جاهای دیدنی نیشابور | راهنمای سفر نیشابور

نیشابور، شهرستانی واقع در استان خراسان رضوی و در دامنه‌ی کوه‌های بینالود است، که شامل بخش‌های زبرخان، میان جلگه، سرولایت و مرکزی می‌شود. این شهرستان با شهرهای مشهد، قوچان، کاشمر، تربت‌حیدریه و چناران همسایه است. مرکز این شهرستان، شهر نیشابور است که با حدود پنجاه هزار نفر جمعیّت، دومین شهر بزرگ و دومین شهرستان پرجمعیّت خراسان رضوی پس از مشهد است. از شهرهای این شهرستان می‌توان به روستای خرو، دررود، قدمگاه، برزنون و… اشاره کرد. شغل رایج در شهرستان نیشابور، کشاورزی و باغ‌داری است. از جمله‌ی محصولات نیشابور، می‌توان گندم، جو، آلو، سیب، ریواس و بسیاری از میوه‌های دیگر را نام برد. البته پس از این دو شغل، دام‌پروری در رده‌ی بعدی است. برای آشنایی با دیدنی های نیشابور و راهنمای سفر نیشابور که خودش یکی از جاهای دیدنی اطراف مشهد است در ادامه با ره بال آسمان همراه باشید.

راه‌های دسترسی به نیشابور

مسیر جاده‌ای

مسافت تهران تا نیشابور 766 کیلومتر است که حدود هشت ساعت و نیم طول می‌کشد. جاده سمنان یا جاده شماره44 کوتاه‌تر است ولی مسیری خشک و کویری را طی می‌کند و با عبور از سبزوار به نیشابور می‌رسد. جاده‌ شمالی یا جاده شماره 22 شهرهای شمالی را به بجنورد و بجنورد را به سبزوار و سپس به نیشابور متصل می‌کند. جاده‌های شماره‌ی 95 و 87 هم مسیر گذر شهرهای جنوبی به نیشابور است. شهر مشهد هم با امتداد جاده‌ی 44 به نیشابور می‌رسد.برای سفر به نیشابور از مسیر جاده‌ای انتخابتان خرید بلیط اتوبوس نیشابور است یا سفر با اتومبیل شخصی؟

راه‌آهن

ایستگاه راه‌آهن نیشابور نیز که متصل به راه‌آهن سراسری است، امکان سفر با قطار را برای مسافران این شهر فراهم می‌کند. شما می‌توانید از بسیاری از شهرهای ایران برای خرید بلیط قطلر نیشابور اقدام کنید.

مسیر هوایی

نیشابور فرودگاه ندارد امّا فاصله‌ی مشهد تا این شهرستان 128 کیلومتر، یعنی مسیری حدوداً یک ساعت و نیمه است. پس مسافرانی که با هواپیما به مشهد سفر می‌کنند می‌توانند در زمانی کم‌تر از 2ساعت به نیشابور برسند.

جغرافیای نیشابور

آب و هوای نیشابور

آب و هوای این شهرستان در بخش‌های جنوبی آن گرم و در بخش‌های شمالی، که به بینالود نزدیک‌تر هستند، سرد است. اواخر بهار و اوایل پاییز بهترین زمان سفر به این شهرستان است، امّا به‌طور کلّی به دلیل تفاوت آب و هوا در بخش‌های شمالی و جنوبی آن، در هر فصلی می‌توان به نیشابور سفر کرد. بهار نیشابور علاوه بر دما‌ی مناسب هوا، طبیعت بکر را نیز به مسافران هدیه می‌دهد. زمستان‌های این شهرستان سرد و کوتاه و تابستان‌های آن گرم و خشک هستند. بیش‌ترین بارش باران متعلّق به اسفند­ماه و کم‌ترین بارش، متعلّق به خردادماه است.

