جاهای دیدنی چالوس | جادوی جاده‌ای که سرمستت می‌کند

وقتی از شمال ایران حرف می‌زنیم، انگار داریم تابلوی نقاشی بزرگ‌ترین هنرمندان جهان را توصیف می‌کنیم. جای‌جای شمال ایران پر از جاذبه‌هایی است که هر کدامشان به‌تنهایی، دنیایی از حرف با خود دارند. امروز هم قصد داریم همراه ره بال آسمان به چالوس برویم. در جاده پرپیچ‌وخم و سراسر رنگ و نورش رانندگی کنیم. شیشه‌های ماشین را پایین بکشیم،  صدای موزیک ماشین را بلند کنیم و ریه‌هایمان را پر از اکسیژن خالص. امروز می‌خواهیم با بازدید از جاهای دیدنی چالوس برویم. اگر شما هم دلتان برای یک سفر سبز و تازه تنگ شده، همراه ما باشید.

چالوس کجاست؟

اگر اهل سفر باشید، حتماً می‌دانید که چالوس کجاست. شهر چالوس یکی از زیباترین و معروف‌ترین شهرهای شمال ایران است که در غرب استان مازندران و در قسمت ساحلی دریای خزر واقع شده و تاریخی کهن دارد. این شهرستان اکنون دارای دو بخش مرکزی و کلاردشت است. چالوس در گذشته‌های دور به سالوس یا شالوس معروف بود و نام کنونی آن با توجه به موقعیت جغرافیایی‌اش برگزیده شده است.

چالوس در جلگه میانی سواحل دریای خزر قرار گرفته که از شمال به دریای خزر منتهی می‌شود و از جنوب به تهران. این شهر از شرق با نوشهر و از غرب با عباس آباد همسایه است. زبان مردم بومی این شهر، مازندرانی است که به طبری کلارستاقی معروف است. زبان مازندرانی از زبان‌ها و گویش‌های قدیمی با ۱۲ لهجه مختلف است که ریشه آن پهلوی اشکانی است.

برای آشنایی با سایر جاذبه‌ها و جاهای دیدنی تهران، روی لینک زیر کلیک کنید:

جاهای دیدنی اطراف تهران

بهترین فصل سفر به چالوس | بهار و تابستان

هوای چالوس هم مثل بقیه شهرهای مازندران معتدل بوده و به علت نزدیکی به دریا بارندگی در این شهر زیاد است. این شهر گرما و سرمای شدیدی ندارد؛ اما رطوبت و میزان شرجی بودنش برای کسانی که به زندگی در مناطق خشک عادت دارند، شاید کمی سخت باشد. سرمای بهمن‌ماه، بدترین سرمای چالوس و تیرماه و اوایل مردادماه، گرم‌ترین روزهای این شهر است. با این توضیح، بهار و اوایل تابستان، بهترین زمان سفر به چالوس است.

طبیعت چالوس | لطف خدا به بندگانش

درختان وحشی جنگلی، درختچه‌ها، بوته‌ها، مراتع چرای دام و گیاهان خودرو، پوشش گیاهی متنوع این شهر را تشکیل می‌دهند. درختانی مثل مازو، آزاد، توسکا، افرا، راش، گونه‌های مختلف شمشاد و… حتی درختانی با عمر 700 سال را می‌توانید در نمک آبرود و چالوس ببینید.

در ارتفاعات چالوس گونه‌هایی مثل قرقاول، مرال، کل بز، خرس قهوه‌ای، پلنگ و شوکا در محدوده 55هزار هکتاری مناطق حفاظت شده البرز مرکزی، زندگی می‌کنند. به همین دلیل برای رفتن به این منطقه‌ شکار ممنوع، مجوز سازمان محیط‌ زیست نیاز است.

جاهای دیدنی چالوس | جنگل و کوه و دریا

• رودخانه چالوس

هر کجا آب هست، سرسبزی و طراوت هست. نشاط و سرزندگی که در کنار آب نصیب آدم می‌شود چیزی شبیه آغوش مادر است. شاید به همین دلیل هم هست که رودخانه چالوس و سرد ‌آبرود و کرانه‌هایشان، تفرجگاهی مناسب برای گذراندن اوقات به‌خصوص در فصل‌های گرم سال است. اگر هم اهل هیجان هستید، رفتینگ (قایق‌‌رانی در آب‌های خروشان) در رود چالوس بهترین تجربه برای شما خواهد بود.

