جاهای دیدنی دماوند | راهنمای سفر دماوند

آن‌هایی که داستان شکوه ایران را خوانده‌اند، بارها نام دماوند زیبا را شنیده‌اند. این کوه استوار سال‌هاست خشمش را فروخورده تا لطفش بر ایرانیان عیان شود. طبیعت سبز و زیبا و آب‌وهوای لطیف و روح‌افزا از خصوصیت دامنه پرمهر این کوه است که شهری دوست‌داشتنی با همین نام پدید آورده است. ما نیز که تعریف خوبی‌های این شهر را بسیار شنیده‌ایم، امروز عزممان را جزم کرده ایم تا به دیدارش برویم. امروز می‌خواهیم از جاهای دیدنی دماوند بگوییم و بنویسیم. باشد که شرح این همه زیبایی، حال دلمان را نیز خوش کند.

دماوند کجاست | آن گنبد گیتی

دماوند نام شهری ییلاقی، سرسبز و خرم در شرق تهران است. این شهر کوچک که نامش را از بلندترین قله ایران وام گرفته، به واسطه طبیعت زیبا و منحصربه‌فردش از دیرباز تفرجگاه پادشاهان و مردم تهران بوده است. رود تار، از زمان‌های گذشته شهر و باغات آن را آبیاری کرده و با عبور خود از میان شهر، زیبایی و صفای خاصی به آن بخشیده است. دماوند در سال 1310 شمسی، به همراه تخت جمشید ثبت ملی شد و از آن زمان بر رونق و شکوهش افزوده شد. در این شهر، جاذبه‌های تاریخی فرهنگی و طبیعی دست به دست هم داده‌اند تا این منطقه زیبا، شهر نمونه گردشگری کشور باشد.

دماوند را می‌توان دومین شهر پرجمعیت تات زبان ایران دانست. زبان تاتی از زبان‌های ایرانی شمال غربی محسوب می‌شود و برای فارسی‌زبانان قابل فهم نیست. این زبان در گذشته زبان مردم بومی دامنه جنوبی کوه‌پایه‌های البرز بوده است و از زنجان تا به فیروزکوه همگی به این زبان صحبت می‌کرده‌اند؛ اما به مرور زمان فارسی جایگزین آن شده است. فراموش نشود که در چند محله شمالی شهر، مردم به زبان مازنی صحبت می‌کنند.

بهترین زمان سفر به دماوند | بهار با یار

اگر چه تهران در مقایسه با بسیاری از شهرهای ایران، شهری گرم محسوب نمی‌شود؛ اما برای مردم تهران، دماوند به‌خاطر آب‌وهوای خنکش، به بهشت تشبیه می‌شود. بارش زیاد باعث شده این شهر کوچک، سرسبز و پردرخت شود و به‌خاطر اقلیم کوهستانی آن، برخلاف شهرهای شمالی کشور، از شرجی‌بودن هوا هم خبری نباشد!

دماوند شهری سردسیر در شمال ایران است و دمای ۲۰- درجه در زمستان، در آن غیرعادی نیست. به همین خاطر بهترین زمان برای سفر و گردش در دماوند فصل بهار و تابستان است. در این فصل‌ها این شهر در اوج زیبایی و اعتدال خود قرار دارد. همچنین در بهار که جاده هراز را در پیش بگیرید در ارتفاع هزارمتری و در عمق دره، شهر زیبا و سرسبز دماوند را می‌بینید که در روزهای سرد در مه فرو می‌رود، در حالی که کوه دماوند با تمام شکوهش پیش رویتان ایستاده و شما را به خود می‌خواند.

طبیعت دماوند | زیبای دوست‌داشتنی

دما، بارش و ارتفاع، عوامل تعیین‌کننده در پوشش گیاهی دماوند هستند. سرو کوهی، بادام کوهی، زرشک و انجیر از درختانی هستند که تراکم بیشتری در این شهر دارند و گل‌گاوزبان، کاسنی، گل ختمی، شیرین‌بیان، قدومه، گل بنفشه، خاکشیر، بومادران، باریجه و کتیرا از گیاهانی هستند که در کوه‌پایه‌ها می‌رویند. شهرستان دماوند غنی از مراتع است که با افزایش ارتفاع تنک‌تر می‌شوند. با این حال به واسطه همین مراتع غنی، این شهر قطب دامداری کشور شده است.