پوشش گیاهی

پوشش گیاهی شهرستان نیشابور در مناطق شمالی که آب و هوای کوهستانی و معتدل‌تری وجود دارد، نسبت به مناطق جنوبی انبوه‌تر است. هر چه از بخش‌های شمالی به سمت جنوب این شهرستان حرکت کنیم، پوشش گیاهی هم فقیر‌تر می‌شود. گیاهان خودرو در این شهرستان فراوان دیده می‌شوند. گیاهانی نظیر: ریواس، گَوَن، آویشن، زیره، گلپر و… . هم‌چنین در مناطق کوهستانی گیاهان صنعتی و دارویی بسیاری می‌روید.

پوشش جانوری

در شهرستان نیشابور 2 منطقه‌ی عمده‌ی زیست جانوری وجود دارد: منطقه‌ی حفاظت شده‌ی رئیسی، که از شمال منطقه‌ی کویری کالشور نیشابور به سبزوار می‌گذرد و شامل جانورانی هم‌چون آهو، گرگ، روباه، خرگوش، مار، لاک‌پشت، عقاب، شاهین، کبک و… می‌شود. دومین زیستگاه جانوری نیشابور پناهگاه حیات وحش حیدری است در منطقه‌ای کوهستانی در غرب بینالود، و شامل جاندارانی مانند پلنگ، سمور، قوچ، کفتار، گرگ، شاهین، کبک و… می‌شود.

جاذبه‌های طبیعی | جاهای دیدنی نیشابور

در مناطق شمالی این شهرستان مکان‌هایی بسیار حاصل‌خیز را می‌توان دید. رودخانه‌های بسیار، آبشارها و جلگه‌های فراوان از زیبایی‌های طبیعی مناطق شمالی هستند، که متأسفانه مسافران زیادی جاذبه‌های این شهرستان را به‌دلیل عدم آشنایی از دست می‌دهند. برای مسافران خصوصاً آنان که از آلودگی شهرهای دیگر به آب و هوای پاکیزه پناه می‌برند، خواندن درباره‌ی مناطق خوش آب و هوای این شهرستان می‌تواند نوید شادی به همراه آوَرَد. آن‌چه برای هر گردشگری جالب و حائز اهمیّت است، تعداد بسیار زیاد روستاها و آبشارها و رودهای این شهرستان است.

رودهای اطراف نیشابور | فضایی زیبا برای پکنیک

میرآباد، رودی است در روستای میرآباد از توابع بخش مرکزی نیشابور؛ خرو، بوژان، باغرود، که در منطقه‌ی گردشگری باغرود در 12کیلومتری نیشابور قرار دارد، بار، دررود و… از رودهای جاری این شهرستان هستند.

شهر خرو

آبشار شاه سو و رودمیان، رودخانه‌های خروشان، چشمه‌ی علی بن موسی‌الرّضا و چشمه‌های بسیار دیگر از جاذبه‌های روستای خرو نیشابور هستند.

روستای برف‌ریز

این روستا، که برف گیر‌ترین منطقه‌ی نیشابور است در مسیر باغرود از جاذبه‌های نیشابور در فصل زمستان محسوب می‌شود. روستای برفریز در شمال نیشابور قرار دارد، کار اصلی مردم در این روستا دامداری بوده و از محصولات دامی آن می توان روغن زرد، تخم مرغ، کره گاوی و گوسفندی، پنیر و…. را نام برد. همچنین دارای میوه جات، باغ ها و خشکبار از جمله گیلاس، آلو زرد و سیاه، سیب سبز و زرد، آلبالو و… است.

روستای برفریز را با نام برفراز نیز می شناسند و علت این نامگذاری ظاهراً این بوده، که در گذشته به دلیل اینکه در بالاترین ارتفاع نسبت به دیگر روستاهای اطراف قرار داشته، به نام « برفراز» معروف بوده است و با تغییر گویش مردم به مرور زمان نام این روستا از برفراز به برفریز تغییر پیدا کرد.

