راهنمای سفر میناب | شهری در پناه قلعه‌ها

هر گوشه ایران، زیبایی خاص خود را دارد؛ اما به محض اینکه نام شهرهای جنوب می‌آید، دنیایی از مهر و یکرنگی با مردمانی به گرمی آفتاب و زلالی آب خلیج فارس برایمان مجسم می‌شود. میناب نیز یکی از این شهرهای زیبا و دوست‌داشتنی است که همواره توجه علاقه‌مندان به گردشگری را به خود جلب می‌کند. در ادامه برای شما می‌گوییم که میناب کجاست و چه جاذبه های دیدنی و گردشگری دارد؛ پس برای آشنایی با جاهای دیدنی میناب و جاذبه های تاریخی و گردشگری‌اش همراه ما باشید.

میناب کجاست؟

اگر بخواهید دقیقا بدانید که میناب کجاست باید بگوییم که میناب از شمال به رودان، از غرب به بندرعباس و خلیج‌فارس، از شرق به استان کرمان و از جنوب به جاسک و تنگه هرمز متصل است. شهرستان میناب، دومین شهرستان پرجمعیت و پر رونق استان هرمزگان است که دارای ۳ بخش به نام‌های بیابان، میناب مرکزی، سندرک و ۱۳ دهستان است. این شهرستان در سال ۱۳۳۴ به‌عنوان شهرستان مستقل ثبت شد. میناب از جمله شهرهایی است که حاشیه‌ای پر رونق‌تر از مرکز دارد به طوری‌که فقط ۲۲درصد جمعیت این شهرستان در شهر میناب ساکن هستند. شغل بیشتر اهالی میناب صید ماهی و کشاورزی است. گویش مینابی چیزی بین گویش‌های لارستانی، بلوچی و بشاگردی در جنوب شرق ایران است.

آب و هوای میناب | بهترین زمان سفر به میناب

آب‌و‌هوای میناب به‌دلیل ‌تأثیرگرفتن از آب‌وهوای بیابانی و نیمه‌بیابانی، گرم و خشک است. میناب در تابستان گرم و مرطوب بوده و در زمستان معتدل می‌شود. گاهی و به‌ندرت نیز یخبندان در این شهر رخ می‌دهد. بارندگی‌هایش بیشتر در فصل زمستان اتفاق می‌افتد و به‌طور کلی شهری دو فصله است که تابستانی به طول ۹ ماه و زمستانی به طول ۳ ماه دارد. با توجه به اقلیم این ناحیه، بارش‌ها بیشتر به‌صورت رگباری و کوتاه مشاهده می‌شود.

شرجی‌بودن از صفات بارز این منطقه است که در نزدیکی کوه‌ها از شدتش کم می‌‌‌شود. در میناب ارتفاعات متعددی وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به کوه گدارا (رشته کوهی بریده بریده به ارتفاع ۶۴۷ متر) و کوه بشاگرد از دنباله‌های رشته‌کوه‌های زاگرس و همچنین کوه سفید با ارتفاع ۳۲۳ متر واقع در شرق میناب اشاره کرد. کوه سفید در دامنه‌اش به وسیله رود میناب از کوه خاکو جدا شده ‌است. با این توضیحات، اگر می‌خواهید از دیدن تماشای جاهای دیدنی میناب لذت ببرید، در روزهای سرد و خنک سال مثل اواخر زمستان و اوایل بهار راهی این شهر شوید.

پوشش گیاهی

پوشش گیاهی منطقه، عمانی بوده که به نوع پوشش گیاهی فقیر شهرت دارد. رویش‌های اصلی این اقلیم، کهور ایرانی و انواع آکاسیاست. منطقه حفاظت شده حرا در ساحل شمالی خورهای هرمز قرار دارد و جزو دسته‌های تالابی‌ساحلی پربازدید به شمار می‌رود. جنگل های مانگرو (حرا) قادر به رشد در آب‌های شور هستند و جالب آنجاست که در زمان مَد همه جای درخت به‌جز تاج آن زیر آب می‌رود. در این ناحیه جنگل‌های تُنُکی از آکاسیا، کهور، کُنار، گز و تعدادی درخت نخل دیده می‌شود.

