اگر قصد سفر به یکی از مناطق خوش‌آب‌وهوای شمال ایران را دارید، حتماً سیاهکل را در لیست سفر خود بگنجانید. با این انتخاب، بی‌شک، سفری دل‌‌انگیز در پیش رو خواهید داشت. ما نیز امروز از این شهر کوهپایه‌ای با جاذبه‌های طبیعی، جنگل‌های انبوه و درهم تنیده، جاده‌های جنگلی و اماکن تاریخی و فرهنگی بسیاری دیدن خواهیم کرد. اگر فرهنگ غنی مردمان این خطه، انواع سوغاتی‌ها و غذاهای محلی را به آن اضافه کنید، خاطره اقامت چند روزه در این شهر در خاطر شما ماندگار خواهد شد. با ما همراه باشید تا بیشتر با جاهای دیدنی سیاهکل، این گنجینه گردشگری ایران، آشنا شوید.
سیاهکل کجاست؟
شهرستان زیبا و جنگلی سیاهکل، در شرق استان گیلان، روی نقشه ایران است. اگر اهل درس جغرافیا باشید، می‌دانید که سیاهکل از سه بخش کوهستانی، کوهپایه‌ای و آبرفتی تشکیل شده است. جنگل‌های درهم‌تنیده سیاهکل، در بخش کوهستانی این شهر قرار گرفته که زیبایی خیره‌کننده آن هر گردشگری را مبهوت خود می‌کند.
بهترین زمان سفر به سیاهکل
اگر هم به کوه‌نوردی علاقه‌مند باشید، می‌بینید که هر قدر به سمت ارتفاعات کوه‌های سیاهکل پیش بروید، از تراکم جنگل‌های آن کاسته شده و جنگل‌های زیبا جای خود را به مراتع سرسبز می‌دهند. آب‌وهوای مناطق کوهستانی، نیمه‌مرطوب و مناطق آبرفتی، مرطوب است. با این توضیح بهتر است دو فصل بهار و تابستان را برای سفر به سیاهکل انتخاب کنید. در پاییز و زمستان، سرمای بخش کوهستانی و باران‌ها و برف‌های بخش جنگلی و آبرفتی، دست‌وپای شما را در گل می‌گذارند. اگر هم دوست دارید پاییز برگریز این شهر را انتخاب کنید، کفش مناسب، بارانی و قطب‌نما فراموشتان نشود، سیاهکل در این فصل اندکی وحشی است!
طبیعت سیاهکل
جالب است بدانید حتی بیشتر مناطق شهری سیاهکل در بخش جلگه‌ای آن قرار دارند. این بخش عمدتاً مزارع برنج و چای را شامل می‌شود که جلوه‌ای بسیار زیبا به این شهر بخشیده‌اند. پوشش گیاهی منطقه دیلمان به‌دلیل موقعیت کوهستانی این منطقه، بیشتر از مراتع سرسبز تشکیل شده که همین امر باعث رونق دامداری و تولید لبنیات در این منطقه شده است.
از رودخانه‌های مهم سیاهکل می‌توان «دیسام رود» و «شمیرود» را نام برد که به ترتیب از دو بخش جنوبی و شمالی سیاهکل می‌گذرند. رودخانه دیسام رود از روستای خرارود سرچشمه می‌گیرد و در نهایت به رودخانه حشمت‌رود می‌ریزد. در بخش شمالی سیاهکل رودخانه شمیرود جریان دارد که از جنگل‌های کوهستانی سرچشمه می‌گیرد و در نهایت به دریاچه خزر متصل می‌شود.
جاهای دیدنی سیاهکل
-
آبشار و پارک جنگلی لونک
بدون شک آبشار لونک یکی از زیباترین آبشارهای استان گیلان و حتی ایران به شمار می‌آید. صدای خروش آب سرازیرشده از صخره‌ها در ترکیب با انواع گل‌های رنگارنگ، درختان انبوه اطراف آبشار و هوای مطبوع پر از اکسیژن، طبیعتی عالی و چشم‌نواز را به وجود آورده است که وصف آن را شاید در قصه‌ها شنیده باشیم.
آبشار لونک هر ساله پذیرای بسیاری از مشتاقان طبیعت از سراسر ایران و خارج از کشور است. بازدید از این آبشار که در میان جنگل‌های کهنسال و سربه‌فلک‌کشیده سیاهکل قرار گرفته، قطعاً تجربه‌ای ناب از دیدن مناظر طبیعی و موهبت‌های خدادادی است.
