شهرضا | شهر سفال‌های زیبا و انارهای دانه‌یاقوتی

یکی از شهرهایی که در بدو ورود به آن سفالینه‌ها و ظروف و مجسمه‌های سرامیکی زیبایش شما را مبهوت خود می‌کند، شهرضای اصفهان است. این شهر قدیمی در مسیر اصفهان شیراز قرار دارد و همین موضوع باعث می‌شود مسافرانی که از شمال و مرکز ایران به سمت شیراز و یاسوج می‌روند، از کنار آن عبور کنند و گاهی چند ساعتی را در آن به استراحت بپردازند. در این نوشته از ره بال آسمان قصد داریم به شهرضا و جاهای دیدنی آن بپردازیم.

 شهرضا کجاست؟

با توضیحی که در مقدمه آوردیم، حتماً متوجه شده‌اید که شهرضا کجاست. این شهر از استان اصفهان با نام کهن قُمشه، شهری است در فاصله‌ ۸۰کیلومتری جنوب غربی اصفهان. در جنوب‌ شهرضا، شهر سمیرم و استان فارس، شمال شرق آن اصفهان، غرب آن استان چهارمحال و بختیاری و در شمال غربی آن شهرستان مبارکه قرار دارد.

ریشه نام قمشه | روایت‌های متفاوت و جالب

قمشه کلمه‌ای‌ پهلوی است که اصل آن در زبان فارسی باستان، کلمه‌ «کُمتنه» بوده است. این شهر در عهد پیش از اسلام، شهری آباد بوده و در «فرهنگ نوبهار» به آن اشاره شده است. در رابطه با نام این شهر، عقیده‌های مختلفی هست که درستی یا نادرستی آن‌ها اثبات یا رد نشده است.

برخی از محققان گفته‌اند که قمشه از دو واژه‌ «قم و شه» تشکیل شده و به معنای جای آب جوشنده و روان است. بعضی دیگر قمشه را به معنای سرزمین پُر از کاریز دانسته‌اند و معتقدند که این نام‌گذاری به کاریزهای فراوانی اشاره دارد که از سمت اصفهان و زاینده‌رود به سمت زمین‌های این منطقه کشیده شده بودند. بعد از انقلاب اسلامی، نام شهر اول به مدرس‌شهر و سپس به شهرضا تغییر کرد.

آب و هوای شهرضا | خشک و کویری

قسمتی از شهرستان شهرضا در جلگه و بخشی از آن در منطقه‌ کوهستانی قرار دارد. آب‌وهوای این شهر کاملاً خشک است و دمای هوا در مناطق جنوبی و شرقی این شهرستان که در حاشیه‌ کویر قرار دارند بیشتر می‌شود. بارندگی در این منطقه غالباً محدود است.

طبیعت شهرضا | انار دانه یاقوتی

انار و انگور شهرضا بسیار معروف است. شهر شاهزاده علی‌اکبر در نزدیکی شهرضا و از توابع این شهرستان، منبع خوبی برای انارهای دانه یاقوتی و شیرین است که همه را مشتری خود می‌کند. علاوه بر این‌ها انجیر، شیپوری، درمنه، اسپند، شنگ، کلاغک، سلین، گل گندم، ریواس، چوبک، بادام کوهی، عناب، بید، خارشتر، اسپند، گل جالیز، گرامینه، گل مریم، علف شوره و اسپرس از گیاهان این شهر هستند.

گربه‌ وحشی، گرگ، روباه، خرگوش، شغال، هامستر، عقاب طلایی، کرکس، کبک، هوبره، قمری، چکاوک، تیهو، شاهین، چلچله، پرستو، کل، بز و آهو از جانورانی هستند که در این ناحیه زندگی می کنند. وزغ سبز عربی هم تنها دوزیست این منطقه است که گونه‌ بسیار کمیاب و نادری است.

جاذبه های طبیعی | ییلاق‌های شهرضا

باغات اطراف شهرضا و روستاهای اطراف که از توابع دهاقان و مبارکه هستند، جاهای خوبی برای گذران نیم‌روزی محسوب می‌شوند. از جمله این‌ها به سیاه سر، حوض ماهی، سورمنده، دره شاه، پرک آباد، هونجان، دزج، چشمه حیدر، بودجان، موروک، اسفرجان، زرچشمه و قمبوان می‌توان اشاره کرد که از مناطق روستایی و ییلاق‌هایی هستند که معمولاً آب‌وهوایی مطلوب و سالم دارند و باغ‌هایی باصفا در آن‌ها ساخته شده است.

