جاهای دیدنی گلپایگان | راهنمای سفر گلپایگان

شهر گلپایگان در استان پر از شگفتی و زیبای اصفهان است. جاهای دیدنی گلپایگان و بناهای مذهبی و تاریخی‌اش در کنار سوغات خوشمزه و عالی آن، بهترین بهانه‌ است تا مسافران دل به جاده بزنند و خودشان را به این شهر زیبا برسانند. اگر دوست دارید با گلپایگان بیشتر آشنا شوید، همراه ما باشید.

گلپایگان کجاست؟

گلپایگان، شهرستانی در استان اصفهان و شامل دو شهر دیگر با نام‌های گوگد و گلشهر است. آرجان، دم آسمان، زرنجان، وانشان، کوچری، مزرعه، شادگان، ملازجان و… از روستاهای این شهرستان هستند. گلپایگان 156 کیلومتر با شهر اصفهان فاصله دارد. این شهرستان از سمت شمال با خمین، از سمت غرب با کوه‌های بختیاری و الیگودرز، از سمت جنوب با خوانسار، از سمت جنوب ‌شرق با نجف آباد و از سمت شرق با میمه همسایه است. گلپایگان که در مسیر همدان، اراک و کرمانشاه به سمت اصفهان قرار دارد، می‌تواند مقصد خوبی برای استراحت بین راهی در این مسیر‌ها هم به حساب ‌آید.

بهترین زمان سفر به گلپایگان | بهار دل‌نشین

شهرستان گلپایگان به دلیل نزدیکی به دنباله شرقی زاگرس و غرب ایران، دارای آب‌وهوای کوهستانی است. میانگین دمای هوا سالانه 28 درجه و میانگین بارش باران سالانه 300 میلی‌متر است. زمستان‌ها عموماً سرد و تابستان‌ها گرم است؛ اما حتی در فصل تابستان نیز دمای هوای این شهرستان نسبت به بسیاری از شهر‌ها پایین‌تر است و همین موضوع علتی برای گرایش مسافران به این شهرستان، در فصل تابستان شده است. بهترین فصل سفر به گلپایگان را فصل بهار و بهترین ماه برای سفر به این شهرستان، ماه اردیبهشت است. هوای مناسب و سرسبزی محیط در بهار مهم‌ترین علت جذب گردشگر به این شهر است.

طبیعت گلپایگان | سبز و زیبا

• پوشش گیاهی گلپایگان

گلپایگان از نظر پوشش گیاهی در منطقه رویشی نیمه استپی استان اصفهان قرار گرفته است. این منطقه حدود 2 درصد از پوشش گیاهی کل استان را تشکیل می‌دهد. گیاهان موجود در این منطقه دارای مصارف خوراکی، درمانی، دارویی و صنعتی هستند. هر چه از سمت شرق به غرب این منطقه حرکت کنیم، پوشش گیاهی غنی‌تری دیده می‌شود.

گون، خاکشیر، کتیرا، تره کوهی، شوید کوهی، بابونه، گل‌گاوزبان، شنگه، آویشن، کرفس کوهی، زرشک کوهی، ریواس، باریچه و قاسنی که از ریشه آن‌ها در تولید عطر و لوازم آرایشی استفاده می‌شود، روناس که در رنگ‌سازی و ریشه سریش که در چسب‌سازی کاربرد دارد و… از جمله گیاهان این شهرستان هستند. در مجموع تعداد این گونه‌های گیاهی به 478 گونه می‌رسد.

• پوشش جانوری گلپایگان

پناهگاه حیات وحش موته که زیر نظر اداره محیط زیست گلپایگان است، تنوع جانوری این شهرستان را به نمایش گذاشته است. این پناهگاه در شرق گلپایگان قرار دارد و 204 هزار هکتار مساحت دارد. این پناهگاه به طور کلی به دو بخش جلگه‌ای و کوهستانی تقسیم می‌شود که بخش جلگه‌ای محل زیست آهو و بخش کوهستانی محل زیست قوچ، میش و بز است. شهرت موته، به آهوی آن است؛ تا جایی که موته را مهم‌ترین زیستگاه آهو در کشور می‌دانند. پلنگ، روباه، گرگ، گربه، خرگوش، سمور، عقاب طلایی، عقاب مارخور، عقاب دشتی، شاهین، یاکریم، جغد، لاک‌پشت، مارمولک، مار، وزغ و… از دیگر جانداران این منطقه هستند.

