جاهای دیدنی رفسنجان | راهنمای سفر رفسنجان

هر کدام از شهرهای ایران جاذبه‌های خاص و دیدنی دارند که انگیزه‌ای برای جذب گردشگر در آن شهر می‌شوند. یکی از شهرهای تاریخی و زیبای ایران که در روزهای پایانی زمستان و اوایل بهار میزبان گردشگران متعدد از شهرهای مختلف کشور می‌شود، رفسنجان در استان کرمان است. این شهر که با نام آیت الله رفسنجانی معروف‌تر شده است، آثار تاریخی و طبیعی مختلفی دارد که برای بسیاری از مسافران جذاب و درخور تأمل هستند. در این نوشته قرار است با جاهای دیدنی رفسنجان بیشتر آشنا شویم. همراه ما باشید.

رفسنجان کجاست؟

شاید کم‌وبیش خیلی از شما بدانید که رفسنجان کجاست. شهر تاریخی رفسنجان یکی از شهر‌های مهم استان کرمان در جنوب شرقی ایران است. این شهر از نظر ارتباطی بر سر راه دو شهر کرمان و یزد قرار دارد. از نام‌های قدیمی این شهر می‌توان به «رفسنگان» اشاره کرد که از دو کلمه «رفسنگ» به معنای مس و «کان» به معنای معدن تشکیل شده است. علت نام‌گذاری این شهر به این اسم، ذخایر زیرزمینی آن است. شهر رفسنجان بزرگ‌ترین تولیدکننده پسته در ایران و جهان است و به این خاطر شهرت جهانی دارد. از دیگر ویژگی‌های این شهر وجود معدن مس سرچشمه ‌است که بزرگ‌ترین معدن مس جهان است.

بهترین زمان سفر به رفسنجان | بهار معتدل

با این‌که انتظار می‌رود شهر رفسنجان مانند بسیاری از شهر‌های دیگر استان کرمان به شدت کویری و گرم باشد؛ اما به دلیل کوه‌های اطراف، این شهر آب‌وهوای نیمه‌کویری دارد. در واقع تابستان‌های نسبتاً گرم و زمستان‌های سردی را در این شهر شاهد هستیم. کمترین دمای ثبت‌شده در این شهر ۱۷- و بیشترین دما ۴۳+ درجه سانتی‌گراد است. بهترین زمان سفر به رفسنجان در بهار است که هوا اعتدال نسبی دارد.

طبیعت رفسنجان

به واسطه موقعیت جغرافيايی منطقه، آبادی‌ها اکثراً در دره‌ها، ارتفاعات و نقاط مرتفع واقع شده‌اند. شهر رفسنجان نیز از اطراف با کوه‌ها محاصره شده‌ است و آب‌وهوای معتدل‌تر و سرد‌تری نسبت به منطقه اطراف دارد. از گیاهانی که در این شهر و مراتع و کوهستان‌های اطراف آن می‌روید، می‌توان به درختان بنه، بادام کوهی، یاس وحشی، انجیر کوهی، زارچ و بوته‌های درمنه و گیاهانی دارویی مانند آلاله، آویشن، کاکوتی، بادرنج، زوفا، زیره، بومادران، کلپوره و عنغزه اشاره کرد.

در مناطق مختلف شهر رفسنجان، گونه‌های متفاوتی از حیوانات دیده می‌شوند. حیواناتی مانند قوچ و میش‌کوهی که در قسمت‌های کوهستانی و معتدل‌تر زندگی می‌کنند و حیواناتی مثل روباه، خرگوش، گرگ، کفتار، جوجه تیغی، سیخور، موش‌صحرایی، انواع مارمولک‌ها، مارهای افعی،‌ تیر‌مار و مار آبی که در مناطق پست‌تر و دشت‌ها زندگی می‌کنند. از جمله پرندگان این منطقه می‌توان به عقاب، شاهین، کبوتر زاغ، هودی، هدهد، کبک و تیهو اشاره کرد.

