای دایناسور مواجه می‌شوید. حواستان هست که این رد پا مثل جای پای گنجشک روی سیمان تازه خیابان نیست؟ یعنی خیلی بزرگ است. باستان‌شناسان عمر یکی را ۱۹۰ میلیون سال پیش تخمین زده‌اند و یکی دیگر را ۱۸۰ میلیون سال. اولی توی روستای دشت خاک روی یک تخته سنگ پیدا شده و دومی در روستای ده علیرضا. البته اگر سری به موزه تاریخ طبیعی کرمان بزنید، هزاران فسیل از جانداران متعلق به همان دوران را می‌بیند. بی‌دلیل نیست که به کرمان، «بهشت فسیل‌شناسی ایران» می‌گویند.

• قلعه و چهار برج شاهرخ خان

به یزدان آباد سری بزنید و از چهار برج شاهرخ خان دیدن کنید. این چهار برج در گذشته جایی برای نگهبانی بوده‌اند؛ اما این روزها سکویی شده‌اند برای تماشای مناظر شهر. به دیدن بنا که بروید، علت شهرتش را می فهمید. سقف مفرنس‌کاری و درهای چوبی که با چوب‌های اصیل ساخته شده‌اند، همگی گواه به ارزش تاریخی آن می‌دهند.

• خانه اصفهانی

هر چقدر که در دوره صفویه، پل و کاروانسرا در ایران ساخته شد، در دوره قاجار بازار و خانه‌هایی با سبک متفاوت بنا کردند. یکی از این خانه‌های قاجاری زیبا در روستای علی آباد زرند است که با نام خانه اصفهانی می‌شناسندش. این اثر خوش اقبال در سال ۱۳۸۴ ثبت ملی شد. این یعنی اینکه سازمان میراث فرهنگی حواسش به ترمیم و نگهدای بنا هست.

• برج زرندونیه

یکی از بناهی تاریخی مهم زرند، همین برج زرندونیه است. اسمش مثل قسطنطنیه شاید خیلی راحت توی دهن ما نچرخد؛ اما در زمان خوش خیلی معروف بوده و هنوز هم هست. اینجا در واقع جای امنی بوده برای حفاظت از جان و مال مردم و ناامیدکردن دزدان و راهزنان. سید علی باغخانی، مردی بوده که ایده ساخت اینجا را داده و حتماً با این کارش کلی هم دعای خیر برای خودش خریده است.

• مسجد جامع زرند

زرند هم مثل همه شهرستان‌های اسم‌ورسم‌دار، یک مسجد جامع دارد که قطبی است برای برگزاری نماز جمعه و جناعت شهر و حتماً جایی برای گرفتن تصمیم‌های خیی بزرگ و مهم. این بنا را در دوره سلجوقیان ساختند؛ اما هرچند سال یکبار، زلزله آن را حسابی تکاند و خشتش را خاک کرد. البته مردم هم بنا به اعتقاداتی که داشتند، هر بار قوی‌تر از زلزله برخاستند و آن را تعمیر و ترمیم کردند.

• مقبره خواجه فقید

اسم کسی که اینجا به خاک سپرده شده کریم الدین ابوالمعالی است. حالا چرا به او خواجه فقید می‌گویند؟ چون بزرگی از گروه صوفیه بوده است و مریدان و ارادتمندان خاص خودش را دارد و فقیدالمثل یعنی بی‌مانند. این مقبره در حسین آباد زرند است و زائران خودش را دارد.

فرهنگ و هنر | رد پای تمدن

• زبان و گویش

مردم استان کرمان، همگی به زبان فارسی صحبت می‌کنند؛ ولی لهجه‌شان یک طنازی خاصی دارد که مخصوص خودشان است و با لهجه کرمانی شناخته می‌شود. زرند البته در روزگاری محل تجارت و داد‌وستد بوده است و خیلی دور از ذهن نیست که چند اصطلاح و عبارت هم از ملل دیگر وارد زبان خودش کرده باشد.

• لباس محلی

شاید اگر حتی همین ۱۰۰ سال پیش این مقاله را می‌نوشتیم، با جرئیات بیشتری می‌توانستیم از پوشش خاص مردم زرند برایتان بگوییم. این روزها که همه یک‌شکل و یک‌سلیقه شده‌اند، حرف‌زدن از لباس محلی خیلی سخت شده است. در گذشته مردم زرند لباس زرتشی داشتند. البته عده‌ای هم لباس بلوچی می‌پوشیدند که از همان لباس زرتشتی نشان داشت.

چادر، پیچه، چارقد، یل، گیوه­، گالش، روبند و شلیت از مشخصات لباس زنان روستایی زرند بود و کلاه گرد نمدی، قبا، سرداری، گیوه، قندر و پاپیچ از لباس مردانشان. لباس مردان در هر فصل با توجه به نوع شغل فرد، فرق می‌کرد.