پوشش جانوری

منطقه تالاب حرا یکی از جاهای دیدنی میناب و زیستگاه‌ مناسبی برای تخم‌ریزی و طی‌کردن مراحل نوزادی آبزیانی از گونه سخت‌پوستان و ماهیان است؛ همچنین ۱۴ ‌گونه پرنده در این ناحیه زندگی می‌کنند که تنها یک نمونه آن بومی و باقی مهاجر زمستانی هستند. صدف‌خور، گیلان‌شاه بزرگ، پلیکان پاخاکستری، حواصیل بزرگ و هندی در ناحیه حاره‌ای وجود دارند. میناب، زیست‌بوم مناسب برای جانوران و حافظ سواحل در زمان طغیان دریا است.

تاریخچه میناب | از ساسانیان تا اکنون

جلگه میناب بیش از ۱۰۰هزار سال قدمت دارد؛ اما قدمت شهر به ۲۵۰۰ سال می‌رسد که در زمان ساسانیان رونق یافت. مردم محلی بر این باورند که در روزگاران دور دو خواهر به نام‌های «بی‌بی مینو» و «بی‌بی نازنین» این شهر را بنا نهادند.

در محل کنونی میناب، در سال ۱۳۰۰م شهری آباد قرار داشت که مرکز ایالت هرمز کهنه و دارای ۷ ‌قلعه بود که با حمله تیمور لنگ ویران شدند. بافت کنونی شهر در دامنه «قلعه ویرانه هزاره» یا «قلعه بی‌بی مینو» قرار گرفته است. در کتاب‌های تاریخی از دشت میناب با نام هرمز کهنه یاد شده و از دیرباز تاکنون نام‌های زیادی برای آن ذکر شده است که قدیمی‌ترین آن‌ها شهر اوراگانا، مربوط به زمان هخامنشیان بود. با توجه به نزدیکی با دریا و وجود رودهایی در اطراف شهر به «میان آب» هم معروف شد و کم‌کم با گذشت زمان به میناب تغییر نام داد.

جاذبه های تاریخی | شهری در پناه قلعه‌ها

قلعه هزاره یکی دیگر از جاهای دیدنی میناب است که از زمان هخامنشیان تا اواخر دوره قاجار، مرکز حکومت محلی بوده است و در اطراف آن، خندقی وجود داشت. این قلعه در بخش مرکزی شهرستان از نقاط دیدنی میناب است. قلعه سیریک نیز در شهرستان سیریک واقع شده که به کلات میرحاجی هم معروف است. این قلعه، امیرنشین بوده و در قرن هشتم تا دهم هجری از آن استفاده می‌شده است. قلعه کردر یا کلات نادرشاهی در میان نخلستان بزرگی در ۱۳کیلومتری جنوب میناب قرار دارد. این قلعه چندین برج دارد که در بدنه هر کدام از آن‌ها سوراخ‌هایی برای نشانه‌گیری و نظارت بر محیط اطراف در نظر گرفته شده است.

قلعه شاداب نیز یکی دیگر از “جاهای دیدنی میناب” است که در ۶۸کیلومتری جنوب‌غربی میناب و بر فراز صخره‌هایی بلند در روستای کنارجو قرار دارد. از این قلعه سفال‌های رنگی مربوط به قرون طلایی اسلامی به دست آمده است. قلعه گرازو در روستای گرازوئیه قرار داشته و ‌اکنون مخروبه‌ای از آن به جا مانده است. قلعه گوربند در روستای گوربند حدود ۳۰کیلومتری میناب واقع شده و اکنون اطراف آن‌ را اراضی و خانه‌های روستایی فراگرفته است. این قلعه نیز یکی دیگر از جاهای دیدنی میناب است که ۴ برج دیدبانی داشته که در حال حاضر تخریب شده‌اند. از دیگر آثار تاریخی شهر، آب‌انبار شیرین و فرهاد، قنات آب شهر و حوض سنگی است.