• دریای چالوس

بهترین دلیل اکثر مردم از سفر شمال، رفتن کنار دریاست. بلوار دریا، جایگاه گردشگری توسکا و جاده کرانه‌ای شهر چالوس، از سواحل مناسب برای تفریحات دریایی در این شهر هستند.

• پارک جنگلی نمک آبرود

پارک جنگلی نمک آبرود با بیش از 200 هکتار مساحت، انبوهی از انواع درخت و گیاهان خاص را در خود جای داده است. همچنین دارای شهربازی تقریباً کوچکی است که در شهرک نمک آبرود تعبیه شده است. پرواز با بالن و هواپیماهای کوچک تفریحی، از دیگر امکانات این شهرک است؛ اما مهم‌ترین ویژگی و امکان این شهرک تفریحی، تله کابین نمک آبرود است که در جنوب شرقی این پارک واقع شده است.

تله کابین نمک آبرود، دو لاین دارد (یکی قدیمی‌ و دیگری جدید) که هر کابینش 6 نفر ظرفیت دارد. مسیر هر لاین 12 دقیقه طول می‌کشد و صحنه‌های بی‌بدیلی از شهر، ساحل، دریا و جنگل در طی مسیر گردشگران را همراهی می‌کند. در زمان رسیدن به بالای قله و جنگل و طبیعت خارق‌العاده آن، می‌توان کاهش ۱۰درجه‌ای دمای هوا را حس کرد.

• پارک جنگلی چالوس (فیین)

در 7کیلومتری جاده چالوس تهران، پارک جنگلی چالوس (فیین) واقع شده و رودخانه چالوس هم از کنارش می‌گذرد که باعث دوچندان‌شدن زیبایی طبیعی‌اش می‌شود. این پارک، امکانات تفرجگاهی مثل میز، نیمکت و محل بازی برای بچه‌ها دارد.

• آبشار هریجان چالوس

آبشار هریجان در بالای روستایی به همین نام در جاده تهران چالوس واقع شده و بیش از 9 متر ارتفاع دارد. این آبشار، با فضایی جنگلی، بیشه گرداگردش و چشم‌انداز کوهستانی‌، یکی از زیباترین آبشارهای رشته‌کوه البرز است.

• دریاچه سد دریوک

دریاچه سد دریوک دریاچه‌ای با آبی شیرین و یک هکتار وسعت است که روبه‌روی دره ولی آباد هزارچم و در دامنه کوه دال کمر قرار گرفته و عمقش تا 5 متر هم می‌رسد. اطراف این دریاچه را مراتع و مرغزارهای نزدیک به چالوس احاطه کرده‌اند.

• مرداب کندوچال چالوس

مرداب کندوچال در میان جنگل انبوه چالوس (فیین) قرار دارد. وسعتش یک متر است و حدود 5 متر عمق دارد و آبش از چشمه‌های اطراف سرچشمه می‌گیرد. علاوه بر درختان جنگلی پیرامونش، نیزارها و گیاهان مردابی فراوانی هم اطراف آن روییده‌اند که محل زندگی مناسبی را برای پرندگان و دوزیستان در این تالاب پدید آورده‌اند.

• دریاچه ولشت

در جنوب غربی چالوس و شمال شرقی منطقه کلاردشت در میان دره‌ای عمیق، دریاچه ولشت قرار‌گرفته که وسعت فراوانی در حدود 15 هکتار و عمق متوسط 20 متر دارد. این دریاچه، آب شیرین دارد و به همین دلیل، محل زندگی پرندگان مهاجر و آبزیان متنوعی است.

• تالاب هسل

تالاب هسل در دل جنگل «مشل موزی» قرار دارد و به مرداب قرمز هم معروف است. گیرافتادن این مرداب در میان درختان انبوه، راه دسترسی به آن را کمی دشوار کرده است. برای رسیدن به این تالاب، ابتدا باید به روستای محمدآباد یا شاه چشمه چالوس رفت و با پرسش از اهالی بومی، راه این مکان زیبا و پنهان را یافت. باید توجه داشت که تنها راه دسترسی به این مرداب پیاده‌روی در جنگل است و برای این کار وجود راهنما الزامی است.

• جاده چالوس

جاده‌های شمال هم حتی از محل‌های جذب‌کننده گردشگراند و این به خاطر زیبایی مسحور‌کننده‌شان است. جاده‌هایی مانند جاده تهران چالوس، جاده جنگلی عباس آباد کلاردشت و جاده شناخته‌شده کندوان که سر زدن به روستاهایش هم عالی است (مخصوصاً روستای سیاه بیشه)، خستگی مسیر سفر را بی‌معنی می‌کنند. سد سیاه بیشه، گردنه هزارچم، هفت برادران و آبشار دیدنی جاده کندوان هم در این جاده‌ها قرار دارند.