از آنجا که این روستا در دامنه ی کوه قرار دارد، گیاه ریواس به صورت خودرو می روید و مردم روستا با ایجاد گودال در اطراف آن که در اصطلاح به آن کارگاه گویند از آن ها استفاده می کنند. گفته‌ی بزرگان این روستا در گذشته از دامنه های کوه ریزش باران و برف زیاد بوده اما در حال حاضر به دلیل تغییر آب و هوا ریزش برف و باران کمتر شده است.

آبشار دررود

آبشار دررود واقع در شهر دررود و جاده‌ی زیبای کوهستانی آن منطقه‌ی سرسبزی را ایجاد کرده که تماشای آن می‌تواند برای هر مسافری جذّاب باشد.

کوه بینالود

کوه بینالود خود از جاذبه‌های شهرستان نیشابور محسوب می‌شود. کوهی با ارتفاع 3211 متر که در شمال نیشابور همواره استوار ایستاده است.  بینالود بخشی از رشته‌ کوه البرز است، مشهور به بام خراسان است. این کوه بین نیشابور و مشهد قرار دارد و با توجه به اینکه در منطقه گرم و خشک واقع شده است، دارای بارندگی نسبتا قابل توجهی می باشد، چیزی حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰۰ میلیمتر در سال میزان بارندگی این منطقه است. از سایر قله های این رشته کوه می‌توان به شیرباد ( ۳۲۵۰ متر ارتفاع)، فلسکه (۳۱۰۰)  و قوچگر (۳۰۵۰) اشاره کرد. در قسمت شمالی آن نیز رشته کوه فرعی با دره‌ های صخره‌ای و به عمق ۲۰۰ تا ۳۰۰ متر وجود دارد که از معروف ترین و پر آب ترین آنها اخلمد می‌باشد.

غار ابراهیم ادهم

غار ابراهیم ادهمیکی از جاذبه‌های دیگر نیشابور است که در میان بینالودّ استوار قرار دارد غار ابراهیم ادهم است. غار ابراهیم ادهم همچنین محل ملاقات شیخ ابوسعید ابوالخیر و ابوعلی سینا و نیز خفیه‌گاه (پنهان‌گاه) مجاهد بزرگ قرن هشتم هجری –شیخ حسن جوری- است.

درّه‌ی پرستوهای نیشابور

که امروزه بسیار مورد استقبال تورهای گردشگری به‌عنوان مقصد سفر و کمپ انتخاب می‌شود. این مکان از منظره ی بسیار زیبایی برخوردار است و مورد علاقه بسیاری از گردشگران می باشد. دره ی پرستو به نام های گوناگونی مانند پره سو و پلاسو هم شناخته می شود اما به دلیل وجود پرستوها در این مکان آن را دره ی پرستوها می نامند. بپیشنهاد میکنیم برای رفتن به این مکان از وسایل کوه نوردی استفاده شود و بهترین فصل برای بازدید از این دره تابستان می باشد. برای بازدید از این مکان نیازی به هیچ وسیله ی نقلیه نیست و پیشنهاد می شود شب را در روستای بوژان بگذرانید و صبح با پیمایش حدود یک ساعت و نیم به این منطقه دیدنی بروید.

دره پرستوها یا دره شکوفه ها یک منطقه بسیار آرامش بخش و سرشار از زیبایی بوده که نمونه طبیعتش در خراسان کم نظیر می باشد بخصوص این که از بافت زمین شناسی برخوردار بوده.

باتوجه به بکر بودن این دره، بازدید و طبیعت گردی از این منطقه با رعایت اصول زیست محیطی انجام شود.

روستای پلکانی دیزباد | ماسوله خراسان!

