راهنمای سفر املش | شهری پر از ظریفان

شهرهای شمال ایران مانند تردستی ماهر هستند که برای هر ثانیه از زمانتان سرگرمی زیبا و دل‌انگیزی رو می‌کنند. املش نیز در استان گیلان هم از این قاعده جدا نیست. گوشه‌گوشه این شهر پر از جاذبه‌هایی است که روزها و ساعت‌های سفر شما را پر از خاطرات و عکس‌های جذاب می‌کند. پیشنهاد می‌کنیم قبل از تصمیم به سفر، راهنمای سفر املش را بخوانید و اگر دوست دارید قبل از سفرتان با جاهای دیدنی املش آشنا شوید، همراه ما شوید.

املش کجاست؟

نظرتان چیست قبل از هر صحبتی با هم مرور کنیم که املش کجاست. این شهر پر آوازه در فاصله 75کیلومتری رشت و در فاصله 16کیلومتری شهرستان‌های لنگرود و رودسر، جایی درست در مناطق کوهپایه‌ای شمال ایران، روی نقشه ایران جا خوش کرده است. مساحت این شهرستان 350کیلومترمربع است که وجب‌به‌وجبش سرسبزی و خرمی است.

شغل اصلی مردم املش کشاورزی و دام‌داری است. عمده محصولاتشان برنج، چای، گندم، فندق، مرکبات نواحی جلگه‌ای و در مناطق کوهستانی و کوهپایه‌ای پرورش زنبور عسل است. از طرفی، این روستا یکی از زیباترین مناطق شمال ایران به حساب می‌آید. در این روستا می‌توانید هرآنچه که از زیبایی در ذهن دارید را در مقابل چشمان خود ببینید. دیگر چه چیزی بهتر از این؟ یک تیر است بر چنیدن نشان.

در ادامه شما را با این روستا بیشتر آشنا خواهیم کرد.

بهترین زمان سفر به املش | بهار جان‌ها

املش در منطقه‌ای کوهپایه‌ای قرار دارد و از نظر طبیعی شامل دو ناحیه است، یکی جلگه‌ای و دیگری کوهستانی. برای همین هم هست که آب‌وهوایی متأثر از دریا و کوهستان، یعنی معتدل، مرطوب، نیمه‌کوهستانی و مطبوع دارد.

در قسمت جلگه‌ای و کوهپایه‌ای املش چشمتان به تماشای باغ‌های چای خیره می‌ماند و در بخش کوهستانی، به وسعت بی‌پایان مراتع. بهترین وضعیت آب‌وهوایی در این منطقه، در فصل بهار است. وجود جنگل‌های سرسبز و کوه‌های دلنشین این شهر روح را طراوت می‌بخشد. بی‌جهت نیست که املش همواره در مرکز توجه توریست‌ها و گردشگران ایرانی و خارجی بوده است.

طبیعت املش | شهری است پر از ظریفان

از زیبایی این شهر هر چه بگوییم کم گفته‌ایم. پوشش گیاهی منطقه به‌خاطر جلگه‌ای‌بودن و شرایط آب‌وهوایی مناسب، بسیار متنوع است. در این شهر درختان انجیر، ازگیل، انارترش، فندق، گردو، راش، توسکا، افرا، شرم، ممرز، بلوط، ون، آزاد و توت را می‌بینید. گیاهان دارویی مثل گل‌گاوزبان، گل ختمی و کودکوتو هم که جای خودشان را دارند.

در سفر به بخش کوهستانی املش هم ممکن است یکی حیوانات وحشی مثل گرگ، شغال، روباه، عقاب، خرگوش، تیهو و گونه‌های مختلف پرندگان نواحی جلگه‌ای و کوهستانی را از نزدیک ببینید.

جاهای دیدنی املش | از هر طرف نگاری

• تالاب زر بیجار

اگر می‌خواهید تماشای طبیعت مسحورتان کند، سرغ تالاب زر بیجار بروید. این تالاب شگفت‌آور بخشی از استخر زربیجار است. قسمتی از استخر در کنار جاده و قسمتی دیگر به‌صورت تالابی است که رویش را جلبک فراگرفته. این تالاب محل رشد درختان توسکا و جایی برای زندگی پرندگان مهاجری مثل اردک، مرغابی، چنگر و خودتکا است.