قصه معبد عشاق | مدفن عشقی خون‌آلود

معبد عشاق (حریره) در روستای کروک واقع در بخش بیابان میناب است. این معبد هم یکی از جاهای دیدنی میناب است که در هاله‌ای از افسانه پیچیده شده است. افسانه‌ای به این شرح درباره این قلعه ذکر می‌کنند که حدود ۴۰۰ سال پیش، دو جوان از دو طایفه دشمن به هم دل می‌بندند و برای ازدواج، با مخالفت شدید قبایل روبه‌رو می‌شوند. درگیری بین دو قبیله به مرگ این دو جوان می‌انجامد. جسد آن دو را روی شتر قرار می‌دهند و به سمت مقصد نامعلومی راهی می‌کنند. همان زمان بنای یادبودی در محل زمین‌گذاشتن بدن‌های این دو ساختند. جالب است بدانید که به علت کمبود آب، در ساخت این بنا از شیر شتر استفاده شده است. از دیگر آثار تاریخی شهر، می‌توان از آب‌انبار شیرین و فرهاد، قنات آب شهر و حوض سنگی یاد کرد.

اماکن مذهبی | قرارگاه زائران و حاجتمندان

میناب میزبان سه امامزاده در روستاهای خود است. امامزاده حسن مجتبی(ع) در بخش بیابان میناب و در روستای بصره قرار دارد. در روستای چلوگاومیشی (بخش مرکزی) نیز بارگاه امامزاده شاه مرعش واقع شده است که اهالی این روستا معتقدند ایشان از نسل امام موسی کاظم(ع) هستند و آرامگاه حضرت شاه ابوالفضل مرادی که در روستای تیاب قرار دارد. هر سه این امامزاده‌ها از جاهای دیدنی میناب هستند.

جاذبه های طبیعی میناب | از رودخانه تا جنگل

رودخانه میناب

رودخانه میناب از دو رود رودان وجغین شکل گرفته است. در اطراف این رود، نخلستان‌هایی قرار دارند که جلوه ویژه‌ای به آن بخشیده‌اند. سد این رود، واقع در فاصله ۲کیلومتری شرق میناب، همراه با دریاچه آن که مخزن آب برای طبیعت سرسبز دره‌های اطراف محسوب می‌شود، فضایی توریستی و زیبا را به‌وجود آورده است. مجموع این ها بخشی از جاهای دیدنی میناب هستند.

سواحل میناب

سواحل میناب در ۲۰کیلومتری مرکز شهر‌ با چشم‌اندازی بکر از دریا و درختان حرا قرار گرفته است. ساحل کوهستانک، یکی از سواحل زیبای میناب است که با داشتن امکانات اقامتی و رفاهی، هر ساله میزبان گردشگران زیادی از نقاط مختلف کشور است. این ساحل دارای پناهگاه صیادی و شناورهای صیادی و تجاری است که باعث رونق آن شده‌اند. اگر برای بازدید از جاهای دیدنی میناب به این شهر سفر می کنید، این جاذبه را از دست ندهید.

جنگل حرا تیاب

جنگل حرا تیاب یکی از مناطق زیبای میناب بوده که به علت پوشش گیاهی نادرش معروف است و یک یاز جاهای دیدنی خاص میناب شده. درختان مانگروی منطقه از اسفند تا اردیبهشت شکوفه دارند که زمان مناسبی برای بازدید از آن است. پس در سفرتان به استان هرمزگان، حتماً بازدید از جنگل حرا تیاب را در برنامه‌تان قرار دهید.

بازار میناب | تلفیق هنر و صنعت

پنجشنبه بازار میناب یکی از جاهای دیدنی و پرهیاهوی شهر است که با فعالیت اقتصادی مردم به‌خصوص زنان، درآمیخته. آوازه این بازار جهانی شده، به‌طوری‌که جهانگردهایی برای بازدید از این بازار قدیمی به میناب می‌آیند. این بازار در مرکز شهر قرار گرفته و دارای دو قسمت است. یک قسمت آن سرپوشیده بوده و قسمت دیگر آن به میدان اصلی شهر می‌رسد. در این محل می‌توان صنایع دستی و تولیدات سنتی و خانگی نظیر سفال، حصیر، ماهی، غذای محلی و لباس دست‌دوز را تهیه کرد. در واقع اینجا، جای مناسبی برای خرید سوغات میناب است.