پارک ملی لار واقع در منطقه دماوند، محل زندگی جاندارانی مثل بلدرچین، باکلان، حواصیل، پلنگ، گرگ، خرس قهوه‌ای گراز و شغال و خزندگانی مثل  افعی دماوندی و البرزی، بزمجه و یله‌مار است.

جاهای دیدنی دماوند | آنچه خوبان همه دارند

• پارک ملی لار

در غرب شهر دماوند پارک ملی لار با وسعت ۳۰هزار هکتار قرار دارد. پارک ملی لار به‌خاطر ارتفاع بالا و بارش بسیار، زیست بوم جانواران نادری است که برخی از آنان در خطر انقراض قرار دارند. متأسفانه پس از انقلاب، میزان حفاظتی این منطقه کاهش پیدا کرده و از پارک ملی به منطقه حفاظت شده تبدیل شده است. همین عامل در کنار تأسیس سد لار، جاده‌کشی‌های بی‌حساب و چرای بی‌حد دام‌های عشایر، زیست‌بوم لار را در معرض نابودی قرار داده است. منطقه لار در یک دشت وسیع در جاده هراز قرار دارد و وجود چشمه‌های بسیار در این دشت که هر کدام بر غنای گیاهی و جانوری منطقه افزوده است، باعث شده به این پارک ملی لقب سرزمین هزار چشمه بدهند.

البته زیبایی‌های این پارک به این‌جا ختم نمی‌شود، در سال 1361 سد لار گشایش یافت و زیبایی دو چندانی به پارک ملی لار بخشید. در دریاچه پشت سد تفریحاتی مانند ماهی‌گیری و اسکی روی آب انجام می‌شود. همچنین در فصل بهار گل‌های سرخ دریاچه را در بر می‌گیرند. دریاچه لار بهترین مکان برای عکس‌برداری از کوه دماوند است. اگرچه سد و دریاچه آن در استان مازندران قرار دارند؛ اما سد لار بسیار به دماوند نزدیک‌تر است تا به آمل و همین طور مسیر دسترسی آن نیز از شهر دماوند می‌گذرد. البته هرگز نباید به آب‌وهوای لار اعتماد کرد؛ چرا که بارش در آن مقطعی و سیل‌آسا بوده و کمپ شبانه در آن کاری بسیار خطرناک است.

• کوه دماوند

برای ما ایرانیان نام دماوند با شکوه و سرافرازی گره خورده است. در شاهنامه آمده که فریدون ضحاک را در این کوه زندانی کرد و در افسانه‌های کهن آرش بر فراز این کوه آخرین تیر را در کمان کرد و مرز ایران را نشان داد. در تقسیمات کشوری ایران، کوه دماوند در شهرستان آمل قرار دارد؛ اما نزدیک‌ترین شهر به آن، شهر هم نام خودش است. نزدیک به ۴۰هزار سال از آخرین باری که این دیو خفته فوران کرده، گذشته است و این کوه پیر همچنان فعال است و ممکن است بار دیگر خشمگین شود. بهار که می‌شود، کوهپایه‌ها به رنگ قرمز درمی‌آیند و رقص شقایق‌ها زیر نور آفتاب چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.

دماوند عاشقان بسیاری دارد. آن‌ها که بر فراز قله‌اش ایستاده‌اند می‌گویند که اگر هوا صاف و آفتابی باشد، در سمت جنوبی، شهر تهران پیداست و در سمت شمالی دریای خزر با همه عظمتش خودنمایی می‌کند. اگرچه صعود از قله کار هر کسی نیست و مرد میدان می‌طلبد؛ اما ۴ مسیر اصلی برای صعود وجود دارد. مسیر شمالی، سخت‌ترین مسیر است و از روستای ناندل شروع می‌شود، مسیر شمال شرقی، طولانی‌ترین مسیر است و از روستای حاجی‌دلا شروع می‌شود، مسیر غربی از پارکینگ شروع می‌شود و پر شیب‌ترین مسیر است و مسیر جنوب غربی، از شهر دماوند شروع شده و رایج‌ترین مسیر است. به سبب پایداری نسبی و دمای متعادل هوا، بهترین زمان برای صعود از کوه دماوند از پانزده خردادماه تا پانزده تیرماه است. در تقویم کشورمان، 13تیرماه روز ملی دماوند نام دارد.