جاهای دیدنی رفسنجان

• دره راگه

دره راگه یکی از زیباترین جاهای دیدنی رفسنجان است. این دره اسرار‌آمیز که کمتر شناخته شده ‌است، در ۲۰کیلومتری شهر قرار دارد و از آن دسته آثار طبیعی است که چشمان مهمانانش را به زیبایی‌های خود خیره‌ می‌کند. ستون‌هایی با ارتفاع نزدیک بر ۱۰۰ متر، کناره‌های دره را احاطه کرده و آب کم‌عمق رود گیودری در کف آن جاری است. عمر این دره به دوران چهارم زمین‌شناسی می‌رسد. همین امر موجب شده تا صخره‌هایی با اشکال مختلف و حیرت‌آور در مسیر دره راگه ایجاد شود. توجه داشته باشید که برای سفر به این دره به یک راهنمای ماهر نیاز است.

• غار چاه دریا

غار چاه دریا در حقیقت یک حفره عمیق در دل کویر است با دو فضای قیف مانند. قطر قیف بالایی حدود ۶۰ متر و قطر قیف پایینی حدود ۳۰ متر است. در دل این حفره بزرگ و افسانه‌ای دریاچه‌ای از آب‌های زیرزمینی منطقه وجود دارد که در گذشته سطح آن به آسانی دیده می‌شد. البته این روزها به دلیل استفاده نا‌صحیح از آب‌های زیرزمینی در خطر خشک‌شدن قرار دارد.

• غار میرزا

این غار بکر و زیبا که در سال ۱۳۸۷ شناسایی شد و به ثبت رسید، یکی از جاهای دیدنی و جاذبه‌های طبیعت‌گردی شهر رفسنجان است. این غار در فاصله ۳۰کیلومتری شمال شرقی شهرستان رفسنجان و در روستای ده رنج قرار دارد. غار میرزا یک مقصد عالی و مهیج برای علاقه‌مندان به غارنوردی است. دسترسی به این غار بسیار سخت است و به همین دلیل بسیار دست‌نخورده باقی مانده ‌است.

• تپه‌های ماسه بادی فردوسیه

در حومه شهر صفائیه، در 40کیلومتری رفسنجان، تپه‌هایی از ماسه‌های روان وجود دارد. این تپه‌ها منظره‌های زیبا و چشم‌نوازی را خلق کرده ‌است. ماسه‌های روان، علاوه بر زیبایی بصری، تجربه لذت‌بخشی برای گردشگران رقم می‌زند. قدم‌زدن و بالا‌رفتن از تپه‌های چند ده‌متری ماسه‌ای خاطره بی‌نظیری را برای بازدیدکنندگان از این جاذبه طبیعی شهرستان رفسنجان به‌ یادگار خواهد‌گذاشت.

• درخت پسته اودرج

در ۳۵کیلومتری شهر رفسنجان در دل روستای تاریخی اودرج، درخت پسته‌ای قرار دارد که می‌گویند کهن‌سال‌ترین درخت پسته جهان است. درخت پسته اودرج نزدیک به ۱۵ متر ارتفاع و ۵ متر قطر و البته قدمتی بیش از هزار و ۵۰۰ سال دارد.

دیگر جاهای دیدنی رفسنجان

اگه پیدا کردی،‌ عکس بزار

مناطق سرسبز داوران، دهکده تاریخی اودرج، دره‌ دُر و بزرگ‌ترین جنگل مصنوعی جهان (باغ‌های ۱۲۰ هزار هکتاری پسته)، در منطقه نوق و همچنین ییلاقاتی چون سرچشمه و راویز از دیگر مناطق جذاب رفسنجان ‌است که خوب است در سفر به این شهر از آن‌ها دیدن کنید.

تاریخچه

با اینکه بناهای باقی‌مانده از گذشتگان در این شهر به زمان ساسانی، آل‌مظفر، صفویه و قاجاریه برمی‌گردد. البته با توجه به کاوش‌های علمی و خانه‌‌های سنگی یافت‌شده در دل کوه‌ها و درختان چندین هزارساله این منطقه، آوازه تاریخی این سرزمین کهن، به ۴هزار سال قبل از میلاد می‌رسد. آنچه از نوشته مورخان و جغرافی‌دانان قرون اولیه اسلامی در خصوص تاریخ رفسنجان برمی‌آید، نام این شهر «اناس» بوده است. این سرزمین کمتر از بقیه شهرهای ایران در معرض هجوم دشمنان بوده است. به همین دلیل هم آثار تاریخی بیشتری در دل خود دارد. در ادامه به معرفی بناهای این شهر تاریخی می‌پردازیم.