از بازارهای مدرن در میناب، مجتمع تجاری زیتون واقع در بلوار امام خمینی، همچنین مرکز تجاری تفریحی قلعه هزاره، قبل از بازار ماهی‌فروشان قرار دارد. بعد از بازار ماهی‌فروشان نیز مرکز خرید الماس واقع شده است.

غذاهای میناب | تند و پرادویه

استان هرمزگان و شهر میناب، به دلیل شرایط خاص آب‌وهوایی و خصوصیات اقلیمی خود، دارای غذاهای متنوع و خوش‌آب‌ورنگی است. رفت‌وآمد تجار در بندرگاه،‌ باعث شده روش پخت غذا در این استان از غذاهای عربی و هندی تأثیر بپذیرد، به‌طوری که بسیاری از ادویه‌های این منطقه هندی است و غذاها نیز شباهت زیادی به غذاهای هندی دارند. همچنین هرمزگان به علت مجاورت با دریا، تنوع غذای دریایی زیادی دارد و ماهی عنصر اصلی غذاهای بومی این منطقه است.

مثلاً مهیاوه یک غذای مخصوص جنوبی و نوعی غذای آبکی تیره‌رنگ و شور و تند است که آن را با نوعی ماهی ریز به نام موتو درست می‌کنند. این غذا را با نان یا همراه غذاهای دیگر می‌خورند. قلیه نیز یکی دیگر از غذاهای معروف جنوب است که آن را یا با ماهی یا میگو درست می‌کنند. از دیگر غذاهای می‌توان به کتلت ماهی، ماهی شوری، هواری ماهی (پلو ماهی)، خوراک کلموک و سوراغ اشاره کرد. ترشی انبه از ترشی‌های مخصوص میناب که به دو صورت انبه چغاله یا انبه نارس تهیه می‌شود. پیشنهاد می‌کنیم در کنار بازدید از جاهای دیدنی میناب خودتان را مهمان یکی از این خوراکی های تند و لذیذ کنید.

سوغات میناب | خوراکی‌های ناب

یکی از شغل‌های مردم این شهر ماهی‌گیری است، که به شکل سنتی و مدرن انجام می‌شود و می‌توان گفت ماهی و میگو سوغات معروف این استان هستند. لیموترش، انبه و خرما، عمده محصولات باغی این منطقه هستند که گزینه‌های خوبی برای سوغات میناب محسوب می‌شوند. خرمای کشت‌شده در این شهر با کیفیت عالی و قیمت کم می‌تواند برای گردشگران وسوسه‌کننده باشد. همچنین عسل خرما، شیره خرما و چیپس خرما از فراورده‌های پرطرفدار این ناحیه است. باقی مرکبات مثل نارنگی، پرتقال، گریپ‌فروت، لیمو لیسبون و لیمو شیرین نیز برای سوغات بسیار مناسبند. پس از یک گردش جانانه در جاهای دیدنی میناب، حتماً سوغاتی این شهر را تهیه کنید تا هر وقت چشمتان به آن افتاد یاد جاذبه های گردشگری این شهر بیفتید و خاطراتتان زنده شود.

انواع شیرینی میناب | مقوی و خوشمزه

یکی از سنت‌های مینابی‌ها این است که برای عید، شیرینی‌های خانگی درست کنند. آن‌ها در این شیرینی‌ها عمدتاً از آرد و خرما استفاده می‌کنند. برای نمونه مالوکی نوعی شیرینی سنتی در هرمزگان از ترکیب ماست، تخم‌مرغ، آرد و پودر قند تهیه می‌شود و نان تمشی یکی از نان‌های محلی است که همراه عصاره مهیاوه آن را می‌خورند. پخت نان‌های محلی که معمولاً همان نان‌های هندی هستند، مثل نان حلقه‌ای، نان فطیر (نان چپاتی)، حواری، زبیلی (زولبیا) و… در هرمزگان بسیار پرطرف‌دار است.