تاریخچه | شهرضا در گذر زمان

در گذشته، شهرضا یکی از روستاهایی بود که در دوران حکومت آل‌مظفر ساخت حصار آن تکمیل شد. در دوران صفویه، به‌خاطر قرار داشتن این شهر در میانه‌ راه شیراز و قرارگرفتن در نزدیکی شهر اصفهان، اهمیت بیشتری به این شهر داده شد و این مسئله به توسعه‌ آن کمک کرد. در اواخر عهد صفوی و در زمان حمله‌ افغان‌ها به ایران، مردم شهرضا در مقابل آن‌ها پایداری کردند و جزو افرادی بودند که به کمک مردم اصفهان رفتند. در دوران قاجار، این شهر به شکل یک قلعه‌ مستحکم درآمد و در دوره‌ پهلوی بود که شهر، شکل و ریختی مدرن به خود گرفت و تبدیل به یکی از بزرگ‌ترین توابع اصفهان شد.

جاهای دیدنی شهرضا | یادگار گذشتگان در شهر

بازار بزرگ و چارسوق شهرضا از قدیمی‌ترین بازارهای کشور است. این بازار طی قرن‌های متمادی با قرارگرفتن در بافت تاریخی شهر، کم‌کم گسترش پیدا کرده است. کاروانسراها و مدارس و اماکن تاریخی متعددی در دل این بازار قرار گرفته‌اند. در مرکز این بازار، چهارسوقی قرار دارد که گنبدی آجری بر فراز آن است و از آثار تاریخی معروف شهرضا محسوب می‌شود.

باغ وحش فلزی شهرضا

باغ وحش فلزی شهرضا یک یاز جدیدترین و جالب‌ترین جاهای دیدنی این شهر است که در شهریور سال 1400 افتتاح شد. این باغ وحش از ۳۰ حیوان مختلف تشکیل شده که همگی از فلزات دورریختنی و بازیافتی ساخته شده‌اند. هر حیوان نیز نمایده یک کشور خاص است. برای مثال پاندا نماینده کشور چین است، کانگرو نماینده استرالیاست، پلنگ نماینده ایران است و … . این باغ وحش را می‌توانید در خیابان طالقانی و در باغ موزه شهروند پیدا کنید.

اماکن مذهبی | قرار دل مؤمنان

شهرضا اماکن مذهبی متعددی دارد که از بین آن‌ها می‌توان به مسجد جامع شهرضا، امامزاده شاهرضا، بقعه شاه بابویه‌ و بقعه‌ سیده خاتون اشاره کرد.

• مسجد جامع شهرضا

مسجد جامع شهرضا، در دوران سلجوقیان ساخته شده است و در ابتدای بازار قدیمی شهرضا قرار دارد. گنبد بلند و مناره‌ مسجد، از جنس آجر ساده است. این مسجد از بناهای وقفی است و در لوحی که در دالان مسجد قرار گرفته، این امر ذکر شده است.

• امامزاده شاهرضا

امامزاده شاهرضا از بناهای مذهبی و تاریخی شهرضاست. نام شهر هم از همین بنا گرفته شده است. این طور عنوان شده است که شاهرضا در دوران امام رضا از دست مأموران حکومتی به کوهستان این شهر پناه آورده بود؛ اما مأموران حکومتی او را دستگیر کرده و به قتل رسانده‌اند. ساخت این بقعه در زمان شاه اسماعیل صفوی، انجام شده است.

• شاه بابویه

شاه بابویه از شاهزادگان آل‌مظفر بوده که به دست تیمور لنگ کشته شده است. آرامگاه وی تا دهه‌ ۲۰، گنبد بلندی داشت که متأسفانه به مرور زمان تخریب شد. البته بقعه شاه بابویه در سال‌های بعد به محلی برای مراسم ماه محرم و روضه‌خوانی تبدیل شده است.

• بقعه‌ سیده خاتون

در شمال شرقی شهرضا بقعه سیده خاتون قرار دارد و از یک صحن و تعدادی اتاق در اطرافش تشکیل شده است. قبرهایی در این مکان قرار دارند که احتمالاً مربوط به خاندان آل‌مظفر است.