• دریاچه های تار و هویر

دریاچه آب شیرین تار و هویر در 15کیلومتری شرق دماوند و در ارتفاع 3هزار متری از سطح دریا قرار دارد. این دریاچه از لغزش زرین کوه ایجاد شده و به‌طور متوسط 1300 متر طول، 400 متر عرض و 50 متر عمق دارد. رود تار که از شهر دماوند می‌گذرد از همین دریاچه سرچشمه می‌گیرد. اگر زحمت نیم ساعت پیاده‌روی به خود بدهید، 500 متر به طرف شرق، دریاچه‌ای کوچک‌تر قرار دارد به نام هویر که به‌علت نمای ترسناکش، داستان‌های عجیب‌وغریبی از آن در میان مردم رایج است. تار و هویر به‌خاطر قرارگیری در ارتفاع، آب‌وهوایی بسیار سرد دارند و معمولاً گردشگران در خردادماه و تیرماه از آن‌ها بازدید می‌کنند. اگرچه در کنار این دو دریاچه به‌دلیل فرسایش شدید خاک، هیچ‌گونه پوشش گیاهی‌ به چشم نمی‌خورد؛ اما مکانی‌ است بسیار ایدئال برای ماهی‌گیری و استراحت در سکوت مطلق کوهستان.

• چشمه اعلا

در 4کیلومتری شمال دماوند، روستایی کوچک و ییلاقی قرار دارد که هر ساله هزاران گردشگر را جذب هوای دل‌پذیر و چشمه پر آبش می‌کند. این روستا در 45کیلومتری تهران قرار دارد و از مکان‌های محبوب توریستی نزد پایتخت‌نشینان است. گذشته از زیبایی کم‌نظیر روستا، چشمه اعلا خود به‌تنهایی یک جاذبه توریستی است.

آب این چشمه از جویبار‌های زیرزمینی کوه دماوند تأمین می‌شود و خواص درمانی آن در بهبود علائم فشار خون به اثبات رسیده است. قدیمی‌ترین کارخانه آب معدنی ایران که نام «دماوند» را بر خود دارد، بطری‌های خود را از آب این چشمه پر می‌کند. چشمه اعلا در تابستان بهشت می‌شود که با میوه‌های ترش و تازه‌اش، پذیرای مهمانان عزیزش است.

• آبعلی

شهر کوچک آبعلی در 20کیلومتری دماوند و در جاده هراز قرار دارد. نام این شهر برای تهرانی‌ها در وهله اول تداعی‌کننده دوغ آبعلی است؛ اما آنچه باعث شهرت آبعلی شده، پیست اسکی‌ آن است که در فاصله 5کیلومتری شهر قرار دارد. اگرچه اسکی بیشتر از آنکه ورزش باشد، تفریحی لوکس است؛ اما در این پیست انواع لوازم اسکی از مبتدی تا حرفه‌ای با انواع قیمت‌ها به فروش می‌رسد تا فرصت تفریح برای همه مهیا باشد.

در این مجموعه 5 پیست وجود دارد و در آن امکاناتی مانند تله کابین، تله اسکی، تنیس، سوارکاری، جامپینگ و کایت سواری مهیاست. البته باید بدانید که در روزهای تعطیل پیست جای سوزن انداختن ندارد! پس بهتر است در طول هفته به آنجا مراجعه کنید. معمولاً فصل اسکی روی برف از اوایل دی‌ماه شروع می‌شود و بسته به شرایط آب‌وهوایی همان سال تا اواخر اسفندماه ادامه می‌یابد. پیست اسکی آبعلی قدیمی‌ترین پیست ایران است و اولین تله‌کابین در آن در سال 1332 نصب شده است.

تاریخچه دماوند | گذر ایام بر دماوند

گذشته از دماوند، هر کجای ایران را که انگشت بگذارید برای خودش تاریخ و قدمتی دارد. این شهر هم از این قاعده مستثنی نیست. با استناد به تاریخ اساطیری ایران، قدمت منطقه به دوران پیشدادیان می‌رسد؛ اما اسنادی در دست است که دماوند را مرکز تجارت منطقه در زمان هخامنشیان معرفی کرده‌اند. پس از اسلام بر اهمیت دماوند افزوده شد. عاقبت در زمان قاجار و پس از آنکه تهران پایتخت کشور شد، این شهر در مرکز توجه روزافزون قرار گرفت و این شهر کوچک محل تفریح و استراحت شاهان قاجار در فصل‌های گرم سال شد. این روزها هم شهر دماوند چهره‌ای کاملاً توریستی و میان‌راهی دارد و شلوغی و جنب‌وجوش خاصی بر آن حاکم است.