• آبشار سیاه تاش

اگر در سفر دلتان هوای آبشار کرده است، کافی است 20 کیلومتر از شهرستان املش دور شوید و به بخش رانکوه بروید. این آبشار شگفت‌انگیز و زیبا بیشتر از 50 متر ارتفاع دارد.

• پل بلور دکان

یکی از پل‌های تارخی املش به نام بلور دکان است. البته روستایی هم در نزدیکی املش به همین نام وجود دارد؛ یعنی روستای بلوردکان. در واقع در 12کیلومتری جنوب غربی شهر املش، از توابع دهستان لات لیل روی دو رودخانه سیاه‌رود و زیل‌بره، در ارتفاع 45متری از سطح دریا، پل بلور دکان قرار دارد.

این پل، بر سر راه مسیر شاه عباسی از املش به قزوین احداث شده است. پل بلور دکان، دارای یک دهانه بزرگ و دو دهانه کوچک در طرفین است که فقط یکی از آن‌ها باقی مانده است. در گذشته این پل جایی برای عبور و مرور کاروانیان بود و اهمیت بسزایی داشت.

• منطقه ییلاقی خصیل دشت

خصیب‌دشت یا خصیل‌دشت فرقی نمی‌کند. سراغ هر کدامش را از محلی‌ها بگیرید، یک آدرس می‌دهند. این منطقه در شرق استان گیلان از ییلاقات معروف املش و توابع بخش رانکوه شهرستان املش است و در ارتفاع 834 متر از سطح دریا قرار دارد. علت زیبایی‌اش می‌دانید چیست؟ وجود گیاهان وحشی، دشت‌های سرسبز و دام‌های در حال چرا در مراتع، این ییلاق را دل‌نشین و زیبا کرده است. هوای ییلاق در تابستان خنک، مطبوع و در زمستان سرد و پر برف است. با این توضیح بسیار روشن است که چه فصلی راهی سفر شوید.

• چشمه آب معدنی لوزان

مگر می‌شود جایی چشمه آب معدنی داشته باشد و دلتان نخواهد سری به آن بزنید؟ چشمه‌ آب معدنی لوزان مشرف به دره‌ای عمیق، در ارتفاع 2هزار و 144متری از سطح دریاست. مردم املش برای رسیدن به ییلاق‌ها از کنار این چشمه می‌گذرند. فضای اطراف این چشمه مستعد ورزش‌های کوهستانی نظیر کایت، موتورسواری و… است.

• غار تلاین

شاید هم در سفرتان از دیدن غارهای طبیعی لذت ببرید. پس آدرس غار تلاین را جایی برای خودتان یادداشت کنید. این غار در روستای گورج از توابع شهرستان املش واقع شده و جزو جاذبه‌های طبیعی و گردشگری این منطقه است.

تاریخچه | املش در گذر زمان

در دوران پادشاهی شاه عباس صفوی، بهرام علی صوفی و ولی سلطان صوفی که هر دو از سلاطین بودند، به دستور شاه عباس به حکومت رانکوه و دیلمان منصوب و در املش مستقر شدند. این شهر به جهت بند آب بودن در گذشته، آبلش نامیده می‌شد. البته هم‌جواری با رودخانه شلمان‌رود باعث شد به دو قسمت غربی و شرقی با نام‌های «سولش» و «آبلش» تقسیم شود و با گذشت زمان به املش تغییر نام یابد.

در این شهر آثار تاریخی کهنی مربوط به دوره پیش از اسلام کشف شده است. کوزه‌های زرین و گلی از اشکال حیوانات‌، مجسمه و سلاح انسانی از جنس طلا، نقره و برنز در گورستان‌ها به دست آمده است. قدمت برخی از این‌ها به اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. همچنین در این شهر معادن بزرگ دولومیت و میکای سیاه وجود دارد. شهر املش در فنون کوزه‌گری، پیکرسازی و پیکرتراشی دارای نوآوری بوده است. بسیاری از آثار به‌‌دست‌آمده از قرن‌های هشتم و نهم میلادی گواه بر این امر هستند. جالب است بدانید بسیاری از این آثار هم‌اکنون در موزه لوور فرانسه و موزه نادری مشهد نگهداری می‌شوند و به ثبت ملی رسیده‌اند.