مشاهیر شهرضا | ستارگان علم و اخلاق

از بین مردمان شهرضا چندین عالم بزرگ، شاعر، نویسنده، مرد سیاست و غیره در دوره‌های مختلف تاریخ برخاسته‌اند. حکیم مهدی الهی قمشه‌ای، حکیم محمد علی زاهد، آقا محمدرضا قمشه‌ای (معروف به حکیم صهبا)، حکیم محمد هادی فرزانه، نصرالله زارعان، استاد بهرام سیاره (پریش)، حمید مصدق، شهید حسن مدرس و شهید ابراهیم همت از نوابغ و نوادر این شهر به شمار می‌روند.

رستوران های شهرضا | ناهار و شام خوشمزه

رستوران پاسارگاد، هما و اخوان هدایتی در زمینه غذاهای سنتی و فست فودهای چیستا، وروجک و دلیشیز از نظر مسافران و مشتریان خود به‌عنوان گزینه‌های خوب و مناسب برای تهیه ناهار و شام معرفی شده‌اند.

اقامت در شهرضا | شب‌مانی در شهر علما

برای اقامت در شهرضا چند گزینه پیش روی شماست. هتل دو ستاره منتظران در واقع یک کاروانسرای قدیمی است که در سال‌های اخیر بازسازی شده است. این هتل در کنار امامزاده شاهرضا قرار دارد. اقامتگاه بومگردی باغ عمارت دلنشین هم در بافت قدیمی شهرضا واقع در بلوار شهید همت قرار دارد.

مراکز خرید شهرضا | لذت خرید و بازارگردی

اگر هدفتان خرید سوغاتی و صنایع دستی شهرضاست، حوالی امامزاده شاهرضا مغازه‌های متعددی هستند که انواع کارهای سفالی و سرامیک را برای فروش عرضه می کنند. اکثر این مغازه‌ها یکسره باز هستند. البته در خیابان امام خمینی هم می‌توانید کارگاه‌های تولید سفال را پیدا کنید که محصولاتشان کمی از مغازه‌ها ارزان‌تر است.

در بازارچه قدیمی شهرضا واقع در میدان مرکزی شهرضا هم انواع مایحتاج اصلی مردم پیدا می‌شود. البته این بازار بیشتر در مرکز توجه قشقایی‌های این شهر است. جوان‌ترها ترجیح می‌دهند از پاساژهای مدرن‌تر شهر خرید کنند. مجتمع‌های الغدیر، زنبق، بهار، پردیس، کوبن و نخل از جمله پاساژهای جدیدتر این شهر هستند.

سوغات شهرضا | یادگاری‌های سفر

سفال و سرامیک شهرضا با رنگ‌های آبی فیروزه‌ای و سبزآبی‌های زیبا در سطح کشور معروف است و می‌تواند گزینه خوبی برای سوغاتی باشد. شهرضا دا‌مداری و کشاورزی پویایی دارد و به این خاطر فرآورده‌های لبنی و دامی بسیار مرغوبی می‌توانید در این شهر پیدا کنید. از بین این محصولات می‌توان به ماست، کشک و خامه اشاره کرد.

اگر در اواخر تابستان و اوایل پاییز وارد شهرضا شدید، حتما سراغی از انار و انگور آن بگیرید. در فصل زمستان هم کشمش ناب این شهرستان برای فروش آماده می‌شود. از دیگر تولیدات این شهر کتیرا، نخود، سیب‌زمینی، بادام و روغن حیوانی هستند.

مسیرهای دسترسی | سفر به شهر سفال و سرامیک

• مسیر زمینی

جاده‌ شماره‌ ۶۵ از سمت شمال، شهرضا را به اصفهان و از سمت جنوب به آباده و در نهایت شیراز متصل می‌کند. جاده‌ ۶۳ مسیر شهرضا تا سمیرم است و جاده‌ ۷۲ این شهر را به بروجن در استان چهارمحال می‌رساند. جاده ۵۵۱ نیز مسیر شهرضا تا مبارکه است.

• راه آهن

ایستگاه راه آهن شهرضا در نزدیکی این شهر قرار دارد. قطار مشهد شیراز در این ایستگاه نیز توقف دارد.

به پایان سفر مجازی به شهرضا رسیدیم و باید کم‌کم با این شهر خداحافظی ‌کنیم تا برای مقصد گردشگری بعدی برنامه‌ریزی کرده و خود را برای سفری تازه آماده کنیم. شما دوست دارید ره بال آسمان در سفر بعدی خود به کدام شهر بپردازد؟ برایمان در بخش نظرات بنویسید تا کوله‌بارمان را برای آنجا ببندیم.