• موسیقی

موسیقی غذای روح است که کمتر کسی پیدا می‌شود که بخواهد کژطبع باشد و به موسیقی دل ندهد. در کرمان هم سازهای بادی و کوبه‌ای و زهی جای خودشان را باز کرده‌اند. البته چون این شهر در روزگاری میزبان صوفیان و قلندران بوده است، موسیقی قلندری و خانقاهی در کنار موسیقی عشایری و مذهبی، رواج خوبی در این شهر دارد.

• غذاهای محلی

خب وقتی زیره بشود رمز کاربری و نماد یک شهر، بعید نیست آبگوشتش هم با زیره پخته شود. ضمن اینکه پلو زیره هم بسامدش نسبت به سایر غذاها بیشتر است. چلو گوشت زرندی و آش گندم شیر هم مخصوص زرند است که طعمی متفاوت دارد.

رستوران‌های زرند | جایی برای تجدید قوا

به جاهای دیدنی زرند که سری زدید، برای وعده ناهار یا شامتان به کبابی سردار بروید. این کبابی در خیابان ولی‌عصر زرند است. البته اگر علاقه‌تان کباب است، بروید آنجا؛ در غیر این صورت رستوران دارچین هم گزینه خوبی است. این رستوران در بلوار ۱۵خرداد است. مسافران قبلی از آنجا راضی بودند. خدا کند که همیشه همین طور بماند.

اقامت در زرند | شبی دل‌چسب در روستا

پیداکردن وسیله نقلیه خوب و یک هتل یا مهمانسرای آرام و تمیز، همیشه از اولین اولویت‌های هر مسافری است. اینکه حالا به زرند که رسیدیم، کیف و چمدانمان را کجا بگذاریم و بعد از کلی تجربه خوب، کجا شبمان را صبح کنیم، دغدغه درست و منطقی است. ما اینجا چند تا اقامتگاه بومگردی به شما معرفی می‌کنیم که به اظهار خیلی از مسافران جاهای خوبی بوده‌اند و به اصطلاح سرشان به تنشان می‌ارزیده. انتخاب نهایی با خودتان باشد.

• اقامتگاه بوم­گردی گرگاک

این اقامتگاه را می‌توانید در روستای جرجافک حدود ۳۵کیلومتری زرند پیدا کنید. خوبی این اقامتگاه این است که در دل روستاست و روستا هم آب‌وهوای معتدل خوبی دارد. اینجا می‌توانید بدون نگرانی از وجود سرب‌ و هزار دود و دم دیگر، یک نفس عمیق بکشید و به ریه‌هایتان جان بدهید.

• اقامتگاه بوم­گردی خاک­ شیر

شما هم مثل ما یاد شربت خاکشیر افتادید؟ البته پر بیراه هم نیست. اینجا هم هوای معتدلی دارد و درست مثل یک شربت تگری خاکشیر، حالتان را جا می‌آورد. پارکینگ هم دارد و یک تلویزیون که اگر حوصله بچه‌تان سر رفت، با برنامه‌های عموپورنگ یا کارتون‌های دیگر سرگرم شود. آدرسش را بخواهید باید به ۲۵کیلومتری زرند بروید. آنجا سراغ روستای هنجروئیه را بگیرید. اصلاً همین اسم را در گوگل‌مپ جست‌وجو کنید. خودش می‌گوید کجاست و باید کدام طرفی بروید.

• اقامتگاه تیفک

اگر نمی‌خواهید خیلی از زرند دور شوید، به روستای عفت آباد بروید و سراغ اقامتگاه تیفک را بگیرید. اینجا هم  هوای معتدلی دارد که جان می‌دهد برای پیاده‌روی. شاید هم صبح با صدای خروس محله بیدار شدید که شما را به یک صبحانه دل‌چسب با تخم مرغ بومی و کره محلی دعوت می‌کند.

• اقامتگاه بوم­گردی شاردون

اگر هم دلتان جایی را می‌خواهد که به محض رسیدن عکس‌ها و فیلم‌هایتان را در اینستاگرام به اشتراک بگذارید یا با خانواده‌تان تماس تصویری بگیرید بدون اینکه نگران قطعی اینترنت باشید، زحمت ۳۰ دقیقه رانندگی تا روستای دشت خاک را به خودتان بدهید. اینجا همان جایی است که رد پای دایناسور بود. در اقامتگاه بومگردی شاردون که ساکن شوید، می‌توانید از اینترنت پرسرعتش هم بهره ببرید.

سوغات زرند | یادگاری‌های سفر

در بخش‌های قبلی گفتیم که اینجا معدنی از طلا و زیره است. الآن پسته را هم به این معادن اضافه کنید. پسته زرند آنقدر معروف است که همیشه به هند و انگلستان صادرش می‌کنند. خب چراغی که به منزل رواست، به مسجد حرام است. قبل از اینکه صادرش کنند، چند کیلویی برای خودتان و دوستانتان بخرید.