اگر در فصل بهار و تابستان رهسپار این جواهر نهفته در دل جنگل شوید، خنکای آب آبشار، گرما را از یاد می‌برد و خستگی را از جان می‌زداید. به هر حال اگر دوست دارید تعطیلات خود را در کنار آبشار لونک بگذرانید و ساعت‌ها به تماشای چشمه‌های آن بنشینید، باید مسیری ۲۵کیلومتری را در امتداد جاده سیاهکل به دیلمان طی کنید تا به این لعل گران‌قیمت دست یابید.
-
آبشار باباولی
در ۳کیلومتری بخش دیلمان و در روستای باباولی آبشاری فصلی به همین نام قرار گرفته که هر ساله بسیاری از مردم را جذب زیبایی‌های خود می‌کند. فرقی نمی‌کند که در بهار به دیدن آبشار باباولی بروید یا در زمستان؛ چون در هر فصل زیبایی‌های خاص خود را دارد. در فصل بهار سرازیرشدن بی‌امان آب را می‌بینید و در زمستان قندیل‌های یخ‌زده و مرواریدگونه‌ای را مشاهده خواهید کرد. برای دسترسی به این آبشار، ابتدا باید به روستای باباولی رفته و از آنجا پیاده مسیری را تا آبشار طی کنید.
-
قله و آتشفشان خاموش درفک
قله و آتشفشان خاموش درفک نام قله‌ای از قله‌های رشته‌کوه البرز مرکزی، با ارتفاع ۲هزار و ۷۰۰ متر است که مابین دو شهرستان رودبار و سیاهکل، در بالاترین نقطه منطقه دیلمان، واقع شده است. زیبایی‌های بی‌نظیر این قله باعث شده هر ساله کوه‌نوردان بسیاری درفک را به‌عنوان مقصد خود انتخاب کنند. مسیر جنگلی و مه‌آلود بسیار زیبای آن به محل عبور فرشتگان معروف است. غارهای رازآلود و چشمه‌سارهای پرآب و در نهایت قدم نهادن بر فراز قله‌ای که در پایین‌دست خود فرشی از مه را گسترده است، در مسیر صعود به این قله پر از شگفتی پیش روی شما قرار دارند.
زیبایی‌های این قله به همین جا ختم نمی‌شوند. در مسیر خود به سمت قله کلبه‌هایی سنگی را شاهد هستیم که در بهار و تابستان دامداران محلی و احشام از آن‌ها استفاده می‌کنند و جلوه‌ای زیبا به این مقصد مشتاقان طبیعت بخشیده‌اند. در بالای قله درفک یک غار یخی وجود دارد که به گفته اهالی محلی، در تمام فصول سال همواره یخ در آن وجود دارد.
-
بشکاته سنگ
بشکاته سنگ که در زبان محلی به آن «بشکاته سنگ» هم می‌گویند، یک صخره عظیم با شکافی در وسط است. این شکاف که حدود ۱۰۰ متر طول و ۵۰ متر بلندی دارد، در قسمت پشت به‌صورت بن‌بست است. برای دسترسی به بشکاته سنگ ابتدا باید به روستای ملومه واقع در بخش دیلمان رفت. روستای ملومه که خود نمونه‌ای کوچک برای معرفی منطقه سرسبز دیلمان است، در بر دارنده چندین چشمه آب زلال، غارها و پوشش گیاهی متنوع از قبیل گیاهان خودرو و درمانی مثل گل‌گاوزبان، گل ختمی، بومادران و آویشن است و منظره‌ای زیبا برای این منطقه رقم زده‌اند.
-
استخر، آبگیر و پارک جنگلی فشتال
روستای دیدنی فشتال در ۴کیلومتری شهرستان سیاهکل قرار دارد. در امتداد روستا، آبگیری بزرگ را مشاهده می‌شود که محل پرورش ماهی است و محلی‌های روستا به آن «سل» می‌گویند. یکی دیگر از جاذبه‌های دیدنی روستا پارک جنگلی فشتال است که هوایی پر طراوت و مناظر دیدنی آن، به خصوص در فصل بهار، احساس سرزندگی را برای هر گردشگری به ارمغان می‌آورد.
