جاهای دیدنی میبد | راهنمای سفر میبد

حتماً شما هم با دیدن ظروف سرامیکی زیبای میبد که مهمان تصاویر جذابی از خورشید و مرغ آمین و ماهی زیباست، به دنیایی از شعر و اسطوره و افسانه سفر کرده‌اید. این ترکیب شاعرانه و جذاب حاصل ذوق مردمانی است که سالیان سال به‌سادگی و صمیمیت در کنار هم زندگی کرده‌اند. این مردمان مهربان ساکن شهرستان میبد در استان یزد هستند که از گذشته‌های دور تا کنون روزهای تلخ و شیرین بسیاری را از سر گذرانده‌اند. حاصل گذر همه این سال‌ها جاذبه های تاریخی و گردشگری فراوانی شده که به این شهر رنگ و روی خاص بخشیده است. در این نوشته قرار است به دل همه این زیبایی‌ها سفر کرده و با جاهای دیدنی میبد بیشتر از قبل آشنا شویم. اگر شما هم این سیاحت را می پسندید، همراه ما شوید.

میبد کجاست؟

شهرستان میبد واقع در استان یزد، در شمال غرب شهر یزد و حاشیه کویر در مرکز ایران قرار گرفته است. این شهرستان در شمال و شرق خود با شهرستان اردکان و در جنوب و غرب با شهرستان اشکذر همسایه است.

بهترین زمان سفر به میبد

شاید پاسخ این پرسش در چند کلمه ممکن نباشد. برای اینکه بدانیم بهترین زمان سفر به میبد چه فصلی است، باید چند عامل را بررسی کنیم.

• وضعیت آب‌وهوا

خورشید مهربانی که در دل قاب‌چین ها و آینه‌ها و ظروف سرامیکی این شهر جلوه‌گری می‌کند، روزهای بهار و تابستان این شهر را به‌شدت گرم و پر نور می‌کند. بی‌شک هر مسافری از جغرافیای شهرستان میبد می‌تواند به آب‌وهوای گرم و خشک آن پی ببرد. البته گرمای این شهر همیشگی نیست. گاهی اختلاف دمای هوا در تابستان و زمستان این شهرستان به حدی زیاد است که تصور گرمای دائم میبد را از ذهن‌ها دور می‌کند.

تاکنون بیشترین درجه دمای هوا در تابستان به ۴۶ درجه بالای صفر و کمترین درجه دمای هوا در زمستان به ۲۰ درجه زیر صفر رسیده است. شاید هر گردشگری با خواندن یا شنیدن چنین مطالبی یک قدم پا پس بگذارد! نگران نباشید. این اختلاف دمای زیاد حداکثر آن چیزی بود که تا به حال اتفاق افتاده اما متوسط درجه حرارت هوای میبد ۱۹ درجه در تابستان و منفی ۶ درجه در زمستان است. داستان میبد به همین جا ختم نمی‌شود، بلکه اختلاف دمای شب و روز نیز بسیار زیاد است و به ۱۷ درجه می‌رسد!

• تغییرات اقلیمی

بیشترین بارندگی سالانه متعلق به ماه‌های آذر، دی، بهمن و اردیبهشت است. اگر مسافری از بوی کاهگل مرطوب لذت ببرد بهتر است در این ماه‌ها، سری به میبد بزند. از ویژگی‌های منحصربه‌‌فرد آب‌وهوای میبد، طوفان‌های شن است که از اسفندماه تا خردادماه بسیار رخ می‌دهند و گاهی سرعت این طوفان‌ها به ۹۰ کیلومتر بر ساعت هم می‌رسد! پس فصل بهار در میبد، فصلی نا آرام و فصل پاییز بسیار آرام و بدون طوفان‌های شن است.

طبیعت میبد

پوشش گیاهی فقیر، اندک و پراکنده بارزترین صفات پوشش گیاهی این شهرستان محسوب می‌شوند. البته در غرب این شهرستان که بارندگی کمی بیشتر است، پوشش گیاهی متراکم‌تری وجود دارد. گیاهان کویری از جمله گز، گون و درخت بادام کوهی، عمده پوشش گیاهی این ناحیه است. در سال‌های اخیر، در طبیعت میبد، اقدام به جنگل کاری‌های مصنوعی هم شده که در حال حاضر بسیار جوان و تنک است.