از روستاهای پلّکانی ایران، روستای دیزباد است، که دیزباد بالا در بخش زبرخان نیشابور، و دیزباد پایین در احمدآباد مشهد قرار دارد. آن‌چه در این روستا بسیار رایج است باغ‌داری است. باغ‌هایی متشکّل از درختان سیب، آلو، گیلاس و… در این روستا است. از آداب و رسوم و مراسم‌های رایج در دیزباد، مراسم «چیله بجست» را می‌توان نام برد. در این مراسم که در اواخر بهمن‌ماه به مدّت سه شب برگزار می‌شود، افراد آتش درست می‌کنند و گوی‌های آتشین را بر دور سر خود می‌چرخانند. این جشن نمادی است از شادی و گرمی و تحرّک در روزهای سرد سال. مراسم دیگر این روستا، «نوحصار» نام دارد. هر سال آخرین جمعه از مردادماه، اهالی دیزباد با هر آیین و مذهبی در محلِّ چشمه‌ی نوحصار گرد هم می‌آیند تا یک روز را در کنار هم بگذرانند (شبیه به سیزده‌بدر) آنچ‌ه این مراسم را از دیگر مراسم‌ها متمایز ساخته است، رنگ و بوی اتّحاد مذهبی آن است. به شما پیشنهاد می‌کنیم تا جزئیّات این مراسم‌ها را با سفر به دیزباد تجربه کنید.

روستای پلکانی بوژان

روستای بوژان یکی از روستاهای پلکانی ایران در شهرستان نیشابور است و در شمال‌شرق این شهرستان قرار دارد. از جاذبه‌های این روستا، رودخانه‌ی آن که از ارتفاعات جنوبی بینالود سرچشمه می‌گیرد و آبشار زیبای آن است که از ارتفاعات شمالی روستا جاری شده و به درّه‌ی بوژان منتهی می‌شود. تعداد چشمه‌ها نیز در این روستا بسیار زیاد است که هر کدام نامی دارند نظیر چشمه‌ی آسیاب، چشمه‌ی درازآب، باغ ملا، اولنگ، بی‌در و… . از دیگر روستاهای نیشابور که معماری پلکانی دارد می‌توان به روستای بار نیشابور اشاره کرد.

روستای نصرآباد در بخش مرکزی شهرستان نیشابور، چشمه‌ی گراب نزدیک به شهر نیشابور که شامل چندین چشمه با فاصله‌ای کم از یک‌دیگر می‌شود و به گفته‌ی اهالی خواصِّ درمانی دارد و … از شگفتی‌ها و دیدنی‌های نیشابور محسوب می‌شوند.

 تاریخچه نیشابور

نیشابور در زمان ساسانیان به دستور شاپور اول تأسیس شد. قدمت شهرستان نیشابور سبب شده تا همواره از آن با نام شهرِ تاریخ و فرهنگ یاد شود. شرایط مناسب زندگی و آب و هوای خوب مناطق شمالی آن سبب انتخاب نیشابور توسّط مهاجرین عرب پس از ورود اعراب به ایران شد. قیام‌های بسیاری در طول تاریخ از این منطقه سرچشمه گرفته و به نتیجه رسیده‌اند. این شهر یک‌بار در زمان طاهریان به پایتختی برگزیده شد و در دوره‌های دیگر نیز از اهمیّت هنری، علمی، سیاسی و تجاری برخوردار بوده است. نیشابور که در دوره‌های مختلف اهمیّت بسیار داشت، با آغاز حکومت خوارزمشاهیان، رو به افول حرکت کرد و حمله‌ی مغول را می‌توان ضربه‌ی نهایی بر پیکره‌ی این شهر تاریخی دانست.

مشاهیر

•  عمر خیّام، شاعر و رباعی‌سرای معروف عهد سلجوقیان، که البته مرتبه‌ی علمی او در فلسفه، نجوم و ریاضیات نیز کم‌تر از جایگاه ادبی او در رباعی‌سرایی نیست. اشعار این شاعر ایرانی نیشابوری بار‌ها به زبان‌های دیگر ترجمه شده است.
• فریدالدین عطّار، شاعر، عارف و نویسنده‌ی نیشابوری قرن ششم و هفتم که آثار ارزشمندی از جمله الهی‌نامه، منطق‌الطیر، مصیبت‌نامه، مختارنامه و… را از خود بر جای گذاشته است.
• دکتر محمّدرضا شفیعی‌کدکنی، شاعر، ادیب و استاد دانشگاه تهران که از مفاخر ادبیات فارسی است.