-
چشمه لاریخانی
همان‌طور که پیشتر گفته شد، سیاهکل شهری کوهپایه‌ای در دامنه کوه‌های البرز است. چشمه‌های گوناگونی در گوشه و کنار این شهر توریستی یافت می‌شوند. یکی از دلایل جذب گردشگران، همین چشمه‌سارهای پر آب و زیبا هستند. در فصل تابستان بهترین مکان برای رفع خستگی و نوشیدن آب گوارا و خنک در سیاهکل، چشمه لاریخانی است. افزون بر استفاده از آب گوارای چشمه، امکان استفاده از میوه‌هایی که روستاییان محل عرضه می کنند نیز برای گردشگران وجود دارد.
اگر قصد اقامت در این محل را داشته باشید، دشتی کوچک در اطراف چشمه لاریخانی وجود دارد که می‌توان در آنجا چادر زد و به گشت‌وگذار در جنگل‌های اطرف پرداخت. این چشمه در پایان جنگل لاریخانی و در ۸کیلومتری دیلمان و در 38کیلومتری سیاهکل قرار دارد.
-
منطقه شکار ممنوع دیلمان
منطقه شکار ممنوع دیلمان که در جنوب شهرستان سیاهکل واقع شده، مساحتی بالغ بر ۴۳هزار هکتار را در برمی‌گیرد و زیستگاه انواع گونه‌های گیاهی و جانوری است. مهم‌ترین گونه جانوری منطقه، مرال است. مرال از خانواده گوزن‌ها است و بزرگ‌ترین جثه را در بین گونه‌های گوزن در شمال کشور دارا است. فصل جفت‌گیری مرال‌ها از اواسط شهریورماه شروع شده و تا اواسط مهر‌ماه ادامه دارد و در این فصل آسیب‌پذیری این گونه به شدت افزایش می‌یابد.
دلیل این امر آن است که مرال‌ها در فصل جفت‌گیری حساسیت کمتری به عوامل خطرزای اطراف و شکارچی‌ها دارند. مرال‌ها در تابستان به رنگ قهوه‌ای و در سایر فصول به رنگ خاکستری یافت می‌شوند. از دیگر گونه‌های جانوری موجود در منطقه شکار ممنوع دیلمان، می‌توان به پلنگ، گربه جنگلی، شوکا، خرس قهوه‌ای و شغال اشاره کرد. گونه‌های گیاهی این منطقه مشتمل بر درختان افرا، شیردار، توسکا، لیلکی، انار، صنوبر و تمشک است.
-
جاده جنگلی سیاهکل به دیلمان
بدون شک بخشی از خاطرات سفر به دیلمان در مسیر جاده سیاهکل به دیلمان رقم خواهد خورد. مسیری پرپیچ‌وخم که از دل جنگل‌های سیاهکل راه خود را به سوی کوهپایه‌های البرز و منطقه ییلاقی دیلمان پیش می‌گیرد و تجربه‌ای به یاد ماندنی را در ذهن مسافران این خطه به جا می‌گذارد. اگر از سیاهکل به سمت دیلمان حرکت کنید، در ابتدای مسیر شالیزار‌های برنج را در پیش روی خود می‌بینید. در ادامه مسیر وارد جاده‌ای جنگلی می‌شوید. این جاده سحرانگیز در دل جنگل‌های مه‌گرفته و انبوه درختان انجیری، توسکا و راش است که زیبایی آن را دو چندان کرده است.
آبشار دوقلوی لونک در مسیر جاده قرار دارد. می‌شود ساعت‌ها در کنار آن ایستاد و لحظاتی به‌یادماندنی را ثبت کرد. هر چقدر که به ییلاق دیلمان نزدیک‌تر می‌شویم، بافت جنگلی جای خود را به دشت‌های سرسبزی، همچون ییلاق اسپیلی، می‌دهد. ییلاق اسپیلی منطقه‌ای خوش آب و هوا و خنک در نزدیکی دیلمان است که امکانات رفاهی مناسبی نیز در نزدیکی آن برای توریست‌ها فراهم شده است.