تاریخچه | چالوس در گذر زمان

براساس یافته‌های باستان‌شناسی، تاریخ قدیمی‌ترین ساکنان این خطه، به هزاره دوم قبل از میلاد می‌رسد. چالوس نیز یکی از مناطق طبرستان بود که قیام علویان بر ضد عمال و حکام طاهری در آن شکل گرفت. این شهر، در زمان حمله تیمور لنگ، تخریب شد و تا قرون بعدی به صورت یک روستای کوچک درآمد. در سال 1310 با توجه ویژه حکومت پهلوی، به صورت شهری سازمان‌یافته و تفرجگاهی نمونه درآمد و در سال 1375 به‌عنوان شهرستان شناخته شد.

اماکن تاریخی | یادگاری گذشتگان

• کاخ چای خوران

کاخ چای خوران از بناهای دوره پهلوی اول است و معماری خاص زمان خود را دارد. سقف‌های بلند با نقوش گچ‌بری از ویژگی‌های این بناست و در محوطه‌ای به مساحت 4هزار متر مربع، در یک طبقه همکف و زیرزمین ساخته شده است.

• کاروانسراهای تاریخی چالوس

از جمله کاروانسراهای تاریخی چالوس می‌توان به «کاروانسرای سرقله کندوان» و  «کاروانسرای سنگی پای قله کندوان» اشاره کرد. کاروانسرای سرقله کندوان، شکل هندسی چهار ضلعی دارد و سقفش گنبدی شکل است. کاروانسرای سنگی پای قله کندوان با همان شکل چهار ضلعی، در 200متری تونل کندوان قرار دارد که یکی از جذاب‌ترین جاذبه‌های گردشگری چالوس و یکی از نمونه‌های نادر کاروانسرای کوهستانی است.

• کاخ ملکه مادر

در دوره پهلوی دوم، کاخ ملکه مادر، در ۲ طبقه ساخته شد. این کاخ در نزدیکی شهر چالوس و در روستای مازو‌پشته در کنار جنگل قرار دارد. در مدتی که شاه در رامسر به سر می‌برد، برای اقامت موقت مادرش، دستور ساخت این کاخ را داد.

• پل فلزی چالوس

در سال 1311 پل فلزی چالوس در مرکز شهر و روی رود چالوس ساخته شد. طول پل 200 متر و عرض آن 6.5 متر است و دو طرف پل با پایه چراغ‌ها و مجسمه شیرهای سیمانی تزئین شده است.

• دبستان پروین اعتصامی

دبستان پروین اعتصامی تاریخ عجیبی دارد و در طول زمان لقب‌های گوناگونی داشته است. در ابتدا به‌عنوان یک رستوران برای کارخانه حریربافی چالوس (که هم‌زمان با هم تأسیس شدند) شروع به کار کرد. سپس در سال 1320 به مدت 4 سال مرکز فرماندهی نیروهای ارتش شوروی بود. پس از خروج آن‌ها به نام دبیرستان شاپور نامیده شد و در نهایت به دبستان پروین اعتصامی تغییر کاربری داد و تا امروز به همین نام مشغول فعالیت است. این مدرسه چالوس سردری مزین روی در جنوبی‌اش دارد که بسیار زیبا و مشهور است.

• راه سنگفرش

از راه سنگفرش با نام راه ناصرالدین شاه هم یاد می‌کنند. این راه، ۳ متر عرض دارد و از سنگ‌های چیده‌شده در کنار هم شکل گرفته است. گویا این راه، چالوس را به منظریه شمیران متصل می‌کرده است که البته اکنون می‌توان بقایایی از آن ‌را در برخی از نقاط جنوب شهر چالوس مثل سینوا و مازی پشته یافت.

اماکن مذهبی چالوس | میعادگاه مؤمنان

• بقعه امامزاده فضل ‌و فاضل

در نزدیکی روستای فشکور چالوس بر بالای کوهی بقعه امامزاده فضل ‌و فاضل قرار دارد. این بنا، به‌صورت یک هشت‌ضلعی ساخته شده است.

•  امامزاده حقانی

در ساختمانی چهارضلعی با دو ستون کنده‌کاری شده، امامزاده حقانی مدفون است. با توجه به اسناد موجود در کتیبه چهارچوب درب ورودی‌اش، این بنا در سال 782 ساخته شده است.

•  امامزاده زکریا

امامزاده زکریا در آبادی شکرکوه چالوس در آرامگاهی با بنایی 8 ضلعی، متعلق به دوره صفویه مدفون است.