بناهای تاریخی رفسنجان

• خانه حاج آقا علی

خانه حاج آقا علی رفسنجان خانه‌ای خشتی و زیبا با زیر بنایی بالغ بر 700متر‌مربع و بزرگ‌ترین خانه خشتی جهان است. این مجموعه عظیم را حاج آقا علی معروف به زعیم‌الله رفسنجانی، در سال ۱۱۳۶ بنا کرده است. خانه 86 اتاق دارد. اگر دوست دارید به دیدن این مکان جالب بروید، به 6کیلومتری رفسنجان سری بزنید.

• بادگیر معین

بنای بادگیر معین از مصالح خشت خام، چوب، کاهگل و آجر با کتیبه‌های گچی و فرم‌دهی به آجرها ساخته شده است. این بادگیر ‍۱۶متری را میراث فرهنگی در سال ۱۳۸۴ بازسازی و مرمت کرد. بادگیر معین در شرق خیابان بنفشه بین خیابان شریعتی و خیابان عدالت قرا دارد.

• کاروانسرای کبوترخان

کاروانسرای کبوترخان در کیلومتر ۳۵ جاده اصلی رفسنجان کرمان، در روستای کبوترخان واقع شده‌ است. بنای این کاروانسرا از آجر با نقش‌های برجسته ساخته شده است. بر سر در این کاروانسرا کتیبه‌ای قرار دارد که قدمت آن را به دوران زندیه نسبت می‌دهد. البته معماری و پلان بنا کاملاً مربوط به دوان صفویه است.

• معبد آناهیتا

قدمت معبد آناهیتا به هزاره اول قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. این معبد که در دوران قاجاریه به‌عنوان پناهگاه در مقابل راهزنان و دزدان استفاده می‌شد، به اشتباه به قلعه دزدان شهرت یافت. معبد آناهیتا در روستای حسین آباد در بخش خنامان از شهرستان رفسنجان واقع شده ‌است.

• عمارت باقری

عمارت باقری که متعلق به اواخر دوران قاجار است، در خیابان امام خمینی واقع شده ‌است. این عمارت آجرکاری‌های استادانه و زیبایی دارد و در دو طبقه و به‌صورت ویلایی سه ایوانه، ساخته شده ‌است. زیربنای این عمارت زیبا چیزی نزدیک به ۲ هزار و ۶۰۰ متر است.

• کاروانسرای قطب آباد

یکی دیگر از مکان‌های تاریخی شهر رفسنجان، این کاروانسرای ۴۰۰ ساله است که در گذشته به شخصی به نام «وهاب‌زاده» تعلق داشته و از این رو به همین نام هم شهرت دارد. کاروانسرای قطب آباد که در دوران حکومت صفویان احداث شده، در نزدیکی بازار قطب‌آباد بوده‌ و متأسفانه امروزه اثری از آن باقی نمانده است.

• حمام قدیمی آقا سید مهدی قریشی

اگر دوست دارید با فرهنگ و تاریخ رفسنجان آشنا شوید، بازدید از حمام قدیمی این شهر را از دست ندهید. درست مثل خیلی از حمام‌های قدیمی دیگر ایران، این مکان هم این روزها موزه مردم شناسی است. در این موزه می‌توانید با پوشش و حرفه‌های مختلف مردم این شهر آشنا شوید.

بناهای مذهبی رفسنجان

• مرقد خانم بی بی حیات

امامزاده فاطمه صغری (س) معروف به خانم بی‌بی حیات، از فرزندان امام هفتم، حضرت موسی بن جعفر (ع) هستند. مرقد ایشان در ۷۰کیلومتری شرق شهر رفسنجان واقع شده ‌است.

• امامزاده بی بی گوهر

امامزاده بی‌بی گوهر (س)، دختر موسی بن جعفر (ع) هستند و مقبره ایشان در روستای داوران در ۳۰کیلومتری شرق رفسنجان قرار دارد.