بناهای تاریخی | یادگار اجداد

• برج شبلی

برج شبلی در شهر دماوند و در محله قاضی قرار دارد. قدمت آن به قرن چهارم هجری و دوران سلجوقیان باز می‌گردد. این برج به یادگار ابوبکر شبلی ساخته شده است؛ چرا که در زمان صدارتش، امنیت و عدالت برقرار شد و مردم دماوند برایش احترام بسیاری قائل بودند. این برج آجری به‌صورت هشت ضلعی ساخته شده و ۱۰ متر ارتفاع دارد. این بنای ساده و زیبا در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

سوغات دماوند | رهاورد سفر

دماوند شهری زیبا در استان تهران است در دل طبیعت و صنایع و سوغاتش نیز از طبیعت زیبایش الهام گرفته شده است. این شهر را همه با میوه‌هایش می‌شناسند. هلو، گیلاس، آلبالو و حتی گل رز سوغات دماوند هستند. انواع پارچه و روتختی و رومیزی نیز به دست هنرمند دماوندی‌ها ساخته می‌شود که همگی در بازار کوچک شهر به فروش می‌رسند. منبت و معرق نیز دو هنر دیگر است که دماوندی‌ها دستی در آن دارند و می‌توان آن را در کنار دیگر سوغات این خطه جای داد. در میان سوغاتی‌های شیرین دماوند، چند نوع حلوا نیز وجود دارد که از میان آن‌ها حلوا لوز شهرت بیشتری دارد. یک نوع آبنبات هم در منطقه کیلان ساخته می‌شود که طرف‌داران بسیاری دارد.

اقامت در دماوند | تنفس اکسیژن خالص

دماوند شهری کوچک و میان‌راهی است، در بسیاری مواقع بازدید از آن می‌تواند یک‌روزه باشد و احتیاجی به اقامت نیست. با این حال دماوند ۲ هتل ۳ستاره دارد. هتل آبعلی که در آبعلی قرار دارد و بیشتر برای کسانی است که قصد تفریح در پیست اسکی را دارند و هتل شرق شهر که با قیمتی نازل و کیفیتی خوب خدماتش را ارائه می‌دهد. از یاد نرود که دماوند شهری سردسیر است و اقامت شبانه در طبیعت، ممکن است نه‌تنها دل‌چسب نبوده، بلکه گاهی حتی خطرناک هم باشد.

مسیرهای دسترسی | پیش به سوی دماوند

• مسیر زمینی

دماوند در فاصله 70کیلومتری شرق تهران قرار دارد. دو راه مهم کشور، جاده هراز و فیروزکوه که پایتخت را به شمال کشور متصل می‌کنند، هر دو از دماوند می‌گذرند. به همین خاطر از هر کجای ایران، اگر قصد مسافرت به این شهر را دارید، کافی است خودتان را به تهران برسانید و راه شرق را در پیش بگیرید، پس از آن جاده خودش شما را به مقصد محبوبتان می‌رساند. تنها مشکل، ترافیک سرسام‌آور این محور است که در برخی از روزهای تعطیل سال، به مشکلی حاد تبدیل می‌شود.

• مسیر هوایی

دماوند را می‌توان به همه جای ایران نزدیک دانست؛ چرا که از هر جای ایران می‌توان در اسرع وقت با هواپیما به تهران رسید و پس از آن با کرایه‌ای اندک، به دماوند رفت. در کل، این شهر هم مانند تهران دسترسی آسانی دارد و صد البته که بسیار زیباتر از تهران است!

• راه آهن

دماوند فاقد ایستگاه راه‌آهن است؛ اما از طریق قطار می‌توان به تهران رفت و از آنجا راه دماوند را پیش گرفت.

دماوند بدون شک از زیباترین مناطق ایران است و علاوه بر زیبایی‌های بی‌وصفش، حضور پر رنگی در داستان‌های اساطیری ملی ما دارد. با بازدید از آن شهر، دلیل اهمیتش را خواهید فهمید. شما چه خاطره‌ای از جاهای دیدنی دماوند دارید؟ برای ما در بخش نظرات بلاگ ره بال آسمان بنویسید.