جاهای دیدنی گلپایگان | طبیعت زیبا

تقریباً اکثر روستاهای شهرستان گلپایگان طبیعتی بکر دارند و بیشتر این روستاها دارای کوچه‌باغ‌های بسیار زیبایی هستند که می‌تواند هر کدام را تبدیل به یک جاذبه کند. اما از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی این شهرستان می‌توان به گزینه‌های ذیل اشاره کرد:

• رودخانه گلپایگان (قبله)

این رودخانه که از ارتفاعات زاگرس سرچشمه می‌گیرد، مهم‌ترین منبع تأمین آب گلپایگان، محل تخلیه سیلاب‌ها و منبع تأمین شن و ماسه در منطقه است. در حقیقت نه‌تنها خود رود، بلکه طول مسیر این رود را جاذبه‌ای طبیعی به حساب می‌‎آورند؛ زیرا هر جا که این رود عبور کرده سرسبزی را از خود برجای گذاشته است. در جاهایی که رودخانه عمق دارد، ماهی‌هایی نظیر قزل‌آلا در آن زندگی می‌کنند.

• روستای کوچری گلپایگان

کوچری یکی از مهم‌ترین نشانه‌های سرسبزی به‌وجود آمده از جریان رود گلپایگان است. دربند کوچری تا دربند دردراز، اصلی‌ترین مرکز طبیعی گردشگری این شهرستان است. وجود انواع درختان زبان گنجشک، چنار، بید و… به زیبایی این منطقه افزوده است.

• کوه الوند گلپایگان

رشته‌ کوهی به طول 15 کیلومتر است که از شمال‌غربی به سمت جنوب‌شرقی گلپایگان کشیده شده است. بلند‌ترین قله این رشته کوه ۳ هزار و 111 متر ارتفاع دارد که به نام کلنگ سیاه معروف است.

از سمت گلپایگان تا چشمه خضر که چشمه‌ای چهار فصل در دامنه‌های جنوبی الوند است، حدود 12 کیلومتر فاصله است.

• تنگه غرقاب گلپایگان

تنگه غرقاب نیز یکی دیگر از روستاهای زیبای گلپایگان است که درباره آن افسانه جالبی وجود دارد. هرچند که افسانه‌ای بیش نیست؛ اما خواندن آن نیز خالی از لطف نیست. گفته می‌شود در روزگاران گذشته شهرستان گلپایگان زیر سیلاب دفن شده بوده و پادشاهی که از آن‌جا گذر می‌کرده دستور داده تا بند غرقاب را بشکافند و گلپایگان مجدداً پیدا می‌شود!

• غار قلعه جمال گلپایگان

غار قلعه جمال واقع در کوه قلعه‌جمال در فاصله 5کیلومتری جنوب‌غربی گلپایگان از جاذبه‌های طبیعی این شهرستان است. به جز این غار در منطقه پناهگاه موته نیز سه غار با نام‌های دمه، یکه‌چاه و غار کوه سوخته صالح پیغمبر وجود دارد.

• غار دمه گلپایگان

وجود استالاکتیت و استالاگمیت‌ها سبب زیبایی غار دمه شده است. این غار در شرق کوه دمه قرار دارد.

• غار یکهچاه گلپایگان

این غار نیز آهکی و دارای ستون‌های زیبایی است، هم‌چنین در داخل آن چشمه آبی نیز وجود دارد.

• غار کوه سوخته صالح پیغمبر

غار کوه سوخته صالح پیغمبر نیز که از نام آن پیداست در کوهی با همین نام واقع در دره نی قرار گرفته است.