• امامزاده سید جلال‌الدین

امامزاده سید جلال‌الدین اشرف نوق، واقع در روستای شمس‌آباد نوق، در ۳۰کیلومتری شهر رفسنجان، یکی از امامزادگان معروف است. این بقعه تعداد ۱۹ زائرسرا، کتابخانه مجهز به بیش از هزار جلد کتاب و امکانات رفاهی مناسبی برای زائران دارد.

امامزاده ابراهیم بهرمان، امامزاده رضا (سید غریب) در حومه غربی شهر، مقبره شاه چهل‌تن در خنامان، امامزاده عباس (شازده عباس) و امامزاده عبدالله در منطقه سرچشمه، از دیگر جاذبه‌های تاریخی و مذهبی شهرستان رفسنجان هستند.

مشاهیر رفسنجان

از مشاهیر و چهره‌های ماندگار این شهر می‌توان از آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی نام برد که یکی از چهره‌های ماندگار ایران، از بعد از انقلاب اسلامی است. به همین دلیل موزه ریاست جمهوری در شهر رفسنجان که گنجینه‌ای از هدایای مردم، سازمان‌ها و کشورهای مختلف به دولت ایران در زمان ریاست جمهوری مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی است، در این شهر ساخته شده‌ است. استاد غلامحسین منتصری، مؤسس انجمن خوش‌نویسان رفسنجان و شیخ عبدالله دهش کرمانی رفسنجانی از برجسته‌ترین شاعران و نویسندگان و عارفان از دیگر شخصیت‌های برجسته‌ این شهر هستند.

غذاهای محلی

در هر شهر و روستایی فرهنگ خاصی حاکم است. قسمتی از این فرهنگ به غذا و نحوه طبخ آن مربوط می‌شود که با توجه به ماده غذایی در اختیار و آب‌وهوای منطقه، غذا‌های گوناگونی بر سر سفره‌ها قرار می‌گیرد. در رفسنجان به دلیل فراوانی پسته، اکثر غذا‌ها و شیرینی‌ها از این طلای سبز تهیه می‌شوند. در ادامه به چند نوع غذا و شیرینی محلی این شهر اشاره می‌کنیم.

از کشک‌مغز یا کشک و پسته، می‌توان به‌عنوان سنتی‌ترین غذای رفسنجان نام برد. این غذای ساده اما بسیار مقوی و لذیذ از ترکیب مغز پسته و پیاز تفت‌داده ‌شده به همراه کشک محلی تهیه می‌شود. دیگر غذای سنتی شهر رفسنجان، بُزقرمه است که با گوشت و کشک درست می‌شود و بسیار خوشمزه است. خورشت فسنجان رفسنجانی که با پسته تهیه می‌شود، نوعی خاص از فسنجان است که در این شهر طبخ می‌شود. پی‌تو، حریره با گندم، آب گرمو یا اشکنه، چمال، آب روغنو، گورماست و اماچو از غذاهای استان کرمان هستند که بعضی از آن‌ها اصلیت رفسنجانی دارند.

کُلُمپه نوعی شیرینی خشک است که ماندگاری خوبی دارد و از شهد خرما، روغن محلی، گردو و پسته درست می‌شود. دیگر شیرینی محلی رفسنجان کماج سهن نام دارد. در تهیه این شیرینی عالی از خمیر جوانه گندم و دارچین و زیره و برخی گیاهان دارویی استفاده می‌شود.

کماج سهن بسیار مقوی و انرژی‌زاست. شیرینی دیگری که می‌توان نام برد، قاووت یا قُوتو است که در حقیقت نوعی پودر خوراکی است و در انواع مختلفی تهیه می‌شود. برای درست‌کردن این شیرینی از انواع مغزها، ادویه‌های مختلف، بذر گیاهان، گیاهان دارویی، جو، گندم، کنجد، قهوه و نخودچی استفاده می‌کنند.

رستوران‌های رفسنجان

از میان غذاخوری‌های رفسنجان، می‌توان به رستوران شهرزاد، رستوران گل‌ها، رستوران گیلانی، رستوران شمس، رستوران همیشه‌بهار،‌ سفره‌خانه سنتی توکل، تالار لوکس طلایی، رستوران فیش اند چیپس و چلوکبابی آذربایجان اشاره کرد. اگر به‌دنبال فست‌فود و غذای ساندویچی هستید،‌ هات داگ شیلا، پیتزا گلتابه، ساندویچ فانوس، پیتزا تا‌به‌تا و‌ پیتزا شبنم گزینه‌های خوبی در این شهر هستند.