حیات وحش میبد شامل جاندارانی است که نه‌تنها با آب‌وهوای گرم و بارش‌های کم سازگارند، بلکه قادر به ذخیره‌کردن آب در بدن خود هستند. کاراکال، خفاش نعل اسبی، دو پا، خارپشت ایرانی، سمور، گرگ، کبک، تیهو، عقاب، شاهین و… در این منطقه زندگی می‌کنند. چه بسا تمام زیبایی این منطقه، در چنگال همین پرندگان شکاری باشد! برجسته‌ترین جاندار منطقه شکار ممنوع میبد، لاک‌پشت مهمیزدار نام دارد.

جاهای دیدنی میبد

از جمله بارزترین جاذبه‌های طبیعی میبد، غار سنگ آتش، چشمه آب ترش ندوشن و دشت کم‌خطاب است که همگی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند.

• غار سنگ آتش

غار سنگ آتش در فاصله ۲۰کیلومتری شمال شرق ندوشن، در دل کوه قرار دارد. این غار با مسیرهای اصلی فاصله دارد و مسافران برای رسیدن به آن باید راهنمای آشنا به منطقه داشته باشند یا از افراد محلی و دامداران که مسیر را کاملاً می‌دانند کمک بگیرند.

شاید برای شما هم سؤال باشد که چرا سنگ آتش؟ این نام به سبب زیبایی‌های نهفته در دل غار است! وجود سنگ‌های آهکی که به شکل شعله‌های آتش بر دیواره‌های غار نقش بسته‌اند، این نام را برای این غار به ارمغان آورده است. به راستی چه کسی آتشی از جنس سنگ دیده است؟!

• چشمه آب ترش ندوشن

اگر با دیدن چشمه‌های طبقاتی باداب سورت رفته باشید می‌توانید تصور کنید که چشمه آب ترش ندوشن چقدر زیباست. گردشگران و کوه‌نوردان بسیاری در طول سال رنج سفر را به تن می‌خرند و به دیدن این پدیده طبیعی زیبا می‌آیند. علت پلکانی‌شدن این پدیده زیبا، رسوب‌کردن گوگرد، آهن، نمک و املاح مختلف آب آن است. جالب است که بدانید آب این چشمه هم ترش است و هم شیرین و گازدار.

اگر می‌خواهید چشمه آب ترش ندوشن را از نزدیک ببینید باید به ۱۳کیلومتری جاده ندوشن به میبد بروید. آنجا سراغ روستای نیوک را بگیرید. حدود ۵ کیلومتر بعد از روستا، جایی ماشینتان را پارک کنید و برای حدود ۱ تا ۲ کیلومتر پیاده‌روی آماده شوید. کمتر از ۱۵ دقیقه بعد می‌توانید این پدیده زیبا را ببینید.

• دشت کم خطاب

اگر می‌خواهید در دل کویر غافلگیر شوید، به دیدن دشت خطاب بروید. این دشت با وسعت بسیار در روستای صدرآباد قرار دارد. خبر خوب اینکه این منطقه با هیچ ساختمانی احاطه نشده و همین باعث شده است طبیعت بکر خود را حفظ کند. دشت کم خطاب علاوه بر چشم‌انداز خوب، گونه‌های گیاهی و جانوری جالبی نیز دارد.

• رصد ستارگان در شب‌های میبد

علاوه بر این جاذبه‌های طبیعی، میبد فاصله چندانی با کویر مرکزی ایران ندارد. سکوت کویر، رصد ستاره‌ها، تماشای مرز آسمان و زمین، همه و همه از دستاوردهای کویر برای مسافرانی است که دل به تنهایی کویر می‌دهند.

تاریخچه میبد

میبد شهری است با پیشینه چند هزار ساله. در کاووش‌های باستان شناسی، سکه‌هایی به دست آمده که نشان می‌دهد در دوره ساسانی، میبد ارزش و اعتبار بسیاری داشته است. در قرن هشتم به سبب سلطه سلسله آل‌مظفر، رونق سیاسی این شهر بیشتر می‌شود و عصر صفویه هم روزگاری خوش برای شهر میبد بوده است.