موسیقی | زیبا و حماسی

موسیقی جنوبی الهام‌گرفته‌شده از طبیعت تفتیده و گرم این منطقه، سرشار از شور و حرارت و یادآور تلاش و مجاهدت در صحنه‌های مختلف زندگی اهالی است. سبک موسیقی سواحل جنوب به عقیده کارشناسان با موسیقی بومیان آفریقایی پیوندی عمیق دارد. یکی از شباهت‌های این دو نوع موسیقی، ترکیب جمعیتی مردم در نواختن آن است. گویا در گذشته مهاجرانی از آفریقا به این ناحیه آمده‌اند و باعث این تبادل فرهنگی شده‌اند.

سازهای اولیه این منطقه را سازهای لیوا می‌گفتند که شامل دهل‌های بزرگ و نوعی ساز بادی بوده است. این سازها در مراسم شادی و رقص‌های ویژه‌ای مثل خنجرسازی و رقص لیوا نواخته می‌شدند. به مرور به این موسیقی اشکال دیگری اضافه شد، همچنین سازهای دیگری متداول شدند از قبیل کلم (قلم‌نی)، دهل و کسر و سپس پیپه. ساز مرسوم در میناب، سورنا است که در مراسم‌های شادی و عزا (مثل تعزیه) استفاده می‌شود.

لباس محلی میناب | تلفیقی از هنر شرق آسیا

لباس‌‌های محلی ایران هرکدام نشان‌دهنده محل و فرهنگ قومیتی خاصی است. پوشش زنان تلفیقی از پوشاک سنتی عرب‌ها و هندی‌هاست. لباس اصلی زنان شلوار، پیراهن، زیرپیراهن، روسری و چادر است که در آن از نوارهای رنگی برای تزیین استفاده می‌کنند. سرپوش کلی زنان، روسری بلندی به نام ارنی و جلبیل است. روبنده و بروکه از ملحقات پوشاک زنانه و خلخال، پتری و ککولی از زیور‌آلات آن‌ها هستند. پوشاک مردانه متشکل از شلوار و پیراهن جلوباز و دکمه‌دار است که تأثیر گرفته از اقوام استان همجوار یعنی بلوچی و پاکستانی است. اغلب اهالی کفش‌های ورزشی ایرانی یا کفش‌های پلاستیکی می‎‌پوشند. البته اکثر پیرمردان در فصل گرما از لنگ استفاده می‌کنند. احتمالاً همگام قدم‌زدن در جاهای دیدنی میناب بتوانید زنان و مردانی با این پوشش ببینید.

صنایع دستی | از دست‌سازه‌های دریایی تا کوزه‌های خاکی

سفال‌گری از مهم‌ترین صنایع دستی این شهر است که در روستاهای اطراف میناب از جمله بهمنی، شهوار و حکمی رواج دارد. مهم‌ترین محصول سفالی، کوزه آبی به نام جهل است که به صورت گرد و کُرَوی با گردنی استوانه‌ای‌شکل ساخته می‌شود. از دیگر ساخته‌های سفالی قلیان، سرقلیان، انواع اسباب بازی‌های سفالی و انواع لیوان‌ها را می‌توان نام برد. همچنین هنگام جزر و مد دریا، مقدار زیادی از انواع صدف‌ها، حلزون‌ها و بقایای آبزیان خلیج فارس در سواحل این شهر می‌ریزد که اهالی بومی از آن‌ها برای تابلوی نقش برجسته، آویز، پرده، زیورآلات و… استفاده می‌کنند. برقع، گلابتون، خوس دوزی، رودوزی، سوزن‌دوزی و حصیربافی نیز از صنایع دستی مینابی‌هاست. شما کدام یک از این صنایع دستی را به‌عنوان سوغات میناب می‌پسندید؟ به نظر ما که سازه‌های صدفی و دریایی نماینده خوبی برای جاهای دیدنی میناب هستند.