 سوغات و صنایع دستی

بی‌شک مهم‌ترین و باارزش‌ترین سوغات رفسنجان پسته است که نه‌تنها شهرتی در سطح کشور دارد، بلکه در سطح جهانی مطرح است و در انواع مختلف پسته اکبری، پسته احمد آقایی، پسته کله قوچی و پسته فندقی عرضه می‌شود. در حال حاضر از صنایع‌دستی شهرستان رفسنجان که قابلیت‌های اقتصادی دارند، می‌توان از قالی‌بافی، پته‌دوزی و مجسمه‌سازی نام برد.

اقامت در رفسنجان

هتل چهار ستاره هیلان، گزینه‌‌ای لوکس و مجلل برای اقامت در رفسنجان است. از امکانات این هتل می‌توان به پارکینگ اختصاصی، سرویس ۲۴ ساعته، موسیقی زنده و اینترنت پرسرعت اشاره کرد. رفسنجان هتل‌های میان‌رده خوب و قابل قبولی هم دارد، مانند هتل جهانگردی و هتل باغ در یک فضای سرسبز و زیبا. اگر هم به دنبال سفر کم‌هزینه‌تری هستید، هتل ۲ ستاره الماس را در نظر داشته‌ باشید. همچنین خانه معلم برای فرهنگیان عزیز بسیار اقتصادی خواهد بود.

مراکز خرید

گذر از بازار سنتی رفسنجان، با قدمت ۸۰۰ ساله و طول یک کیلومتر واقع در میدان ابراهیم شما را به سال‌های دور می‌برد. این بازار مجموعه‌ای از معماری دوران مختلف است؛ اما بنای اصلی آن به دوران سلجوقی بر‌می‌گردد. مجموعه بازار قدیم مجموعه‌ای متشکل از قیصریه، بارانداز، آب‌‌انبار، سقاخانه، حمام، کاروانسرا، مسجد و نُه‌گنبد سلجوقی است. مجتمع تفریحی تجاری ستاره رفسنجان، واقع در میدان شهدا، مرکز خرید بزرگ و شناخته‌شده‌ای است که نماینده نسل جدید مرکزخریدهای مدرن در این شهر است.

مسیر دسترسی به رفسنجان

• مسیر زمینی

مسیر سفر زمینی از تهران به رفسنجان از شهر‌های قم، کاشان، اردستان، نائین و میبد، از طریق جاده 71 می‌گذرد و در نهایت به این شهر تاریخی و کهن می‌رسد. هم‌وطن‌های عزیزی که از جنوب و با خرید بلیط اتوبوس رفسنجان به این شهر سفر می‌کنند می‌توانند از سیرجان، از طریق امتداد جاده 71 و سپس جاده 86، به شهرک مس سرچشمه و از آنجا به رفسنجان بروند.

برای دسترسی از غرب کشور به رفسنجان، باید از شهر‌بابک و ادامه جاده 86 گذشت و از آن‌جا عازم رفسنجان شد. همچنین اگر از شهرهای شرقی کشور قصد سفر به رفسنجان را دارید، باید از کرمان و از جاده 84، عبور کنید.

• راه آهن

می‌توان از طریق خط آهن سراسری به ایستگاه احمدآباد در 40کیلومتری رفسنجان رفت و از آن‌جا با طی مسافتی با ماشین به این شهر رسید.

• مسیر هوایی

فرودگاه شهر رفسنجان، در ۱۳کیلومتری جنوب این شهر واقع شده و شرکت هواپیمایی ماهان پرواز‌های رفت و برگشتی به تهران در این فرودگاه انجام می‌دهد.

در سفر به رفسنجان عزیز و بازدید از جاهای دیدنی آن، پسته‌های خوشمزه و قاووت‌های بی‌نظیرش را فراموش نکنید. البته می‌توانید از خاطرات خوبتان هم قدری برای ره بال آسمان سوغات بیاورید. خوشحال می‌شویم از تجربه‌های سفرتان به این شهر برایمان بنویسید.