بناهای تاریخی

• نارین قلعه

نارین قلعه، قلعه‌ای است که در زمان پادشاهان آل مظفر پناهگاه محسوب می‌شده، این قلعه یکی از آثار تاریخی میبد است. بخش‌هایی از این قلعه به دلیل مرمت‌نشدن، آسیب دیده و بخش‌هایی نیز به دلیل ایجاد خیابان ویران شده‌اند.

• برج کبوترخانه

برج کبوترخانه میبد برجی مدور مربوط به دوره قاجار است که در۳ طبقه طراحی شده است.  سازندگان برج، در همه این طبقات و دیواره‌های آن، هزاران لانه برای نگهداری کبوتران ایجاد کرده بودند.

• کاروانسرای شاه عباسی

کاروانسرای شاه عباسی از کاروانسراهای میان راهی بازمانده از دوره صفویه است که شامل چاپارخانه، آب‌انبار، یخچال و دیگر امکانات کاروانسراهای آن زمان بوده است. در این کاروانسرا حوضی وجود دارد که مردم در آن سکه می اندازند و معتقدند با این کار آرزوهایشان برآورده می‌شود!

سایر جاذبه‌های میبد

• یخچال میبد؛
• چاپارخانه میبد؛
•  آسیاب آبی بیده؛
• روستای مزرعه کلانتر ؛
• قلعه مهرجرد میبد واقع در محله در قلعه؛
• کاروانسرای کچلگ در اطراف میبد؛
• موزه زیلو؛
• موزه سفال واقع در مجموعه آب‌انبار حاج علی محمد؛
• برج محمودآباد؛
• آب‌انبار کلار؛
• بافت تاریخی شهر میبد.

اماکن مذهبی

مسجد جامع رکن آباد (یکی از روستاهای میبد)، مسجد جامع فیروزآباد با یک گنبد آجری خوش طرح، مسجد جامع میبد که در حقیقت مجموعه‌ای از چند مسجد است، امامزاده میرشمس از نوادگان امام جعفرصادق، امامزاده بی‌بی خدیجه و… از اماکن مذهبی معروف این شهرستان هستند.

فرهنگ و هنر

• مشاهیر

از مشاهیر میبد، در قرن دهم هجری باید به خواجه شمس میبدی اشاره کرد که به دلیل استعدادهایش در مرکز توجه و عنایت حکومت صفویه قرار گرفت. ابوالفضل رشیدالدین میبدی، مفسر و نویسنده کتاب مشهور کشف الاسرار در قرن ششم، یکی دیگر از برجستگان این شهرستان محسوب می‌شود. از دیگر مشاهیر این شهرستان، می‌توان ادیب میبدی، علامه سید علی میبدی، خطیب میبدی، آیت‌الله ملا ابوطالب شورکی، رضا فیاضی، زکریا اخلاقی و… را نام برد.

• لباس

پوشاک مردم میبد در حال حاضر مانند سایر شهرهاست؛ اما در گذشته لباس سنتی آن‌ها شبیه به لباس سنتی مردم یزد بوده است. در این شهرستان نیز مانند یزد، بعضی از مردم بر آیین زرتشتی‌اند که در گذشته لباس‌های ویژه خودشان را می‌پوشیدند. در آن زمان زنان، لباس‌های رنگارنگ، چهارخانه و خال‌خال و پیراهن‌هایی بلند، همراه با چارقدهایی بر سرشان و مردان، قباهایی بلند نخی بر تنشان و دستار بر سرشان بود. اغلب جنس پارچه‌هایی که استفاده می‌کردند نیز از جنس پنبه بود.

• غذا

غذاهای رایج در میبد عمدتاً همان غذاهایی است که در تمام استان و به‌ویژه شهر یزد رایج است. از جمله این‌ها می‌توان به آش جو، آش شولی، آش گندم، آش ماش، آش انار، آش عدس، آش آلو و… اشاره کرد. این آش‌ها، به ‌یژه در فصل زمستان، از غذاهای محبوب مردم این استان است. قلیه کدو، غذایی ضد سرطان از غذاهای محلی استان یزد است که با استفاده از کدو تنبل، لوبیا، ماش و انواع ادویه پخته می‌شود.