بناهای تاریخی املش | یادگاری از گذشتگان

برای آن دسته از عزیزانی که در سفرشان به بازدید از بناهای تاریخی علاقه نشان می‌دهند، در این قسمت، یادداشتی فراهم کرده‌ایم.

• قلعه میل امام

قلعه میل امام در دهستان سمام بخش رانکوه املش قرار دارد. این قلعه بیش از 670 سانتی‌متر ارتفاع دارد. قطر پایه‌هایش هم از 120 تا 140 سانتی‌متر متغیر است. تقریباً بخشی از قسمت تخریب‌شده، برای دیدبانی و راهنمایی مسافران یا فرستادن پیام با دود یا آتش کاربرد داشته است. این قلعه مربوط به دوره ساسانی است و در واقع شاید آتشکده‌ای بوده که این روزها در بین محلی‌ها به «برج امام» معروف شده.

• خانه‌های قدیمی خاندان صوفی

در وسط شهر املش می‌توانید سراغ خانه‌های قدیمی خاندان صوفی را بگیرید. دیواره‌های این بنا آجری است و درختان کهنسالی در محوطه آن وجود دارند. در روستای امام نیز خانه‌هایی به سبک و الگوی معماری ییلاقی وجود دارند که به آن‌ها عمارت می‌گویند.

• قلعه شاه نشین گورج

قلعه‌ای دیگر که چندین و چند نام دارد و جزو آثار ملی ثبت شده است، در بخش رانکوه روستای گورج قرار دارد. این بنا مربوط به دوران پس از اسلام است و در بین اهالی منطقه به قلعه گردان، گورجی قلاکوتی، شانشین‌قلعه و قلعه اسماعیلیان مشهور است.

قلعه شاه نشین از سمت شمال‌غرب با دیواری به طول 25 متر و ارتفاع 8 متر محافظت می‌شود. در سمت جنوبی قلعه، دو برج سنگی بزرگ قرار دارد. داخلش نیز چند آب انبار موجود است. در ساخت دیواره‌های آن از گل و آهک و تخته‌سنگ‌های طبیعی استفاده شده است. این بنا زمانی قلعه نظامی و مسکونی و متعلق به اسماعیلیه بوده است.

فرهنگ و هنر | تجلی تمدن در شهر

• زبان و گویش

اکثر اهالی املش گیلک هستند و گویش آنان املشی و لهجه ایشان بیه‌پیش است.

• مشاهیر

شیخ بهاءالدین املشی، مؤلف کتاب گوشه‌هایی از تاریخ گیلان بود و یاور میرزا کوچک خان در جنبش جنگل. حاج میرزاحبیب‌الله املشی هم معروف به میرزای رشتی از مجتهدین صاحب‌نام عصر ناصری و از مشاهیر مراجع و مدرسان جهان اسلام در قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم بود. این دو یزرگوار و مردان دیگر از جمله مشاهیر این شهر هستند.

امکانات املش گیلان

• جاده آسفالته؛
• سوپرمارکت؛
• بانک؛
• عابربانک؛
• آنتن‌دهی موبایل؛
• تلفن شهری؛
• برق شهری؛
• آب لوله‌کشی؛
• اقامتگاه بوم‌گردی.

اقامت در املش | روزهای تکرار ناشدنی

حیف است به املش بیایید و فقط یک روزتان را در آن بگذرانید. این شهر قابلیت آن را دارد که روزها شما را سرگرم کند. فکر جای اسکان هم نکنید. کافی است از محلی‌های هر منطقه پرس‌وجو کنید. برای اقامت در املش گیلان دو راه پیش رو خواهید داشت. روش اول، اقامت در ویلاها و خانه‌های روستایی مردم منطقه است.