البته همه پولتان را برای پسته خرج نکنید. زیتون، سوهان، کلمپه، کماج، قاووت، زعفران و خرما هم از نوع خوبش در این شهر وجود دارد که می‌تواند گزینه خوبی برای سوغاتی باشد.

اگر هم اهل صنایع‌دستی هستید، سری به بازار گلیم بزنید. قلم‌زنی روی برنج، طلا و مس هم توی این شهر با ظرافت و دقت انجام می‌شود. از همه این‌ها مهم‌تر و اصیل‌تر، پته‌دوزی است. این کار را زنان هنرمند با سوزن و نخ‌های رنگی انجام می‌دهند. این طرح‌ها در سراسر دنیا معروف و بی‌نظیر است.

مراکز خرید زرند | لذت بازارگردی

حالا که از سوغاتی گفتیم، بگذارید چند تا از مراکز خرید را هم برایتان معرفی کنیم. توی این بازارها می‌توانید هم سوغاتی بخرید و هم از دیدن بناهای تاریخی لذت ببرید. مثلاً بازار وکیل زرند یکی از بازمانده‌های دوره قاجار است. البته که غرش زمین، زلزله‌ای شده و به جان بازار افتاده؛ اما مردم از این بنا نگذشتند و بازسازی‌اش کردند. بازار سهرابی هم مثل پدربزرگ مهربانی است این روزها جشن ۱۴۰سالگی‌اش را گرفته است. از این بازار قدیمی می‌توانید سوغاتی سنتی، پوشاک و کتاب بخرید.

البته بازارچه رستگار و پاساژ زمرد هم جاهای خوبی برای خرید هستند. هر کدامشان که سلیقه‌تان بود، بروید و بعداً برای ما بگویید کدام بهتر بودند و اجناس مناسب‌تری داشتند.

مسیر دسترسی | راهنمای سفر

این همه از جاذبه‌ها گفتیم، بگذارید مسیرش را هم بگوییم که با یک برنامه‌ریزی درست بتوانید خودتان را به زرند برسانید.

• مسیر زمینی

اگر مبدأ حرکتان را تهران در نظر بگیرید، باید خودتان را برای ۱۰ ساعت رانندگی آماده کنید. فاصله زرند تا تهران حدود ۹۱۰ کیلومتر است. از شهرهای شمالی که بیایید، باید خودتان را به یزد برسانید و بعد از جاده بافق وارد مسیر زرند شوید. مسیر رفسنجان هم خوب است؛ مخصوصاً اینکه شهرهای مهریز، انار و حسین آباد را هم سر راهش دارد؛ اما خب باید صابون رانندگی بیشتر را به تنتان بزنید. در اصل مسیر رفسنجان برای جنوبی‌های عزیز بهتر است. این شهر به استان فارس نزدیک‌تر است.

اگر هم مثل بعضی‌ها فوبیای اتوبوس ندارید، ریش و قیچی را بسپارید دست راننده. یک بلیط اینترنتی اتوبوس بخرید و عازم ترمینال شوید.

• راه آهن

خبر خوب برای عاشقان قطار اینکه ایستگاه راه آهن زرند یکی از قدیمی‌ترین ایستگاه‌های قطار ایران است. اگر دلتان خواست ماشینتان را هم همراهتان ببرید، با بخش نقلیه هماهنگ کنید. به این ترتیب دیگر مجبور نیستید این همه راه را رانندگی کنید. از قطار پیاده می‌شوید، ماشینتان را برمی‌دارید و با انرژی سراغ جاهای دیدنی زرند می‌روید.

• هواپیما

خب مثل خیلی شهرهای دیگر، زرند هم اقبالی در زمینه ساخت فرودگاه نداشته است. البته هم‌استانی‌هایش یعنی کرمان، رفسنجان، جیرفت، بم و سیرجان فرودگاه دارند. یک جست‌وجویی کنید و ببینید در آن روزی که شما قصد سفر دارید، کدام فرودگاه پرواز دارد و چند ساعت تا زرند فاصله هست. با یک حساب سرانگشتی، خودتان به نتیجه می‌رسید که کدام شهر را برای شروع سفر به زرند انتخاب کنید.

امیدوارم به شما هم به اندازه ما در این سفر مجازی خوش گذشته باشد. اگر شما هم درباره جاهای دیدنی زرند حرفی برای گفتن دارید، حتماً در بخش نظرات برای ما بنویسید. ما در ره بال آسمان خوشحال می‌شویم تجربیاتتان را با نام خودتان در بخش نظرات به اشتراک بگذاریم تا دعای خیر مخاطبان دیگر بدرقه سفرهای بعدی‌تان باشد.