جاذبه‌های تاریخی | جاذبه های دیدنی نیشابور

آرامگاه عطار نیشابوری

شاعر و عارف ایرانی اواخر قرن ششم و اوایل قرن هفتم، واقع در شهر نیشابور است. آرامگاه عطار نیشابوری، در فاصله‌ی چند متری آرامگاه نقّاش معاصر محمّد غفاری یا همان کمال‌الملک واقع شده است. بنای کنونی آرامگاه دارای هشت ضلع و گنبدی کاشی‌کاری شده و چهار در ورودی است که در نمای بیرونی آن چهار غرفه کاشی‌کاری شده تعبیه شده و در وسط بقعه، قبر عطار و یک ستون هشت ترکی به ارتفاع ۳ متر وجود دارد. کاش‌کاری‌های گنبد عطار مزین به گل و بوته و نقش های هندسی و کتیبه کوفی و معلقی به رنگ‌های سبز، زرد، لاجوردی و سفيد است. روی بدنه خارجی این بنا چهار ایوان ورودی ایجاد شده است. سنگ مزار عطار از نوع افراشته سیاه رنگی است که روی آن اشعاری به خط ثلث نوشته شده و روی ديوارها در داخل گچ اندود و چند بيت شعر كه روی گچ نوشته شده، زير گنبد را جلوه داده اند.

آرامگاه خیام

خیام شاعر، ستاره‌شناس و ریاضی‌دان مشهور حکومت سلجوقیان نیز که پیش از این به آن پرداخته شد، در خاک شهر نیشابور قرار دارد و میزبان گردشگران مختلف است. مهندس هوشنگ سیحون که در آن زمان ناظر ساخت و سازهای انجمن آثار ملی به همراهی حسین جودت بود، آرامگاه را از مکان قبلی که چسبیده به امامزاده محروق بود به مکان فعلی انتقال داد. در سال ۱۳۳۸ ساخت آرامگاه آغاز شد و در این سال قسمت‌های عمده کار از جمله گودبرداری، بتن ریزی‌های بنا و طرح محوطه به اجرا درآمدند و در سال ۱۳۴۱ کار ساختمان آرامگاه به پایان رسید. مقبره و استخوان بندی اصلی آن فلزی محاط در پوشش بتنی است. شکل بنا در پایین تقسیم بندی ۱۰ گانه دارد و فاصله پایه‌ها ۵ متر است.

 عمارت امین اسلامی نیشابور

عمارت امین اسلامی نیشابور مربوط به دوره‌ی پهلوی با وسعت 32هزار متر مربع خانه‌ی شخصی یکی از خان‌های بزرگ دوره‌ی پهلوی است و میان باغی قرار گرفته است.

کاروانسرای شاه عباسی

کاروانسرای شاه عباسی مربوط به دوره‌ی صفویّه که اکنون موزه‌ی صنایع دستی محسوب می‌شود، و در گذشته 24حجره داشته است.

•  بازار تاریخی شهر نیشابور: قدمت آن به دوره‌ی صفویّه و زمان شاه عباس برمی‌گردد.
• کهندژ نیشابور: آثار و بقایای بخش تاریخی و قدیمی نیشابور را شامل می‌شود در گذشته قلعه‌ی دفاعی نیشابور را در بر می‌گرفته است. امروزه هم محلِّ بسیاری از پژوهش‌های باستان‌شناسی است.
• دهکده‌ی چوبی: در سال 1379فردی به نام مهندس حمید مجتهدی، دهکده‌ی چوبین را در شهر نیشابور ایجاد کرد. این دهکده و مسجد چوبی که واقع در همین مجموعه است، به علّت نوع ساخت ویژه‌ی آن که فقط با چوب ساخته شده است از دیدنی‌های حال حاضر نیشابور است.
• مجتمع اخترشناسی و افلاک‌نمای خیام: یکی از طرح های علمی بزرگ ایران محسوب می‌شود. این مجتمع  در شهر نیشابور در حال ساخت است و قرار است افلاک‌نمای آن بزرگ‌ترین افلاک نمای خاورمیانه باشد.