در این منطقه می‌توانید در خانه‌های روستایی یا ویلاها اقامت داشته باشید. هزینه این نوع اقامت بر اساس متراژ و امکانات خانه‌ها متفاوت خواهد بود. در حال حاضر امکان رزرو اینترنتی برخی از این خانه‌ها نیز وجود دارد. شما می‌توانید در اینترنت به‌دنبال اجاره ویلا در املش باشید. بسیاری از مردم روستایی با این کار کسب درآمد می‌کنند. به همین خاطر می‌توانید شماره تماس این افراد را در وبسایت‌های متعدد پیدا کنید. بهتر است به‌صورت تلفنی و غیرحضوری، مبلغ خاصی را برای رزرو پرداخت نکنید.

اگر به‌دنبال اقامتی بکر هستید، می‌توانید به روستاهای اطراف املش سر بزنید. در روستاهایی همانند بلوردکان یا رانکوه نیز اقامتگاه‌های متعددی وجود دارند. این اقامتگاه‌ها چوبی یا آجری هستند و هر یک ظاهر و ابعاد خاصی دارند. با اقامت در این روستاها، جز صدای طبیعت و پرندگان، صدایی دیگر نخواهید شد. البته دسترسی به امکانات رفاهی در این مناطق بسیار دشوار است.

روش دوم اقامت در املش، کمپ‌های طبیعت‌گردی است. اگر اهل طبیعت‌گردی و ماجراجویی باشید، می‌توانید در مراتع اطراف املش گیلان کمپ بزنید. در این منطقه حیوانات وحشی به‌ندرت به چشم می‌خورند. پس می‌توانید در آرامش کمپ بزنید و از سکوت طبیعت لذت ببرید. البته به یاد داشته باشید فقط در 6 ماه اول سال امکان کمپ‌زدن در طبیعت وجود دارد.

سوغات املش | رهاوردهای خوشمزه

اسم سوغات شمال که می‌آید، دهان آدم  آب می‌افتد. در سفر به املش دست خالی از شهر بیرون نمی‌روید. از خوراک و پوشاک، هر چه را در نظر بگیرید، در این شهر می‌یابید. بهتر است بگوییم از شیر مرغ تا جان آدمی‌زاد در این شهر پیدا می‌شود.

ماهی، انواع رب‌های (انار، آلوچه و…)، ترشی، مربا، برنج، چای، انواع نان‌های محلی، عسل، گردو، فندق، مرکبات، گل‌گاوزبان، صنایع سفالگری، سرامیک‌سازی، خراطی، تولیدات پشمی، لباس محلی، چادرشب‌، نمد، قدک‌بافی و غیره همه از سوغات املش هستند.

بازار املش | جایی برای خرید

سه‌شنبه بازار، یکی از بازارهای سنتی هفتگی املش است. در آن انواع محصولات محلی، لباس‌های محلی، ماهی، میوه و انواع سبزیجات محلی به فروش می‌رسد. بازار نعل‌بندها نیز به‌خاطر حضور مسافران کوهستانی که با قاطر و اسب سفر می‌کنند، پررونق و شلوغ است. در این بازار اجناس خارجی هم عرضه می‌شود. فروشنده‌هایش هم دوره‌گردهایی از شهرهای لنگرود، رودسر، آستانه اشرفیه و رشت هستند.

مسیرهای دسترسی | پیش به سوی سفر

مهم‌ترین مسیر رسیدن به املش، آزادراه تهران ـ شمال یا آزادراه شماره یک است که پس از رسیدن به رشت، از طریق جاده 22 به املش می‌رسد. مسیر دیگر از جاده چالوس است که تهران را به چالوس یا عباس آباد منتهی می‌کند و سپس از طریق جاده 22 به املش می‌رسد.

به پایان سفر پر از خاطره خود به املش رسیدیم. امیدوارم در املش به شما هم خوش گذشته باشد. این شهر را چقدر دوست دارید؟ به نظرتان از بین شهرهای استان گیلان، کدام جاذبه بیشتری دارد؟ برای دوستانتان در ره بال آسمان بنویسید و علتش را هم بگویید. پاسخ‌هایتان برای همه جالب خواهد بود.