لباس محلی چالوس | زیبا و رنگارنگ

لباس محلی اهالی چالوس، همان لباس سنتی مازندرانی است که اکنون در زندگی مدرن روزمره دیده نمی‌شود. تن‌پوش خانم‌ها، پیراهن یک‌سره تا زیر زانو، دامن پرچین با نوارهای رنگارنگ در لبه و شلواری تنگ به نام نیم‌ساق که در زیر پیراهن می‌پوشیدند و جلیقه‌ای به شکل جلیقه مردانه و چارقدی چارگوش، با رنگ روشن همراه با پاپوشی به نام گالش که از جنس لاستیک سیاه با کفه قرمز بوده است.

تن‌پوش مردان، جومه یا جامه (همان پیراهن) و شلوار سیاه یا آبی‌ رنگ، با نیم‌تنه (جلیقه‌) که روی آن می‌پوشیدند و در زمستان، قبا (کت) روی آن به تن می‌کردند. کلاه نمدی و چاروق (کفشی از جنس چرم) برای اعیان و کوش (از جنس گیوه) برای رعایا از پوشش سنتی مردان چالوس‌ بود.

موسیقی چالوس | نوای روح فزا

موسیقی فولکلور مازندران، با توجه به پیشینه تاریخی این‌ قوم و وسعت جغرافیایی و طبیعت زیبا در منطقه، گوناگونی و تنوع فراوانی دارد. در قسمت غرب استان و سمت چالوس، آوازها معمولاً بدون ساز است و به‌ندرت با للـه‌وا یا کمانچه همراهی می‌شود.

«کتولی» از آوازخوانی‌های معروف مازندران است و در غرب استان، ولگه‌سری جای آن‌ را می‌گیرد. نوروزخوانی، کتولی، کله‌حال، امیری، نجما و صنم از جمله آوازهای تغزلی منطقه است که داستان دلدادگی عشاق را روایت‌ می‌کنند. یک منظومه عاشقانه‌ به نام «مینا و پلنگ» از داستان‌های واقعی و معروف و رایج میان مردم بومی است و عشق به حیوان را به زیبایی بیان می‌کند. این منظومه، لالایی کودکان چالوس بوده است.

غذاهای چالوس | خوشمزه‌های خواستنی

غذاهای شمالی به خوشمزگی شهرت دارند. غذاهای چالوس و غرب مازندران، ترکیبی از غذاهای گیلانی و مازندرانی است که بسیار متنوع است از جمله بشته‌واش (نوعی آش)، اسفناج مرجی، مالابیچ، نازخاتون، آغوز مشما، خورشت سیرانار، بیج بیج، خورشت آلو و… .

در جاده چالوس، نیز غذاهای مخصوص به خود جاده چالوس، طرفداران بی‌شماری دارد. پرطرفدارترین غذاهای جاده چالوس، آش رشته و آش دوغ است که در آشکده‌های بین راه به وفور دیده می‌شود. مرغوب‌ترین نوع این غذا را در نزدیکی تونل کندوان سرو می‌کنند.

رستوران گیلانه چالوس غذای شمالی را در فضای محلی سنتی سرو می‌کند و شعب اصلی اکبرجوجه‌ نیز از انتخاب‌های نخست هر مسافری است.

اقامت در چالوس | زدودن رنج سفر از تن مسافران

شهر چالوس، به علت توریستی بودنش، هتل‌ها و اقامتگاه‌های بسیاری دارد. علاوه بر این، ویلاهایی هم در کنار ساحل اجاره داده می‌شوند. اگر به روستاهای کوهستانی اطراف چالوس بروید، می‌توانید شبی سرد را در گرمای تابستان تجربه کنید!

برای اینکه خاطره خوبی از اقامت در محیط بومی و محلی داشته باشید، اقامتگاه «ننه گل‌ابرو» در روستای کریم‌آباد چالوس که حاصل 20 سال دوندگی زنی بومی است، محیط مناسبی است. در این اقامتگاه انواع لوازم و ابزارآلات زندگی بومی روستاییان وجود دارد. همچنین پخت غذاهایی محلی، مثل آش و نان به دست روستاییان، از جمله امتیازهای این مجموعه است.