آثار مذهبی نیشابور

• امام‌زاده محمّد محروق و ابراهیم بن موسی‌کاظم: در فاصله‌ی بسیار کوتاهی از آرامگاه خیام، مزار و مسجد مربوط به دوره‌ی سلجوقی و صفوی قرار دارد، و در اطراف این مجموعه سوییت‌های بسیار مناسبی برای اسکان مسافران ساخته شده است.
• قدمگاه: شهری که هر ساله تعداد زیادی مسافر را جذب می‌کند. باغ قدم‌گاه به علّت وجود دو سنگ در آن که جای پای امام رضا(ع) بر آن قرار دارد میزبان مسافران زیادی است.
• آرامگاه امام‌زاده سلیم: در شرق روستای بوژان قرار دارد.
•  آرامگاه خواجه گل علی: در جنوب روستای بوژان واقع شده است.
• امام‌زاده سیّد علی خلیفه: در خرو واقع شده است.

غذا

از غذاهای محلّی این شهرستان آش‌بلغور گندم را می‌توان نام برد، که بیش‌تر در ایام سوگواری و به‌عنوان نذری پخته می‌شود. آش دیگر معروف نیشابور آش حلبه و زیره است. (حلبه نام دیگر شنبلیله است) رشته‌ پلو که امروزه در بسیاری از شهرهای ایران خورده می‌شود از غذاهای محلّی این شهرستان است. اشکنه‌ی ریواس، آش اماج، که به آش بی‌بی هم شهرت دارد، یتیمچه‌ی نیشابوری و حلیم نیشابوری از دیگر غذاهای محلّی نیشابور هستند.

اقامت و تهیه‌ی غذا در نیشابور

فراموش نکنیم که برای دیدن تمام این جاذبه‌ها نیاز به پیداکردن یک اقامتگاه یا هتل برای استراحت در ایّام سفر داریم! پس وقت آن رسیده است که به تعدادی از هتل‌ها و اقامتگاه‌های نیشابور بپردازیم: مجتمع امیران، که شامل هتل، مراکز خرید و مجموعه‌های تفریحی است؛ مجتمع اقامتی و پذیرایی کمال‌الملک، که قدیمی‌ترین مرکز اقامتی نیشابور با قدمتی بیش از نیم قرن است؛ هتل مهر یا همان مهمانسرای جهانگردی و بسیاری دیگر از اقامتگاه‌ها و هتل‌های این شهرستان در دسترس مسافران هستند. بخشی از رستوران‌های نیشابور را نیز در پایین نام می‌بریم:

رستوران پارس نیشابور در خیابان پانزده خرداد، رستوران سنّتی عمارت نیشابور در جاده‌ی بوژان، رستوران سنّتی شاهکار نیشابور در جاده‌ی بوژان و… .

 سوغات نیشابور

اگر اسم نیشابور حتّی یک‌بار هم به گوش مسافران خورده باشد، نام سوغات معروف آن یعنی فیروزه را هم شنیده‌اند. در حقیقت نام نیشابور و فیروزه‌ی آن با هم عجین شده است. معادن فیروزه در این شهرستان در دامنه‌ی کوه‌های بینالود قرار دارد و مرغوب‌ترین و مشهورترین فیروزه در جهان متعلّق به این معادن است. دیگر سوغات معروف این شهرستان قلمدان است، که با وجود محبوبیت زیاد این هنر، امروزه دیگر مانند گذشته رواج ندارد. ریواس در این شهرستان بسیار تولید می‌شود و  از سوغات نیشابور به شمار می‌آید. از جمله مراکز خرید این شهرستان می‌توان به این موارد اشاره کرد: مرکز خرید الماس، بازار فیروزه، بازار سرپوشیده‌ی نیشابور و… .