تاریخچه
سیاهکل شهری است تاریخی که آثار و بناهایی مربوط به زمان ساسانیان، صفویان و قاجاریه را در خود جای داده است. اگرچه یادگارهایی از دوران باستان در سیاهکل برجای مانده است؛ اما تاریخ سیاهکل در دوران پس از اسلام اوج می‌گیرد. در آن زمان آل‌بویه بر این شهر حاکم شد و نام دیلمان را بر آن گذاشت. در گذشته، دیلمان منطقه‌ای وسیع‌تر را در بر می‌گرفت و گیلان بخشی از دیلمان بود؛ اما امروزه دیلمان خود بخش کوچکی از گیلان شده است.
بناهای تاریخی سیاهکل
-
کاروانسرای تی تی
کاروانسرای تی تی که قدمت آن به دوران صفویه باز می‌گردد، در ۱۰کیلومتری جاده سیاهکل به دیلمان و در روستای بالارود قرار دارد. در زبان گیلکی تی‌تی به معنای شکوفه است که بدون شک نامی برازنده برای این کاروانسرا است. تی‌تی در دل جنگلی کوچک قرار دارد. همه ساله در بهاران، درختان کهنسال، کاروانسرا را شکوفه باران می‌کنند. این زمان عطری بی‌نظیر فضا را پر می‌کند و کاروانسرا غرق در عطر و رنگ می‌شود.
کاروانسرای تی تی در گذشته محل اتراق کاروانیانی بوده که مسیر دیلمان به لاهیجان را می‌پیموده‌اند. دیوارهای این بنا از کنار هم قرار گرفتن سنگ‌های رودخانه‌ای و ملات گچ و ساروج ساخته شده است. این کاروانسرای تاریخی به دستور عمه یکی از شاهان صفوی بنا شده و قدمتی بیش از ۵۰۰ سال دارد. مسیر دسترسی به این اثر تاریخی اندکی مشکل است، به‌صورتی که نیمی از مسیر آسفالته و نیم دیگر مسیر خاکی است. کاروانسرای تی‌تی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
-
حمام تاریخی دیلمان
حمام تاریخی دیلمان پیشینه‌‌ای ۵۰۰ساله داشته و درست در ورودی دیلمان، کنار کوچه میراث فرهنگی قرار دارد. ساخت این بنا را به دوره صفویه نسبت می‌دهند. به‌تدریج و در طول تاریخ قسمت‌هایی به آن افزوده شده است. داخل حمام از یک صحن هشت ضلعی تشکیل شده که در چهارگوشه آن، اتاق‌های کوچک به‌منظور گرم‌خانه، سردخانه، رختکن و تنویرخانه ایجاد شده است. در مدخل ورودی حمام یک حوض کوچک برای شست‌وشوی پا قرار داشته که متأسفانه در گذر زمان و به دلیل عدم محافظت صحیح از بین رفته است. در بالای گنبد حمام، نورگیرهایی از جنس مرمر روشن وجود دارند و وظیفه نوررسانی به داخل حمام را بر عهده دارند.
-
قلعه گرماور
در ۵۸کیلومتری شهرستان سیاهکل و در فاصله ۳کیلومتری روستای گرماور قلعه‌ای باستانی وجود دارد که بر بلندای کوهی بنا شده است. در گذشته به دلیل موقعیت مناسب و ارتفاع قلعه، از آن به منظور نظارت بر پهنه دشت‌های اطراف استفاده می‌شد. امروزه فقط برج دیده‌بانی آن کماکان پای برجاست. هر چند می‌توان در بعضی از بخش‌های قلعه قسمت‌هایی از پی ساختمان برج را هم مشاهده کرد.
زبان و فرهنگ سیاهکل
اهالی سیاهکل به سخت‌کوشی و مهربانی مشهورند. شاید شما هم سریال «گل پامچال» را به یاد داشته باشید. در این سریال خانواده‌ای نجیب و زحمت‌کش، به‌رغم مشکلاتشان، به دختری جنگ‌زده از جنوب پناه می‌دهند. این فیلم نمادی از مهربانی مردم سیاهکل است. جنگل و باران هر دو بخشی از فرهنگ و خلق‌وخوی مردمان سیاهکل شده‌اند. با اینکه دیلم آخرین نقطه‌ای در ایران بود که اسلام به آن راه یافت؛ اما مردم سیاهکل بسیار معتقد و مبادی آداب به ارزش‌های دینی هستند. مردم سیاهکل به زبان گیلکی صحبت می‌کنند.