سوغاتی چالوس | یادگاری‌های سفر

عمده‌ترین هنر سنتی چالوسی‌ها، فرش کلاردشت است که علاوه بر فروش داخلی به کشورهای خارجی هم صادر می‌شود. مهم‌ترین دلیل شهرت این فرش، کیفیت بسیار زیاد رنگ این نوع قالی است که دلیل آن هم استفاده از مواد گیاهی علاوه بر مواد شیمیایی در ساختمان رنگ این مدل فرش است. از دیگر صنایع دستی مردم چالوس می‌شود به نمدمالی، جاجیم و حصیربافی، کوزه‌گری، بافت جوراب و دستکش اشاره کرد.

سوغاتی‌های خوردنی شمالی شامل مربا، ترشی، لواشک، برنج و مرکبات است. البته شیرینی‌های سنتی هم هست که هم نمی‌شود از آن‌ها گذشت مثل آغوزنون (کنجد و گردو)، آب‌دندون، پشت‌زیک (سوهان کنجدی)، نان کماج، رشته‌به‌رشته، قماق و برنجک. این‌ها را می‌توانید در چالوس و توابع آن تهیه کنید.

مراکز خرید چالوس | لذت بازارگردی

بازار روز که با بوی سبزی تازه و ماهی‌های تازه صید شده و ماهی دودی به‌خوبی حس بازار شمال را منتقل می‌کند، اولین پیشنهاد ما برای خرید و حتی تفریح است! پاساژهای ملت، الماس، میلادنور و نصیری هم از مراکز خرید خوب چالوس هستند.

مسیرهای دسترسی به  چالوس | راه رسیدن به باغی از بهشت

• مسیر هوایی

توجه و استقبال گردشگران از زیبایی شهرهای غرب استان مازندران، باعث شده است که در این ناحیه، دو لاین‌ هوایی ایجاد شود؛ بنابراین دو شهر مجاور چالوس در شرق و غرب دارای فرودگاه‌اند. فرودگاه نوشهر به مقصد شهرهای بندرعباس، مشهد، تهران، شیراز و (به‌تازگی) ایلام، خط هوایی دارد. از فرودگاه رامسر هم امروزه بیشتر برای هواپیماهای خصوصی، تفریحی و کایت موتوردار استفاده می‌شود. در طول هفته، پروازهایی هم به مقصد تهران، مشهد، تبریز و اهواز از این فرودگاه انجام می‌شود. البته قسمتی از این فرودگاه در حال ساخت است که با اتمامش، قابلیت پذیرش و پرواز هواپیماهای بزرگ‌تر، مثل بوئینگ را هم خواهد داشت.

• مسیر ریلی

در غرب استان مازندران، ایستگاه قطار نداریم؛ اما برنامه‌هایی برای ایجاد این خط ریلی و اتصالش به ساری در دست بررسی است.

• مسیر جاده‌ای

مهم‌ترین مسیر جاده‌ای منتهی به این شهرستان، جاده چالوس است که از شهر کرج شروع می‌شود. این جاده کوهستانی، چهارمین جاده زیبای جهان است. در طی مسیر، چنان محو زیبایی‌های آن می‌شوید که از یاد می‌برید در یک جاده بین شهری هستید. این جاده، یک جاده تک‌بانده است که در بعضی از قسمت‌های مسیر به علت دره‌های عمیق بسیار خطرناک است؛ اما تفرجگاهی نمونه است مخصوصاً در کنار رودخانه‌ها و ایستگاه‌های بین راهی. کناره‌های جاده را غذاخوری‌ها و استراحت‌گاه‌هایی خاطره‌انگیز پر کرده‌اند. حتی سفر با اتوبوس و عبور از این جاده هم هیجان‌انگیز است؛ بنابراین اگر شرایط سفر با خودروی شخصی را ندارید، کافی است برای خرید بلیط اتوبوس چالوس اقدام کنید.

جاده دیگری که از چالوس می‌گذرد، مسیر اتصال شهرهای ساحلی دریای خزر است که از سمت شرق به سوی غرب کشیده شده ‌است. در کل جاده‌های مهم منتهی به چالوس از این قرارند:

• جاده چالوس ـ تنکابن ـ رامسر
• جاده چالوس ـ نوشهر ـ محمودآباد ـ بابلسر
• جاده تهران ـ چالوس

هر سفری را پایانی است و ما نیز اکنون به پایان سفر مجازی با ره بال آسمان رسیدیم. جاذبه‌های چالوس یکی و دو تا نیستند. تنوع طبیعت در این سرزمین تا حدی است که بیش از هزاران کلمه می‌توان درباره‌شان نوشت. در این نوشته سعی کردیم بهترین و معروف‌ترین جاهای دیدنی چالوس را برایتان به تصویر بکشیم. اگر جایی از قلم افتاده است، در بخش نظرات برایمان بنویسید تا به مقاله افزوده شود.