• روستای وانشان گلپایگان

روستای وانشان در 12کیلومتری جنوب شهرستان گلپایگان قرار گرفته است. علاوه بر کوچه باغ‌های این روستا، جاذبه‌هایی نظیر کوه بابادودورشاه، چشمه لمبی، کوه دیگا، کوه محمد حیدر، چشمه مورا و… وجود دارند.

• دریاچه پشت سد گلپایگان

سد گلپایگان اولین سد مخزنی خاکی و مدرن ایران است و دریاچه پشت این سد در فاصله 18 کیلومتری جنوب‌غربی شهر گلپایگان قرار دارد. در این دریاچه ماهی‌هایی هم‌چون قزل‌آلا، ماهی سفید، کپور و سوف وجود دارند.

تاریخچه | گلپایگان در گذر زمان

بر اساس منابع تاریخی، گلپایگان را همای چهرآزاد، دختر بهمن کیانی، پسر اسفندیار ساخته است. او این شهر را چهر آزادگان یا گلبادگان نامید. البته بر اساس اطلاعات به‌دست‌آمده از سنگ نوشته‌ها، سابقه سکونت در این شهر به 7 هزار سال پیش می‌رسد. با شروع حکومت هخامنشیان و ساخت پادگان نظامی، اهمیت این شهر افزایش یافت. در دوران اسلامی نیز دوره حکومت عباسیان را می‌توان دوره رونق گلپایگان دانست. اما با وجود همه این دوره‌ها، حکومت سلجوقیان به‌ویژه حکومت محمد بن ملکشاه سلجوقی، درخشان‌ترین دوره گلپایگان در طول تاریخ است.

بناهای تاریخی گلپایگان | یادگار گذشتگان

شهر گلپایگان در مجموع 26 مکان تاریخی و مذهبی معروف و به‌ثبت‌رسیده، شهر گوگد شش مکان تاریخی و مذهبی و گلشهر سه مکان تاریخی دارند. اما از این تعداد فقط دوازده مکان تاریخی و مذهبی در گلپایگان و یک مکان تاریخی در گوگد برای گردشگران قابل بازدید است.

• مناره آجری گلپایگان

مناره آجری گلپایگان جزو بلند‌ترین مناره‌های قرن پنجم هجری است که در دوره حکومت سلجوقیان ساخته شده است. کتیبه‌ای به خط کوفی نیز در این مناره وجود دارد که شامل آیاتی از قرآن است و تاریخ آن مشخص نیست.

• بازار تاریخی

بازار تاریخی گلپایگان که مربوط به حکومت سلجوقیان است، نمایش‌دهنده سبک معماری سلجوقی است. این بازار دارای طاق ضربی آجری است. چهارسوق روبه‌رو‌ی مناره و از سمت دیگر نزدیک مسجد جامع قرار دارد که موقعیت شهر را در گذشته نشان می‌دهد.

• ارگ تاریخی گوگد

این ارگ نیز که بازمانده از 400 سال پیش است، یکی از بزرگ‌ترین بناهای خشت و گلی ایران محسوب می‌شود. 130 سال پیش شخصی به نام علیخان بخشی از این ارگ را به‌عنوان مهریه به همسرش بخشید که از آن پس این ارگ را با نام ارگ علی‌خانی می‌شناختند. البته در حال حاضر این ارگ بازسازی شده به‌عنوان هتل نیز پذیرای مسافران است. نکته مثبت در بازسازی این بنا رعایت نکات و شبیه‌بودن این بنا به اصل آن است. سوراخ‌هایی که روی دیوارهای مرتفع این ارگ هنوز هم وجود دارد، محل زندگی پرندگان بوده. از این پرندگان به‌عنوان نیروی دفاعی استفاده می‌شده است و در صورت حمله به ارگ به وسیله سر و صدای پرندگان متوجه حمله می‌شدند. حوضی که الان نیز در وسط ارگ قرار دارد، در گذشته برای خاموش کردن آتش حاصل از حمله دشمنان ساخته شده بود.