انواع باقلوا و نان نارگیلی هم از شیرینی‌های دوست‌داشتنی مردم است که در مراسم‌های عروسی بسیار از آن استقبال می‌کنند.

اقامت در میبد

گردشگرانی که از سفر کردن صرفاً به دنبال استراحت هستند، عمدتاً هتل‌ها و مسافرخانه‌ها را ترجیح می‌دهند. به این دسته از مسافران، هتل بهجت و هتل حاج ملک را پیشنهاد می‌کنیم.

اما دسته دیگری از گردشگران هستند که در سفر به دنبال هیجان می‌گردند. این افراد علاقه بسیاری به اقامت در مکان‌هایی دارند که آنان را با محیط طبیعی و انسانی مقصد سفرشان بیشتر آشنا کند. به این دسته از مسافران، خانه‌های بومگردی را پیشنهاد می‌کنیم. از جمله خانه‌های بومگردی میبد، می‌توان اقامتگاه‌های زیر را نام برد:

• اقامتگاه بوم‌گردی شیرین و فرهاد در روستای مزرعه‌کلانتر؛
• اقامتگاه بوم‌گردی عطار در نزدیکی نارین قلعه؛
• اقامتگاه عمه رباب در روستای مرور؛
• اقامتگاه وستا در روستای مزرعه‌کلانتر و…

سوغات میبد

هنر ویژه مردم این شهرستان سفالگری است. بازار سفال میبد پر است از انواع سفال‌های گوناگون. ظرافت و زیبایی ظروف ساخته شده از سفال که در اصطلاح به آن کواره می‌گویند، در شهرستان میبد، زبانزد خاص و عام است. سفال‌های ساده بی‌لعاب، سفال‌های لعاب‌دار از کواره‌های معروف این شهر هستند. ظروف و وسایل سرامیکی میبد اکثراً با طرح‌های خورشید به‌عنوان سمبل آفتاب زیبای کویر، مرغ به‌عنوان سمبل همای سعادتی که در کویر آشیان دارد و ماهی کنایه از کم‌آبی کویر همراه‌ هستند.

زیلو بافی نیز از هنرهای دیگر این مردم محسوب می‌شود که سوغاتی خوبی برای مسافران میبد است.

مسیرهای دسترسی به میبد

• مسیر زمینی

به‌طور کلی به دلیل موقعیت جغرافیایی استان یزد که در مرکز ایران واقع شده است 4.5درصد از راه‌های کشور از این استان عبور می‌کنند و این جاده‌ها اغلب از استانداردهای راه‌سازی بهره‌مند هستند. مسیر تهران تا یزد، دارای دو جاده جداگانه است. این شهرستان بر سر راه شمال به جنوب، یا به عبارت بهتر، تهران به هرمزگان قرار گرفته است. هم‌چنین قرار گرفتن میبد در مسیر یزد به تهران و اصفهان سبب رونق اقتصادی این شهرستان شده است.

علاوه بر مسیر اصلی، مسیر دیگری که میبد را به ندوشن می‌رساند نیز از جاده‌های آسفالت‌شده و استاندارد است. به طور کلی ۲۲ کیلومتر از ۲۹ کیلومتر جاده‌هایی که در حوزه شهرستان میبد قرار می‌گیرند، استانداردهای لازم را دارند.

• خط راه آهن

خوشبختانه در شهرستان میبد، ایستگاه راه آهن وجود دارد که ایستگاهی بسیار پر رونق هم محسوب می‌شود و سفر به این شهرستان را با قطار، برای گردشگران میسر می‌کند. این ایستگاه در مسیر خط ریلی تهران به یزد قرار دارد و از طریق یزد مسافران را برای سفر به کرمان و بندر عباس و از طریق بافق برای سفر به خراسان رضوی وخراسان جنوبی راهی می‌کند؛ اما متأسفانه این شهرستان از داشتن خطوط هوایی محروم است.

میبد اصیل و دوست‌‌داشتنی در روزهای خوب پاییزی چشم به راه شماست. اگر به این شهر سفر کردید، خرید صنایع دستی زیبا و چشم‌نوازش را فراموش نکنید. اگر هم روزی مسافر این شهر بوده‌اید، خاطراتتان را برایمان بنویسید. ره بال آسمان منتظر شنیدن نظرات و خاطرات شماست.