اقامت در میناب | استراحتی هیجان‌انگیز به سبک سنتی

بعد از رسیدن به میناب لازم است در جایی اقامت کنید و خستگی سفر را از تنتان دور کنید تا با انرژی بیشتری بتوانید به بازدید از جاهای دیدنی میناب بپردازید. میناب دو هتل به نام‌های هتل جهانگردی و هتل صدف دارد. هتل جهانگردی از نظر امکانات و موقعیت دسترسی به شهر نسبت‌به هتل صدف دارای مزیت است. از جاهای ديدنی میناب نزدیک به هتل جهانگردی می‌توان به خوره تیاب، ساحل کوهسنگ، بازارمیشی، بام میناب و سد میناب اشاره کرد. میناب همچنین چند اقامتگاه بوم‌گردی برای علاقه‌مندان به این سبک اسکان دارد. اقامتگاه هرموزیا، دو اتاق به نام‌های بی‌بی مینو و بی‌بی نازنین با گنجایش هشت نفره دارد که در زمان حضور می‌توانید شاهد مراسم آئینی سنتی، موسیقی زنده و حنابندان مهمانان باشید. همچنین این اقامتگاه به علت نزدیکی به دریا، جنگل‌های کهور، دریاچه سد و… محیط آرام و زیبایی برای استراحت است.

رستوران های میناب | ایستگاه شکم

معمولاً بعد از اقامت، رستوران‌های نمونه برای گردشگران اهمیت دارند. صرف یک وعده غذایی سالم و تازه و خوشمزه انرژی بیشتری برای رفتن به جاهای دیدنی میناب ایجاد می‌کند. برای همین چند رستوران خوب را به شما معرفی می‌کنیم.

رستوران استقلال در مرکز شهر یکی از گزینه‌هایی است که منوی پرباری از غذاهای دریایی و ترکی و سنتی ایرانی دارد. غیر از این رستوران، رستوران‌های پدیده، هفت خان، فست فود مستر پیتزا و رستوران‌فست‌فود کی‌اف‌سی می‌توانند انتخاب‌های دیگر شما باشند.

مسیرهای دسترسی میناب | سفر به سرزمین مهربانی‌ها

مسیر جاده ای

بزرگراه ۹۴ از چغادک استان بوشهر شروع و با عبور از شهرهای اهرم، فراشبند، فیروزآباد، قیر، لار و بندرعباس به میناب می‌رسد. همچنین از طریق بزرگراه ۹۱ می‌توان از شرق (کرمان) و جنوب (جاسک) به میناب سفر کرد. جاده‌ای ۳۵کیلومتری نیز بین رودان تا میناب است که برای دسترسی آسان اهالی رودان به دریا احداث شده است.

راه آهن

اگر از شهر شما به مقصد بندرعباس، مسیر راه آهن وجود دارد، بلیط بندرعباس را تهیه کرده و از آنجا طبق آدرس جاده‌ای که در بالا گفتیم، به میناب بروید.

مسیر هوایی

سریع‌ترین و کم‌‌دردسرترین انتخاب برای رفتن به هرمزگان سفر هوایی است. تقریباً در اکثر روزهای هفته از شهرهای بزرگ به مقصد بندرعباس پروازهای متعددی وجود دارد. شرکت‌های هواپیمایی مهمی از جمله آتا، آسمان، معراج، زاگرس و کیش ایر در فرودگاه بین‌المللی این شهر تردد می‌کنند.

در این نوشته همراه با ره بال آسمان به دیار میناب سفر کردیم. مسلماً سفر به این شهر و بازدید از آن، خاطره‌ها و لذت‌های جذابی دارد که تا مدت‌ها در ذهن مسافران می‌ماند. شما چه تجربه‌ای از سفر به میناب دارید؟ برای ما در بخش نظرات از حال و حوای گردش در جاهای دیدنی میناب بنویسید.