سنگ نگاره‌های ماقبل تاریخ: پیش از این از غرقاب به‌عنوان یکی از روستاهای سرسبز گلپایگان نام برده شد. در غرقاب سنگ‌نوشته‌هایی پیدا شده که متعلق به 7 هزار سال پیش است. این سنگ‌ نوشته‌ها که از نخستین آثار انسان در طول تاریخ است، عموماً تصاویری با موضوع شکار، تیر و کمان، حیواناتی مانند شیر، گوزن، آهو و… است.

آثار مذهبی | جایی برای دین‌داران

• مسجد جامع گلپایگان

مسجد جامع گلپایگان که از مساجد کهن ایران و الگویی برای معماری سایر مسجدها بوده است، در دوره حکومت سلجوقیان و سال 508 هجری قمری ساخته شده است.

• امامزاده سیدالسادات

در این مکان سه تن از فرزندان امام موسی کاظم (ع) دفن هستند. این بنا قدمتی مربوط به قرن هشتم دارد.

• هفده تن

هفده تن مکانی بازمانده از قرن یازدهم است. کاشی‌کاری شکوهمند این بنا و معماری آن زیبایی خاصی را به آن بخشیده است. افراد بسیاری در این مقبره دفن شده‌اند.

• بقعه امامزاده ابوالفتوح

این امامزاده در روستای وانشان قرار دارد و مربوط به قرن دهم است. با توجه به کتیبه موجود در این مکان، این امامزاده از نوادگان امام موسی کاظم (ع) است.

غذاهای محلی | خوشمزه‌های اشتهاآور

معروف‌ترین غذای گلپایگان که احتمالاً تعریف آن در تمام شهر‌ها پیچیده، کباب آن است. به جز کباب، آش ترخینه، بریانی و حلیم بادمجان نیز از غذاهای پرطرف‌دار این شهرستان هستند.

رستوران‌های گلپایگان | شکم گردی در شهر

مسافران برای تهیه غذا می‌توانند به رستوران شهر شب، رستوران منصوری، رستوران حقیقت، کباب تک هاشمی و… سری بزنند.

اقامت در گلپایگان | اسکانی مطمئن

برای اقامت در این شهرستان هتل ارگ گوگد که پیش از این نیز به آن اشاره شد، هتل جهانگردی گلپایگان، مسافرخانه مهدی، مسافرخانه تاج‌داری و… گزینه‌های خوبی هستند.

سوغات گلپایگان | یادگاری سفر

صنایع دستی از قبیل خاتم‌کاری، معرق، مشبک، قالی‌بافی، جاجیم‌بافی، گلیم‌بافی، سبد‌بافی، منبت و… از سوغات معروف این شهرستان هستند. عسل، لبنیات (شیر، ماست، کشک و…)، نان شیرمال و میوه‌های حاصل از باغ‌های اطراف گلپایگان را نیز می‌توان به‌عنوان سوغات این شهر بر شمرد. از مراکز خرید این شهرستان نیز می‌توان به بازار، مجتمع تجاری پارسیان، مجتمع تجاری نگین و بازارچه سوغات در پارک جنگلی اشاره کرد.

مسیرهای دسترسی | پیش به سوی سفر

• مسیر زمینی

مسافت تهران تا گلپایگان 364 کیلومتر است. برای رسیدن به این شهرستان مسافران باید از شهر‌های قم، سلفچگان و دلیجان یعنی استان‌های قم و مرکزی عبور کنند. مسیر این سفر، آزادراه تهران ـ قم است و مسافران پس از پشت سر گذاشتن شهر تجاری سلفچگان، از استان مرکزی عبور می‌کنند تا وارد استان اصفهان شوند. در این مسیر از کنار سد پانزده خرداد عبور کرده که برای تأمین آب شیرین قم احداث شده است. پس از رسیدن به شهر دلیجان، به سمت گلپایگان حرکت می‌کنند.

به پایان سفرمان به گلپایگان زیبا رسیدیم. امیدواریم از همسفری با ما لذت برده باشید. اگر از اهالی این شهر هستید یا قبلاً به آن سفر کرده‌اید، خوشحال می‌شویم تجارب و خاطراتتان را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. مجموعه ره بال آسمان با آغوش باز از این نظرات استقبال می‌کند.