غداهای محلی سیاهکل
شهرستان سیاهکل از نظر فرهنگی، عمدتاً با دیگر مناطق استان گیلان مشترک است. از عمده غذاهای پرطرفدار این خطه می‌توان به باقالا قاتق، انواع میرزا قاسمی، ترشه‌تره گیلانی، کویی‌تره، سیر قلیه گیلانی، خورش آلو مسما، انار‌بیج که شباهت بسیاری به خورش فسنجان دارد، شش‌انداز بادمجان، کوکو چقرتمه، کال کباب که بسیار خوش عطر و بو است و در تهیه آن از انواع سبزیجات معطر استفاده می‌شود و بورانی بادمجان اشاره کرد.
سوغات و صنایع دستی سیاهکل
آنچه از سیاهکل به‌عنوان سوغات انتخاب می‌کنید، می‌تواند طیف گسترده‌ای از محصولات را شامل شود. از محصولات کشاورزی همچون برنج، چای اعلا و مرکبات گرفته تا صنایع دستی مثل مصنوعات سفالی، سرامیکی، دستبافت‌های پشمی و لباس‌های محلی، همه و همه از سوغات سیاهکل هستند. برای اینکه مطمئن باشید از سفر به سیاهکل دست خالی برنمی‌گردید، داخل شهر نمایشگاه‌هایی برای معرفی هرچه بیشتر سوغات‌های سیاهکل تدارک دیده شده است.
اقامت در سیاهکل
برای اقامت در سیاهکل گزینه‌های متعدد و متنوعی پیش روی شماست. از ویلاهای روستایی گرفته تا سوئیت‌های جمع‌وجور همه در این شهر برای اقامت وجود دارد که هر کدام قیمت‌های متنوع و متفاوتی دارند.
مسیر دسترسی به سیاهکل
-
مسیر زمینی
سیاهکل به دلیل همسایگی با شهر‌های پر جاذبه گیلان، از موقعیتی مناسب برخوردار است. این شهر از شمال با لاهیجان، از شرق با لنگرود، از غرب با رشت و از جنوب با مازندران همسایه است. دو مسیر عمده دسترسی به سیاهکل مسیر‌های رشت ـ سیاهکل و لاهیجان ـ سیاهکل هستند.
مسیر رشت سیاهکل از اتوبان قزوین ـ رشت و سپس از جاده سنگر به سیاهکل می‌گذرد. در صورت استفاده از این مسیر حدوداً ۴۰کیلومتر مسیر باید پیمود. اگر قصد استفاده از جاده لاهیجان ـ سیاهکل را دارید، باید از بزرگراه رشت ـ لاهیجان و سپس جاده سیاهکل استفاده کنید، این مسیر حدوداً ۱۸کیلومتر است.
-
مسیر هوایی
در صورتی که می‌خواهید زودتر و ایمن‌تر به مقصد خود برسید، مطمئن‌ترین راه استفاده از مسیر هوایی به مقصد فرودگاه میرزا کوچک خان رشت است. فاصله رشت تا سیاهکل حدود ۴۴ کیلومتر است.
-
راه آهن
سیاهکل فاقد ایستگاه راه‌آهن است.
به شمال که می‌روید باید بین زیبا و زیباتر انتخاب کنید. گذشته از اینکه زیبایی را در چه ببینید، سیاهکل به‌خاطر کوه‌های جنگلی و آبشارهای بکرش از اصلی‌ترین مقاصد گردشگری شمال کشور و استان گیلان است. حتماً شما هم از سفر به این شهر خاطرانتی دارید؟ برای ره بال آسمان از سایر جاهای دیدنی سیاهکل، بنویسید.
بهار و تابستان.
آبشار و پارک جنگلی لونک، قله و آتشفشان خاموش درفک، استخر، آبگیر و پارک جنگلی فشتال، جاده جنگلی سیاهکل به دیلمان، حمام تاریخی دیلمان و غیره.
از ویلاهای روستایی گرفته تا سوئیت‌های جمع‌وجور همه در این شهر برای اقامت وجود دارد که هر کدام قیمت‌های متنوع و متفاوتی دارند.
از محصولات کشاورزی همچون برنج، چای اعلا و مرکبات گرفته تا صنایع دستی مثل مصنوعات سفالی، سرامیکی، دستبافت‌های پشمی و لباس‌های محلی، همه و همه از سوغات سیاهکل هستند.